Enẹna Họ Oke Nọ Whọ Rẹ Rọ Salọ Abọ Nọ Whọ Rrọ
Enẹna Họ Oke Nọ Whọ Rẹ Rọ Salọ Abọ Nọ Whọ Rrọ
“Ẹvẹ wha re wo eko iroro [ivẹ] krite?”— 1 IVIE 18:21.
1. Eme o ru oke mai na nọ u ro wo ohẹriẹ gaga no oke nọ u kpemu?
KỌ WHỌ rọwo nọ Jihova họ Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na? Kọ whọ rọwo re inọ eruẹaruẹ Ebaibol i kpoka họ oke mai na wọhọ “edẹ urere” eyero omuomu Setan na? (2 Timoti 3:1) Otẹrọ ere kiyọ u ti mu owhẹ ẹro inọ, enẹna họ oke nọ o mai fo nọ whọ rẹ rọ salọ abọ nọ whọ rrọ. Evaọ ikuigbe ohwo-akpọ kpobi, uzuazọ ogbotu ahwo o re jọ ọza tenẹ ẹdẹvo ho.
2. Eme ọ via evaọ uvie erua-ikpe Izrẹl evaọ oke esuo Ehab ovie na?
2 Evaọ ikpe-udhusoi orọ avọ ikpe taure Kristi ọ tẹ ze, u fo nọ orẹwho Izrẹl a rẹ jẹ iroro ilogbo jọ nọ a rẹriẹ ovao dhe. Ono a rẹ gọ? Evaọ otọ ekpakpọ aye ọgẹdhọ riẹ Jezibẹl, Ehab oviẹ na ọ jẹ wha egagọ Bale haro evaọ uvie erua-ikpe Izrẹl. Bale ọ jọ ẹdhọ ẹvi, ọnọ a rẹ ta nọ o re ru oso rrọ je ru ekakọ woma. O wọhọ nọ ahwo buobu nọ a jẹ gọ Bale a guzou kpotọ kẹ ẹmema ọrọ ẹdhọ rai no. Re ọ ruẹsi ru ekakọ hayo uthuru rai wo ẹvi, enọ ẹ jẹ gọ Bale a jẹ hae wobọ evaọ ehaa-owezẹ ezae-avọ-eyae kugbe igberẹ etẹmpol riẹ. A te je wo uruemu nọ a jẹ hae rọ gbẹre oma rai re azẹ ọ ruẹsi hwẹ.—1 Ivie 18:28.
3. Oghẹrẹ vẹ egagọ Bale u ro kpomahọ idibo Ọghẹnẹ?
3 Okiọkotọ ọrọ ahwo Izrẹl nọ a bu te oware wọhọ 7,000 a wobọ evaọ egagọ ozighi gbe erọ ọfariẹ-ogbe nana ha. (1 Ivie 19:18) A rehọ omarokpotọ dadamu ọvọ usu nọ a re kugbe Jihova Ọghẹnẹ, yọ a kpokpo rai fiki onana. Wọhọ oriruo, Jezibẹl ovie aye na o kpe eruẹaro Jihova buobu. (1 Ivie 18:4, 13) Fiki uyero odawọ nana nọ a rẹriẹ ovao dhe, emọ Izrẹl buobu a te wobọ evaọ ọgwakugbe-ẹrọwọ, jẹ daoma re a ru Jihova gbe Bale evawere evaọ oke ovona. Rekọ o jọ ẹsiọ-ẹrọwọ re ohwo Izrẹl o kiuke ku Jihova nyae gọ ọghẹnẹ erue. Jihova ọ ya eyaa nọ ọ te ghale emọ Izrẹl otẹrọnọ a you rie je koko ijaje riẹ. Rekọ, ọ vẹvẹ e rai unu nọ a ‘gọ eghẹnẹ erue he,’ inọ ọye ọvo a rẹ gọ ogbẹrọ ere he o re ti kpe ai.—Iziewariẹ 5:6-10; 28:15, 63.
