1. Eme o lẹliẹ Daniẹl were ahwo Babilọn?

 OKENỌ Daniẹl ọ jọ uzoge, ahwo Babilọn a te mu ei kpohọ igbo, yọ obei nọ a mu rie nya na o thabọ gaga no obọ ẹwho riẹ. Rekọ oma Daniẹl o were ahwo nọ a mu rie na gaga. A ruẹ nọ Daniẹl ọ rrọ usu izoge nọ “oware ovo o thọ evaọ oma rai hi, nọ i wo erru,” ọ tẹ jẹ rrọ orua ovie. Ma riẹ nọ eware nọ ohwo-akpọ o re rri eye. (1 Sam. 16:7) Fikiere ahwo Babilọn a te wuhrẹ iẹe re ọ sai ru iruo evaọ uwou ovie rai.—Dan. 1:3, 4, 6.

2. Ẹvẹ Jihova o rri Daniẹl? (Izikiẹl 14:14)

² Jihova o you Daniẹl gaga, rekọ orọnọ fiki epanọ o wo erru te hayo fikinọ o no orua ovie ze he. Rekọ fiki oghẹrẹ ohwo nọ ọ jọ. Okenọ Jihova ọ rọ ta ẹme ezi Daniẹl, o sae jọ nọ ọ be kẹle ikpe udhe no, hayo ọ vrẹ ikpe udhe no obọ. Jihova ọ fodẹ e riẹ nọ ọ jẹ fodẹ Noa gbe Job nọ e gọ riẹ uvi ẹgọ ikpe buobu taure a te ti whu. (Emu. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; se Izikiẹl 14:14.) Daniẹl o ru eware nọ e lẹliẹ Jihova you rie no oke emaha riẹ ri bọo ẹdẹ uwhu riẹ, yọ ọ tọ gaga.—Dan. 10:11, 19.

3. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te eware ivẹ nọ e lẹliẹ Jihova you Daniẹl gaga. Ma te ta ẹme kpahe emamọ uruemu nọ o wo gbe eware jọ nọ e via nọ i dhesẹ nọ o gine wo uruemu yena. Ma te jẹ ta ẹme te eware nọ e lẹliẹ Daniẹl wo emamọ uruemu yena. Ma vẹ te ta kpahe epanọ ma sae rọ rehọ aro kele iei. Dede nọ izoge na a mae rọ fiki rai kere uzoẹme nana, eware nọ ma ti wuhrẹ kpahe Daniẹl na i ti fiobọhọ kẹ omai kpobi.

4. Eme Daniẹl o ru nọ u dhesẹ nọ ọ gudu?

⁴ Ohwo ọ tẹ gudu, orọnikọ ozọ o rẹ nwani mu ei hi hi. Rekọ nọ ozọ o tẹ be maki mu ei, o re ru oware nọ u fo. Daniẹl ọ gudu gaga makọ okenọ ọ gbẹ jọ uzoge. Joma gbiku eware ivẹ jọ nọ e via nọ e lẹliẹ omai riẹ nọ ọ ginẹ gudu. Orọ ọsosuọ o via nọ oware wọhọ ikpe ivẹ e vrẹ no nọ ahwo Babilọn a raha Jerusalẹm no. Nebukadneza ovie Babilọn ọ wezẹ ewezẹ jọ nọ e lẹliẹ ozọ mu ei. Ọ jọ ewezẹ na ruẹ ẹmema ologbo jọ. Ọ tẹ ta nọ ezae iwareghẹ riẹ kpobi, te Daniẹl a nyaze re a ta ewezẹ na jẹ fa otọ rai kẹe, ogbẹrọ ere he, o re kpe ae no. (Dan. 2:3-5) U fo nọ Daniẹl o re ru oware jọ vẹrẹ vẹrẹ oke yena, ogbẹrọ ere he, uzou riẹ avọ uzou ahwo nọ i kiọkọ na u ti lele iei. Daniẹl ọ tẹ “ruọ eva nyae yare ovie na inọ ọ kẹe oke re ọ fa otọ ewezẹ na kẹ ovie na.” (Dan. 2:16) Daniẹl o gbe wo udu gbe ẹrọwọ họ, ọ hae sai ru oware yena ha. Eme ma rọ ta ere? Keme ma rẹ jọ Ebaibol ruẹ ẹme ọvo nọ u dhesẹ nọ Daniẹl ọ jẹ hae fa otọ ewezẹ kẹ ahwo anwẹdẹ vẹre he. Ọ tẹ ta kẹ egbẹnyusu riẹ nọ jọ a “lẹ se Ọghẹnẹ obọ odhiwu re o dhesẹ ohrọ kẹ ae evaọ oware idhere nana.” (Dan. 2:18) Edẹ nọ ahwo Babilọn a mu kẹ egbẹnyusu riẹ na họ Shedrak, Mishak, gbe Abẹdnigo. Jihova o yo olẹ rai. O fiobọhọ kẹ Daniẹl fa otọ ewezẹ Nebukadneza na. O tẹ so ẹe ze nọ a gbe ro kpe ai hi.

