Ughọ gbe Uruemu Ezi Oware nọ Ma Wuhrẹ no Ikuigbe Ze

EVAỌ April 7, 1630, enwenọ ahwo nọ a bu te egba ene i bi ekọ-oyibo ene no England kpohọ America. Ibuobu rai a riobe gaga. Efa ejọ ehreki ilogbo. Ejọ e tubẹ jọ ekwa ilogbo evaọ egọmeti. Ekọ evaọ orẹwho rai, England, e gbẹ nwani woma tere he fiki Ẹmo Ọgbukpe nọ a jọ Europe je fi (1618-1648). Fikiere, avọ iroro ọ sọ u ti woma, a tẹ nya siọ iwou rai ba, ekọ rai, gbe imoni rai re a kpohọ eria nọ eware e rẹ jọ lọhọ obọ omojọ.

Rekọ ahwo nana orọnikọ ehreki nọ e gwọlọ rehọ oghẹrẹ kpobi fe a jọ họ. Nọ ẹko ahwo jọ nọ e rrọ eva ichọche Protẹstant nọ e be dhẹ no ẹwho fiki ukpokpoma egagọ. * Ugogo ẹjiroro rai họ re a fa ẹwho nọ te ai te emọ rai a rẹ jọ kokọ wo ugho ziezi ababọ izi Ebaibol nọ a re gbabọkẹ. Nọ ekọ rai e nwani bi kpahe Salem, Massachusetts no, a tẹ rehọ otọ jọ nọ ọ rrọ akotọ ame na. A te se odẹ ẹwho nọ a fa na Boston.

O jọ Bẹbẹ re A jọ Owowa Evaọ Ẹme Ugho gbe Uruemu Ezi

John Winthrop, ọnọ ọ jọ osu rai, ọ dawo utho ẹgba riẹ re ọ ruẹ nnọ eware e lọhọ kẹ ohwo kpobi evaọ ẹwho ọkpokpọ na. Ọ gwọlọ nọ ahwo na a wo ugho gbe uruemu ezi. Rekọ onana o jọ bẹbẹ. Fikinọ o je rẹro ebẹbẹ, ọ ta ẹme thethei gaga kẹ ahwo riẹ kpahe epanọ a rẹ rehọ ugho ruiruo evaọ okegbe ahwo nọ a be dhozọ Ọghẹnẹ.

Wọhọ isu efa erọ ẹko ahwo nana, Winthrop ọ rọwo inọ orọnikọ o thọ họ re ohwo o le efe. Rekọ, wọhọ etata ẹme riẹ, ẹjiroro nọ ohwo o re ro le efe họ re ọ sai fi obọ họ kẹ amọfa. Fikiere, epanọ ohwo o fe te, ere u fo nọ o re fi obọ họ te. “Re whọ hrẹ ahwo nana nnọ a rehọ areghẹ le efe o jẹ hẹ dhae eva gaga,” ere Patricia O’Toole o muẹrohọ. Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Efe yọ oghale Ọghẹnẹ, o tẹ jẹ rrọ oware nọ o rẹ sai su kpohọ omoya, onọ a rri fihọ uzioraha . . . je su kpohọ izieraha uwo.”

Re a sae whaha izieraha nọ efe gbe akpọriọ e rẹ wha ze, Winthrop ọ tẹ ta udu họ ahwo na awọ inọ a le umutho efe. Rekọ u kri hi, ẹzi ilale efe ọrọ ahwo na o te ti kpeke kugbe oma nọ ọ jẹ dawo re ọ gbae họ gọ Ọghẹnẹ ziezi gbe re a you ohwohwo. Enọ e wọso eriwo Winthrop a te je lele ei whọ inọ ọ be kiotọ rai hrọ. Ahwo jọ a te muọ edo họ eru inọ a rehọ ogbẹgwae mu nọ o rẹ jiroro nọ i kpomahọ ahwo ẹwho na. Onọ amọfa a ru họ a tẹ dhugbẹ kwa kpohọ Connecticut, ẹwho ekẹloma jọ, re a jọ obei ru ẹgwọlọ udu rai.

O’Toole ọ ta nọ: “Ufuoma, ọruẹriọ, esuo-omoma, enana kpobi i te ti zihe ruọ eware nọ ahwo Protẹstant nọ e kwa ziọ Massachusetts a bi le kitikiti, a daezọ ohrẹ nọ Winthrop ọ kẹ rai hi nnọ a rẹ rehọ efe ru ewoma kẹ amọfa.” Evaọ 1649, nọ Winthrop ọ kpako te ikpe 61 no, o te whu avọ enwenọ ababọ ugho. Dede nọ ẹwho nọ a fa na o gbẹ jariẹ ghelọ ebẹbẹ buobu, eware nọ Winthrop o rẹro rai e via ha evaọ edẹ uzuazọ riẹ.

Ahwo A Gbẹ be Gwọlọ Ugho gbe Uruemu Ezi Nẹnẹ

Orọnikọ John Winthrop ọvo họ ọnọ o wo iroro ọ akpọ nọ o woma vi ọnana ha. Idu ahwo buobu kukpe kukpe a be kwa no Africa, ofẹ ẹkpẹlobọ obọze ovatha-ọre Esia, ofẹ ovatha-ọre Europe, gbe Latin America, be gwọlọ uzuazọ nọ o lọhọ omojọ. Oware nọ o be wọ ibuobu rai họ ebe ekpokpọ, egwae, gbe evuẹ ọ Itanẹte nọ a be rọ lahwe kukpe kukpe nọ a be jọ yeyaa kẹ ahwo nnọ a ti wuhrẹ ai epanọ a re ro fe. U re vevẹ, ahwo buobu a gbẹ be daoma epanọ a re ro fe evaọ emamọ edhere.

Uzẹme riẹ họ, eware e be nya wọhọ epanọ a roro ho. Ẹsibuobu enọ e be gwọlọ efe a be r’abọ t’imu t’oma, tubẹ nya siọ Ọghẹnẹ ba, thakpinọ a fe.

[Oruvẹ-obotọ]