1. Fikieme usi uwoma o gbẹ ruọ inievo jọ oma nya ha? (Rri uwoho na re.)

 MAI idibo Jihova, ma you Ọsẹ obọ odhiwu mai na, yọ ma gwọlọ wuhrẹ ahwo kpahe iẹe re a riẹe. Oyejabọ ma be rọ ta usi uwoma. Eva e rẹ were iwhowho-uvie buobu nọ a te kpohọ usi uwoma. Rekọ usi uwoma o rẹ ruọ ejọ oma tere he. Fikieme? Oma o rẹ vuọ ejọ. Udu u re bru ai. Efa, o rẹ jarai oma oghẹrẹ jọ re a kpohọ uwou ohwo nọ o se rai hi. Ozọ u re mu ejọ inọ a ti le ai. Inievo jọ a gwọlọ rẹriẹ ovao dhe ahwo na ha, keme a wo oma ẹme he. Inievo nana kpobi a you Jihova gaga. Rekọ re a ta usi uwoma kẹ ohwo nọ a riẹ hẹ o rẹ bẹ ae. O make rrọ ere ghele na, a bi kpohọ usi uwoma kẹse kẹse keme a riẹ nọ iruo nana i wuzou gaga. Ma riẹ nọ eva e be were Jihova gaga inọ a be daoma.

2. Otẹrọnọ usi uwoma o rẹ were owhẹ tere he, fikieme u gbe fo re o kẹ owhẹ uye ga hrọ họ?

² Kọ ẹsejọ ọ riẹ nọ eva e rẹ were owhẹ hẹ nọ who te kpohọ usi uwoma fiki eware nọ ma fodẹ ẹsiẹ na? O tẹ rrọ ere, jọ o kẹ owhẹ uye he. Ẹsejọhọ fikinọ who wo omaurokpotọ jabọ udu u bi ro bru owhẹ na. Whọ gwọlọ nọ ahwo a riẹ owhẹ gaga ha, yọ who wo oma ikẹ-isio ho. Ohwo ọvo ọ riẹ hẹ nọ eva e rẹ were nọ a te lei. O rẹ mae kẹ uye nọ a te bi le owhẹ kpakiyọ emamọ oware whọ wha se ohwo na. Jọ udu  u bru owhẹ hẹ. Ọsẹ obọ odhiwu ra ọ be ruẹ oware nọ o be via kẹ owhẹ na, yọ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. (Aiz. 41:13) Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te eware isoi nọ e sai fiobọhọ kẹ omai nọ udu u gbe ro bru omai hi, gbe epanọ ma sai ro wo evawere nọ ma te kpohọ usi uwoma.

JỌ ẸME ỌGHẸNẸ Ọ KẸ OWHẸ ẸGBA

3. Eme u fiobọhọ kẹ Jerimaya ọruẹaro na ta ẹme Ọghẹnẹ kẹ ahwo?

³ Anwọ ikpe buobu nọ e vrẹ, ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta o fiobọhọ kẹ idibo riẹ nọ a sai ro ru iruo nọ a roro nọ a sai ti ru hu. Ohwo jọ nọ ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ ẹgba họ, Jerimaya ọruẹaro na. Okenọ Jihova o sei inọ jọ ọ nyaze re o vi ei nyai whowho ovuẹ jọ, o jẹ kake ruọ ẹe oma ha. Ọ ta nọ: “Mẹ riẹ epanọ a rẹ ta ẹme he, keme mẹ yọ ọmaha gheghe.” (Jeri. 1:6) Kọ eme o fiobọhọ kẹe nọ ọ sai ro whowho ovuẹ na ababọ ozọ? Ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ udu. Ọ ta nọ: “Ẹme riẹ ọ tẹ jọ wọhọ erae nọ e be ware nọ a kare dhe igbenwa mẹ, o tẹ bẹ omẹ no re me diwi ei họ eva.” (Jeri. 20:8, 9) Ahwo nọ Jihova o vi Jerimaya bru na yọ ahwo atatobẹ. Rekọ uwou nọ Ọghẹnẹ o vi rie nyae vuẹ ae na o kẹ riẹ udu.