5. Oke vẹ ọfa Daniẹl o ro ru oware nọ u dhesẹ nọ ọ gudu?

⁵ Nọ Daniẹl ọ fa otọ ewezẹ ẹmema ologbo na kẹ ovie na no, u kri hi, Nebukadneza ọ tẹ jẹ wezẹ ewezẹ ọfa nọ e kẹ riẹ uye gaga. Ọ jọ ewezẹ na ruẹ ure ulogbo jọ. Daniẹl ọ gbaudu fa otọ ewezẹ na kẹ ovie na. Ọ vuẹ ovie na vevẹ nọ ọ te mọ oruẹ, yọ ọ te gbẹ sae jọ ovie he evaọ oke jọ. (Dan. 4:25) Ẹme otiọye na o sae lẹliẹ ovie na roro nọ Daniẹl ọ be gba ẹgwae epanọ a re ro si ei no ọkwa no, yọ ọ sai kpe Daniẹl no dede. Rekọ ozọ u mu Daniẹl he. Ọ vuẹ riẹ oware nọ ewezẹ na i dhesẹ.

6. Eme ma sae ta nọ o lẹliẹ Daniẹl gudu?

⁶ Eme ma sae ta nọ o lẹliẹ Daniẹl gudu nọ ọ sae rọ gọ Jihova bọo ẹdẹ uwhu riẹ? Ẹsejọhọ okenọ ọ jọ ọmaha, ọ ruẹ nọ ọsẹgboni riẹ a jẹ gọ Jihova ziezi. Ma riẹ nọ a te rọ izi  Ọghẹnẹ wuhrẹ Daniẹl wọhọ epanọ Jihova ọ ta kẹ esẹgbini ahwo Izrẹl inọ a ru. (Izie. 6:6-9) Orọnikọ Izi Ikpe na hayo emeware efa jọ nọ Ọghẹnẹ ọ ta ọvo Daniẹl ọ riẹ hẹ. Rekọ ọ riẹ izi na kokodo, te oghẹrẹ erao nọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ ahwo Izrẹl a rẹ re gbe enọ a rẹ re he. b (Izerẹ 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13) Daniẹl ọ tẹ jẹ riẹ iku ahwo Ọghẹnẹ gaga. Ọ riẹ nọ uye o bẹ ahwo Izrẹl fikinọ a koko izi Ọghẹnẹ hẹ. (Dan. 9:10, 11) Eware nọ e via kẹ Daniẹl e lẹliẹ e riẹ ruẹ nọ Jihova avọ ikọ-odhiwu riẹ nọ i wo ẹgba gaga na a rrọ kugbei.—Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

