Raro Kele Odiri Jihova
Raro Kele Odiri Jihova
“O rẹ kpẹlẹ Ọnowo na obọ kpahọ eya riẹ hẹ, . . . rekọ o re thihakọ krẹkri.” —2 PITA 3:9.
1. Okẹ obọdẹ vẹ Jihova ọ yeyaa riẹ kẹ ahwo-akpọ?
JIHOVA ọ yeyaa oware jọ kẹ omai no nọ uvumọ ohwo ọ rẹ sae yeyaa riẹ hẹ. Oware na u siuru jẹ ghare gaga, ghele na a rẹ sae dẹe he, yọ o rrọ oware nọ a rẹ rọ hwa ohwo osa fiki iruo riẹ hẹ. Oware nọ ọ yeyaa riẹ họ okẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ—rọ kẹ ibuobu mai, uzuazọ nọ u wo oba ha evaọ otọakpọ aparadase. (Jọn 3:16) Eyaa yena o siuru kẹhẹ! Eware nọ e be wha ọkora ze nẹnẹ na e gbẹ te jariẹ hẹ—ozighi, emuemu, uvuhu, ẹyao, gbe makọ uwhu. Ahwo a te rria evaọ udhedhẹ gbe okugbe vọvọ evaọ otọ esuo oyoyou Uvie Ọghẹnẹ. Isiuru mai họ jọ Aparadase yena o nyaze nẹnẹ gb’odẹ!—Aizaya 9:6, 7; Eviavia 21:4, 5.
2. Fikieme Jihova ọ gbẹ re raha uyerakpọ omuomu Setan no ho?
2 Jihova omariẹ ọ be hẹrẹ oke nọ ọ te rọ rehọ Aparadase ziọ otọakpọ na. Ere o rrọ keme o you ẹrẹreokie gbe uvi-ẹdhoguo. (Olezi 33:5) O be kẹe uye gaga nọ ọ be ruẹ akpọ nọ a be jọ daezọ izi ikiẹrẹe riẹ hẹ, akpọ nọ o bi veghe uzou kẹ udu-esuo riẹ nọ a be jọ lahiẹ idibo riẹ. Ghele na, emamọ ẹjiroro e riẹ nọ ọ re rọ jowọ họ re o si uyerakpọ muomu Setan no. Ẹjiroro yena i kie kpahe ẹme ọ oware nọ u kiehọ gbe onọ u kiehọ họ onọ u wo obọ kpahe esuo okpehru riẹ. Re o ku eme nana họ, Jihova o dhesẹ uruemu jọ nọ u siuru gaga, uruemu nọ o kare ahwo buobu nẹnẹ—odiri.
3. (a) Eme họ otofa ubiẹme Griki gbe ọrọ Hibru nọ a fa “odiri” hayo “ithihakọ” evaọ Ebaibol na? (b) Didi enọ ma be te tẹme kpahe na?
3 Ubiẹme Griki jọ o riẹ nọ a jọ Ebaibol Isoko fa ẹsiẹvo nọ “odiri.” Otofa gheghe ọrọ ubiẹme na họ “ẹzi othethei” yọ fikiere ẹsibuobu a fa riẹ “akọthiho.” Ofu nọ a rẹ kaki mu hu họ oghẹrẹ ọfa nọ a rẹ jẹ fa “odiri” evaọ Griki gbe Hibru. Oghẹrẹ vẹ odiri Jihova o rọ rrọ erere kẹ omai? Eme ma re wuhrẹ no odiri gbe ithihakọ Jihova ze gbe erọ idibo riẹ nọ i wo ẹrọwọ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ odiri Jihova ọ rrọ ribri hi? Joma ta kpahe eme nana.
Roro Kpahe Odiri Jihova
4. Eme Pita ukọ na o kere kpahe odiri Jihova?
4 Pita ukọ na o kere kpahe odiri Jihova nọ: “Iyoyou, wha ri uzẹme ovo nana evevere he, nnọ, ẹdẹ ọvo ọ rọ aro Ọnowo na wọhọ odu-ikpe, jegbe odu-ikpe, e wọhọ ẹdẹ ọvo. O rẹ kpẹlẹ Ọnowo na obọ kpahọ eya riẹ hẹ, wọhọ epanọ ahwo jọ a re roro, rekọ o re thihakọ krẹkri kẹ owhai, ọ guọlọ nọ ohwo ọvo o whu hu, rekọ ahwo kpobi a zite ekurẹriẹ.” (2 Pita 3:8, 9) Iviena muẹrohọ eware ivẹ nọ a jọ etenẹ fodẹ nọ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo otoriẹ odiri Jihova na.
