Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kpohọ oria eware nọ e riẹe eva

‘Wha Rọ Uzuazọ Re Wha Ruẹse Zọ’

‘Wha Rọ Uzuazọ Re Wha Ruẹse Zọ’

‘Wha Rọ Uzuazọ Re Wha Ruẹse Zọ’

“Me fi uwhu gbe uzuazọ, oghale gbe eka họ kẹ owhai; fikiere wha rọ uzuazọ, re whai avọ emọ rai a ruẹse zọ.”—IZIEWARIẸ 30:19.

1, 2. Edhere vẹ a rọ ma ohwo evaọ uwoho Ọghẹnẹ?

 JỌ “MA ma ohwo rọ uwoho mai, re o tho omai.” A kere ẹme nana nọ Ọghẹnẹ omariẹ ọ ta na fihọ uzou ọsosuọ Ebaibol na. Emuhọ 1:26, 27 o ta nọ “Ọghẹnẹ ọ rehọ uwoho riẹ ma ohwo, evaọ uwoho oma Ọghẹnẹ ọ rọ ma ae.” Fikiere, ohwo ọsosuọ na o wo ohẹriẹ no emama efa kpobi nọ e rrọ otọakpọ. O tho Ọnọma riẹ, ọ rẹ sae raro kele Ọghẹnẹ evaọ iroro-ejẹ, edhesẹ uyoyou, uvi-ẹdhoguo, areghẹ gbe ogaga. O wo obroziẹ-iroro nọ u re fi obọ họ kẹe ru oware nọ o rẹ kẹe erere gbe onọ o rẹ were Ọsẹ obọ odhiwu riẹ. (Ahwo Rom 2:15) Evaọ uzẹme, Adamu o wo ufuoma iroro-ejẹ. Nọ Jihova o rri oghẹrẹ nọ ọ ma ọmọ otọakpọ riẹ, ọ tẹ ta kpahe iẹe nọ: “[O] re wowoma.”—Emuhọ 1:31; Olezi 95:6.

2 Wọhọ emọ uyẹ Adamu, uwoho Ọghẹnẹ a rọ ma omai re. O make rrọ ere na, kọ ma wo ufuoma nọ ma sae rọ salọ onọ ma re ru? Dede nọ Jihova o wo ẹgba nọ ọ sae rọ riẹ kpahe oware nọ o te via evaọ obaro, ọ rẹ ma oware nọ omomọvo mai o ti ru gbe iyẹrẹ nọ i re noi ze fihotọ họ. O fi otatha họ kẹ emọ otọakpọ riẹ re o kpọ iruẹru rai vievie he. Re u fi obọ họ kẹ omai riẹ epanọ u ro wuzou re ma rehọ uvẹ iroro-ejẹ mai ru oware nọ u fo, joma kaki wuhrẹ oware jọ no orẹwho Izrẹl ze.—Ahwo Rom 15:4.

Ufuoma Ẹsalọ nọ Emọ Izrẹl a Wo

3. Ovẹ họ orọ ọsosuọ evaọ Izi Ikpe na, kọ ẹvẹ emọ Izrẹl nọ i wo ẹrọwọ a rọ salọ nọ a re koko uzi na?

3 Jihova ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Mẹ ỌNOWO Ọghẹnẹ ra, ọnọ [ọ] rehọ owhẹ no otọ Ijipti ze, no uwou-igbo nọ whọ jarọ.” (Iziewariẹ 5:6) Evaọ 1513 B.C.E., a rehọ edhere igbunu siwi orẹwho Izrẹl no igbo Ijipti, fikiere a rẹ sae vro ẹme Jihova na ha. Orọ ọsosuọ evaọ Izi Ikpe na, Jihova ọ rehọ ẹkwoma Mosis nọ ọ rrọ ọtota riẹ whowho nọ: ‘Wha gọ edhọ họ rekọ mẹ ọvo.’ (Ọnyano 20:1, 3) Orẹwho Izrẹl a salọ nọ a re yo ẹme evaọ oke oyena. U no rai eva ze rehọ ẹwẹ rai kpobi gọ Jihova.—Ọnyano 20:5; Ikelakele 25:11.