7. Eware efa vẹ e lẹliẹ Daniẹl gudu? (Rri uwoho na re.)

⁷ Daniẹl ọ jẹ hae romatotọ se eme nọ amọ Jerimaya gbe eruẹaro Ọghẹnẹ efa a kere. Eware nọ ọ jọ eruẹaruẹ na wuhrẹ e lẹliẹ e riẹ ruẹ nọ oke nọ ahwo Ju a ti ro no igbo Babilọn kpo o kẹle no. (Dan. 9:2) Ma riẹ nọ eruẹaruẹ nọ e rrọ Ikereakere na nọ Daniẹl ọ ruẹ nọ i rugba na o soriẹ ze nọ o ro fievahọ Jihova gaga. Yọ ohwo kpobi nọ o fievahọ Jihova, udu o rẹ jariẹ awọ. (Je rri Ahwo Rom 8:31, 32, 37-39) Oware nọ o mae lẹliẹ Daniẹl gudu họ, olẹ nọ ọ jẹ hae lẹ se Ọsẹ obọ odhiwu riẹ ẹsikpobi. (Dan. 6:10) Okenọ ọ jẹ lẹ, ọ vuẹ Jihova nọ tei te ahwo riẹ a raha izi Jihova, ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova jẹ lẹe nọ jọ ọ rọvrẹ rai je fiobọhọ kẹ ae. (Dan. 9:4, 5, 19) Daniẹl yọ ohwo-akpọ wọhọ omai, orọnikọ ọ gudu no eva ze he. Ẹme Ọghẹnẹ nọ o je wuhrẹ, olẹ gbe ẹro nọ ọ rọ so Jihova eye e lẹliẹ e riẹ gudu.

8. Eme ma re ru re ma sae gudu?

⁸ Eme o re fiobọhọ kẹ omai gudu? Ọsẹgboni a tẹ gudu gaga, o nwani dhesẹ nọ emọ rai a te gudu ere re he. A sae vuẹ emọ na ọvo nọ, ‘Emọ mẹ wha gudu ọ.’ Rekọ udu nọ ohwo ọ rẹ ga na ọ wọhọ iruo nọ ohwo o re wuhrẹ. Re ọ sae riẹ iruo na ziezi, o re rri ohwo nọ o bi wuhrẹ iẹe na, o ve ru oware na oghẹrẹ nọ ohwo na o bi ru ei. Ere ọvona re, re ma sae gudu, ma re rri ahwo nọ a gudu, gbe eware nọ a bi ru nọ u dhesẹ nọ a wo udu, ma vẹ rọ aro kele ae. Kọ eme ma wuhrẹ mi Daniẹl no na? Ma wuhrẹ nọ u fo re ma se Ebaibol re ma riẹ eware nọ e rrọ eva riẹ ziezi. Ma re je go kẹle Jihova gaga. Yọ re ma sae kẹle iẹe, ma rẹ hae lẹ sei ẹsikpobi jẹ ta eva mai kẹe. Ma vẹ jẹ rẹroso Jihova inọ ọ te siọ omai ba ha. Ma te ru ere, ma ti wo udu nọ odawọ u te te omai.

9. Eme o rẹ sai noi ze nọ ma tẹ gudu?

⁹ Ma tẹ gudu, u re fiobọhọ kẹ omai ru eware buobu. Joma kẹ oriruo jọ. U wo oniọvo jọ nọ a re se Ben nọ o je kpohọ isukulu evaọ obọ Germany. Te iticha te emọ isukulu na kpobi a rọwo nọ ẹma a ma eware he. A rri ẹme nọ Ebaibol ọ ta inọ Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi na wọhọ iku esia. Ẹdẹ jọ, iticha Ben ọ tẹ ta kẹe nọ jọ ọ nyaziọ obaro eklase na re ọ ta oware nọ o lẹliẹ e riẹ rọwo nọ ẹma a ma eware rọkẹ eklase na soso. Oniọvo na ọ tẹ ginẹ nya, ọ tẹ ta ẹme na kẹ ae, ozọ u mu rie he. Kọ eme iticha na o ru? Ben ọ ta nọ: “Iticha mai ọ gaviezọ kẹ omẹ ziezi. Obe nọ mẹ rehọ ẹme nọ mẹ jẹ ta kẹ ae no ze, iticha mai o te printi riẹ buobu, ọ tẹ ghale ae kẹ emọ eklase na kpobi.” Kọ eme emọ eklase riẹ a ru? Ben ọ ta nọ: “Ibuobu rai a gaviezọ ziezi, yọ a ta nọ eva mẹ e were rai gaga.” Oware nọ o via kẹ oniọvo na o dhesẹ nọ ma tẹ gudu, o rẹ lẹliẹ ahwo buobu kẹ omai  adhẹẹ. Yọ o sai ru nọ ahwo nọ a ginẹ gwọlọ gọ Ọghẹnẹ a re ro mu ei họ ewuhrẹ kpahe. Fikiere u fo re ma gbaudu ru oware nọ u kiehọ.