5. Ẹvẹ oghẹrẹ nọ Jihova o rri oke u bi kpomahọ eware nọ o bi ru?
5 Oware ọsosuọ họ Jihova o re rri oke epanọ ma re rri rie he. Rọkẹ Ọnọ ọ rẹ rria bẹdẹ bẹdẹ na, ikpe odu e wọhọ ẹdẹ ọvo. O re dhuoma ha inọ oke o be te vae abọ, yọ orọnikọ o re ru kpẹlẹ kpẹlẹ hẹ evaọ ẹkpọvi ẹbẹbẹ nọ ọ rrọ otọ. Fikinọ areghẹ riẹ u wo umuo ho, Jihova ọ riẹ uzedhe oke nọ o re ro ru oware nọ o rẹ wha erere se ahwo kpobi, yọ ọ rẹ rehọ odiri hẹrẹ re oke yena u te. Dede na, evaọ etoke nọ Jihova o bi ro thihakọ na, ma rẹ nwane ta nnọ Jihova ọ be daezọ uye nọ o be bẹ idibo riẹ hẹ hẹ. Ọ rrọ Ọghẹnẹ “ohrọ uyoyou,” ọye họ ehri uyoyou. (Luk 1:78; 1 Jọn 4:8) Ọ rẹ sae ruẹrẹ enwoma kpobi nọ uye-oruẹ ubroke nọ ọ kẹ uvẹ riẹ na o wha ze kpobi.—Olezi 37:10.
6. Oghẹrẹ ubiẹro vẹ ma re ro rri Ọghẹnẹ hẹ, kọ fikieme?
6 Uzẹme riẹ họ, o lọhọ tere he re ohwo ọ hẹrẹ oware nọ o bi rẹro riẹ gaga. (Itẹ 13:12) Fikiere, okenọ ahwo a gbẹ kaki ru eyaa rai gba ha, amọfa a rẹ nwane ta nnọ ohwo na ọ gwọlọ ru oware na ha. O rẹ jọ ababọ areghẹ re ma roro ere kpahe Ọghẹnẹ. Ma tẹ rehọ odiri Ọghẹnẹ wọhọ nnọ o bi ru kpẹlẹ kpẹlẹ, ma gbẹ yọrọ oma ha ma ve ti mu avro họ ewo, ma ve ti kie ruọ owezẹ evaọ abọ-ẹzi. Tubẹ mai yoma na, ahwo nọ Pita ọ kake vẹvẹ omai unu kpahe na a ve ti su omai thọ—isẹkoko, enọ e kare ẹrọwọ. Ahwo otiọye na a be rehọ oma ẹkoko ta nọ: “Bovẹ eya ẹtha riẹ na e rọ? Keme anhwọ okenọ esẹ na i kieruọ owezẹ na, eware kpobi e gbẹ rọ wọhọ epanọ e rọ nọ emuhọ ẹma akpọ na ze.”—2 Pita 3:4.
7. Oghẹrẹ vẹ ithihakọ Jihova gbe isiuru riẹ re ahwo a kurẹriẹ e rọ jẹhọ ohwohwo?
7 Oware avivẹ nọ ma rẹ jọ eme ọ Pita ruẹ họ Jihova o wo ithihakọ keme ọ gwọlọ nnọ ahwo kpobi a kurẹriẹ. Jihova o bi ti kpe enọ e se thahethahe nnọ a re si obọ no idhere iyoma rai he. Rekọ, o rẹ were Ọghẹnẹ hẹ re ohwo omuomu o whu. Ukpoye, o rẹ were iẹe re ọ ruẹ nnọ ahwo a kurẹriẹ, si obọ no idhere iyoma rai, re a jọ uzuazọ. (Izikiẹl 33:11) Fikiere, o bi thihakọ je bi ru re a whowho emamọ usi na evaọ otọakpọ na soso re ahwo a sai wo uvẹ kpobi nọ a rẹ rọ zọ.