4. Eme Jesu avọ ikọ riẹ a ruẹaro nọ o te via evaọ udevie Ileleikristi, kọ ẹvẹ u bi ro rugba?
4 Oghẹrẹ uyero ovona o be roma via evaọ Kristẹndọm nẹnẹ. Ahwo Kristẹndọm a be ta nọ ae yọ Ileleikristi, rekọ edẹ-ehaa eriosehọ nọ a bi koko, uruemu, gbe orọwọ rai e rọwo kugbe iwuhrẹ Ebaibol ho. Wọhọ Jezibẹl, isu-ichọche Kristẹndọm a kobaro evaọ Isẹri Jihova nọ a bi kpokpo. U kri no re nọ isu-ichọche Kristẹndọm a be rehọ uketha kẹ ẹmo-ofio, be rehọ ere si uwhu kpe ima ahwo ichọche rai buobu. A jọ Ebaibol na dhesẹ uketha utiọye nọ egagọ a rẹ rọ kẹ egọmeti akpọ na wọhọ ẹnwae-obro abọ-ẹzi. (Eviavia 18:2, 3) U te no ere no, Kristẹndọm ọ be jẹ igberẹ-ibro—owezẹ ezae-avọ-eyae rehọ makọ evaọ udevie isu-egagọ riẹ dede. Jesu Kristi avọ ikọ riẹ a ruẹaro kpahe ẹsiọ-ẹrọwọ onana. (Matiu 13:36-43; Iruẹru 20:29, 30; 2 Pita 2:1, 2) Eme ọ te via kẹ ahwo nọ a bu vi ima-odu ọvo erọ Kristẹndọm na? Kọ owha-iruo vẹ idibo Jihova erọ uzẹme a wo kpahe ahwo nana gbe amọfa kpobi nọ egagọ erue i su thọ no? Ma rẹ ruẹ uyo uvevẹ kẹ enọ itieye na nọ ma te ru ọkiẹriwo oware nọ o via, onọ a ‘ro si Bale no eva Izrẹl.’—2 Ivie 10:28.
Uyoyou Ọghẹnẹ kẹ Idibo Riẹ nọ I Veghe Uzou
5. Oghẹrẹ vẹ Jihova o ro dhesẹ uvi ọdawẹ kẹ idibo riẹ nọ i veghe uzou?
5 O rrọ oware evawere kẹ Jihova Ọghẹnẹ hẹ re ọ rehọ uye kẹ ahwo nọ a yọrọ ẹrọwọ rai hi. Wọhọ Ọsẹ oyoyou, o rrọ isiuru riẹ re ahwo muomu a kurẹriẹ je zihe bru iei ze. (Izikiẹl 18:32; 2 Pita 3:9) Ma wo imuẹro onana keme evaọ edẹ Ehab gbe Jezibẹl, Jihova ọ rehọ eruaro buobu vẹvẹ idibo riẹ unu kpahe enwoma nọ i re noi ze nọ a tẹ gọ Bale. Omọvo eruẹaro yena họ Elaeja. Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ kpahotọ, eva etoke nọ oso ọ jẹ rọ rrọ họ nọ o wha ẹbẹbẹ ologbo ze, Elaeja ọ tẹ vuẹ Ehab ovie na re o koko emọ Izrẹl gbe eruẹaro Bale họ ehru Ugbehru Kamẹl.—1 Ivie 18:1, 19.
6, 7. (a) Ẹvẹ Elaeja ọ rọ fere oware nọ o wha ẹsiọ-ẹrọwọ orọ emọ Izrẹl na via? (b) Eme eruẹaro Bale na a ru? (c) Eme Elaeja o ru?
