“Iruo Ogaga Nọ Ọghẹnẹ O Ru” E Kẹ Rai Ọwhọ
“Iruo Ogaga Nọ Ọghẹnẹ O Ru” E Kẹ Rai Ọwhọ
“Ma jọ unu rai yo ẹvẹrẹ obọ mai [kpahe] iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru.”—IRUẸRU 2:11.
1, 2. Oware igbunu vẹ o jọ Jerusalẹm via eva Pẹntikọst 33 C.E.?
OHIOHIẸ Ẹdoka jọ evaọ ukpe ọ 33 C.E., oware igbunu jọ o via kẹ ezae gbe eyae jọ, ilele Jesu Kristi, enọ i kokohọ uwou jọ evaọ Jerusalẹm. “Koyehọ edo jọ nọ ọwọhọ ofou ologbo o no ehru ze idudhe, ọ tẹ vọ eva uwou soso nọ a keria na. Ikoliko erae nọ e wọhọ ẹrọo erae e tẹ via kẹ ae . . . , Ẹzi Ẹri ọ tẹ te vọ ae kpobi oma, koyehọ amu evẹravẹrẹ efa họ ẹjẹ.”—Iruẹru 2:2-4, 15.
2 Ogbotu obuobu o kokohọ aro uwou na. Usu rai họ ahwo Ju nọ a jọ erẹwho efa yẹ, “egba egagọ” enọ e ziọ Jerusalẹm ti ru ehaa Pẹntikọst na. U gbe rai unu keme a yo ilele na nọ e be rọ ẹvẹrẹ rai ta kpahe “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru.” Ẹvẹ o sae rọ jọ ere kpakiyọ enọ e be t’ẹme na kpobi yọ ahwo Galili?—Iruẹru 2:5-8, 11.
3. Didi ovuẹ Pita ukọ na ọ kẹ ogbotu nọ ọ jọ Pẹntikọst na?
3 Pita ukọ na ọ jọ omọvo ahwo Galili eyena. O ru rie vevẹ nnọ evaọ umutho eka jọ nọ e vrẹ no, ahwo omuomu a kpe Jesu Kristi. Rekọ, Ọghẹnẹ ọ kpare Ọmọ riẹ no uwhu ze no. Kẹsena, Jesu ọ tẹ roma via kẹ ilele riẹ buobu, te Pita gbe efa nọ e jọ etẹe. Edẹ ikpe ọvo e vrẹ no nọ Jesu o tovrẹ kpohọ obọ odhiwu. Ọye họ ọnọ o ku ẹzi ọfuafo na ku ilele riẹ na. Kọ onana o rrọ erere jọ kẹ enọ e ziọ ehaa Pẹntikọst na? E. Uwhu Jesu o gbẹ edhere nọ a re ro wo erọvrẹ izieraha rai je “wo okẹ Ẹzi Ẹri na” otẹrọnọ a fi ẹrọwọ họ iẹe. (Iruẹru 2:22-24, 32, 33, 38) Fikiere, didi owọ iriughe na a jẹ kpahe “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru” nọ a yo na? Kọ ẹvẹ iku nana e sai ro fi obọ họ k’omai kiẹ iruo nọ ma bi ru kẹ Jihova riwi?
Oma O Wọ Rai Kpohọ Iruo!
4. Eruẹaruẹ Joẹl vẹ i rugba evaọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E.?
4 Nọ ẹzi ọfuafo na o te ai obọ no, ilele na evaọ Jerusalẹm a raha oke he re a ghale usiuwoma esiwo na kugbe amọfa, a muhọ kugbe ogbotu nọ o kokohọ evaọ ohiohiẹ ọyena. Usiuwoma ota rai u ru eruẹaruẹ igbunu jọ via, onọ Joẹl, ọmọzae Pẹtuẹl, o kere ikpe egba eree nọ e vrẹ: “Me re ti ku ẹzi mẹ ku ehru iwo kpobi; nọ emezae avọ emetẹ rai e jẹte ruẹaro, nọ ekpako-ezae na e jẹ te wezẹ ewezẹ, nọ emoha rai e jẹ te ruẹ eruẹaruẹ. Ere me re ti ku ẹzi mẹ ku ehru idibo emezae avọ e rọ emetẹ, eva edẹ eyena . . . re ẹdẹ ologbo avọ idudu ỌNOWO na ọ tẹ ze.”—Joẹl 1:1; 2:28, 29, 31; Iruẹru 2:17, 18, 20.
