Taure me te ti gbiku oware nọ o via nọ ma kie fihọ ame no, jọ mẹ kaki gbiku epanọ me ro mu ọkobaro oke-kpobi họ ze.

Ukpe 1942 a yẹ omẹ evaọ ukoliko Curaçao nọ ọ rrọ abade Caribbean. Ọsẹ mẹ ohwo Suriname, yọ obei ọ jọ taure ọ tẹ te kwa kpobọ Curaçao nyai ru iruo. Nọ ọ kwa kpohọ obei no a ro yẹ omẹ. Ọ jọ usu ahwo nọ a kaki kurẹriẹ ziọ ukoko na evaọ Curaçao taure a te ti yẹ omẹ. a Koka koka, ọ jẹ hai wuhrẹ omẹ avọ inievo mẹ Ebaibol. Ma be make họre uthu na yọ o bi wuhrẹ omai ghele. Nọ mẹ jọ ikpe ikpegbene, ọsẹ mẹ ọ tẹ kwa uviuwou mai zihe kpobọ Suriname re ọ sae rẹrote oni riẹ nọ ọ kpako no.

Mẹ jọ Suriname mu usu kugbe emọ nọ i kruga ziezi evaọ ukoko na. A rehọ ikpe jọ vi omẹ, a tẹ jẹ jọ ekobaro oke-kpobi. Ẹsikpobi nọ a te bi gbiku ahwo nọ a ta usi uwoma kẹ, eva e rẹ were ae gaga. A te ku ewuhrẹ họ no, mẹ avọ egbẹnyusu mẹ ma rẹ keria otafe ta ẹme kpahe eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ. Ẹsejọ ma re ru ere evaọ aso, nọ isi i te bi lo. Ẹme nọ mẹ jẹ hai lele ai ta na u ru nọ mẹ rọ gwọlọ nọ me re ru iruo kẹ Jihova. Fikiere nọ mẹ kpako te ikpe ikpegbezeza no, mẹ tẹ họ-ame. Nọ me te ikpe ikpegberee no, me te mu ọkobaro oke-kpobi họ.

Nọ me mu ọkobaro họ no, me wuhrẹ eware buobu nọ i gbe bi fiobọhọ kẹ omẹ rite inẹnẹ na. Oware jọ nọ mẹ kaki wuhrẹ họ, u fo re ma hai wuhrẹ amọfa epanọ a re ru eware evaọ ukoko na. Oniọvo jọ nọ a re se Willem van Seijl nọ ọ jọ imishọnare o je se omẹ gboma. b O wuhrẹ omẹ oghẹrẹ nọ a re ru eware buobu evaọ ukoko na. Mẹ riẹ nọ  eware nọ o je wuhrẹ omẹ na i ti fiobọhọ kẹ omẹ te enẹ hẹ. Ukpe nọ u lele i rie, a tẹ rọ omẹ mu ọkobaro obọdẹ. Kọ mẹ ọ jẹ hae rẹrote inievo nọ e rrọ iwhre ithethabọ sa-sa nọ e rrọ ofẹ Suriname jọ soso. Me yere Ọghẹnẹ inọ inievo nọ ma gbẹ jọ ukoko vẹre a wuhrẹ omẹ oghẹrẹ nọ a re ru eware evaọ ukoko na no taure a tẹ te rehọ omẹ mu ọkobaro obọdẹ. Enẹna mẹ be rọ aro kele ai wuhrẹ amọfa re.

Oware ofa jọ nọ me wuhrẹ họ, o rrọ ziezi re ohwo ọ kpairoro vrẹ eware jọ nọ e roja tere he, jẹ hae ruẹrẹ eware kpahe ziezi. Nọ ma tẹ nwane ruọ amara ọfa no, mẹ avọ oniọvo nọ ma gbẹ rrọ uwou, nọ ma gbe bi ru ọkobaro obọdẹ na, ma rẹ ta kpahe emu gbe eware efa nọ e roja nọ u fo nọ ma rẹ dẹ fihotọ. Kẹsena mẹ hayo ọyomariẹ o ve no iwhre na kpobọ ẹwho nyae dẹ eware na, yọ ẹwho na o thabọ gaga. Ma rẹ romatotọ roro oghẹrẹ nọ ma te rọ re umutho ugho nọ a kẹ omai evaọ urere amara na. Ma vẹ jẹ kẹnyẹ eware nọ ma dẹ re i te omai re evaọ amara na soso. Oware jọ o tẹ kare owhẹ evaọ obonọ ma jọ na, whọ rẹ kake ruẹ ohwo nọ o re fiobọhọ kẹ owhẹ hẹ. Fikinọ me wuhrẹ oghẹrẹ nọ ohwo ọ rẹ rọ maneji umutho eware nọ o wo, gbe epanọ a re ru eware kpatiẹ no emaha ze, o lẹliẹ omẹ tẹrovi iruo Jihova.