6 Ahwo na a kokohọ oria agbada-idhe Jihova nọ a “raha fihọ otọ” no, ẹsejọhọ onọ a raha ro ru Jezibẹl eva were. (1 Ivie 18:30) U yoma kẹhẹ, u mu emọ Izrẹl nọ e jariẹ ẹro ho—sọ Jihova hayo Bale—họ ọnọ ọ rẹ sai gine ru oso nọ a rẹro riẹ bẹ no na rrọ. Eruẹaro 450 họ enọ i dikihẹ kẹ Bale, rekọ Elaeja ọvo họ ọruẹaro nọ ọ jọ abọ Jihova. Re ọ ruẹse fodẹ ẹbẹbẹ nọ ahwo na a wo gbiae, Elaeja ọ tẹ nọ ai inọ: “Ẹvẹ wha re wo eko iroro [ivẹ] krite?” Kẹsena o te ru ẹme na vẹ kẹ ai nọ: “Otẹrọnọ ỌNOWO na họ Ọghẹnẹ, wha lele iei; otẹrọnọ Ebale, wha lele iei.” Re ọ ruẹse ta udu họ emọ Izrẹl nọ iroro e be bẹ ẹjẹ na awọ re a rehọ ẹwẹ rai kpobi gọ Jihova, Elaeja o te ru odawọ nọ a te rọ riẹ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ uzẹme. A ti kpe emọ-iruẹ ivẹ ro dheidhe, ọjọ rọkẹ Jihova ọnọ o kiọkọ rọkẹ Bale. Ọghẹnẹ uzẹme na ọ te rọ erae rehọ idhe riẹ. Eruẹaro Bale na a tẹ ruẹrẹ idhe rai fihọ, kẹsena a te je bo evaọ euwa buobu nọ: “O Ebale, yo kẹ omai!” Nọ Elaeja o mu ai ẹkoko họ ese, a te je bru oma rai bẹsenọ azẹ o ro muhọ ehwẹ, yọ a bi bo evaọ urru oruarua. Rekọ ọ kẹ rai uyo ovo ho.—1 Ivie 18:21, 26-29.
7 Okenọ Elaeja ọ rẹ rọ dao oriẹ u te ti te. Oware ọsosuọ nọ o ru họ, ọ ruẹrẹ agbada-idhe Jihova na kẹsena o te fi ekẹ ọmọ eruẹ na fihọ iẹe. Ọ tẹ ta nọ jọ a vo ekana ame ene re a ku ai fihọ eru idhe-emahọ na. Enẹ a ru isiasa bẹsenọ ame ọ rọ vọ agbada-idhe na. Kẹsena Elaeja ọ tẹ lẹ nọ: “O ỌNOWO Ọghẹnẹ Abraham, Aiziki gbe Izrẹl, ru re a riẹ nẹnẹ na nọ whẹ họ Ọghẹnẹ nọ ọ rọ eva Izrẹl, jegbe mẹ họ odibo ra, gbe epa eme ra me ro ru eware enana kpobi. Yo kẹ omẹ, O ỌNOWO, yo kẹ omẹ, re ahwo nana a riẹ nọ whẹ ỌNOWO na họ Ọghẹnẹ, innọ who kueva rai rẹriẹ.”—1 Ivie 18:30-37.
8. Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ kpahe fihọ olẹ Elaeja, kọ owọ vẹ ọruẹaro na ọ jẹ?
8 Ọghẹnẹ uzẹme na ọ kuyo ẹkwoma erae nọ o vi no odhiwu ze rọ mahe idhe na gbe agbada-idhe na kpobi. Erae na e mahe idhe gbe ame nọ ọ wariẹ agbada-idhe na họ kpobi! Dae roro epanọ o jọ emọ Izrẹl oma nọ a ruẹ oware nọ o via na. “A te kie vovao tu otọ; a tẹ ta nọ, ‘ỌNOWO na, họ Ọghẹnẹ; ỌNOWO na, họ Ọghẹnẹ.’ ” Elaeja ọ tẹ jowọ ofa jọ, ta kẹ emọ Izrẹl na inọ: “Wha mu eruẹaro Ebale na, ọvuọvo ọ vabọ họ.” A te kpe eruẹaro 450 erọ Bale na kpobi eva otọ Ugbehru Kamẹl.—1 Ivie 18:38-40.
