Ono Who Re Yo Ẹme Kẹ—Ọghẹnẹ Manikọ Ahwo?
Ono Who Re Yo Ẹme Kẹ—Ọghẹnẹ Manikọ Ahwo?
“Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.”—IRUẸRU 5:29.
1. (a) Eme họ ikere uzoẹme uwuhrẹ nana? (b) Fikieme a ro mu ikọ na fihọ uwou-odi?
OFU o mu iguẹdhọ okọto ukpehru ahwo Ju na gaga. Ahwo nọ a mu fihọ uwou-odi na a vabọ no. Aye họ ikọ Jesu Kristi, ọzae nọ okọto ukpehru na o bruoziẹ uwhu kpe evaọ ekpoka jọ nọ i kpemu na. Obọnana, okọto na o gwọlọ gboja kẹ ilele nọ e mae kẹle iẹe. Rekọ nọ esẹro uwou-odi na a nya re a rehọ ai ze, a tẹ ruẹ nọ iwou-odi nọ a fi rai họ na e rrọ ofofe dedenọ ethẹ na e rrọ epanọ a rọ kare ai. U ri kri ha na, esẹro uwou-odi na a te yo nọ ikọ na a rrọ eva etẹmpol evaọ obọ Jerusalẹm, bi wuhrẹ ahwo kpahe Jesu Kristi ababọ ozodhẹ—ugogo oware ovona nọ a rehọ fiki riẹ mu ai na! Esẹro uwou-odi na a tẹ nya ovavo kpohọ obọ etẹmpol na, a te mu ikọ na zihe ziọ uwou-odi, kẹsena a tẹ rehọ ai ziọ obọ okọto.—Iruẹru 5:17-27.
2. Eme ẹnjẹle ọ ta kẹ ikọ na nọ a ru?
2 Ẹnjẹle o si ikọ na no uwou-odi no. Kọ re ukpokpoma ofa o se ai ba ete o ro si ai no uwou-odi? Vievie. O si rai no uwou-odi re ahwo Jerusalẹm a ruẹsi yo emamọ usi na kpahe Jesu Kristi. Uthubro nọ ẹnjẹle na ọ kẹ ikọ na họ re a “ta eme uzuazọ nana kpobi kẹ ahwo na.” (Iruẹru 5:19, 20) Ere o ginẹ jọ, nọ esẹro uwou-odi na a te etẹmpol na, a tẹ ruẹ ikọ na nọ a be ta eme uzuazọ na wọhọ epanọ ẹnjẹle na ọ vuẹ rai.
3, 4. (a) Okenọ a kpokpa họ ai obọ nọ a gbẹ ta usiuwoma ha, uyo vẹ Pita avọ Jọn a kẹ? (b) Uyo vẹ ikọ nọ i kiọkọ na a kẹ?
3 A tu ikọ na Pita avọ Jọn kpohọ okọto no vẹre, aimava evaọ usu ikọ yena nọ i wo ọtamuo inọ oware ovo o rẹ whaha ai usiuwoma ota ha na, wọhọ epanọ oguẹdhọ okpehru na Josẹf Kayafas ọ rọ kpokpa họ ai obọ. Ọ ta nọ: “Ma ta kẹ owhai gaga nọ wha gbẹ rehọ odẹ [Jesu] wuhrẹ hẹ, whaọ wha ruẹ epanọ wha rehọ ewuhrẹ rai vọ Jerusalem no.” (Iruẹru 5:28) O hae jọ oware igbunu kẹ Kayafas he inọ ọ wariẹ ruẹ Pita avọ Jọn evaọ okọto. Oke ọsosuọ nọ a whaha ai inọ a gbẹ ta usiuwoma ha, ikọ ivẹ na a kuyo nọ: ‘Jọ u kiete eva aro Ọghẹnẹ inọ a re yo ẹme rai vi orọ Ọghẹnẹ, whai ọvo wha ta e; keme ma rẹ sae siọ oware nọ ma ruẹ je yo ba ẹta ha.’ Wọhọ Jerimaya, ọruẹaro oke anwae na, Pita avọ Jọn a sae siọ usiuwoma na ba ẹta ha.—Iruẹru 4:18-20; Jerimaya 20:9.