5. Edhere vẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na a rọ ruẹaro? (Rri ẹme-otofa na.)
5 Kọ onana u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ eruẹaro buobu mu, te ezae te eyae, epanọ ọ rehọ Devidi, Joẹl, gbe Debora mu na, ọ vẹ rehọ ae ruẹaro kpahe obaro na? Ijo. ‘Emezae gbe emetẹ avọ idibo ezae gbe idibo eyae’ Ileleikristi a te ruẹaro keme ẹzi Jihova ọ te kẹ ae ọwhọ re a whowho “iruo ogaga” nọ Jihova o ru gbe enọ o bi ti ru. Fikiere a te jọ wọhọ etota Ọnọ Ọ Mae Rro na. * Rekọ didi owọ ogbotu na a jẹ?—Ahwo Hibru 1:1, 2.
6. Nọ a yo ovuẹ Pita no, eme oma o wọ ogbotu na buobu ru?
6 Okenọ ogbotu na o yo eme oruvẹ Pita no, oma o wọ ibuobu rai kpohọ iruo. A “họ enọ e rehọ eme riẹ ame, ahwo nọ a kuomagbe ai ẹdẹọyena a te idu ahwo esa.” (Iruẹru 2:41) Wọhọ emotọ ahwo Ju gbe enọ i kurẹriẹ ruọ egagọ Ju, a wo ugogo eriariẹ Ikereakere na no. Oyena, kugbe ẹrọwọ nọ a wo fihọ eware nọ a wuhrẹ mi Pita, o lẹliẹ e rai te kẹ ame-ọhọ “evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri.” (Matiu 28:19) Nọ a họ-ame no, “a tẹ ruẹ abọ họ uwuhrẹ ahwo ikọ na.” Eva oke ovo na, a te muọ ẹrọwọ ọkpokpọ rai họ ẹghale kugbe amọfa. Evaọ uzẹme, ‘kẹdẹ kẹdẹ a je kokohọ uwou egagọ-ode na bi jiri Ọghẹnẹ, ahwo kpobi a tẹ jẹ t’ẹme ezi rai.’ Fiki iruo isẹri ise nana, “Ọnowo o je ku otu nọ a reti siwẹ kugbe ai.” (Iruẹru 2:42, 46, 47) Ikoko Ileleikristi e roma lahwe evaọ ekwotọ buobu nọ ahwo ọkpokpọ nana a jẹ rria. Oware jọ nọ o wha ẹvi nana ze họ ewhowho “usiuwoma” na avọ ajọwha evaọ okenọ a zihe kpohọ ọvuọ obo riẹ no.—Ahwo Kọlọsi 1:23.
Ẹme Ọghẹnẹ O Wo Ẹgba
7. (a) Eme ọ be wọ ahwo erẹwho kpobi ziọ ukoko Jihova nẹnẹ? (b) Didi irẹro ọ ẹvi whọ be ruẹ evaọ iruo akpọ na soso gbe evaọ oria rai? (Rri oruvẹ-obotọ.)
7 Kọ ẹvẹ kpahe enọ e gwọlọ jọ idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ? A rẹ romatotọ wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ re. A vẹ te riẹ Jihova wọhọ Ọghẹnẹ nọ “ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo.” (Ọnyano 34:6; Iruẹru 13:48) A re wuhrẹ kpahe ọruẹrẹfihotọ ẹwo Jihova ọrọ ẹtanigbo na ẹkwoma Jesu Kristi, ọnọ azẹ riẹ nọ o hwẹ o ru rai fo no izieraha kpobi. (1 Jọn 1:7) A re je wo ovuhumuo kẹ ẹjiroro Ọghẹnẹ ọrọ “ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he.” (Iruẹru 24:15) A vẹ te bọ uyoyou kẹ ọnọ ọ rrọ Ehri “iruo egaga” na je whowho uzẹme obọdẹ nana via. A ve zihe ruọ idibo Ọghẹnẹ nọ e rehọ oma mudhe jẹ họ-ame no, a vẹ ruabọhọ ‘ẹnya họ aro evaọ eriariẹ Ọghẹnẹ.’ *—Ahwo Kọlọsi 1:10b; 2 Ahwo Kọrint 5:14.