9. Oghẹrẹ vẹ idibo Ọghẹnẹ erọ uzẹme a rọ wariẹ nya ku odawọ?
9 Eva ẹdẹ ọvo yena nọ ọ rẹ thọrọ ẹro ho na, Jihova o te ru oso rrọ ku otọ na evaọ orọ ọsosuọ anwọ ikpe esa gbe ubro nọ oso ọ rọ seba ẹrọ! (Jemis 5:17, 18) Dae roro oghẹrẹ iku nọ emọ Izrẹl a ti gbe eva edhere nọ a bi zihi kpo na; Jihova o dhesẹ via no inọ ọye họ Ọghẹnẹ uzẹme na. Dede na, oma o lọhọ ahwo nọ a be gọ Bale he. Jezibẹl ọ tẹ ruabọhọ be rehọ ukpokpoma te idibo Jihova. (1 Ivie 19:1, 2; 21:11-16) Onana o tẹ wariẹ wha odawọ ẹgbakiete orọ idibo Ọghẹnẹ ze. Kọ a te rehọ egagọ ẹwẹ-kpobi kẹ Jihova okenọ ọ te rehọ ẹdhoguo te otu nọ a be gọ Bale?
Jowọ nọ U fo Enẹna
10. (a) Evaọ oke mai na, eme Ileleikristi nọ a wholo na a bi ru? (b) Re a yoẹme kẹ unuovẹvẹ nọ o rrọ Eviavia 18:4 na, eme u dhesẹ?
10 Evaọ oke mai na, Ileleikristi nọ a wholo na a ru ọkpọ iruo nọ e wọhọ erọ Elaeja na no. Ẹkwoma ẹme-unu gbe ebe nọ a kere ze, a vẹvẹ ahwo erẹwho kpobi unu no te ahwo Kristẹndọm gbe amọfa kpahe enwoma nọ e rrọ egagọ erue. Onana o soriẹ nọ ima ahwo buobu a rọ whaha usu nọ a wo kugbe egagọ erue no. A rehọ oma rai mudhe kẹ Jihova je zihe ruọ ilele Jesu Kristi nọ e họ-ame no. Ẹhẹ, a jẹ uzizie okpakpata Ọghẹnẹ nana rehọ no kpahe egagọ erue: “Ahwo mẹ, wha nya siẹ e ba, ogbẹrọ ere he, wha ti lele iei ru umuemu riẹ je lele iei ruẹ uye riẹ.”—Eviavia 18:4.
11. Re ohwo ọ ruẹsi wo ọjẹrehọ Jihova, eme o gwọlọ?
11 Dede nọ ovuẹ Ebaibol nnọ Isẹri Jihova a bi whowho na u bi si ima ahwo buobu efa uru, oware nọ a re ru enẹna u ri mu ai ẹro ho. Utu ahwo nana jọ a rẹ ziọ iwuhrẹ Ileleikristi ẹsejọ, wọhọ ekoko ekareghẹhọ Emu Owọwọ Olori na hayo nyaze ti yo eme jọ evaọ okokohọ ubrotọ. Ma be ta udu họ ahwo itieye na kpobi awọ inọ jọ a roma totọ roro kpahe eme Elaeja nana: “Ẹvẹ wha re wo eko iroro [ivẹ] krite?” (1 Ivie 18:21) Ukpenọ a rẹ raha oke, u fo nọ a rẹ whoma họ abọjọ enẹna re a rehọ ajọwha fi ute họ nọ a re ro zihe ruọ idibo Jihova nọ e roma mudhe jẹ họ-ame no. Keme ẹruore rai kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ o rọ ọza!—2 Ahwo Tẹsalonika 1:6-9 .
