1. Eme obe Ahwo Hibru 12:1 o ta nọ ma re ru re ma sae dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere?

 EBAIBOL ọ ta nọ mai Ileleikristi ma be dhẹ ohrẹ jọ. Yọ ohwo kpobi nọ ọ dhẹ ohrẹ na te urere, Ọghẹnẹ ọ te rọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ hwae osa. (2 Tim. 4:7, 8) Joma gbẹ hae dhẹ ohrẹ na, jọ oma o rrọ omai no ho keme ma dhẹ ohrẹ na kẹle ekuhọ kpobi no. Pọl ukọ na yọ ohwo jọ nọ ọ dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere. Yọ ọ ta ẹme jọ nọ o ti fiobọhọ kẹ omai dhẹi te urere. Ọ ta nọ ma “gbolo owha ogbẹgbẹdẹ kpobi kufiẹ . . . re ma rọ ithihakọ dhẹ ohrẹ nọ a fihọ kẹ omai na.”—Se Ahwo Hibru 12:1.

2. Eme họ otọ ẹme Pọl na inọ, joma “gbolo owha ogbẹgbẹdẹ kpobi kufiẹ”?

² Kareghẹhọ nọ Pọl ọ ta nọ ma “gbolo owha ogbẹgbẹdẹ kpobi kufiẹ.” Kọ Pọl ọ be ta nọ joma nwani ku eware na kpobi kufiẹ no nọ ma be dhẹ ohrẹ na? Ijo, ere ọ be ta na ha. Ẹme nọ ọ be ta na họ, joma ku eware nọ i wiruo ho kufiẹ. Ogbẹrọ ere he, ma te gbẹ sae dhẹ emamọ ẹdhẹ hẹ, ohrẹ na o vẹ te bẹ omai no. Fikiere u fo re ma rri omamai ziezi re otẹrọnọ ma bi si eware jọ lele oma nọ u fo nọ ma re gbolo kufiẹ, ma vẹ kake ruẹ e rai, ma ve gbolo ai kufiẹ vẹrẹ vẹrẹ. Rekọ ma re ku eware nọ u fo nọ ma rẹ wha lele oma kufiẹ hẹ. Ogbẹrọ ere he, kiyọ ma te gbẹ sae dhẹ ohrẹ na ha. (2 Tim. 2:5) Kọ eware vẹ u fo nọ ma rẹ wha lele oma?

3. (a) Oware jọ vẹ obe Ahwo Galesha 6:5 o ta nọ ma rẹ wha lele oma? (b) Eme ma te ta ẹme te, kọ fikieme o rọ roja re ma ta ẹme tei?

³ Se Ahwo Galesha 6:5. Pọl ọ fodẹ oware jọ nọ u fo nọ ma  rẹ wha lele oma. Ọ ta nọ “ohwo kpobi ọ te wọ ọvuọ owha riẹ.” Owha nọ ọ jọ etẹe fodẹ na họ, oware nọ u fo nọ odibo Jihova kpobi o re ru, yọ omọfa ọ sai ru ei kẹe he. Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te eware jọ nọ Ebaibol o se “ọvuọ owha riẹ” na, gbe epanọ ma sae rọ wha ae lele oma. Ma te jẹ ta ẹme te eware jọ nọ i wiruo ho nọ u fo nọ ma re gbolo kufiẹ gbe oware nọ ma re ru re ma sai ku ai kufiẹ. Ma tẹ wha eware nọ e ginẹ roja lele oma, nọ ma je gbolo ewha egbẹgbẹdẹ kpobi kufiẹ, ma te dhẹ ohrẹ na te urere.