8. Oghẹrẹ vẹ ma rọ ruẹ ithihakọ Ọghẹnẹ evaọ edhere nọ o ro yeri kugbe orẹwho Izrẹl?
8 A rẹ sae jẹ ruẹ odiri Ọghẹnẹ evaọ oghẹrẹ nọ o ro yeri kugbe orẹwho Izrẹl ọrọ oke anwae. Evaọ ikpe buobu, o thihakọ aghẹmeeyo rai. Ọ rehọ ẹkwoma eruẹaro riẹ ta kẹ ae unuẹse buobu nọ: “Wha kurẹriẹ no umuomu rai, re wha koko izi mẹ gbe ijaje mẹ, wọhọ epaọ izi kpobi nọ me je kẹ esẹ rai, nọ mẹ jẹ rọ kẹ eruẹaro na idibo mẹ ro se owhai.” Eme o no rie ze? U yoma kẹhẹ, ahwo na “a dawọ ezọ họ.”—2 Ivie 17:13, 14.
9. Ẹvẹ ithihakọ Jesu i ro tho erọ Ọsẹ riẹ?
9 Ukuhọ riẹ, Jihova o te vi Ọmọ riẹ, ọnọ ọ dawo utho ẹgba riẹ kpobi rọ tẹzẹ ahwo Ju re a kurẹriẹ bru Ọghẹnẹ ze. Ithihakọ Jesu e nwane wọhọ erọ Ọsẹ riẹ. Fikinọ ọ riẹ nnọ a ti kpei kẹle, Jesu ọ vioja nọ: “O Jerusalem Jerusalem, ẹwho nọ o kpe eruẹaro, jẹ rehọ itho fi e nọ a vi bru ei! Bro ẹse mẹ guọlọ nọ me re koko emọ ra họ, wọhọ epanọ ovuhu o re koko emọ riẹ họ otọ ibekpe riẹ nọ owha rọwo kẹ omẹ hẹ!” (Matiu 23:37) Eme urirẹ yena orọnikọ yọ eme ọ oguẹdhọ ọgeva nọ oma o be kpakpa re ọ lahiẹ ohwo jọ họ, rekọ nọ eme ọ ogbẹnyusu oyoyou nọ o wo ithihakọ kẹ ahwo. Wọhọ Ọsẹ obọ odhiwu riẹ, Jesu ọ gwọlọ nnọ ahwo na a kurẹriẹ re a jẹ vabọ no ẹdhoguo obrukpe. Ejọ a gaviezọ kẹ unuovẹvẹ Jesu a tẹ vabọ no ọraha oyoma nọ u te Jerusalẹm evaọ 70 C.E.—Luk 21:20-22.
10. Edhere vẹ ithihakọ Ọghẹnẹ o rọ kẹ omai erere no?
10 Kọ ithihakọ Ọghẹnẹ i gbe gbunu? Epanọ ahwo-akpọ a bi veghe uzou te na, Jihova ọ kẹ omai omomọvo gbe ima ahwo buobu efa uvẹ nọ ma rẹ rọ riẹe je dede ẹruore usiwo rehọ. Pita o kere se ibe Ileleikristi nọ: “Wha kele akothiho Ọnowo mai gbe usiwo.” (2 Pita 3:15) Kọ oma o gbẹ be were omai inọ ithihakọ Jihova u rovie edhere usiwo kẹ omai no? Kọ ma gbẹ be lẹ nnọ Jihova o gbe thihakọ kẹ omai nọ ma be gọe kẹdẹ kẹdẹ na?—Matiu 6:12.