8-10. (a) Ẹvẹ oriruo aye Oleleikristi jọ o ro dhesẹ nọ Ẹme Ọghẹnẹ ‘o wo ẹgba’? (b) Eme oriruo nana o wuhrẹ owhẹ kpahe Jihova gbe edhere nọ o bi ro yeri kugbe idibo riẹ? (Ọnyano 4:12)
8 Eriariẹ nọ idibo Ọghẹnẹ a re wo no uwuhrẹ Ebaibol rai ze orọnikọ orọ ehruehru hu. Eriariẹ itieye na e rẹ wọ udu rai, nwene edhere iroro rai, je zihe ruọ abọjọ uzuazọ rai. (Ahwo Hibru 4:12) Wọhọ oriruo, a rehọ aye jọ nọ a re se Camille iruo nọ ọ rẹ rọ rẹrote enọ e kpako no. Usu enọ ọ be rẹrote họ Martha, omọvo Isẹri Jihova. Martha o wo ẹyao ẹvori ọgaga, fikiere ohwo ọ rẹ jọ kugbe i ẹsikpobi. A rẹ kareghẹhọ iẹe re ọ tẹ re emu—re o tube si emu riẹ lọ dede. Ghele na, oware jọ o riẹ nọ o sai voro no iroro Martha ha, wọhọ epanọ ma te ruẹ na.
9 Ẹdẹjọ, Martha ọ ruẹ Camille nọ ọ be viẹ fiki uye ẹbẹbẹ riẹ jọ. Martha ọ tẹ gbalọ Camille ọ tẹ ta kẹ e nnọ ọ gwọlọ wuhrẹ Ebaibol kugbe i. Kọ o lọhọ re ohwo nọ o wo oghẹrẹ ẹyao Martha na ọ sai wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo? E! Dede nọ ọ gbẹ be sae kareghẹhọ eware buobu hu, Ọghẹnẹ oride riẹ ọ re thọrọ Martha ẹro ho; yọ ọ gbẹ be kareghẹhọ uzẹme oghaghae nọ o wuhrẹ no Ebaibol ze na. Evaọ etoke uwuhrẹ na, Martha ọ rẹ ta kẹ Camille re o se edhe-ẹme ọvuọvo, se eria Ikereakere nọ a fodẹ na, se onọ nọ o rrọ obotọ ẹwẹ-obe na, ọ vẹ jẹ k’uyo na. Enẹ a ru te umuo oke jọ, yọ ghelọ ẹyao Martha na, Camille ọ nyaharo evaọ eriariẹ Ebaibol. Martha o vuhumu nnọ u fo re Camille ọ kẹle amọfa nọ a wo isiuru Ọghẹnẹ ọgọ. Fikiere, ọ tẹ rehọ ewu gbe eviẹ kẹ ọmọ-uwuhrẹ riẹ re Camille ọ sae jọ kpatiẹ evaọ okenọ o te kpohọ ewuhrẹ ọsosuọ riẹ eva Ọgwa Uvie na.
10 Isiuru uyoyou Martha, oriruo gbe imuẹro riẹ i duobọte udu Camille. O ku rie họ nnọ oware nọ Martha ọ be gwọlọ wuhrẹ iẹe no Ebaibol ze na u wuzou, keme oware nọ Martha ọ gbẹ be kareghẹhọ kpobi họ eware nọ o wuhrẹ no Ikereakere na ze. Uwhremu na, okenọ a nwene Camille kpohọ oria ofa, ọ ruẹ nọ oke nọ ọ rẹ rọ j’owọ u te no. Eva uvẹ ọsosuọ nọ u rovie kẹe, ọ tẹ nya ruọ Ọgwa Uvie, avọ ewu gbe eviẹ nọ Martha ọ kẹ riẹ na, ọ tẹ yare uwuhrẹ Ebaibol. Camille ọ tẹ nyaharo ziezi jẹ họ-ame.