4. Eme o lẹliẹ omai riẹ nọ ma sai ru eyaa nọ ma ya kẹ Jihova na gba? (Rri uwoho na re.)

⁴ Eyaa nọ ma ya kẹ Jihova inọ ma te gọe. Taure ma tẹ te họ-ame, ma ya eyaa kẹ Jihova inọ ma te gọe je ru oreva riẹ. Ma rẹ daoma ru oware nọ ma ya eyaa riẹ na. O nwane lọhọ tere he, rekọ ma sai ru ei. Oware jọ nọ o lẹliẹ omai riẹ nọ ma sai ru ei họ, Jihova ọ ma omai re ma ru oreva riẹ. (Evia. 4:11) Uwoho riẹ ọ rọ ma omai. Yọ ọ ma omai evaọ oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ gwọlọ nọ ma rẹ riẹe jẹ kẹle iẹe. Fikiere ma sae kẹle iẹe, yọ eva e rẹ were omai nọ ma  te bi ru oreva riẹ. (Ol. 40:8) Ma te bi ru oreva Ọghẹnẹ, ma jẹ be rọ aro kele Jesu, ma ti “wo omosasọ.”—Mat. 11:28-30.

5. Eware jọ vẹ i ti fiobọhọ kẹ omai ru eyaa mai gba? (1 Jọn 5:3)

⁵ Eme ma re ru re ma sae wha oware yena lele oma? Eware ivẹ jọ e riẹ nọ i ti fiobọhọ kẹ omai. Orọ ọsosuọ, ma re ru eware nọ e rẹ lẹliẹ omai you Jihova vi epaọ ọsosuọ. Oware jọ nọ o rẹ lẹliẹ omai you Jihova gaga họ, ma rẹ hai roro kpahe eware iwoma nọ Jihova o ru kẹ omai no gbe enọ o ti ru kẹ omai evaọ obaro. Who te bi ru ere, who ti you Jihova gaga, o te gbẹ nwane bẹ owhẹ hẹ re who ru oware nọ ọ ta. (Se 1 Jọn 5:3.) Orọ avọ ivẹ, rọ aro kele Jesu. Oware jọ nọ o jẹ lẹliẹ Jesu ru oreva Ọghẹnẹ ẹsikpobi họ, ọ jẹ hae lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹe. Yọ ọ jẹ hai roro kpahe eghale nọ i ti tei nọ o te ru oreva Ọghẹnẹ. (Hib. 5:7; 12:2) Mai omamai, joma hae lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai ru oreva riẹ, ma vẹ jẹ hai roro kpahe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ Jihova ọ te rọ hwa omai osa. Who te you Jihova gaga jẹ be rọ aro kele Jesu, whọ te gọ Jihova te urere wọhọ epanọ whọ ya eyaa kẹe inọ who ti ru.

6. Fikieme ma rẹ rọ daoma ru oware nọ u fo nọ ma re ru kẹ ahwo uviuwou mai? (Rri uwoho na re.)

⁶ Oware nọ u fo nọ ma re ru evaọ uviuwou mai. Nọ ma be dhẹ ohrẹ uzuazọ na, ma re you Jihova avọ Jesu vi ahwo uviuwou mai. (Mat. 10:37) Rekọ orọnọ ma rẹ gbẹ nwani ru oware nọ u fo nọ ma re ru kẹ ahwo uviuwou mai hi hi. Ma tẹ maki bi ru oware nọ u fo nọ ma re ru kẹ ahwo uviuwou mai, ma sai ru oware nọ Jihova avọ Jesu a gwọlọ ghele. Nọ ma gbẹ be rẹrote ahwo uviuwou mai hi, eva mai e rẹ were Jihova avọ Jesu hu. (1 Tim. 5:4, 8) Nọ ma te bi ru oware nọ u fo nọ ma re ru kẹ ahwo uviuwou mai, eva e te were omai. Ma riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ọzae-avọ-aye a re you ohwohwo jẹ kẹ ohwohwo adhẹẹ, esẹgbini a re you emọ rai, a ve je wuhrẹ ae, yọ ọ gwọlọ nọ emọ a re yoẹme kẹ esẹgbini rai.—Ẹf. 5:33; 6:1, 4.