11. Eme otoriẹ ithihakọ Jihova nọ ma re wo o rẹ wọ omai ru?
11 Ma tẹ riẹ oware nọ o lẹliẹ Jihova bi thihakọ, u re fi obọ họ kẹ omai rehọ ithihakọ hẹrẹ esiwo nọ ọ be te rọ ze, ma gbe ku ei họ họ inọ ọ be kaki ru eyaa riẹ gba ha. (Enuobro 3:26) Nọ ma gbẹ be lẹ re Uvie Ọghẹnẹ o ze na, ma fi eva họ inọ Ọghẹnẹ ọ riẹ oke nọ o mai woma kpobi nọ ọ rẹ rọ kuyo olẹ yena. Ofariẹ, oma o rẹ wọ omai re ma raro kele odiri Jihova ẹkwoma edhesẹ ọkpọ ithihakọ Ọghẹnẹ evaọ oghẹrẹ nọ ma bi yeri kugbe inievo mai gbe enọ ma be ta usiuwoma kẹ. Wọhọ Ọghẹnẹ, ma gwọlọ nnọ uvumọ ohwo o whu hu, rekọ ma gwọlọ re a kurẹriẹ re ma gbe wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—1 Timoti 2:3, 4.
Roro Kpahe Akọthiho Eruẹaro Na
12, 13. Nya lele eme ọ Jemis 5:10, ẹvẹ Aizaya ọruẹaro na o ro thihakọ te urere?
12 Ma te roro kpahe ithihakọ Jihova, ma re wo obufihọ nọ ma re ro rri okwakwa yena ghaghae je woi. O lọhọ tere he re ahwo-akpọ sebaẹgba a thihakọ, rekọ a rẹ sai ru ere. Ma wuhrẹ mi idibo Ọghẹnẹ erọ oke anwae. Jemis olele na o kere nọ: “Imoni, wha ri oriruo uyeoruẹ avọ akothiho, eruẹaro na, enọ e jẹ rehọ odẹ Ọnowo na ta ẹme.” (Jemis 5:10) O rrọ oware omosasọ gbe uduotahawọ re ma riẹ nnọ amọfa a fi ọkpọ ebẹbẹ nọ e rẹriẹ ovao dhe omai nẹnẹ na kparobọ.
13 Wọhọ oriruo, Aizaya ọruẹaro na ọ gwọlọ ithihakọ evaọ uwou nọ a vi rie. Jihova o dhesẹ nọ ere o te jọ nọ ọ ta kẹe nọ: “Nya, re whọ ta kẹ ahwo nana nọ: ‘Eyo wha re yo, rekọ wha rẹ riẹ otọ họ; ẹruẹ wha rẹ ruẹ, rekọ wha re vuhumuẹ hẹ.’ Ru eva ahwo nana gaga, re ezọ rai i wo otu, re who je ruru aro rai; re a se ibiaro rai ba ẹ rọ ruẹ ude, jẹ se ezọ rai ba e ro yo ẹme, a jẹ se eva rai ba ẹ rọ riẹ otọ eware, re a jẹ seba ekurẹriẹ, a se ai ba esiwo.” (Aizaya 6:9, 10) Dede nọ ahwo na a kezọ ẹme riẹ hẹ, Aizaya ọ rehọ ithihakọ whowho ovuẹ unuovẹvẹ Jihova te ikpe 46! Epọvo na re, ithihakọ i ti fi obọ họ kẹ omai dadamu iruo mai ọrọ ewhowho emamọ usi na, o tẹ make rọnọ ahwo buobu a te gaviezọ họ.
14, 15. Eme u fi obọ họ kẹ Jerimaya thihakọ okpẹtu gbe elọhoma?
14 Nọ eruẹaro na a je ru iruo nọ a kẹ rai na, orọnikọ ezọ nọ a jẹ gaviẹ kẹ ovuẹ rai hi ọvo a je thihakọ riẹ hẹ; a je kpokpo ai. A fi Jerimaya họ ekarọ, a fi rie “họ uwou-odi,” a te je gbolo iei fihọ ozae. (Jerimaya 20:2; 37:15; 38:6) Uzedhe ahwo nọ ọ jẹ gwọlọ fi obọ họ kẹ họ enọ i gboja nana kpobi kẹe na. Ghele na, Jerimaya o mu ofu hu, yọ o ru ahwo na kele he. O thihakọ ikpe buobu.