4 Enẹna, orọnikọ Pita avọ Jọn ọvo ho, rekọ te ikọ na kpobi—kugbe Matayas nọ a salọ obọ—a wo uvẹ nọ a re ro dhesẹ edikihẹ rai kpahe oware nọ ogbẹgwae okọto na ọ be gwọlọ nọ a ru na. (Iruẹru 1:21-26) Okenọ a kpokpa họ ai obọ nọ a gbẹ ta usiuwoma ha, a gbaudu kuyo re inọ: “Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.”—Iruẹru 5:29.
Ẹmeoyo kẹ Ọghẹnẹ avọ Ẹmeoyo kẹ Ahwo
5, 6. Fikieme ikọ na a gbe ro koko uzi okọto na ha?
5 Ikọ na a jọ ahwo nọ a re koko uzi, nọ a re mu ghẹmeeyo kẹ uzi okọto ho. Dede na, ohwo-akpọ ọvuọvo ọ riẹ hẹ nọ a kẹ udu nọ o re ro j’uzi kẹ omọfa nọ ọ thọ uzi Ọghẹnẹ jọ, makọ oghẹrẹ nọ o wo ẹgba te kẹhẹ. Jihova họ ọnọ “ọ mai kpehru vi akpọ kpobi.” (Olezi 83:18) Orọnikọ ọ rrọ “obruoziẹ akpọ na” ọvo ho rekọ ọye họ Ọkẹ-Uzi nọ Ọ Mai Kpehru, ọ tẹ jẹ rrọ Ovie ebẹdẹ bẹdẹ. Rono eriwo Ọghẹnẹ ze, uzi okọto kpobi nọ o gwọlọ gb’uzi Ọghẹnẹ jọ hotọ u re wiruo ho.—Emuhọ 18:25; Aizaya 33:22.
6 Ahwo jọ nọ a riẹ uzi lafi a rọwokugbe ẹme nana. Wọhọ oriruo, William Blackstone, ọgba-uzi Oyibo ọrọ ikpe-udhusoi avọ 18 na o kere inọ a rẹ kẹ uzi ohwo-akpọ uvẹ re o wọso ‘uzi Ọghẹnẹ’ hẹ wọhọ epanọ o rrọ Ebaibol. Fikiere, ogbẹgwae Sanhẹdrin na ọ la vrẹ ọnyaba udu-esuo riẹ nọ a whaha ikọ na nọ a gbẹ ta usiuwoma ha. Ikọ na a sai koko uzi oyena vievie he.
7. Fikieme iruo usiuwoma ota na e jẹ rọ dha izerẹ ikpehru na eva?
7 Ọtamuo ikọ na inọ a rẹ ruabọhọ usiuwoma ota na o dha izerẹ ikpehru na eva gaga. Otujọ evaọ ọkwa izerẹ na, kugbe Kayafas omariẹ a jọ ahwo Sadusi, enọ e rọwo ẹkparomatha na ha. (Iruẹru 4:1, 2; 5:17) Ghele na, yọ ikọ na a be suobọhọ inọ Jesu ọ kpare oma no iwhuowhu ze no. U te no ere no, izerẹ ikpehru na jọ a nyae dẹ uzou kẹ udu-esuo Rom no re a ruẹsi rri rai aro. Okenọ a jẹ rọ Jesu guẹdhọ, nọ Pailet ọ kẹ ai uvẹ nọ a rẹ rọ jẹ Jesu rehọ wọhọ ovie rai, izerẹ ikpehru na a se thahe thahe te epanọ a ro bo nọ: “Ma wo ovie ọ fa thọ Siza wa ha.” (Jọn 19:15) * Orọnikọ ikọ na a je se isẹi ọvo inọ a kpare Jesu no iwhuowhu ze no ho rekọ a je wuhrẹ inọ u te no odẹ Jesu no, “odẹ ofa o gbẹrọ otọ akpọ na nọ a rẹ sai ro siwi omai hi.” (Iruẹru 2:36; 4:12) Izerẹ na a jẹ ruawa inọ ahwo na a te rri bru Jesu nọ a kpare no iwhuowhu ze no na wọhọ Osu rai, ahwo Rom a sae nyaze ti mi isu ahwo Ju na ‘oria aghọ rai gbe orẹwho rai.’—Jọn 11:48.