Ọwhọ re A Lele Itee Jihova
11. Fiba ọwhọ nọ a re wo evaọ iruo usiuwoma ota na, ẹvẹ ma re ro dhesẹ via nnọ ovuẹ Uvie na o be ghinẹ wọ omai?
11 Nẹnẹ na, Isẹri Jihova nọ i bu vi ima ezeza e riẹ enọ, wọhọ Martha gbe Camille, a bi whowho “usiuwoma uvie na” evaọ akpọ-soso. (Matiu 24:14; 28:19, 20) Wọhọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na, “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru” i bi du obọ te ai gaga. O be were ai inọ a wo uvẹ-ọghọ nọ a be rọ wha odẹ Jihova gbe nnọ o ku ẹzi riẹ ku ai no. Fikiere, a be dao oma kpobi re a “yeri uzuazọ, nọ u fo rọ kẹ Ọnowo na, onọ o rẹ weriẹe,” bi fi itee riẹ họ iruo evaọ k’abọ k’abọ izuazọ rai. Usu enana jọ họ adhẹẹ nọ a rẹ rọ kẹ itee Ọghẹnẹ evaọ ẹgọ gbe osẹ rai.—Ahwo Kọlọsi 1:10a; Taitọs 2:10.
12. Didi ugogo ohrẹ kpahe ẹgọ gbe osẹ ma rẹ ruẹ nọ a kere fihọ 1 Timoti 2:9, 10?
12 Ẹhẹ, Jihova o fi itee họ kpahe ẹgọ gbe osẹ mai. Pọl ukọ na ọ fodẹ itee Ọghẹnẹ jọ evaọ abọ nana. “Eyae na e vẹ jẹ gọ umutho-egọ no re fo, avọ omaurokpotọ, orọnikọ igbeto i me, hayo idọloro, hayo izuu, hayo ithọfọ eghaghae e farọ họ; rekọ uruemu ezi u ruo, utionọ u fo kẹ eyae nọ e rọ egagọ.” * Eme ma re wuhrẹ no eme enana ze?—1 Timoti 2:9, 10.
13. (a) Eme họ “umutho-ẹgọ [nọ o] re fo”? (b) Fikieme ma jẹ sae ta nnọ ute Jihova o rẹ lọlọhọ?
13 Eme ọ Pọl na i dhesẹ nọ Ileleikristi a rẹ “gọ umutho-ẹgọ [nọ o] re fo.” Ẹgọ rai ọ rẹ jọ jẹvujẹvu, whọhọwhọhọ, hayo fariẹfariẹ hẹ. Enwenọ ohwo kpobi ọ rẹ sae nyate ute yena, makọ enọ i fe he, ẹkwoma ẹromuhọ inọ ẹgọ rai ọ rrọ kpatiẹ, fuafo, je kiehọ. Wọhọ oriruo, kukpe kukpe Isẹri evaọ orẹwho South America jọ a rẹ nya ikilomita buobu fa owhawho jọ vrẹ a ve je bi okọ euwa buobu re a sai kpohọ okokohọ ubrotọ rai. O rẹ via ẹsejọ inọ ohwo jọ o kie fihọ ethẹ na hayo ewu riẹ ọ jẹhọ ure o vẹ bẹre evaọ edhere na. Fikiere okenọ ahwo na a te te oria okokohọ na, whọ rẹ ruẹ nọ oma rai o rrọ jẹvujẹvu. Fikiere a rẹ romatotọ wariẹ ko epoto fihọ iwu rai, ruẹrẹ izipi rai, fọrọ jẹ kpa iwu nọ a te jọ okokohọ na wha. A rri uzizie na re a te jọ emẹjẹ Jihova re emu ghaghae, yọ a gwọlọ g’ẹgọ nọ o fo.
14. (a) Eme u dhesẹ re a g’ẹgọ “avọ omaurokpotọ”? (b) Eme o gwọlọ mi omai re ma g’ẹgọ wọhọ enọ “e rọ egagọ”?
14 Pọl ọ ta haro nnọ ma rẹ g’ẹgọ “avọ omaurokpotọ.” Onana u dhesẹ nọ ma rẹ g’ẹgọ vrẹta ha, o rẹ jọ onọ o rẹ kpare ekpehre isiuru hu, yọ o rẹ jọ onọ u re rovie oma ohwo fihọ họ, hayo onọ u kie ze kpobi hi. Fibae, ma rẹ g’ẹgọ evaọ oghẹrẹ nọ u re dhesẹ enọ “e rọ egagọ.” Kọ onana u gbe fo oware nọ ma re roro kpahe ziezi? Orọnikọ onana yọ ẹme ọ okenọ ma te bi kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi ọvo ma rẹ rọ g’ẹgọ ziezi hi, re oke ofa kpobi o vẹ jọ thakpi nọ ma ku oware nọ u je omai họ. Ẹgọ mai o re dhesẹ uruemu ọghọ ọrọ adhẹẹ ẹsikpobi keme mai yọ Ileleikristi gbe egbodibo t’aso t’uvo. Ma vro riẹ hẹ inọ ma rẹ sai wo oghẹrẹ iwu jọ nọ e rrọ iwu iruo gbe iwu isukulu enọ i kiehọ oghẹrẹ iruo nọ ma bi ru. Ghele na, u fo re ẹgọ na ọ jọ kpatiẹ avọ ọghọ. Otẹrọnọ ẹgọ mai o re dhesẹ orọwọ nọ ma fihọ Ọghẹnẹ via ẹsikpobi, ma ti si uke kpemu hu re ma se isẹri ọnyakuo fiki omovuọ ẹgọ mai.—1 Pita 3:15.