4. Erere vẹ ma ti wo nọ ma te bi se ẹme Ọghẹnẹ je roro didi kpahe iẹe? (Ahwo Kọlọsi 1:9, 10)

⁴ Ẹme Ọghẹnẹ ọ be kẹ Ileleikristi ẹgba. Nọ Pọl ukọ na o je kere se inievo obọ Kọlọsi, ọ ta nọ eriariẹ egbagba nọ a re wo u re fiobọhọ kẹ ae “yeri uzuazọ nọ u fo evaọ aro Jihova” nọ a “be ruabọhọ ru iruo iwoma kpobi” na. (Se Ahwo Kọlọsi 1:9, 10.) Usi uwoma ota o rrọ usu iruo iwoma nọ Pọl ọ ta ẹme te na. Nọ ma te bi se ẹme Ọghẹnẹ je roro didi kpahe iẹe, ẹrọwọ mai ọ rẹ ga, yọ o rẹ lẹliẹ omai riẹ epanọ usi uwoma nọ ma rẹ ta kpahe Uvie Ọghẹnẹ u wuzou te.

5. Eme o rẹ lẹliẹ eme nọ e rrọ Ebaibol te omai udu ziezi?

⁵ Re ẹme Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ kẹ omai, ma re wuhrẹ Ebaibol kẹ omobọ mai. Ma re se Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ ma bi se na. Who te bi se, whọ họrọ oma ha. Who te se ku oware jọ nọ whọ riẹ otọ riẹ hẹ, who se vrẹ hẹ. Kiẹ kpahe iẹe evaọ Watch Tower Publications Index hayo Obe Ekiakiẹ Rọkẹ Isẹri Jihova. Whọ tẹ be hae romatotọ wuhrẹ Ebaibol na, whọ te ruẹ nọ ẹme kpobi nọ ọ rrọ Ikereakere na ọ gbunu gbọka. (1 Tẹs. 5:21) Nọ whọ jẹ te ruẹ nọ ere Ebaibol na ọ rrọ no, ọwhọ nọ whọ  rẹ rọ rehọ iẹe wuhrẹ ahwo ọ vẹ te ruọ owhẹ oma.

RUẸRẸ OMA KPAHE ZIEZI RE WHO TE TI KPOHỌ USI UWOMA

6. Ẹvẹ oma nọ ma rẹ ruẹrẹ kpahe re ma te ti kpohọ usi uwoma u re ro fiobọhọ kẹ omai?

⁶ Nọ whọ tẹ ruẹrẹ oma kpahe ziezi re who te ti kpohọ usi uwoma, ẹsiẹe whọ rẹ mai wo udu nọ whọ rẹ rọ ta usi uwoma kẹ ahwo. Jesu o wuhrẹ ilele riẹ re o te ti vi ai kpohọ usi uwoma. (Luk 10:1-11) Yọ fikinọ a ru oware nọ o wuhrẹ i rai, nọ a kpozi, eva ọvo e jẹ were ae fiki eware nọ a ru.—Luk 10:17.

7. Ẹvẹ ma rẹ rọ ruẹrẹ oma kpahe? (Rri uwoho na re.)

⁷ Ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe re ma te ti kpohọ usi uwoma? Ma re roro oghẹrẹ nọ ma te rọ rehọ ẹme obọmai ta ẹme Ebaibol ruọ ohwo oma. Oware ofa jọ nọ u re fiobọhọ họ, ma re roro eme nọ ahwo jọ a rẹ ta nọ ma tẹ nyae ta usi uwoma kẹ ae, gbe oware nọ ma te ta nọ a tẹ ta eme itieye na. Yọ, nọ ma te te ai oma no, joma kru udu ga. Joma sasa ovao, jẹ sasa oma kẹ ae.