15 Ukpokpoma gbe ẹkoko e lẹliẹ Jerimaya ruru unu hu, yọ e rẹ lẹliẹ omai ruru unu nẹnẹ gbe he. Oma o sae ginẹ lọhọ omai ẹsejọ. Oma o lọhọ Jerimaya. O kere nọ: “Ẹme ỌNOWO na o zihe ruọ ekela gbe ẹkoko rọ kẹ omẹ kẹdẹ kẹdẹ. . . . Mẹ tẹ ta nọ, ‘Me [ti gbe] se odẹ riẹ hẹ, hayo mẹ [te gbẹ] ta ẹme te odẹ riẹ vievie he.’ ” Kọ eme o te via? Kọ Jerimaya ọ siọ ẹme na ba ewhowho? Ọ ta haro nọ: “[Ẹme Ọghẹnẹ o] jọ evaọ eva mẹ wọhọ erae nọ e rẹ tuọ wariẹ [igbenwa] mẹ, mẹ gbẹ sae wo ogaga nọ mẹ rẹ rọ whaha iẹe he.” (Jerimaya 20:8, 9) Muẹrohọ inọ okenọ ọ tẹrovi ẹkoko nọ ahwo na a je sei, ọ gbẹ jẹ ghọghọ họ. Nọ ọ tẹrovi epanọ ovuẹ na o woma jẹ rrọ oja te, oghọghọ riẹ o te zihe ze. Ofariẹ, Jihova ọ jọ kugbe Jerimaya “wọhọ ogbaẹmo ologbo,” be ta udu họ iẹe awọ re ọ rehọ ẹzẹ gbe aruọwha whowho ẹme Ọghẹnẹ.—Jerimaya 20:11.
16. Ẹvẹ ma sae rọ yọrọ oghọghọ evaọ iruo mai ọrọ ewhowho emamọ usi na?
16 Kọ Jerimaya ọruẹaro na o wo evawere evaọ iruo riẹ? Ee! Ọ ta kẹ Jihova nọ: “Me du eme ra ruẹ, mẹ tẹ re ae, eme ra i te zihe ruọ oghọghọ gbe evawere evaọ eva mẹ; keme odẹ ra a bi ro se omẹ, E ỌNOWO.” (Jerimaya 15:16) Jerimaya ọ ghọghọ fikinọ ọ rrọ ohwo ẹro Ọghẹnẹ uzẹme na je bi whowho ẹme riẹ. Ma rẹ sae ghọghọ re. Ofariẹ, ma rẹ ghọghọ, wọhọ epanọ ijẹle obọ odhiwu e be ghọghọ, inọ evaọ akpọ na soso ahwo buobu a be jẹ ovuẹ Uvie na rehọ, kurẹriẹ, jẹ ruọ evaọ edhere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Luk 15:10.
‘Ithihakọ Job’
17, 18. Edhere vẹ Job o ro thihakọ, kọ eme o no rie ze?
17 Nọ ọ ta kpahe eruẹaro oke anwae no, Jemis olele na o te kere nọ: “Wha yo epanọ Job o dikihẹwha te, wha tẹ jẹ ruẹ epanọ Ọnowo na o ru kẹe uwhremu na, epanọ Ọnowo o wo ohrọ avọ uwero te.” (Jemis 5:11) Ubiẹme Griki nọ a jọ etenẹ fa “dikihẹwha” na u tho ubiẹme nọ Jemis ọ jọ owọ avọ 10 se “akothiho” na. Nọ ọ jẹ tẹme kpahe ẹhẹriẹ nọ ọ rrọ eme ivẹ na, ọwena-isukulu jọ o kere nọ: “Ubiẹme Griki ọsosuọ na họ odiri nọ ahwo a te ru omai thọ, ọrọ avivẹ na họ ithihakọ nọ ma tẹ rrọ otọ uyero obẹbẹ.”