Oware avọ esa nọ me wuhrẹ họ, u wuzou gaga re ma rehọ ẹvẹrẹ nọ ahwo a be jẹ rọ ta usi uwoma kẹ ae. No emaha ze me ro wuhrẹ epanọ a rẹ ta ẹvẹrẹ Dutch, Oyibo, Papiamento, gbe Sranantongo, nọ a re je se Sranan, nọ ọ rrọ ẹvẹrẹ nọ ahwo Suriname a rẹ mae jẹ. Rekọ evaọ iwhre nọ ma jọ na, me muẹrohọ nọ whọ tẹ be rọ ẹvẹrẹ ahwo na ta usi uwoma kẹ ae, ẹsiẹe ẹme na ọ rẹ mae daruọ ae oma. Evẹrẹ rai jọ e jẹ bẹ omẹ ewuhrẹ. Ọjọ nọ a re se Saramaccan, eme rai jọ whọ tẹ tae oghẹrẹ jọ u ve wo otofa ofa. Dede nọ evẹrẹ nana e jẹ bẹ omẹ ewuhrẹ, nọ me wuhrẹ ai no, i fiobọhọ kẹ omẹ gaga. E lẹliẹ omẹ sai wuhrẹ ahwo buobu kpahe Jihova Ọghẹnẹ.

Ẹsejọ nọ mẹ tẹ be ta ẹvẹrẹ ahwo na, mẹ jẹ hae ta eme jọ gba ha, yọ o jẹ hae kẹ omẹ uye. U wo oke jọ nọ eva e jẹ da ohwo nọ me je wuhrẹ Ebaibol. Mẹ tẹ jẹ gwọlọ rọ ẹvẹrẹ Saramaccan nọe kpahe oma na. Oghẹrẹ nọ mẹ rọ nọe onọ na, kpakọ mẹ be nọe sọ o dihọ. Onọ na o kẹ riẹ uye. Rekọ dede nọ mẹ jẹ ta eme jọ thọ, mẹ jẹ daoma re mẹ ta ẹvẹrẹ ahwo nọ mẹ be ta usi uwoma kẹ.

A rọ omẹ mu ọsẹro okogho evaọ ukpe 1970. Ukpe yena me je dhesẹ isinima ukoko nọ uzoẹme riẹ o ta nọ “Visiting the World Headquarters of Jehovah’s Witnesses” (Oria nọ U Wuzou Iruo Isẹri Jihova) kẹ inievo nọ e rrọ iwhre sa-sa. Ekọ nọ a rehọ ire kare te omẹ te inievo-emezae efa jọ ma rẹ rro nya. Ma rẹ wọ ẹjini, egalọno epẹtiro, itukpẹ eke, gbe ekwakwa nọ ma ti ro dhesẹ isinima na fihọ okọ na. Ma je te obei, ma vẹ wọ ewha na kpohọ obọ iwhre nọ ma ti jo dhesẹ isinima na. Isinima nọ ma jẹ hai dhesẹ kẹ ahwo na e jẹ hae were ae gaga.  Eva e jẹ hae were omẹ gaga inọ me bi wuhrẹ ahwo kpahe Jihova gbe ukoko riẹ. Dede nọ iruo na e lọhọ họ, eva e were omẹ gaga inọ i fiobọhọ kẹ ahwo buobu riẹ Jihova.

Dede nọ mẹ jẹ sai ru eware buobu evaọ ukoko na fikinọ me wo aye he, mẹ ruẹ nọ eware e te mai woma kẹ omẹ nọ me te wo aye. Fikiere mẹ tẹ jẹ lẹ se Jihova inọ o fiobọhọ kẹ omẹ ruẹ aye nọ ọ te sai thihakọ lele omẹ ru iruo na avọ evawere evaọ iwhre na. Nọ oware wọhọ ukpe ọvo o vrẹ no, mẹ avọ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Ethel nọ ọ jọ ọkobaro obọdẹ re, ma te mu usu họ ẹnya. Oniọvo nana ọ be rọ oma riẹ kpobi ru iruo na dede nọ e lọhọ họ. No emaha ze, ọ gwọlọ nọ ọ rẹ jọ ọgba usi uwoma ota wọhọ Pọl ukọ na. Mẹ avọ iẹe ma ruọ orọo evaọ Azie 1971. O te kuomagbe omẹ evaọ iruo ọsẹro okogho na.