8. Eme o lẹliẹ Pọl ukọ na ta nọ mai Ileleikristi ma wọhọ ekwakwa nọ a rọ ẹkpẹ ma?

⁸ Pọl ukọ na o dhesẹ oghẹrẹ nọ usi uwoma nọ ma be ta na o rrọ. Ọ ta nọ: “Ma wo efe nana evaọ ekwakwa nọ a rọ ẹkpẹ ma.” (2 Kọr. 4:7) Eme họ efe na? Efe na họ usi uwoma Uvie na nọ ma be ta na. Usi uwoma na o rẹ sai siwi uzuazọ ahwo nọ a gaviezọ. (2 Kọr. 4:1) Kọ eme họ ekwakwa nọ a rọ ẹkpẹ ma na? Ae họ idibo Ọghẹnẹ nọ e be ta usi uwoma na. Evaọ oke Pọl, ehreki a jẹ hae rọ ithẹ nọ a rọ ẹkpẹ ma wọ ekwakwa eghaghae wọhọ enwaene, igho, gbe emu. Ere ọvona re, Jihova ọ kẹ omai oware oghaghae jọ. Oye họ usi uwoma nọ ọ ta nọ ma ta na. Jihova ọ te kẹ omai ẹgba nọ ma te rọ ta usi uwoma na te urere.

LẸ SE JIHOVA RE Ọ KẸ OWHẸ UDU

9. Nọ ozọ ahwo u te bi mu omai hayo udu u te bi bru omai inọ a ti le omai, eme o re fiobọhọ kẹ omai? (Rri uwoho na re.)

⁹ Ẹsejọ ozọ ahwo o re mu omai. Yọ ẹsejọ ma re roro nọ a ti le omai. Kọ eme u fo nọ ma re ru? Okenọ a ta kẹ ikọ na inọ a gbẹ ta usi uwoma na ha, eme a ru? Ukpenọ a siọ usi uwoma ba fiki ozọ, a lẹ se Ọghẹnẹ inọ: “Kẹ idibo ra aruọwha nọ a rẹ rọ ruabọhọ ta ẹme ra ududu.” Yọ Jihova o gine yo olẹ rai. (Iruẹru 4:18, 29, 31) Ozọ u te bi mu omai, joma lẹ se Jihova re o fiobọhọ  kẹ omai. Ma sae lẹ nọ jọ Jihova o fiobọhọ kẹ omai you ahwo na te epanọ ozọ rai u gbe ro mu omai hi.

10. Ẹvẹ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai re ma se isẹri kẹe ziezi? (Aizaya 43:10-12)

¹⁰ Jihova ọ ta nọ mai họ Isẹri riẹ, ọ tẹ jẹ ya eyaa nọ ọ te kẹ omai udu. (Se Aizaya 43:10-12.) Joma dhunu te eware ene jọ nọ u dhesẹ nọ Jihova o bi fiobọhọ kẹ omai. Orọ ọsosuọ, Jesu ọ rrọ kugbe omai oke kpobi nọ ma tẹ be ta usi uwoma. (Mat. 28:18-20) Orọ avọ ivẹ, Jihova o wo ikọ-odhiwu nọ i bi fiobọhọ kẹ omai. (Evia. 14:6) Orọ avọ esa, Jihova ọ be rọ ẹzi ọfuafo riẹ fiobọhọ kẹ omai re ma kareghẹhọ eware nọ ma wuhrẹ no. (Jọn 14:25, 26) Orọ avọ ene, Jihova ọ be rọ inievo ukoko na fiobọhọ kẹ omai re mai ọvo ma gbẹ jọ usu hu. Nọ orọnọ Jihova ọ rrọ kugbe omai na, ma te je wo inievo nọ i you omai evaọ akpọ na soso nọ i bi fiobọhọ kẹ omai, eme ma gbẹ sae ta usi uwoma ha?

HAI NWENE JE RẸRO NỌ A TE GAVIEZỌ

11. Ẹvẹ whọ sae rọ ruẹ ahwo ta usi uwoma kẹ? (Rri uwoho na re.)