12. Uyero ọza vẹ Ileleikristi jọ nọ e họ-ame no a kie ro no, kọ eme u fo nọ a re ru?
12 Uyoma kẹhẹ, Ileleikristi jọ nọ e họ-ame no a zihe ruọ ẹdhigodo hayo se iruo egagọ Jihova ba no. (Ahwo Hibru 10:23-25; 13:15, 16) Ọwhọ otujọ o dhẹ no fiki ozodhẹ ukpokpoma, awa-ọruọ epanọ eva e rẹ rọ vọ, epanọ a re ro fe, hayo ilale isiuru omaweromẹ omobọ ohwo. Jesu ọ vẹvẹ-unu nọ eware enana e te jọ ezoruẹ, duwu, jẹ jọ agbefẹ kẹ ilele riẹ jọ. (Matiu 10:28-33; 13:20-22; Luk 12:22-31; 21:34-36) Ukpenọ a re ‘wo eko iroro ivẹ,’ u fo nọ ahwo otiọye na ‘a re kru-oma ga re a kuevarẹriẹ’ ẹkwoma ọtamuo ọrọ omaromudhe rai kẹ Ọghẹnẹ nọ a re ru kpokpọ.—Eviavia 3:15-19.
Ekuhọ Idudhe Ọrọ Egagọ Erue
13. Dhesẹ epanọ uyero Izrẹl o jọ okenọ a rehọ Jehu mu ovie.
13 Ma rẹ jọ oware nọ o via kẹ Izrẹl evaọ ole ikpe 18 nọ a ku avro kpahe Ọghẹnẹ uzẹme họ no evaọ Ugbehru Kamẹl ruẹ epanọ o jẹ rrọ oware ovẹrẹ re ahwo-akpọ a whoma họ abọjọ enẹna. Idudhe ẹdẹ ẹdhoguo Jihova ọ rọ ze kẹ ahwo nọ a jẹ gọ Bale eva oke odibọgba Elaesha, ọnọ ọ rehọ ẹta Elaeja. Ọmọ Ehab ovie na, Jehoram ọye o je su evaọ Izrẹl yọ Jezibẹl ọ gbẹ jọ uzuazọ wọhọ oni ovie. Ababọ edo, Elaesha o te vi odibo riẹ nyae rehọ Jehu, oletu-ẹmo Izrẹl na mu wọhọ ovie ọkpokpọ Izrẹl. Eva oke yena, yọ Jehu ọ jọ ofẹ ovatha-ọre ọ Jọdan eva Remọt-giliad be kpọ ẹmo nọ a je lele ewegrẹ Izrẹl fi. Jehoram ovie na ọ jọ ukiekpotọ nọ o kẹle Mẹgido bi siwi oma nọ a nwa riẹ evaọ ẹmo.—2 Ivie 8:29–9:4.
14, 15. Uwo vẹ a vi Jehu, kọ ẹvẹ ọ nya uwo na?
14 Enẹ Jihova ọ ta kẹ Jehu nọ o ru: “Who re ti kporo uwou Ehab, olori ra, re mẹ ruẹse . . . kioja azẹ eruẹaro, idibo mẹ obọ Jezibẹl, gbe azẹ idibo Ọnowo na kpobi. Keme uviuwou Ehab ososo o re ti whẹ; . . . Erakọ e rẹ te re Jezibẹl eva otọ Jezrẹl, a rẹ te ruẹ ohwo ọvo nọ o re kie ie hi.”—2 Ivie 9:7-10.