7. Eme o re fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ u fo nọ who re ru evaọ uviuwou ra?

⁷ Eme ma re ru re ma sae wha oware yena lele oma? Te owhẹ ọsẹ, te owhẹ oni, hayo whẹ ọmọ, daoma ru oware nọ Ebaibol ọ ta nọ u fo nọ who re ru evaọ uwou na. Who ru ọrọ udu ra ha. Yọ who du lele onọ ahwo ẹwho ra a bi ru hayo onọ ahwo nọ a se omarai nọ a wuhrẹ kpahe uviuwou a ta ha. (Itẹ 24:3, 4) Hae daoma se ebe ukoko na keme i re fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ Ebaibol ọ ta. Who te kpohọ oria itanẹte mai, who je rri oria “Obufihọ Rọkẹ Uviuwou,” whọ te jọ etẹe ruẹ izoẹme nọ e sai fiobọhọ kẹ ezae-avọ-eyae, esẹgbini gbe izoge re a sai ru oware nọ u fo dede nọ ebẹbẹ i bi te ae. b Daoma hai ru oware nọ Ebaibol ọ ta o tẹ make rọnọ ahwo nọ a kiọkọ evaọ uwou na a bi ru ei hi. Who te ru ere, evawere e te jọ uwou na, yọ Jihova ọ te ghale owhẹ.—1 Pita 3:1, 2.

8. Eme o rẹ sai noi ze nọ ma te ru oware uyoma?

⁸ Ma te ru oware jọ, oware nọ u no rie ze, ma rẹ rọ uzou mai wọe. Jihova ọ kẹ ohwo-akpọ kpobi uvẹ re ọye ọvo ọ jiroro oware nọ ọ gwọlọ ru. Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru oware uwoma re ma re erere riẹ. Rekọ ma te ru oware uyoma, Jihova o re ru re uye nọ u re noi ze o siọ omai ba ete he. (Gal. 6:7, 8) Fikiere ma tẹ ta ekpehre ẹme jọ hayo nọ ma tẹ variẹ oma  nyai ru oware jọ, nọ uye u je noi ze, ma rẹ rọ uzou mai wọe. Nọ ma te ru oware uyoma no, udu u re brukpe omai. Fikinọ ma riẹ nọ ma tẹ raha uzi, Jihova ọ te rọ omai gu ẹdhọ, o sae lẹliẹ omai vuẹ Jihova oware uyoma nọ ma ru, ma ve ru oware nọ u fo, ma vẹ daoma re ma gbẹ wariẹ ru oware na ha. Ma te ru ere, o rẹ whae ze nọ ma rẹ gbẹ rọ dhẹ ohrẹ uzuazọ na.

9. Eme who re ru nọ uye u te no oware jọ nọ who ru ze? (Rri uwoho na re.)

⁹ Eme ma re ru re ma sae wha oware yena lele oma? Otẹrọnọ oware uyoma nọ who ru o raha eware buobu, yọ whọ sai ru oware ovo kpahe iẹe he, eme who re ru? Riẹ nọ oware nọ o via o via no. Rekọ who du ta nọ who ruthọ họ họ. Ghele na, who du kpe omara no ho inọ, ‘O kinọ oware nọ me re ru?’ Yọ who du ta nọ, ‘Ohwo otiọnana ọ wha riẹ ze nọ me ro ru oware na’ ha. Rọwo nọ who ruthọ, re who je ru oware uwoma kpobi nọ whọ rẹ sai ru. Udu u te bi brukpe owhẹ, lẹ se Jihova re whọ romakpotọ, vuẹe nọ who ruthọ, inọ jọ ọ rọvrẹ owhẹ. (Ol. 25:11; 51:3, 4) Otẹrọnọ oware nọ who ru na o lẹliẹ eva dha ahwo jọ, wounu kẹ ae. Whọ sae jẹ nyabru ekpako ukoko na. (Jem. 5:14, 15) Jọ oware nọ who ru na u wuhrẹ owhẹ areghẹ re whọ gbẹ wariẹe ẹdẹfa ha. Whọ tẹ daoma ru eware nana kpobi, Jihova ọ te re ohrọ ra, o ve ti fiobọhọ kẹ owhẹ.—Ol. 103:8-13.