¹¹ Kọ who gbe bi di ahwo họ uwou ho, o rẹ kẹ owhẹ uye? Nọ omara nọ: ‘Ahwo nana nọ a rrọ uwou ho na, bovẹ a rrọ?’ (Iruẹru 16:13) ‘Kọ a kpohọ iruo no, binikọ obọ eki a rrọ?’ O tẹ rrọ ere, kọ u gbe ti woma re who dikihẹ akotọ edhere, re whọ ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a be nyavrẹ? Oniọvo jọ nọ a re se Joshua ọ ta nọ, “Mẹ ta usi uwoma kẹ ahwo buobu ẹdẹ nọ me kpohọ oria nọ iwou-eki e vọ gbe oria jọ nọ ahwo buobu a rẹ dhẹ imoto fihọ.” Oniọvo na avọ aye riẹ Bridget a re di ahwo họ gaga re nọ a te kpohọ usi uwoma evaọ owọwọ gbe uvo Ẹdoka.—Ẹf. 5:15, 16.

12. Nọ ahwo a gbe bi yo usi uwoma tere he, eme u fo nọ ma rẹ daoma riẹ?

¹² Nọ ahwo a gbe bi yo usi uwoma tere he, daoma riẹ oware nọ a rọwo gbe eware nọ e rrọ ae oja. Joshua avọ Bridget a rẹ rọ onọ nọ o rrọ obe-ovẹvẹ mai jọ mu ẹme họ. Wọhọ oriruo, a tẹ gwọlọ rọ obe-ovẹvẹ na Ẹvẹ Who Rri Ebaibol Na? ta usi uwoma, a rẹ ta nọ: “Ahwo jọ a rẹ ta nọ Ebaibol na obọ Ọghẹnẹ o no ze, rekọ o nwani mu amọfa ẹro tere he. Ẹvẹ who roro?” Onọ na o rẹ lẹliẹ ahwo buobu gaviezọ, jẹ kpahe fihọ ẹme na.

13. Fikieme eva e jẹ were omai nọ ahwo a gbẹ make gaviezọ họ? (Itẹ 27:11)

 ¹³ Ma rẹ nyae ta usi uwoma. Te ahwo a gaviezọ, te a gaviezọ họ, yọ ma nya uwou nọ a vi omai no. Fikieme ma rọ ta ere? Oware nọ Jihova avọ Ọmọ riẹ a vi omai họ, ma nyai se isẹri kẹ ae. (Iruẹru 10:42) Ma gbẹ maki di ohwo ọvo họ uwou ho, hayo nọ a te le omai, eva e rẹ were omai ghele keme ma riẹ nọ usi uwoma nọ ma nya na o lẹliẹ eva were Ọsẹ obọ odhiwu mai.—Se Itẹ 27:11.

14. Fikieme eva e jẹ were omai nọ oniọvo jọ ọ tẹ ruẹ ohwo nọ ọ gaviezọ kẹe?

¹⁴ Ọziọ eva e rẹ were omai hi nọ oniọvo jọ nọ ma gbẹ rrọ ẹkwotọ mai ta usi uwoma ọ tẹ ruẹ ohwo nọ ọ gaviezọ kẹe. Uwou-Eroro mai jọ o ta nọ ma te kpohọ usi uwoma, ma wọhọ ahwo nọ a be gwọlọ ọmọ nọ o vru. Ahwo buobu a rẹ gwọlọ ọmọ na, yọ a rẹ gwọlọ iẹe ruọ oria kpobi. Nọ a tẹ ruẹ ọmọ na no, orọnikọ ohwo nọ ọ ruẹ e riẹ na ọvo ọ rẹ ghọghọ họ, rekọ ahwo na kpobi. Ere ọvona re, mai kpobi ma be ta usi uwoma na. Yọ ma be daoma ta te oria kpobi evaọ ẹkwotọ mai. Fikiere eva e rẹ were omai kpobi nọ ohwo jọ o te mu ewuhrẹ họ ẹze.

RU IRUO NA FIKINỌ WHO YOU JIHOVA GBE AHWO

15. Fikieme oware nọ a jọ Matiu 22:37-39 ta na, o sae rọ lẹliẹ usi uwoma were omai oma? (Rri uwoho nọ o rrọ uke Uwou-Eroro na re.)