4. (a) Eme Mosis o ru vẹ kẹ emọ Izrẹl nọ a rẹ sae jọ salọ onọ u je rai? (b) Esalọ vẹ o rọ kẹ omai nẹnẹ?

4 Oware wọhọ ikpe 40 e vrẹ no, Mosis ọ tẹ rehọ unu owhawha kareghẹhọ oge ọfa ọrọ emọ Izrẹl kpahe ẹsalọ nọ a rẹriẹ ovao dhe. “Me se odhiwu gbe akpọ re a jọ isẹi kẹ owhai nẹnẹ na nọ, me fi uwhu gbe uzuazọ, oghale gbe eka họ kẹ owhai; fikiere wha rọ uzuazọ, re whai avọ emọ rai a ruẹse zọ.” (Iziewariẹ 30:19) Epọvo na re, ma rẹ sae rrọ hayo salọ nẹnẹ. Ẹhẹ, ma rẹ sae salọ inọ ma rẹ gọ Jihova avọ ẹrọwọ onọ o rẹ lẹliẹ omai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, hayo inọ ma be gọe he avọ irẹro okpẹtu nọ o ti noi ze te omai. Roro kpahe iriruo ivẹ erọ ahwo nọ a salọ oghẹrẹ owojẹ rai sa.

5, 6. Eme Joshua ọ salọ, kọ didi oware u no rie ze?

5 Evaọ 1473 B.C.E., Joshua o su emọ Izrẹl ruọ Ẹkwotọ Eyaa na. Evaọ ẹme uduotahawọ nọ ọ ta taure o te ti whu, Joshua ọ ta kẹ orẹwho Izrẹl soso nọ: “Otẹrọnọ wha rẹ gọ ỌNOWO ho, wha salọ eva ẹdẹ inẹnẹ na ọnọ wha gwọlọ nọ wha rẹ gọ, jọ edhọ nọ esẹ rai e jẹ gọ eva abọdekọ ethẹ na, hayo edhọ ahwo Amọ nọ wha be ria eva otọ rai.” Kẹsena ọ tẹ ta kpahe uviuwou riẹ nọ: “Rọ kẹ omẹ avọ uwou mẹ ỌNOWO na ma rẹ gọ.”—Joshua 24:15.

6 Eva oke ọsosuọ, Jihova ọ ta udu họ Joshua awọ nọ o wo udu avọ oma ukruga, inọ jọ ọ rẹriẹ ovao no ekoko Uzi Ọghẹnẹ hẹ. Ukpoye, ọ ta kẹ Joshua nọ ẹkwoma obe Uzi na nọ ọ rẹ roma totọ se taso tuvo ọ te sai ro wo obokparọ evaọ idhere riẹ. (Joshua 1:7, 8) Ere o ginẹ jọ. Oware nọ Joshua ọ salọ na o wha eghale ze. Ọ ta nọ: “Eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na ọ yeya riẹ rọ kẹ uwou Izrẹl, ọvuọvo nọ o ru gba ha ọ rọ họ, ai kpobi e gba re.”—Joshua 21:45.