‘Wha You Akpọ na Ha’
15, 16. (a) Fikieme o jẹ r’oja re ma whaha aruorokele akpọ na evaọ ẹme ẹgọ gbe osẹ? (1 Jọn 5:19) (b) Fiki ẹjiroro vẹ ma jẹ whaha onọ u kieze evaọ ẹgọ gbe osẹ?
15 Ohrẹ nọ a kere fihọ 1 Jọn 2:15, 16 na o kẹ ọkpọvio kpahe ẹsalọ ẹgọ gbe osẹ mai re. Ma se nọ: “Wha you akpọ na hayo eware nọ e rọ eva akpọ na ha. Re ohwo jọ o te you akpọ na, uyoyou Ọsẹ na o riẹ eva ha. Keme eware kpobi nọ e rọ eva akpọ na, urusio uwo, gbe urusio ibiaro gbe eyero uzuazọ, o rọ orọ Ọsẹ na ha rekọ yọ o rọ akpọ na.”
16 Ohrẹ yena u kiehọ kẹhẹ! Evaọ oge nọ otunyẹ ọhwa ọ jọ ga vi ofa na, ma rẹ kuvẹ hẹ re akpọ na o dhesẹ ẹgọ nọ ma rẹ gọ k’omai. Ona ẹgọ gbe osẹ e raha gaga no enẹna. Makọ ẹgọ nọ ahwo nọ a kparo gaga a rẹ wha gbe enọ a rẹ wha eva oria iruo e rrọ itee nọ i kiehọ kẹ Ileleikristi hi. Onana yọ ẹjiroro ọfa nọ ma gbe ro “kielele akpọ nana ha” otẹrọnọ ma rẹ rria lele itee Ọghẹnẹ re ma rọ ere “jọ eva oware kpobi rehọ eru kẹ uwuhrẹ Ọghẹnẹ Osiwi mai.”—Ahwo Rom 12:2; Taitọs 2:10.
17. (a) Didi enọ ma rẹ sai roro kpahe evaọ okenọ ma tẹ be dẹ iwu hayo be salọ ona ewu? (b) Fikieme enọ i w’uzou uviuwou a je wo isiuru kpahe ẹgọ ahwo uviuwou na?
17 Re whọ tẹ te jiroro sọ whọ rẹ dẹ oghẹrẹ ewu jọ, o rẹ jọ oware areghẹ re whọ nọ oma ra nọ: ‘Fikieme oghẹrẹ ewu nana o je si omẹ urru? Kọ ohwo jọ nọ a riẹ gaga ọye a be rehọ iẹe ya? Kọ ahwo nọ a rẹ mae jọ oma rai ruẹ ewu na yọ otu egbulegbu jọ hayo ahwo nọ a wo ẹzi mẹrẹjomẹsa, ọrọ oheri?’ Ma rẹ jẹ tẹrovi ẹgọ na dẹẹ re. O tẹ rrọ ewu hayo iskẹte, ẹvẹ o theri te? Ẹvẹ a bẹ riẹ kpehru te? Kọ ẹgọ na ọ rrọ kpatiẹ, o fo, avọ ọghọ, manikọ ọ gba mu omẹ oma, ọ rẹ kpare iroro ethọthọ, hayo ọ rrọ jevejeve? Nọ oma ra nnọ, ‘Kọ ewu mẹ nana ọ te lẹliẹ ahwo zoruẹ?’ (2 Ahwo Kọrint 6:3, 4) Fikieme oyena o jẹ j’omai oja? Keme Ebaibol na ọ ta nọ: ‘Makọ Kristi o ru oma obọriẹ eva were he.’ (Ahwo Rom 15:3) Enọ i wuzou uviuwou Ileleikristi a re wo isiuru kpahe ẹgọ ahwo uwou rai. Fiki adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ oruaro nọ a be gọ na, enọ i wuzou uviuwou a rẹ raha oke he re a kẹ ohrẹ owhawha avọ uyoyou evaọ oke nọ u te fo.—Jemis 3:13.