10. Fikieme u gbe ro fo ho re ma gwọlọ nọ ma re ru oware nọ ẹgba mai o te he? (Ahwo Galesha 6:4)

¹⁰ Eware nọ ẹgba mai o te he. Ma tẹ be rọ omamai kele ahwo, o rẹ lẹliẹ omai gwọlọ ru eware nọ ẹgba mai o te he. (Se Ahwo Galesha 6:4.) Ma tẹ be hae gwọlọ nọ oware nọ omọfa o ru ma re ru ei re, o sae whae ze nọ ma re ro lele ohwo na hrowo oma, ma ve mu ihri họ ẹre. (Gal. 5:26) Ma tẹ be gwọlọ ru oware nọ ohwo jọ o ru, rekọ ẹgba mai o mu rie he hayo ma sai ru ei hi fiki epanọ eware e rrọ kẹ omai, kiyọ omamai ma be gwọlọ kpe na. Ebaibol ọ ta nọ “oware nọ ohwo o bi rẹro riẹ u gbe tei obọ evaọ ẹruoke he, o rẹ lẹliẹ udu riẹ mọ.” (Itẹ 13:12) O tẹ rrọ ere, ma te bi rẹro oware nọ o sai te omai obọ họ, kọ ogbẹrọnọ oye o mai yoma? Oware utioye na o sae lẹliẹ ohrẹ uzuazọ na bẹ omai no.—Itẹ 24:10.

11. Nọ ẹgba ra o gbe te oware jọ họ, eme who re ru?

¹¹ Eme ma re ru re ma sai gbolo owha yena kufiẹ? Oware nọ Jihova ọ riẹ nọ whọ sai ru hu, who du gwọlọ nọ who re ru ei hi. Jihova ọ rẹ gwọlọ nọ ma ru oware utioye na ha. (2 Kọr. 8:12) Jihova ọ gwọlọ nọ ma rọ omamai kele ahwo ho. (Mat. 25:20-23) Jihova o you owhẹ keme whọ be dao utho ẹgba ra kpobi evaọ iruo riẹ, who tilẹmu egagọ riẹ, yọ who bi thihakọ. Whọ tẹ kpako no, hayo ẹyao ọ tẹ be kẹ owhẹ uye, hayo eware e tẹ rrọ oghẹrẹ jọ kẹ owhẹ, riẹ nọ whọ te gbẹ sai ru te epanọ who je ru te vẹre he. Rọ aro kele Bazilae. Who du rọwo iruo jọ fihọ uzou ho otẹrọnọ oma ra o te sae kẹ owhẹ uvẹ ru iruo na ha. (2 Sam. 19:35, 36) Mosis ọ rọwo nọ ahwo a fiobọhọ kẹe, yọ ọ vuẹ amọfa re a lele iei ru iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ. Daoma rọ aro kele iei re. (Ọny. 18:21, 22) Who te bi ru eware nọ ma ta na kiyọ whọ riẹ oria nọ ẹgba ra o mu, fikiere whọ te gwọlọ ru oware nọ ẹgba ra o te he he. Who te bi ru oware utioye na, o rẹ lẹliẹ ohrẹ uzuazọ na bẹ owhẹ no.