7. Eva edẹ Aizaya, didi oware emọ Izrẹl jọ a salọ, kọ eme o no rie ze?

7 Wo ohẹriẹ, roro kpahe uyero emọ Izrẹl nọ oware wọhọ ikpe 700 e vrẹ no. Eva oke yena, emọ Izrẹl buobu a je ru iruemu-ẹwho ahwo egedhọ. Wọhọ oriruo, eva ẹdẹ urere ẹgbukpe, ahwo a re koko wariẹ họ emẹjẹ nọ a wọ koghẹrẹ koghẹrẹ emu-awere gbe udi-awere fihọ. Onana o jọ ehaa omakugbe gheghe he. O jọ ehaa egagọ nọ a rẹ jọ rehọ orro kẹ edhọ ivẹ jọ. Aizaya ọruẹaro na o kere oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o rri uruemu ababọ ẹrọwọ nana fihotọ inọ: “Whai enọ e se ỌNOWO na, nọ ugbehru ẹri mẹ na o thọrọ ẹro, enọ e rẹ wọ emẹjẹ fihọ hẹrẹ [ẹdhọ] Efe enọ i re ku udi vọ egho kẹ edhọ ‘Otatha.’ ” A wo orọwọ inọ a tẹ be kpẹwẹ “ẹdhọ efe” gbe “ẹdhọ Otatha” ekakọ rai e jẹ mai woma, orọnikọ nọ a te wo ọjẹrehọ Jihova ha. Dede na, uzẹme riẹ họ, ọwọsuọ rai gbe oware nọ a rehọ aruro salọ oye o wha okpẹtu nọ o bi te ai na ze. Jihova ọ ta kẹ ai nọ: “Me re ti zihe akọ-ọpia họ otatha rọkẹ owhai, whai kpobi a re ti kie kpotọ kẹ okpeahwo na; keme nọ ome se owhai wha yo ho, okenọ omẹ ta ẹme kẹ owhai wha kezọ họ; rekọ wha te ru oware nọ uyoma eva aro mẹ, wha tẹ jẹ sanọ oware nọ o were omẹ hẹ.” (Aizaya 65:11, 12) Fikinọ a salọ thọ ọraha o ro te ai yọ ẹdhọ Otatha gbe ọrọ Efe e sae whaha okpẹtu na ha.

Ẹsalọ Onọ U Woma

8. Wọhọ epanọ o rrọ Iziewariẹ 30:20, eme o gwọlọ re a salọ onọ uwoma?

8 Okenọ Mosis ọ ta udu họ emọ Izrẹl awọ nọ a salọ uzuazọ, o dhesẹ eware esa nọ u fo nọ a re ru kẹ ai: “Wha you ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai, je yo uru riẹ, jẹ dhẹ gbalọ iẹe.” (Iziewariẹ 30:20) Joma kiẹ eware esa nana riwi unọjọ utọjọ re ma ruẹse riẹ onọ ma rẹ salọ.

9. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova?

9 Ẹkwoma Jihova Ọghẹnẹ mai na nọ ma re you: Uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova o lẹliẹ omai salọ nọ ma rẹ gọe. Fikinọ ma be gaviezọ kẹ oriruo unuovẹvẹ orọ edẹ Aizaya, ma bi mugba kẹ odawọ kpobi nọ o rẹ sae wọ omai thuzi ọfariẹ-ogbe jẹ whaha oghẹrẹ uzuazọ uyero nọ o rẹ sai ru omai kie ruọ isiuru efe ole akpọ na. (1 Ahwo Kọrint 10:11; 1 Timoti 6:6-10) Ma dhẹ gbalọ Jihova je bi koko ijaje riẹ. (Joshua 23:8; Olezi 119:5, 8) Taure emọ Izrẹl a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na, Mosis ọ ta udu họ ai awọ nọ: “Ri, me wuhrẹ owhai ijaje gbe izi, wọhọ epanọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ mẹ o je kẹ omẹ, re wha ru ai eva otọ nọ wha be te rua re wha woi. Koko ai re wha ru ai; keme oyena udhesẹ areghẹ gbe eriariẹ rai eva aro ahwo . . . nọ a [ti] yo ijaje nana.” (Iziewariẹ 4:5, 6) Enẹna họ okenọ ma re ro dhesẹ uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova ẹkwoma oreva riẹ nọ ma rẹ rọ karo evaọ uzuazọ mai. Ọ te ginẹ ghale omai otẹrọnọ ma ru ere.—Matiu 6:33.

10-12. Eme ma wuhrẹ no ọkiẹriwo oware nọ o via evaọ edẹ Noa na ze?