18. Eme ọ rẹ wọ owhẹ muẹrohọ ẹgọ gbe osẹ ra?
18 Ovuẹ nọ ma be wha na u no obọ Jihova ze, ọnọ ọ rrọ ehri ọghọ gbe ẹfuọ. (Aizaya 6:3) Ebaibol na ọ ta udu họ omai awọ nọ ma raro kele iei “wọhọ emọ iyoyou.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:1) Ẹgọ gbe osẹ mai u re jiri hayo wha ekela se Ọsẹ obọ odhiwu mai. Uzẹme riẹ họ ma ghinẹ gwọlọ ru ei eva were!—Itẹ 27:11.
19. Didi irere i re noi ze ma te dhesẹ “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru” via kẹ amọfa?
19 Ẹvẹ “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ o ru” nọ who wuhrẹ no na e rrọ owhẹ oma? Uzẹme, ẹvẹ ọghọ riẹ ọ rro te nọ ma ro wuhrẹ uzẹme na! Fikinọ ma fi ẹrọwọ họ azẹ Jesu Kristi nọ o hwẹ, a be rọ izieraha mai vrẹ omai. (Iruẹru 2:38) Fikiere, ma wo ufuoma ẹmeọta evaọ aro Ọghẹnẹ. Ma be dhozọ uwhu hu wọhọ enọ i wo ẹruore he. Ukpoye, Jesu ọ k’omai imuẹro inọ ẹdẹjọ “enọ e rọ eva [uki ekareghẹhọ] kpobi i je ti yo uru riẹ, a vẹ te nya via.” (Jọn 5:28, 29) Jihova o wou kẹhẹ nọ o ro dhesẹ eware nana kpobi k’omai. Fibae, o ku ẹzi riẹ ku omai no. Fikiere, uyere rọkẹ ekẹ iwoma enana kpobi o rẹ wọ omai rọ adhẹẹ kẹ itee ikpehru riẹ jẹ rọ ọwhọ jiri iei, whowho “iruo ogaga” enana kẹ amọfa.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 5 Okenọ Jihova ọ rehọ Mosis avọ Erọn mu re a rọ unu ahwo na t’ẹme kẹ Fẹro, Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Mosis nọ: “Me ru owhẹ wọhọ Ọghẹnẹ rọkẹ Fẹro; jegbe Erọn oniọvo ra na ọ rẹ te jọ ọruẹaro rọkẹ owhẹ.” (Ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai; Ọnyano 7:1) Erọn ọ jọ ọruẹaro, orọnikọ fikinọ ọ jẹ ta kpahe eware obaro ho, rekọ fiki ọtota Mosis nọ ọ jọ.
^ edhe-ẹme 7 Udevie ogbotu obuobu nọ e jariẹ kẹ ehaa ẹgbukpe ọrọ Emu Owọwọ Olori nọ a ru evaọ March 28, 2002 na, ima buobu a ri muọ Jihova họ ẹgọ họ. Ma lẹ nnọ Ọghẹnẹ o du obọ te udu ima ahwo nana nọ a wo isiuru na kẹle re a zihe ruọ iwhowho-uvie emamọ usi na.
^ edhe-ẹme 12 Dede nọ a kpọ eme ọ Pọl na bru eyae Ileleikristi, otofa eme riẹ na u kie kpahe ezae gbe emoha Ileleikristi.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Didi “iruo ogaga” ahwo na a yo eva Pẹntikọst 33 C.E., kọ didi owọ a jẹ?
• Ẹvẹ ohwo o re ro zihe ruọ olele Jesu Kristi, kọ eme ọkwa olele na o kugbe?
• Fikieme u je wuzou re ma muẹrohọ ẹgọ gbe osẹ mai?
• Didi eware ma re roro kpahe nọ ma tẹ be jiroro sọ ẹgọ jọ o kiehọ?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Pita o whowho nọ a kpare Jesu no iwhuowhu ze no
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Kọ ẹgọ ra ọ be wha ajiri se Ọghẹnẹ nọ whọ be gọ?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]
Esẹ gbe ini Ileleikristi a re wo isiuru kpahe ẹgọ ahwo uviuwou rai