12. Kọ ohwo jọ ọ tẹ rọ eva obọriẹ ru oware uyoma jọ, ma rẹ ta nọ mai ma wha riẹ ze? Ru ei vẹ.

¹² Nọ ma te bi roro nọ mai ma wha riẹ ze nọ ohwo jọ o ro ru oware uyoma jọ. Ma sae gba ohwo họ ru oware nọ ọ gwọlọ ru hu hu. Yọ ẹsejọ nọ ohwo o te ru oware jọ, nọ uye u je  noi ze, ma sai nwani ru re uye na o se iẹe ba ete he. Ma rehọ iẹe nọ ọmọ nọ ọ jẹ gọ Jihova vẹre o te no ukoko na no. Oware na o te kẹ ọsẹgboni riẹ uye. Rekọ u fo re ọsẹgboni na a ta nọ ae a wha riẹ ze nọ ọmọ rai o ro no ukoko na ha. Jihova ọ gwọlọ nọ a hae rọ oyena roro iroro ẹsikpobi hi.—Rom 14:12.

13. Eme ọsẹ hayo oni o re ru nọ ọmọ riẹ o te ru oware jọ nọ u woma ha?

¹³ Eme who re ru re who gbolo owha yena kufiẹ? Jihova ọ kẹ ohwo kpobi uvẹ nọ ọ sae rọ ta nọ ọ be gọe hayo ọ be gọe he. Ọ riẹ nọ whẹ ọsẹ hayo oni na whọ te nwani ru eware kpobi gbagba ha. Ọ gwọlọ nọ who ru onọ whọ rẹ sai ru. Ọmọ ra ọ tẹ nyai ru oware jọ, uzou riẹ o rrọ orọnọ uzou ra ha. (Itẹ 20:11) Ẹsejọ whọ sai roro nọ, ‘Me wuhrẹ ọmọ na te he, oyejabọ nọ ọ rọ nyathọ na.’ Otẹrọnọ who gine wuhrẹ iẹe te he, lẹ se Jihova re whọ vuẹe oware nọ o be kẹ owhẹ uye whọ vẹ jẹ lẹe re ọ rọvrẹ owhẹ. Ọ riẹ nọ oware nọ o via o via no. Ẹsejọhọ whọ te gwọlọ ru re uye nọ u no oware uyoma nọ ọmọ ra o ru na ze u gbe tei hi. Rekọ Jihova ọ gwọlọ nọ who ru oware utioye he. Riẹ nọ ọmọ na o te bi ru epanọ o re ro zihe bru Jihova ze, Jihova ọ te rọ abava dede iei rehọ.—Luk 15:18-20.

14. Ma tẹ raha uzi, ma je ru eware nọ u fo nọ ma re ru no, fikieme u gbe ro fo ho re udu u gbe brukpe omai?

¹⁴ Udu nọ u re brukpe ohwo vrẹta. Nọ ohwo ọ tẹ raha uzi, udu u re brukpei, yọ ere u fo nọ o rẹ jọ. Rekọ udu u te bi brukpe ohwo na vrẹta no, kiyọ u zihe ruọ owha ogbẹgbẹdẹ no, yọ u fo nọ a re gbolo iei kufiẹ. Kọ ẹvẹ ma sae rọ riẹ sọ udu nọ u bi brukpe omai o be vrẹta no? Nọ ma tẹ raha uzi, nọ ma jẹ ta uzioraha na via je kurẹriẹ no, yọ ma be kẹnoma kẹ oware nọ o rẹ lẹliẹ omai wariẹ raha uzi na, joma riẹ nọ Jihova ọ rọvrẹ omai no. (Iruẹru 3:19) Jihova ọ gwọlọ nọ udu o rẹ gbẹ wariẹ brukpe omai hi nọ ma te ru eware yena kpobi no. Ọ riẹ nọ udu u te bi gbe brukpe ohwo, ẹgba nọ o re ro ru oreva riẹ o rẹ gbẹ jariẹ oma ha. (Ol. 31:10) Nọ ma te bi gbe roro kpahe oware  uyoma nọ ma ru, ohrẹ uzuazọ na o sae bẹ omai no.—2 Kọr. 2:7.