8. Uthubro areghẹ vẹ Gamaliẹl ọ kẹ ogbẹgwae Sanhẹdrin na?
8 Rọkẹ ikọ Jesu Kristi na, o wọhọ nọ eware e be te jọ bẹbẹ kẹ ai evaọ obaro. Iguẹdhọ ogbẹgwae Sanhẹdrin na a gba riẹ mu nọ a re kpe ikọ na. (Iruẹru 5:33) Rekọ, oware nọ a rẹro riẹ hẹ o tẹ via. Gamaliẹl nọ ọ riẹ Uzi gaga na, ọ tẹ kpama dikihẹ ọ jẹ vẹvẹ ogbẹgwae na unu inọ jọ a rri otọ mu evaọ oware nọ a be te gwọlọ ru na. Ọ ta avọ areghẹ nọ: “Re ẹjiroro hayo iruẹru enana etẹrọ erọ ahwo, e rẹte galuzouviẹ; rekọ e tẹrọ erọ Ọghẹnẹ, wha rẹ sae kpare ai no ho.” Kẹsena, Gamaliẹl o te fi okpẹme ọfa bae inọ: “Wha rẹ te ruẹ nọ Ọghẹnẹ wha rẹ họrọ.”—Iruẹru 5:34, 38, 39.
9. Eme o dhesẹ nọ iruo ikọ na obọ Ọghẹnẹ i noze?
9 Dede nọ a rẹro nọ o sae via ha, ogbẹgwae na o jẹ uthubro Gamaliẹl rehọ. Ogbẹgwae Sanhẹdrin na a te ‘se ikọ na ze, a tẹ fae, jẹ vẹvẹ ae unu nọ a gbẹ rehọ odẹ Jesu tẹme he, a te siobọno ai kpo.’ Dede na, ukpenọ ozọ u mu ai, ikọ na a tẹ gbae mu nọ a rẹ ruabọhọ koko ujaje ẹnjẹle na inọ a ta usiuwoma na. Fikiere, nọ a si obọ no ai no, “kẹdẹ kẹdẹ a jẹ jọ eva uwou egagọ-ode gbe obọ uwou seri uwuhrẹ Jesu Kristi họ họ.” (Iruẹru 5:40, 42) Jihova ọ ghale omodawọ rai, te epanọ “Ẹme Ọghẹnẹ o [ro] muhọ ẹvaha; otu ilele na a te dhe evievihọ eva Jerusalem.” Ẹhẹ, “otu izerẹ buobu a te [ti] yo ẹme kẹ orọwọ na.” (Iruẹru 6:7) Ẹvẹ oyena o rẹ da izerẹ ikpehru na te! Imuẹro na i je dhe ebuebu: Iruo ikọ na obọ Ọghẹnẹ i gine noze!
Ahwo nọ A be Họre Wọso Ọghẹnẹ A rẹ Sae Kparobọ Họ
10. Evaọ eriwo ohwo-akpọ, fikieme Kayafas ọ sai ro roro nọ oware ovo u re ru ei evaọ ọkwa riẹ hẹ, rekọ fikieme eva nọ o fihọ ahwo-akpọ o rọ jọ oware othọthọ?
10 Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, udu-esuo Rom o rehọ izerẹ ikpehru ahwo Ju na mu. Valerius Gratus ọye ọ rehọ Josẹf Kayafas nọ o fe gaga na mu ọkwa riẹ na, yọ o kru ọkwa yena tọ vi izerẹ ikpehru buobu nọ i no rie no re ọ tẹ jọ. O wọhọ nọ Kayafas o rri nọ fiki ona obọriẹ gbe usu nọ o wo kugbe Pailet ọ rọ rria ọkwa riẹ tọ te enẹ orọnikọ fiki uketha Ọghẹnẹ hẹ. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi kẹhẹ, eva nọ o fihọ ahwo-akpọ o jọ oware othọthọ. Ikpe esa ọvo e vrẹno nọ ikọ na a rọ jọ aro ogbẹgwae Sanhẹdrin na, Kayafas o gbe wo aruoriwo udu-esuo ahwo Rom hu, a te si ei no ọkwa ozerẹ okpehru.