Uviuwou nọ Ethel o no ze a wo ugho tere he, fikiere o jọ bẹbẹ kẹe re o yeri uzuazọ iwhre he nọ ma rọo no. Wọhọ oriruo, ma tẹ be nyai rri ikoko nọ e rrọ iwhre ithethabọ, ma rẹ kwa eware buobu hu. Yọ ma te te obei, ethẹ rai ma rẹ jọ fọrọ iwu jẹ họ. Emu kpobi nọ inievo nọ ma wohọ uwou rai a kẹ omai ma rẹ re. Ẹsejọ a re kpe ewozo gbe eghẹrẹ erao efa no obọ ẹwọ ze. Ẹsejọ a vẹ jẹ jọ obọ ethẹ kpe ivru gbe eghẹrẹ imiyei efa ze ro there ẹbẹ kẹ omai. Evaọ eria nọ a jo wo imidhe tere he, ẹsejọ ebe-ọrẹ a rẹ wọ emu họ ze. Igẹji e gbẹ riẹ hẹ, kọ abọ ma rẹ rọ re. Mẹ avọ aye mẹ ma ruẹ nọ eware nana kpobi nọ ma bi ru na e lẹliẹ omai kẹle ohwohwo jẹ kẹle Ọghẹnẹ gaga. U te ru nọ orọo mai o rọ wọhọ ufi nọ a thahe akuasa. (Ọtausi. 4:12) Ma be vioja ha inọ, ma riẹ enẹ, ma hai ti ru iruo efa.

Oke nọ ma je ro no iwhre jọ nọ ma kpohọ oye oware nọ mẹ ta evaọ obọ emuhọ iku  na o rọ via. Nọ ma bi okọ ruọ oria nọ ẹkẹre o bi jo kporo gaga, obaro okọ na o te duwu ruọ ame. Okọ na o tẹ wọ omai kpobi ruọ evaọ ame na. Rekọ ma kie no okọ na ha, ẹsiẹvo na ma tẹ jẹ va no ame ze. Ma yere Ọghẹnẹ inọ ma ku iflota họ. Rekọ ame ọ vọ okọ na kokoko. Ma te ku emu nọ ọ jọ epọto mai fihọ ethẹ na re ma rehọ epọto na woro ame.

Fikinọ ma gbe wo emu nọ ma rẹ re he, ma tẹ jẹ daoma re ma kpe imiyei evaọ ethẹ nọ ma bi bi vrẹ na. Rekọ ma sai kpe emeri ọvo ho. Fikiere ma tẹ lẹ se Jihova inọ o fiobọhọ kẹ omai wo emu nọ ma rẹ re ẹdẹ yena. Nọ ma nwane lẹ no, oniọvo jọ nọ ma gbẹ jọ okọ na o te fi ofrẹ fihọ ame, oghọlọ riẹ o te mu eri ologbo jọ nọ o te omai imasoi re kiẹzẹ.

Nọ ma ru iruo na te ikpe isoi no, aye mẹ ọ tẹ vuẹ omẹ nọ o dihọ. Eva e were omẹ inọ ma bi ti yẹ ọmọ, rekọ udu o jẹ dina bru omẹ keme onana o sae zihe omẹ avọ aye mẹ kpemu evaọ iruo na. Iruo odibọgba oke-kpobi na e were omai gaga, ma gwọlọ no ai hi. Ma yẹ ọmọzae ọkpako mai Ethniël evaọ 1976. Nọ ikpe ivẹ gbe ubro e vrẹ no, ma te yẹ ọrọ avọ ivẹ, Giovanni tu ei.

Fiki oghẹrẹ nọ eware e jọ evaọ Suriname oke yena, ukoko o kẹ omai uvẹ inọ ma gbẹ jọ iruo na dede nọ ma yẹ emọ no. Nọ emọ mai e gbẹ maha, ikogho nọ ikoko rai i bu tere he a jẹ hai vi omai kpohọ. Ma tẹ rehọ eka jọ nyai rri ikoko, ma vẹ rehọ edẹ nọ i kiọkọ evaọ amara na ru ọkobaro oke-kpobi evaọ ukoko nọ a fi omai họ. Nọ mẹ tẹ be nyai rri ikoko nọ e kẹle omai, mẹ rẹ rehọ aye mẹ avọ emọ mẹ gboma. Rekọ mẹ tẹ be nyai rri ikoko nọ i thabọ, hayo nọ a te vi omẹ kpohọ okokohọ nọ o thabọ, mẹ ọvo mẹ rẹ nya.