18 Job ọ ruẹ uye edada oke thethei. Ọ ruẹ uye ekọ nọ e raha ku ei, emọ nọ i whu ku ei, ọ tẹ jẹ ruẹ-uye ẹyao ọdada. U te no ere no, ọ rioja erue nọ a gu fihọ iẹe uzou inọ Jihova ọ be lahiẹe. Job o ruru unu evaọ oke uye riẹ hẹ; o bruenu fiki uye nọ o bẹ riẹ ọ tẹ jẹ ta eme nọ i dhesẹ nnọ o kiẹrẹe vi Ọghẹnẹ. (Job 35:2) Dede na, o si obọ no ẹrọwọ hayo ẹgbakiete riẹ hẹ. Ọ la Ọghẹnẹ eka ha wọhọ epanọ Setan ọ ta nnọ o ti ru. (Job 1:11, 21) Eme u no rie ze? Jihova “ọ tẹ ghale Job evaọ edẹ uzuazọ riẹ nọ i kiọkọ, vi oke ọsosuọ nọ u kpemu.” (Job 42:12) Jihova o te siwi ẹyao Job, ọ tẹ tua efe riẹ, ọ tẹ rehọ uzuazọ evawere nọ o yeri kugbe aye gbe emọ riẹ ghale iẹe. Ẹrọwọ nọ Job o ro thihakọ o te je ru ei nọ o ro wo otoriẹ Jihova vọvọ vi epaọ ọsosuọ.
19. Eme ma jọ ithihakọ Job wuhrẹ?
19 Eme ma jọ ithihakọ Job wuhrẹ? Wọhọ Job, ma rẹ sae ruẹ-uye ẹyao hayo ebẹbẹ efa. Ma rẹ sai wo otoriẹ vọvọ oware nọ Jihova ọ rọ kuvẹ re ẹdawọ yena u te omai hi. Ghele na, oware jọ u mu omai ẹro: Ma te kru ẹrọwọ mai, ma ti wo oghale. Jihova ọ rẹ ginẹ ghale enọ e be rehọ udu kpobi gwọlọ iẹe. (Ahwo Hibru 11:6) Jesu ọ ta nọ: “Ọnọ o kiakọ te urere ọye a re ti siwẹ.”—Matiu 10:22; 24:13.
“Ẹdẹ Ọnowo Ọ rẹ te Tha”
20. Fikieme ọ sai ro mu omai ẹro inọ ẹdẹ Ọnowo ọ rẹ te tha?
20 Dede nọ Jihova o wo odiri, ọ rrọ ohwo okiẹrẹe re yọ o ti vu emuemu wa ribri hi. Odiri riẹ o wo umuo. Pita o kere nọ: “Akpọ anwae ọ zeze [Ọghẹnẹ] aro ho.” Dedenọ Ọghẹnẹ o siwi Noa avọ uviuwou riẹ, ọ rehọ ẹvo raha akpọ nọ a jọ riẹ Ọghẹnẹ hẹ. Jihova ọ tẹ jẹ raha Sodọm avọ Gomora, zihe erẹwho yena ruọ enwo. Ẹdhoguo obrukpe nana o rrọ “oriruo rọ kẹ enọ e [riẹ] Ọghẹnẹ hẹ.” Oware jọ nọ u re mu omai ẹro họ: ‘Ẹdẹ Ọnowo ọ rẹ te tha.’—2 Pita 2:5, 6; 3:10.
21. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ odiri gbe ithihakọ mai, kọ eme ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?
21 Fikiere joma raro kele odiri Jihova ẹkwoma obọ nọ ma re fihọ kẹ amọfa re a kurẹriẹ re a sae zọ. Joma raro kele eruẹaro na re ẹkwoma ithihakọ nọ ma re ro whowho emamọ usi na dede nọ enọ ma be ta kẹ a be gaviezọ họ. Ofariẹ, o rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova ọ te ghale omai gaga otẹrọnọ ma thihakọ jẹ yọrọ ẹgbakiete mai wọhọ Job. Ma rẹ seba ẹghọghọ họ evaọ odibọgba mai nọ ma te muẹrohọ epanọ Jihova ọ ghale omodawọ ahwo riẹ te no, onọ a bi ro whowho emamọ usi na evaọ otọakpọ na kpobi. Ma te ruẹ onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Fikieme Jihova o bi ro thihakọ?
• Eme ma jọ ithihakọ eruẹaro na wuhrẹ?
• Ẹvẹ Job o ro thihakọ, kọ eme o no rie ze?
• Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ odiri Jihova ọ rrọ ribri hi?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14]
Ithihakọ Jesu o nwani tho orọ Ọsẹ riẹ
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]
Ẹvẹ Jihova ọ rọ ghale Jerimaya fiki ithihakọ riẹ?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]
Ẹvẹ Jihova ọ rọ ghale Job fiki ithihakọ riẹ?