11. Eme ọ via kẹ Pọntiọs Pailet gbe uyere-akpọ ahwo Ju, kọ ovuhumuo vẹ ma wo no onana ze?
11 Lucius Vitellius nọ ọ rrọ osu Siria, ọ tẹ jẹ rrọ ọnọ o wuzou Pailet họ ohwo nọ ọ ta inọ a si Kayafas no ọkwa, yọ Pailet nọ ọ rrọ ogbẹnyusu ọkpekpe Kayafas ọ sae whaha iẹe he. Evaọ uzẹme, nọ ukpe ovo o vrẹ no nọ a ro si Kayafas no ọkwa, a te si Pailet omariẹ no ọkwa re je zizie ei ziọ obọ Rom re a rehọ iẹe gu ẹdhọ fiki ikpeware jọ nọ a ta nọ o ru. Rọ kpahe isu ahwo Ju nọ a fi eva rai họ Siza, ahwo Rom a tẹ raha ‘oria aghọ rai gbe orẹwho rai.’ Onana o via evaọ 70 C.E. nọ ogbaẹmo Rom a rọ raha okpẹwho Jerusalẹm, kugbe etẹmpol riẹ avọ ọgwa Sanhẹdrin na muotọ. Oware nana nọ o via na u gine dhesẹ ẹgbagba ọrọ ẹme okere-ilezi na: “Who fi eva ra họ emọ ivie he hayo ọmọ ohwo ho, keme a wo obọufihọ họ.”—Jọn 11:48; Olezi 146:3.
12. Ẹvẹ ọkwa nọ o te Jesu obọ na u ro dhesẹ nọ ẹmeoyo kẹ Ọghẹnẹ họ owojẹ areghẹ?
12 Wo ohẹriẹ, Ọghẹnẹ ọ rehọ Jesu Kristi mu wọhọ Ozerẹ Okpehru ọrọ etẹmpol ologbo abọ-ẹzi. Ohwo ọvuọvo ọ rẹ sai si Jesu no ọkwa yena ha. Evaọ uzẹme, “ọkua ozerẹ riẹ na ọ rẹ ja riẹ ribri.” (Ahwo Hibru 2:9; 7:17, 24; 9:11) Ọghẹnẹ ọ rehọ Jesu mu re wọhọ obruoziẹ enọ e rrọ uzuazọ gbe iwhuowhu. (1 Pita 4:5) Evaọ ọkwa yena, Jesu o ti broziẹ na sọ Josẹf Kayafas avọ Pọntiọs Pailet a te enọ e te reawere uzuazọ evaọ obaro.—Matiu 23:33; Iruẹru 24:15.
Iwhowho-Uvie Ọgbọna nọ E Kare Ozodhẹ
13. Evaọ oke mai na, iruo vẹ i no obọ ahwo ze, kọ evẹ i no obọ Ọghẹnẹ ze? Ẹvẹ whọ rọ riẹ?
13 Wọhọ epanọ o jọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, otu nọ e be ‘họre Ọghẹnẹ’ a re buobu evaọ edẹ mai na re. (Iruẹru 5:39) Wọhọ oriruo, okenọ Isẹri Jihova evaọ obọ Germany a se nọ a rẹ kpare obọ kẹ Adolf Hitler wọhọ osu rai hi, Hitler o te duwu iyowu inọ o re ti kpe ai no. (Matiu 23:10) O rri nọ ogbẹgwae otu ikpakpe riẹ u te onana ru kiọkọ. Ogbẹgwae Nazi na o sai gine mu idu buobu erọ Isẹri Jihova fihọ iwou-odi. A tubẹ daoma kpe Isẹri na jọ. Rekọ a sai ru nọ ọtamuo Isẹri na inọ Ọghẹnẹ ọvo a rẹ gọ u ro whrehe he, yọ a sae raha idibo Ọghẹnẹ no wọhọ ekru hu. Iruo Ileleikristi nana obọ Ọghẹnẹ i noze orọnikọ obọ ohwo-akpọ họ, yọ a rẹ sae si iruo Ọghẹnẹ no ho. Ikpe udhosa nọ i lele i rie, idibo nọ i wo ẹrọwọ nọ e zọ vrẹ imuẹmu Hitler a be rehọ ‘eva rai kpobi, gbe ẹzi rai kpobi, gbe iroro rai kpobi’ gọ Jihova, rekọ Hitler avọ utu Nazi riẹ a gbẹ rrọ họ, iruẹru iyoma rai ọvo a be rọ kareghẹhọ ai enẹna.—Matiu 22:37.