Mẹ jẹ hae romatotọ ruẹrẹ eware họ ziezi re mẹ sai ru iruo kpobi nọ i te omẹ. Ma jẹ hae daoma ru ewuhrẹ uviuwou koka koka. Mẹ tẹ nyai rri ikoko nọ e rrọ iwhre nọ i thabọ, aye mẹ o re ru ewuhrẹ uviuwou kugbe emọ mai. Rekọ mẹ jẹ hae daoma lele aye gbe emọ mẹ ru eware kugbe oke kpobi nọ o tẹ lọhọ. Ma jẹ hai lele emọ mai zaharo je kpohọ ore. Ẹsibuobu nọ mẹ tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme nọ a kẹ omẹ, me re wuhrẹ ẹme na te aso. Yọ aye mẹ ọ wọhọ emamọ  aye nọ a fodẹ evaọ obe Itẹ 31:15 na. Ọ rẹ kpama iriọke frifri, re ọ ruẹrẹ oma họ kẹ ese okpẹdẹ, je ru epanọ mai kpobi ma rẹ rọ re emu kugbe taure emọ na a te ti kpohọ isukulu. Me yere Ọghẹnẹ nọ ọ rọ kẹ omẹ emamọ aye otiọye na. Ogbẹrọ ọye he, mẹ hae sai ru eware na kpobi hi.

Mẹ avọ aye mẹ ma je fiobọhọ kẹ emọ mai re a you Jihova, re usi uwoma ota o jẹ hae were ae. Ma gwọlọ nọ a jọ iruo odibọgba oke-kpobi na fikinọ o were rai, orọnikọ a rẹ jariẹ re a ru eva were omai hi. Ẹsikpobi ma jẹ hae vuẹ ae inọ a rẹ ruẹ oware ovo nọ o rẹ lẹliẹ eva were ohwo te iruo odibọgba oke-kpobi hi. Ma rẹ vuẹ ae nọ iruo na e lọhọ họ, rekọ Jihova ọ be kẹ omai ẹgba nọ ma re ro ru ai, ọ tẹ jẹ be ghale omai. U te no ere no, ma je fiobọhọ kẹ emọ mai re a wo emamọ egbẹnyusu evaọ ukoko na.

Jihova ọ rẹrote omai gaga. Yọ mẹ jẹ dawo utho ẹgba mẹ re mẹ rẹrote uviuwou mẹ. Oke nọ mẹ jọ ọkobaro obọdẹ, nọ me ri wo aye he, mẹ ruẹ nọ u wuzou gaga re ohwo ọ ruẹrẹ emu gbe eware efa nọ e roja kpahe. Rekọ ẹsikpobi o jẹ hae lọhọ họ. Ghele na, Jihova ọ jẹ hai fiobọhọ kẹ omai nọ oware jọ o tẹ kare omai. Wọhọ oriruo, oke nọ ozighi ọ jọ orẹwho Suriname evaọ 1986 rite 1992, o jọ bẹbẹ gaga re a re emu kpohọ eva. Rekọ Jihova ọ rẹrote omai.—Mat. 6:32.

Nọ me rri uzuazọ nọ ma yeri, mẹ tẹ ruẹ nọ Jihova ọ rẹrote omai, o te je ru nọ ma ro wo evawere gbe edẹro. Ọ rehọ emamọ emọ ghale omai. Yọ eva e were omai nọ ma sai wuhrẹ ai fihọ edhere Ọghẹnẹ. Ẹsikpobi nọ ma te roro te emọ mai, eva ọvo e rẹ were omai, keme a rrọ iruo odibọgba oke-kpobi na. Ethniël avọ Giovanni a kpohọ isukulu ukoko na jọ, yọ te ai te eyae rai a bi ru iruo evaọ uwou ogha nọ ọ rrọ Suriname.

Mẹ avọ aye mẹ ma kpako no, rekọ ma gbe bi ru iruo kẹ Jihova. Obọnana, ekobaro obọdẹ ma rrọ. Rite obọnana me ri wo uvẹ wuhrẹ oghẹrẹ nọ a rẹ ya ame he. Rekọ o kẹ omẹ uye he. Nọ me rri eware na kpobi, mẹ tẹ ruẹ nọ iruo odibọgba oke-kpobi nọ me ru no oke uzoge mẹ ze na họ oware nọ o mai woma kpobi.