15. Eme who re ru nọ udu u te bi brukpe owhẹ vrẹta? (1 Jọn 3:19, 20) (Rri uwoho na re.)

¹⁵ Eme who re ru re whọ sai gbolo owha yena kufiẹ? Nọ udu u te bi brukpe owhẹ, hae kareghẹhọ nọ Jihova o wo “erọvrẹ gaga.” (Ol. 130:4) Ohwo ọ tẹ raha uzi nọ o je gine kurẹriẹ no eva ze no, Jihova ọ rẹ rọvrẹ riẹ. Yọ Jihova ọ fodẹ oware nọ o re ru nọ ọ tẹ rọvrẹ idibo riẹ nọ e raha uzi no. Ọ ta nọ: “Mẹ gbẹ te kareghẹhọ uzioraha rai ofa ha.” (Jeri. 31:34) Ẹme yena o dhesẹ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no, ọ rẹ gbẹ kẹ ohwo na uye fiki uzi nọ ọ raha na ha. Fikiere nọ eware e tẹ rrọ oghẹrẹ jọ kẹ owhẹ fiki uzi jọ nọ whọ raha, rekiyọ Jihova ọ rọvrẹ owhẹ no, who du roro nọ fikinọ Jihova ọ re rọvrẹ owhẹ hẹ jabọ eware e rọ rrọ ere he. Otẹrọnọ a mi owhẹ iruo jọ nọ who je ru evaọ ukoko na vẹre fiki oware nọ who ru, jọ o kẹ owhẹ uye ga hrọ họ. Jihova ọ kpairoro vrẹ oware nọ who ru na no, fikiere daoma kpairoro vrẹ riẹ re.—Se 1 Jọn 3:19, 20.

16. Eme u fo nọ ma rẹ riẹ nọ ma be dhẹ ohrẹ na?

¹⁶ Nọ ma be dhẹ ohrẹ uzuazọ na, ma rẹ “dhẹ evaọ oghẹrẹ nọ [ma] sai ro wo osa na.” (1 Kọr. 9:24) Ma tẹ riẹ eware nọ u fo nọ ma rẹ wha lele oma gbe ewha nọ u fo nọ ma re gbolo kufiẹ, ma te dhẹ ohrẹ na te urere. Ma jọ uzoẹme nana ta kpahe eware itieye na jọ no. Rekọ efa e gbẹ riẹ. Wọhọ oriruo, Jesu ọ ta nọ ma gbe rri otọ mu hu, “emuọriọ obuobu gbe udi-oda ubuobu gbe awaọruọ uzuazọ” e sai si omai kpemu. (Luk 21:34) Ẹme yena gbe eme efa nọ Ebaibol ọ ta i ti fiobọhọ kẹ owhẹ muẹrohọ eware nọ u fo nọ who re gbe ru re whọ sae dhẹ ohrẹ na te urere.

17. Eme o lẹliẹ omai riẹ nọ ma te dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere?

¹⁷ Ma riẹ nọ evaọ ogaga Jihova, ma te dhẹ ohrẹ na te urere. (Aiz. 40:29-31) Fikiere jọ ohrẹ na o bẹ owhẹ hẹ. Rọ aro kele Pọl ukọ na. Pọl ọ rọ ẹgba riẹ kpobi dhẹ ohrẹ uzuazọ na keme ọ gwọlọ nọ osa na u re tei obọ. (Fil. 3:13, 14) Ohwo ọvo ọ sae dhẹ ohrẹ na kẹ owhẹ hẹ. Rekọ riẹ nọ Jihova ọ te kẹ owhẹ ẹgba dhẹ ohrẹ na te urere. Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ wha eware nọ e roja lele oma je gbolo eware nọ i wiruo ho kufiẹ. (Ol. 68:19) Ajọ Jihova o fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ sae thihakọ dhẹ ohrẹ na te urere.