14. (a) Ẹvẹ ahwo ọwọsuọ a daoma te no be rọ ta idibo Ọghẹnẹ raha, kọ eme u no omodawọ rai ze no? (b) Kọ omodawọ utioye na o te raha edikihẹ idibo Ọghẹnẹ? (Ahwo Hibru 13:5, 6)
14 No anwọ oke ukpokpoma Nazi na ze, amọfa a ku oma gbe ohọre ufofe na no be rọ so Jihova gbe idibo riẹ. Evaọ erẹwho Europe jọ, otu isuẹsu avọ egagọ nọ e vọ avọ ẹghẹ a bi se Isẹri Jihova ‘ẹko-egagọ oyoma,’ nwanọ oghẹrẹ ovona nọ a se Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na. (Iruẹru 28:22) Uzẹme riẹ họ, Okọto Europe orọ Ẹkẹ-Uvẹ Ohwo u vuhu Isẹri Jihova mu wọhọ uvi egagọ orọnikọ ẹko-egagọ oyoma ha. Ababọ avro, otu ọwọsuọ na a riẹ onana. Ghele na, a be ruabọhọ ta Isẹri na raha. Ọtaraha nana o wha riẹ ze nọ a ro si Ileleikristi nana jọ no iruo no. U te je ru nọ a rọ rehọ ukpokpoma te emọ Isẹri na no evaọ isukulu. Ahwo nọ a re dhuaro nọ a wo ighẹ a raha ọtamuo nọ a wo kugbe Isẹri na no ọrọ iwou rai nọ a be hae jọ ru iwuhrẹ anwẹdẹ. Evaọ umutho eria jọ, ahwo egọmeti a tubẹ whaha Isẹri Jihova ebe-udu nọ a rẹ rọ jọ emotọ no! Ghele na, onana u bi whrehe Isẹri na udu hu.
15, 16. Owọ vẹ Isẹri Jihova nọ e rrọ obọ France a jẹ nọ a wọso iruo Ileleikristi rai, kọ fikieme a rọ ruabọhọ ẹta usiuwoma na?
15 Wọhọ oriruo, evaọ France ahwo a dina rrọ wowou yọ a re je dhesẹ orimuo. Rekọ, otu ọwọsuọ jọ a fi izi họ be rọ gwọlọ whaha ẹnyaharo iruo Uvie na. Didi owọ Isẹri Jihova nọ e rrọ obe a jẹ? A tua iruo usiuwoma ota rai vi epaọ anwẹdẹ kpobi, a te je bi wo emamọ iyẹrẹ. (Jemis 4:7) Ẹhẹ, eva etoke emerae ezeza ọvo, a jọ orẹwho yena wo ẹvi nọ o te 33 evaọ udevie udhusoi ọrọ ebe iwuhrẹ Ebaibol nọ a ru! O te ginẹ da Setan gaga nọ ọ be ruẹ ahwo evezi nọ e be kezọ kẹ emamọ usi na evaọ France. (Eviavia 12:17) Ibe Ileleikristi mai nọ e rrọ obọ France a wo udufihọ inọ eme Aizaya ọruẹaro na i ti rugba eva oma rai: “Ekuakua ẹmo ọvo nọ a gali vi owhai nọ i re wo iruo e rọ họ, yọ wha rẹte kparobọ vi ọnọ ọ kpare [ẹdhoguo] bru owhai ze kpobi.”—Aizaya 54:17.
16 Orọnikọ ukpokpoma o rẹ were Isẹri Jihova oma ha. Rekọ, evaọ ẹmeoyo kẹ uwou nọ Ọghẹnẹ o vi Ileleikristi kpobi, a rẹ sae seba ha yọ a te seba ẹta kpahe eware nọ a yo no na ha. A be daoma koko uzi ẹkwotọ rai. Dede na, nọ uzi Ọghẹnẹ avọ orọ ohwo-akpọ e gbẹ rọwokugbe he, o gba rai họ inọ a re yo ẹme Ọghẹnẹ wọhọ osu.
Wha Dhozọ Rai Hi
17. (a) Fikieme ma gbẹ rọ dhozọ ewegrẹ mai hi? (b) Oghẹrẹ vẹ ma re ro lele ahwo nọ a be wọso omai yeri?