10. A tẹ ta nọ ohwo ọ talamu ohwo jọ, eme u dhesẹ?

¹⁰ Ẹme Hibru nọ a jọ Ebaibol fa “talamu,” gbe “uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ” na u dhesẹ epanọ ohwo ọ rẹ talamu ohwo nọ o you gaga. Ẹsibuobu a rẹ rehọ iẹe ta ẹme kpahe epanọ Jihova o you idibo riẹ te. Ẹsejọ a rẹ jẹ rehọ iẹe ta kpahe epanọ idibo Jihova a you ohwohwo te. (2 Sam. 9:6, 7) Ma tẹ talamu Jihova, ma te talamu ei viere nọ oke o be nyaharo na. Nwanọ ere o jọ kẹ Daniẹl.

11. Odawọ vẹ u te Daniẹl okenọ ọ kpako no? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

¹¹ Edawọ buobu i te Daniẹl nọ e hai ti ru nọ ọ rẹ rọ siọ Jihova ba ẹgọ. Ọjọ nọ o te rie evaọ okenọ ọ vrẹ ikpe udhone-gbikpe no ọmọziọ oware he. Oke yena yọ ahwo Midia gbe ahwo Pasia a fi Babilọn kparobọ no. Yọ ovie nọ a re se Dariọs ọye o je su Babilọn. Ahwo nọ a je ru iruo kẹ ovie na, eva Daniẹl e jẹ were ae he. Yọ a jẹ dhozọ Ọghẹnẹ nọ Daniẹl ọ jẹ gọ họ. Fikiere a tẹ lẹlẹ gba ẹgwae epanọ a re ro kpe Daniẹl no. A te ru nọ ovie na o ro jie uzi nọ o sae lẹliẹ Daniẹl siọ Ọghẹnẹ ba ẹgọ, o ve ru eva were ovie na. Re Daniẹl o koko uzi ovie na je ru eva were ahwo na kpobi, oware nọ o re ru ọvo họ, ọ rẹ siọ Jihova ba ẹlẹ se evaọ edẹ ọgba. Rekọ Daniẹl ọ rọwo ru ere he. Fikiere a te gbolo iei fihọ ọgọdọ ikpohrokpo. Rekọ Jihova o ru nọ ikpohrokpo na e gbẹ re Daniẹl he keme ọ talamu Jihova. (Dan. 6:12-15, 20-22) Kọ ẹvẹ ma sae rọ talamu Jihova o tẹ make rrọ oware uwhu dede wọhọ epanọ Daniẹl o ru na?

12. Eme o lẹliẹ Daniẹl talamu Jihova ga te ere?

¹² Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, re ohwo ọ talamu Jihova, o re you rie gaga. Fikinọ Daniẹl o you Jihova Ọsẹ obọ odhiwu riẹ gaga jabọ nọ ọ rọ talamu ei na. Ma riẹ nọ oware jọ nọ u fiobọhọ kẹ Daniẹl you Jihova gaga na họ, ọ jẹ hai roro kpahe uruemu ezi nọ Jihova o wo gbe eware nọ Jihova o ru no nọ i dhesẹ nọ o wo uruemu utioye na. (Dan. 9:4) Oye ọvo ho, Daniẹl ọ jẹ  hai roro kpahe eware nọ Jihova o ru kẹ ahwo riẹ no gbe ọyomariẹ.—Dan. 2:20-23; 9:15, 16.

13. (a) Oghẹrẹ edawọ vẹ i bi te emọ mai nọ e rrọ isukulu? Kẹ oriruo jọ. (Rri uwoho na re.) (b) Eme whọ jọ ividio na wuhrẹ nọ whọ sae ta, nọ a tẹ nọ owhẹ kpahe ẹme ezae nọ i re lele ezae wezẹ?