¹⁵ Nọ ma tẹ be hae kareghẹhọ nọ fikinọ ma you Jihova gbe erivẹ mai jabọ ma be rọ ta usi uwoma, o te lẹliẹ usi uwoma ota were omai oma. (Se Matiu 22:37-39.) Eva e rẹ were Jihova gaga nọ ọ tẹ ruẹ omai nọ ma be ta usi uwoma. Eva e rẹ were iẹe re nọ ohwo jọ ọ tẹ rọwo nọ ma wuhrẹ iẹe Ebaibol. U te no ere no, hae kareghẹhọ nọ ẹdẹ jọ ọ be tha nọ Ọghẹnẹ o ti siwi ahwo nọ a kurẹriẹ fiki usi uwoma nọ ma ta kẹ ae.—Jọn 6:40; 1 Tim. 4:16.

16. Ẹvẹ ma sae rọ ta usi uwoma nọ ma gbẹ be sai no uwou ze he? Kẹ oriruo jọ.

¹⁶ Kọ whẹ yọ ohwo nọ ọ be sai no uwou ze he fiki ẹbẹbẹ jọ. O tẹ rrọ ere, daoma roro oghẹrẹ nọ whọ sai ro dhesẹ nọ who you Jihova gbe ahwo. Okenọ ẹyao COVID-19 o je vo gaga na, Brọda Samuel avọ aye riẹ Dania a jẹ sai kpohọ oria ovo ho. Ifonu gbe ileta nọ a je kere a jẹ rọ ta usi uwoma kẹse kẹse. Yọ a jẹ jọ Zoom wuhrẹ ahwo Ebaibol. Okenọ Samuel ọ jọ obọ  ọspito fiki ẹyao ekansa nọ ọ jẹ mọ, ọ jẹ ta usi uwoma kẹ ahwo evaọ obọ ọspito na. Ọ ta nọ: “Ebẹbẹ e rẹ lẹliẹ omai roro iroro jẹ lẹliẹ oma lọhọ omai. E sai ru nọ ma gbe kruga tere he evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Rekọ iruo Jihova nọ ma re ru, o rẹ lẹliẹ eva were omai.” Nọ oyena u ri no otọ họ na, aye riẹ Dania o te je kie nwoma. Emerae esa soso ọ jọ ehwa. Uwhremu na, kọ akaba-ọmo nọ a re ghelie ọ jẹ hai ro no oria ruọ oria evaọ emerae ezeza. Ọ ta nọ: “Me je ru utho ẹgba mẹ ghele. Mẹ jẹ hae ta usi uwoma kẹ enọso jọ nọ ọ jẹ hae nyaze ti siwi omẹ gbe ahwo nọ a rẹ dẹ eware se omai evaọ obọ uwou. Yọ me je lele ohwo jọ nọ o re ru iruo evaọ ekọmpene nọ ọ rẹ zẹ eware nọ a re ro siwi ahwo ta ẹme evaọ ifonu.” O make rọnọ Samuel avọ Dania a jẹ sae ta usi uwoma te epaọ ọsosuọ họ, a ru utho ẹgba rai, yọ o jẹ lẹliẹ eva were ae.

17. Eme who re ru re eware nọ ma ta ẹme te na e sai fiobọhọ kẹ owhẹ ziezi?

¹⁷ Nọ ma te bi ru eware nọ ma dhunu te na kpobi, ẹsiẹe eva e te mae rọ were omai, orọnikọ ma te ru ejọ ọvo ho. Eware na e wọhọ eware nọ a re ro there emu. Who te bi there ẹbẹ, whọ tẹ rehọ eware nọ a re fihọ ẹbẹ na kpobi ze ro there ẹbẹ na, ẹsiẹe emu na ọ rẹ mae were. Ere ọvona re, ma te ru eware nọ ma ta na kpobi, u ti ru nọ ozọ usi uwoma ota u gbe ti mu omai tere he. Yọ o te lẹliẹ usi uwoma were omai oma vi epaọ anwẹdẹ.