17 Ewegrẹ mai a fi oma rai họ oria ọza. A be họre wọso Ọghẹnẹ. Fikiere rọwokugbe ujaje Jesu na, ukpenọ ma dhozọ rai, kọ ma rẹ lẹ kẹ ahwo nọ i bi kpokpo omai. (Matiu 5:44) Ma be lẹ inọ otẹrọnọ ahwo jọ a be rehọ ogbori wọso Ọghẹnẹ wọhọ epanọ o jọ kẹ Sọl obọ Tasọs na, jọ Jihova ọ rehọ edhere ẹwo rovie aro rai re a ruẹ uzẹme na. (2 Ahwo Kọrint 4:4) Sọl o zihe ruọ Pọl ukọ Oleleikristi na, ọ tẹ jẹ ruẹ uye gaga evaọ abọ udu-esuo nọ e jọ eva edẹ riẹ. Ghele na, kẹse kẹse ọ jẹ kareghẹhọ ibe Ileleikristi riẹ nọ “a hẹ romakpotọ kẹ isuisuẹsu gbe enọ a rọ udu kẹ, re a he yoẹme, jẹ thọomavẹre kẹ iruo oruọzewọ kpobi. A vẹ siọ ẹme oyoma ohwọvo ba ẹta [makọ ahwo nọ a be tubẹ mai rehọ ukpokpoma te ai na dede], jẹ siọ ẹwhọ ba, a vẹ jọ wowou, a ve he dhesẹ uvi evaidhedhẹ kẹ ahwo kpobi.” (Taitọs 3:1, 2) Isẹri Jihova nọ e rrọ obọ France gbe eria efa a be daoma ru lele uthubro nana.
18. (a) Idhere vẹ Jihova ọ sae rọ thọ idibo riẹ? (b) Eme u ti noi ze?
18 Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Jerimaya ọruẹaro na nọ: “Mẹ rọ kugbe owhẹ nọ mẹ rẹ te thọ owhẹ.” (Jerimaya 1:8) Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ rẹ sae rọ thọ omai no ukpokpoma nẹnẹ? Ọ rẹ sae rehọ emamọ obruoziẹ nọ ọ wọhọ Gamaliẹl ro mu. Yọ o tẹ ruẹe, ọ rẹ sai ru nọ a je nwene osu oyoma hayo ọrọ ọwọsuọ idudhe a vẹ rehọ ọfa nọ o wo orimuo nwene ẹta riẹ. Dede na, evaọ ẹsejọ Jihova ọ rẹ sae kuvẹ re ukpokpoma u te idibo riẹ ababọ edhere jọ nọ ọ rẹ rọ whaha iẹe. (2 Timoti 3:12) Nọ Ọghẹnẹ ọ tẹ kuvẹ re ukpokpoma u te omai, ọ te kẹ omai ẹgba nọ ma re ro thihakọ riẹ. (1 Ahwo Kọrint 10:13) Yọ avro ọ riẹ hẹ, oware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ kuvẹ riẹ kẹhẹ, ma riẹ oware nọ u ti noi ze: Ahwo nọ a be họre idibo Ọghẹnẹ yọ Ọghẹnẹ a be họre na, ahwo nọ a be họre Ọghẹnẹ a te kparobọ họ.
19. Eme họ uzoẹme ẹgbukpe 2006 na, kọ fikieme uzoẹme na u ro fo?
19 Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a rẹro olahiẹ. (Jọn 16:33) Fiki onana, ma rẹ ruẹ nọ eme nọ e rrọ Iruẹru 5:29 i wiruo nẹnẹ vi epaọ anwẹdẹ kpobi: “Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.” Onana o soriẹ ze nọ a rọ salọ eme ejaja nana wọhọ uzoẹme ẹgbukpe orọ Isẹri Jihova rọkẹ ukpe 2006. Ajọ o jọ ọtamuo mai inọ ma re yo ẹme Ọghẹnẹ wọhọ Osu evaọ ukpe nana je rite ebẹdẹ bẹdẹ ghelọ oware nọ u re noi ze kpobi kẹhẹ!
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 7 Tibẹriọs Ovie-Ologbo na, ọviẹwẹ gbe ogbulegbu nọ a jẹfiẹ na họ “Siza” nọ izerẹ ikpehru na a jọ ẹgbede rọ abava dede rehọ inọ ovie rai evaọ ẹdẹ yena. A riẹ Tibẹriọs kẹ uruemu ọfariẹ-ogbe riẹ re.—Daniẹl 11:15, 21.
Kọ Whọ Sae k’Uyo?
• Oriruo uduotahawọ vẹ ikọ na a fihotọ kẹ omai eva oghẹrẹ nọ a rọ rẹriẹ ovao dhe ukpokpoma?
• Fikieme ma je yo ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi vi orọ ahwo?
• Ono ahwo nọ a be wọso omai a be ginẹ họre wọso na?
• Eme ma rẹ sai rẹro nọ u ti te ahwo nọ a bi thihakọ ukpokpoma?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Uzoẹme ẹgbukpe 2006 na họ: “Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.” —Iruẹru 5:29
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]
“Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo”
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Ukpenọ o fi eva họ Ọghẹnẹ, Kayafas o fi eva họ ahwo-akpọ