¹³ Daniẹl ọ jẹ rria udevie ahwo nọ a be daezọ izi Jihova ha. Ere ọvona re, emọ mai nọ e rrọ isukulu a rrọ udevie ahwo nọ a be daezọ Jihova gbe izi riẹ hẹ. Ohwo nọ o you Jihova, eva riẹ e rẹ were ahwo otiọye na ha. Ejọ dede a re kpokpo emọ mai re a ru oware nọ o rẹ dha Jihova eva. Oware utioye na o via kẹ oniọvo nọ a re se Graeme nọ ọ be rria obọ Australia. Okenọ ọ jọ ekọleji, ẹdẹ jọ iticha rai o te fi ẹme jọ hotọ evaọ eklase. Ọ nọ emọ eklase na nọ, ‘Eme who re ru nọ ohwo jọ ọ tẹ lẹlẹ vuẹ owhẹ nọ o re lele ọmọzae ibe riẹ hayo ọmọtẹ ibe riẹ wezẹ?’ Iticha na ọ tẹ ta nọ, ohwo kpobi nọ ọ te ta kẹ ohwo otiọye na inọ o thọ họ, jọ ọ nyai dikihẹ abọjọ evaọ eklase na. Ohwo nọ ọ te ta nọ o thọ, jọ o dikihẹ abọ nọ o kiọkọ. Graeme ọ ta nọ, “Emọ eklase na soso a tẹ yẹ kpohọ ofẹ ahwo nọ a te ta nọ ohwo otiọye na ọ riẹ ru na. Mẹ avọ ọmọ eklase mẹ jọ ọvo nọ ma rrọ Isẹri Jihova ma jọ abọ.” Aikpobi na a te je ru oware nọ o rẹ lẹliẹ oniọvo na siọ Jihova ba ẹtalamu. Graeme ọ ta nọ, “A yẹ ebasẹ kẹ omai oke lelehie evaọ auwa soso nọ iticha na o je ro wuhrẹ na. Mẹ jẹ daoma rọ unu kpotọ ta ẹme kẹ ae, rekọ ọvuọvo nọ ọ jẹ gaviezọ kẹ omẹ ọ riẹ hẹ.” Kọ ẹvẹ Graeme o rri oware nọ o via na? Ọ ta nọ, “Ebasẹ rai na e jẹ kẹ omẹ uye, rekọ eva e were omẹ gaga inọ mẹ vuẹ rai oware nọ Ebaibol ọ ta, yọ me kuomagbe ae he.” c

14. Fodẹ oware jọ nọ ma rẹ sai ru nọ o rẹ lẹliẹ omai you Jihova gaga jẹ talamu ei.

¹⁴ Ma te you Jihova gaga, ma rẹ sae talamu ei wọhọ epanọ Daniẹl o you rie nọ ọ rọ talamu ei na. Re ma sai you Jihova ziezi, ma re wuhrẹ re ma riẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ. Ma re muẹrohọ eware nọ ọ ma. (Rom 1:20) Whọ tẹ gwọlọ nọ who re you Jihova gaga jẹ kẹe adhẹẹ vi epaọ ọsosuọ, whọ sai se izoẹme ekpẹkpẹe nọ e rrọ otọ uzoẹme na “Kọ Ẹma A Ma Riẹ?” Whọ sai je rri ividio nọ e rrọ etẹe na re. Whọ sai je se ibroshọ Was Life Created? na gbe The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge nọ a re se Esther evaọ obọ Denmark nọ o se ebe yena ọ ta nọ: “Eme nọ a jarai ta i woma kẹhẹ! A jọ ibroshọ na ta ha inọ joma rọwo nọ ẹma a ma eware. Rekọ a jarai dhesẹ oghẹrẹ nọ eware e ginẹ rrọ. A tẹ kẹ owhẹ uvẹ re whẹ ọvo who roro iei kẹ omara sọ eware igbunu itieye na e sai mu romavia ababọ ohwo nọ ọ ma rai.” Ben nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Ebe yena nọ me se o lẹliẹ e riẹ mu omẹ ẹro gaga inọ Ọghẹnẹ ọ ma eware.” Whọ tẹ romatotọ se ai, whọ te rọwo fihọ ẹme nọ Ebaibol ọ ta inọ: “Who te, Jihova Ọghẹnẹ mai, re who wo oruaro na gbe ọghọ na gbe ogaga na, keme whẹ họ ọnọ ọ ma eware kpobi.”—Evia. 4:11. d