10 Ẹkwoma uru Ọghẹnẹ nọ ma re yo: Noa ọ jọ “ọvuẹovuẹ ẹrẹreokie.” (2 Pita 2:5) Unwenọ ahwo kpobi nọ a jọ taure Ẹvo Ologbo na ọ tẹ ze a kpọ iroro rai rri ovuẹ ẹrẹreokie na ha, a ‘gaviezọ’ kẹ unuovẹvẹ Noa ha. Eme o no rie ze? ‘Ẹvo na ọ ze ọ tẹ rehọ ai kpobi vrẹ.’ Jesu ọ kẹ unuovẹvẹ inọ evaọ edẹ mai na, epọvo na “ẹtha Ọmọ ohwo” ọ rẹ te jọ. Oware nọ o via evaọ edẹ Noa o rrọ unuovẹvẹ ulogbo kẹ ahwo nọ a salọ nọ a rẹ gaviezọ kẹ ẹme Ọghẹnẹ hẹ nẹnẹ.—Matiu 24:39.

11 Ahwo nọ a bi se ovuẹ unuovẹvẹ nọ idibo Ọghẹnẹ ọgbọna a bi whowho ẹkoko u fo nọ a vuhu oware nọ aghẹmeeyo kẹ unuovẹvẹ na o te wha ze. Pita ukọ na ọ ta kpahe ise-ẹkoko itieye na nọ: “A kekaro kiemuku uzẹme nana, nnọ, fiki ẹme Ọghẹnẹ ihru e rọ rọ anhwọ ọgbọ, gbe otọ-oyaya nọ a rọ-ame ru no ame ze: fiki ere ẹvo nọ o ku akpọ oke ọyena ọ tẹ raha iẹe: Rekọ jẹruọ ẹme ọvo na, a rọ ruẹrẹ ihru gbe akpọ nọ erọ enẹna kpahe kẹ erae, enọ a ruẹrẹ kpahe bọ ẹdẹ oziẹobro gbe ẹraha otu nọ ekare erọ Ọghẹnẹ.”—2 Pita 3:3-7.

12 Oware nọ Noa avọ uviuwou riẹ a salọ u wo ohẹriẹ no orọ ahwo nana. “Fiki orọwọ Ọghẹnẹ ọ rọ vẹvẹ Noa unu, kpahọ eware eka nọ a rẹ te ruẹ hẹ, o je yo ẹme nọ o ro ku okọ.” Unuovẹvẹ na nọ a ru lele o wha usiwo se uviuwou riẹ. (Ahwo Hibru 11:7) Joma hai kaki yo jẹ roma kpotọ ru lele ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta.—Jemis 1:19, 22-25.

13, 14. (a) Fikieme u je wuzou re ma ‘dhẹ gbalọ Jihova’? (b) Ẹvẹ ma rẹ rọ kuvẹ kẹ Jihova “ọmebẹ mai” re ọ ma omai?

13 Ẹkwoma Jihova nọ ma rẹ dhẹ gbalọ: Re ma ‘rrọ uzuazọ re ma ruẹse zọ,’ orọnikọ ma re you Jihova je ru onọ ọ ta ọvo ho rekọ o gwọlọ nọ ma rẹ ‘dhẹ gbalọ iẹe,’ koyehọ, ma rẹ dadamu oreva riẹ uruo. Jesu ọ ta nọ: “Evaọ akothiho rai wha re ti ro wo uzuazọ rai.” (Luk 21:19) Eva uzẹme, oware nọ ma salọ evaọ ẹme nana u re dhesẹ oghẹrẹ nọ udu mai o rrọ. Itẹ 28:14 o ta nọ: “Oghale u re te ohwo nọ ọ rẹ dhẹozọ ỌNOWO na ẹsikpobi; rekọ ohwo nọ o re wo udu ogaga o re kie ruọ uye.” Enẹ o jọ kẹ Fẹro ọrọ Ijipti oke anwae. Okenọ Iye Ikpe na i je te Ijipti unọjọ utọjọ, Fẹro o ru udu gaga ukpenọ ọ dhozọ Ọghẹnẹ. Jihova ọ gba Fẹro họ owojẹ aghẹmeeyo ho rekọ ọ kẹ osu omoya yena uvẹ salọ onọ u je rie. Oware nọ ọ salọ kpobi kẹhẹ, oreva Jihova u rugba wọhọ epanọ Pọl ukọ na o dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova o rri Fẹro: “Mẹ kpare owhẹ kpehru re mẹ ruẹse jọ oma ra dhesẹ ogaga mẹ via, re a ruẹse whowho odẹ mẹ eva akpọ na kpobi.”—Ahwo Rom 9:17.