15 Jehu ọ jọ ohwo iroro ivẹ hẹ. Ọ kpama ruọ akẹkẹ riẹ ababọ oke oraha ọ tẹ dhẹ ovovẹrẹ kpobọ Jezril. Oroiro jọ eva Jezril o muẹrohọ edhadhẹ Jehu ọ tẹ nyae niyẹrẹ kẹ Jehoram ovie na, kẹsena Jehoram ọ tẹ ruọ akẹkẹ riẹ dhẹ nyai zere Jehu, oletu ogbaẹmo riẹ. Nọ aimava a zere oma, Jehoram ọ tẹ nọe nọ: “Kọ udhedhẹ whọ wha ze, Jehu?” Jehu ọ tẹ kuyo nọ: “Didi udhedhẹ o rẹ ja riẹ, nọ igberedha avọ enua oni ra Jezibẹl e gbẹ rọ buobu na?” Bẹsenọ Jehoram ovie na o ti ku oma rẹriẹ re ọ dhẹ, Jehu o te yolo uzei riẹ jẹ sa ae ose nọ u duwu ubiudu riẹ lafi.—2 Ivie 9:20-24.
16. (a) Uyero vẹ ewharọ Jezibẹl a rẹriẹ ovao ku idudhe? (b) Ẹvẹ ẹme Jihova nọ ọ ta kpahe Jezibẹl o ro rugba?
16 Ababọ oke oraha, Jehu ọ tẹ ruọ akẹkẹ riẹ dhẹ ruọ okpẹwho na. Jezibẹl nọ ọ sẹ no ehru duotọ na o te vi uzou no unwido ze je seha kẹ Jehu. Ababọ unu nọ ọ kpọ riẹ, Jehu o te bo kẹ obufihọ inọ: “Ono ọrọ abọ mẹ? Ono?” Idibo Jezibẹl a rẹ jowọ jọ enẹna. Ewharọ ivẹ hayo esa riẹ a te vi uzou no unwido na ze. Idudhe na, uyero na u te fi omurokpotọ rai họ odawọ. Jehu o te bo nọ, wha “Gele ei fihọ otọ.” Ewharọ na a te gele Jezibẹl nehru ze kie fihọ otọ iyẹrẹ na, oria nọ enyenya avọ ekẹkẹ Jehu a jọ thihi ie. Enẹ ohwo nọ ọ jẹ wha egagọ Bale haro evaọ Izrẹl na o ro whu uwhu orọ osohwa iruẹru riẹ. Taure a tẹ te ruẹ uvẹ nọ a re ro ki ie, yọ erakọ e re ugboma riẹ no wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ.—2 Ivie 9:30-37.
17. Didi oware nọ o te via evaọ obaro u fo nọ ẹdhoguo Ọghẹnẹ nọ o te Jezibẹl na o rẹ bọ ẹrọwọ mai ga fihọ?
17 Ogberẹ ẹwoho nọ a riẹ wọhọ “Babilọn Ologbo na” o ti te oba evaọ edhere imuozọ ọvona. Ogberẹ na o dikihẹ kẹ egagọ erue akpọ Setan na, nọ e tohọ no okpẹwho anwae Babilọn ologbo ze na. Nọ ọ tẹ rehọ egagọ erue te oba no, Jihova Ọghẹnẹ o ve ti ku ovao rẹriẹ bru ahwo-akpọ nọ a ru akpọ Setan nọ ọ riẹ Ọghẹnẹ hẹ na. Ọ vẹ te jẹ raha enana kpobi no, onọ o te ruẹrẹ uvẹ fihọ kẹ akpọ ọkpokpọ ẹrẹreokie.—Eviavia 17:3-6; 19:19-21; 21:1-4.