15. Oware ofa vẹ ma sai ru nọ o rẹ lẹliẹ omai you Jihova gaga?

¹⁵ Oware ofa jọ nọ o rẹ lẹliẹ omai you Jihova ziezi họ, iku Ọmọ riẹ Jesu nọ ma rẹ romatotọ se. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge nọ a re se Samira nọ ọ be rria obọ Germany o wuhrẹ kpahe Jesu. Ọ ta nọ: “Nọ  me wuhrẹ kpahe Jesu, o lẹliẹ omẹ riẹ Jihova gaga.” Okenọ Samira ọ gbẹ jọ ọmaha, u je gbei unu inọ, ‘Kọ oware o rẹ were Jihova, kọ eva e rẹ were iẹe, hayo kọ oware o rẹ dae?’ Rekọ nọ ọ te romatotọ se iku Jesu, u te ti vẹi ẹro. Ọ ta nọ: “Jesu ọ were omẹ gaga keme ọ rẹ whẹtiẹ ahwo họ oma, yọ emaha na e rẹ were iẹe gaga.” Iku Jesu nọ o je se o lẹliẹ e riẹ you Jihova jẹ ruẹ nọ ọ sae kẹle iẹe. Fikieme o rọ jọ ere? Ọ ta nọ: “Ẹmẹrera na, mẹ tẹ te ruẹ nọ Jesu ọ rẹ rọ aro kele Ọsẹ riẹ Jihova evaọ oware kpobi nọ o bi ru. Ọ wọhọ Ọsẹ riẹ gaga. Mẹ ruẹ nọ oware jọ nọ Jihova ọ rọ fiki riẹ vi Jesu ze họ, re ma rri oghẹrẹ nọ ọ rrọ, ma vẹ rọ ere riẹ oghẹrẹ ohwo nọ Jihova ọ rrọ.” (Jọn 14:9) Daoma romatotọ se kpahe Jesu re whọ riẹe viere. Who te ru ere, who ti you Jihova gaga, yọ whọ te talamu ei.

16. Nọ ma tẹ talamu Jihova, erere vẹ o re te omai? (Olezi 18:25; Maeka 6:8)

¹⁶ Nọ egbẹnyusu ivẹ a tẹ talamu ohwohwo, usu rai o rẹ kake fa ha. (Rut 1:14-17) Ahwo nọ a talamu Jihova, eva e rẹ were ae, yọ udu u re te ae otọ. Fikieme? Keme Jihova ọ ta nọ ọ te talamu ahwo nọ a talamu ei. (Se Olezi 18:25; Maeka 6:8.) Oware riẹ u woma kẹhẹ inọ epanọ Jihova nọ ọ ma omai o kpehru te na, ọ gwọlọ nọ ma jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ. Yọ ma tẹ rrọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ, odawọ ọvuọvo hayo ohwo ọvo nọ ọ rẹ wọso omai nọ ọ rẹ sae fa usu mai avọ iẹe ọ rrọ họ, makọ uwhu dede. (Dan. 12:13; Luk 20:37, 38; Rom 8:38, 39) Fikiere o roja gaga re ma rọ aro kele Daniẹl talamu Jihova.

17-18. Eware efa vẹ ma sai wuhrẹ mi Daniẹl?

¹⁷ Eware e vọ riẹ nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Daniẹl. Ivẹ ọvo ma dhunu te evaọ uzoẹme nana. Eware efa jọ nọ ma riẹ kpahe Daniẹl họ, Jihova o ru nọ ọ rọ ruẹ eruẹaruẹ jọ jẹ wezẹ ewezẹ jọ. Yọ o fiobọhọ kẹe fa otọ eruẹaruẹ jọ. Evaọ usu eruẹaruẹ yena, ibuobu i rugba no. Yọ efa jọ e ta ẹme kpahe eware nọ e te via evaọ obaro. Eware yena nọ e te via na i ti te ohwo kpobi evaọ akpọ na.

¹⁸ Ma te jọ uzoẹme notha wuhrẹ kpahe eruẹaruẹ ivẹ jọ nọ e rrọ obe Daniẹl. Ma tẹ riẹ otọ eruẹaruẹ nana, u ti fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ u fo enẹna, te ọmaha te ọkpako. E te jẹ lẹliẹ omai gudu, ma vẹ talamu Jihova, re nọ edawọ i je te omai evaọ obaro, ma vẹ sai dikihẹ ga.