18. Nọ Jezibẹl o whu no, eme ọ via kẹ ahwo nọ a jẹ gọ Bale evaọ Izrẹl?
18 Nọ Jezibẹl o whu no, Jehu ovie na ọ raha oke he re o te kpe emọ uyẹ Ehab kpobi gbe ahwo nọ a rọ tha ae uke. (2 Ivie 10:11) Rekọ emọ Izrẹl buobu nọ a jẹ gọ Bale a gbẹ jọ evaọ ẹkwotọ na. Jehu ọ tẹ jowọ kpahe oware nọ o re ru ahwo nana ro dhesẹ inọ ọ gwọlọ nọ “ohwo ọvo o re lele Jihova hrowo oma ha.” (2 Ivie 10:16, NW ) Jehu o te ru ẹghẹ wọhọ ẹsenọ ọ rrọ omọvo rai jọ nọ ọ be gọ Bale, o te zizie ehaa ilogbo jọ fihọ etẹmpol Bale nọ Ehab ọ bọ fihọ Sameria. Ahwo nọ a jẹ gọ Bale kpobi evaọ Izrẹl a nya ziọ ehaa na. Ahwo Jehu a te ko ai họ etẹmpol na je kpe ai kpobi muotọ. Ebaibol na o rehọ eme nana ku iyẹrẹ na họ: ‘Enẹ Jehu o ro si Bale no eva Izrẹl.’—2 Ivie 10:18-28.
19. Obọdẹ ẹruore vẹ ọ rrọ kẹ “otu obuobu” ọrọ idibo omurokpotọ Jihova?
19 A voro ahwo nọ a jẹ gọ Bale kpobi no Izrẹl. Ẹhẹ, enẹ ọvona egagọ erue akpọ nana i ti ro toba idudhe avọ imuozọ. Kọ abọ ono whọ te jọ evaọ ẹdẹ ologbo ọrọ ẹdhoguo yena? Whoma họ abọjọ enẹna, ẹsejọhọ who ti wo uvẹ ọghọ nọ a ti ro ku owhẹ gbe “otu obuobu” ọrọ ahwo-akpọ nọ a te zọ vrẹ ‘uye ulogbo na.’ Kẹsena nọ who te roro kpemu, eva e vẹ te were owhẹ avọ ujiro nọ whọ te kẹ Ọghẹnẹ nọ ọ rọ raha “ogberẹ ologbo na no ọnọ ọ rehọ igberedia raha akpọ kpobi” no na. Who ve ti ku unu gbe eg’Ọghẹnẹ uzẹme evaọ eme urirẹ nana nọ emama obọ odhiwu a be rọ so ujiro riẹ nnọ: “Aliluya! keme Ọnowo Ọghẹnẹ no wo ogaga kpobi ọ be re uvie.”—Eviavia 7:9, 10, 14; 19:1, 2, 6.
Enọ nọ A re Roro Kpahe
• Oghẹrẹ vẹ emọ Izrẹl oke anwae a jẹ rọ gọ Bale?
• Uruemu ẹsiọ-ẹrọwọ vẹ Ebaibol na ọ ruẹaro riẹ, kọ ẹvẹ eruẹaruẹ na i bi ro rugba?
• Ẹvẹ Jehu o ro si egagọ Bale notọ?
• Re ma ruẹse zọ vrẹ ẹdẹ ẹdhoguo Ọghẹnẹ, eme ma re ru hrọ?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Udhesẹ-oria nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]
Soko
Afẹk
Hẹlkat
Jọknẹam
Mẹgido
Tanak
Dọthan
SAMERIA
Ẹndọ
Shunẹm
Ofra
Jezril
Ibleam (Gatrimọn)
Taza
Bẹth-shẹmẹsh
Bẹthshin (Bẹthshan)
Jabẹsh-giliad?
Abel-mẹhola
Uwou ọ Abel
Remọt-giliad
[Mountain Peaks]
Ugb. Kamẹl
Ugb. Tabọ
Morẹ
Ugb. Gilboa
[Ebade]
Abade ọ Mediterenia
Abade Galili
[River]
Ethẹ Jọdan
[Spring and well]
Ozae ọ Harod
[Ọnọ o wo uwoho]
A rehọ e rai no udhesẹ-oria nọ a rehọ udu-ekere riẹ mi Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
Ewuhrẹ ọnya gbe usiuwoma ota nọ a re kpohọ ẹsikpobi yọ abọjọ egagọ uzẹme nọ i wuzou gaga
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20, 21]
Wọhọ Jehu, ahwo kpobi nọ a gwọlọ zọ vrẹ ẹdẹ Jihova a rẹ ruọ abọ riẹ enẹna