14 Ikpe-udhusoi buobu nọ i lele i rie nọ a siwi emọ Izrẹl no obọ Fẹro no, Aizaya ọruẹaro na o whowho nọ: “O ỌNOWO, whẹ họ Ọsẹ mai, mai họ ọviẹẹ, whẹ họ ọmebẹ mai, mai kpobi họ iruo abọ ra.” (Aizaya 64:8) Nọ ma be rehọ ẹkwoma ewuhrẹ omobọ ohwo gbe efihiruo Ẹme Ọghẹnẹ ru re Jihova ọ ma omai wọhọ ọmebẹ na, ma vẹ te rehọ ẹmẹrera whẹ ohwo okpokpọ na homa. Ma vẹ te jọ ahwo nọ a wo omurokpotọ viere, nọ u ti rue ei lọhọ re ma bi gba Jihova keme ma ginẹ gwọlọ ru ei eva were.—Ahwo Ẹfẹsọs 4:23, 24; Ahwo Kọlọsi 3:8-10.

‘Wha Rehọ Ae Wuhrẹ Ai’

15. Wọhọ epanọ o rrọ Iziewariẹ 4:9, eware ivẹ vẹ Mosis ọ kareghẹhọ emọ Izrẹl nọ a re ru?

15 Nọ a kẹle Ẹkwotọ Eyaa na no, Mosis ọ tẹ ta kẹ emọ Izrẹl nọ i kokohọ nọ: “Ajokpa nọ wha rẹ yọrọ oma, re wha sẹro [uzuazọ] rai ziezi, ogbẹrọ erehe eware nọ ibiaro rai e ruẹ na e vẹte thọrọ owhai ẹro, i veje ti no owhai eva evaọ edẹ uzuazọ rai; wha rehọ ae wuhrẹ emọ rai gbe emọ-emọ rai.” (Iziewariẹ 4:9) Re a ruẹsi wo ẹvi gbe eghale Jihova evaọ ẹkwotọ nọ a be te reuku riẹ na, o gwọlọ nọ emọ Izrẹl a re ru eware ivẹ jọ gba evaọ aro Jihova Ọghẹnẹ rai. A rẹ kareghẹhọ eware iwoma nọ Jihova o ru kẹ ai no, a vẹ jẹ rehọ ai wuhrẹ ige nọ e rrọ obaro tha. Wọhọ idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ, ma re ru epọvo na otẹrọnọ ma gwọlọ ‘salọ uzuazọ re ma ruẹse zọ.’ Eme Jihova o ru kẹ omai nọ ma rẹro ruẹ no?

16, 17. (a) Eme inievo nọ i nwrotọ no isukulu Giliad na a ru no evaọ iruo usiuwoma ota Uvie na? (b) Oriruo vẹ ọrọ ahwo nọ a yọrọ ajọwha evaọ iruo odibọgba na whọ riẹ?

16 Oma u re mu omai urirẹ nọ ma te muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ ghale iruo usiuwoma ota gbe ilele-iruo mai na no. Anwẹnọ a rọ to Isukulu Ebaibol ọ Giliad ọrọ Watchtower na họ evaọ 1943, imishọnare a be rọ kobaro evaọ iruo ilele-iruo na evaọ erẹwho buobu. Rite inẹnẹ, ahwo ọsosuọ nọ a nwrotọ no isukulu na ze a gbẹ be rehọ ọwhọ ta usiuwoma Uvie na, dede nọ a kpako no yọ owho o gbẹ be lẹliẹ ejọ ru epanọ a gwọlọ daoma te he. Mary Olson nọ o nwrotọ no isukulu Giliad na ze evaọ 1944 yọ obọdẹ oriruo jọ. Ọ kaki ru iruo imishọnare evaọ Uruguay, kẹsena o te kpohọ Colombia, yọ enẹna ọ rrọ obọ Puerto Rico. Dede nọ ẹbẹbẹ owho ọ be lẹliẹ iẹe ru te epanọ ọ gwọlọ họ, oniọvo nana ọ gbẹ be yọrọ ajọwha usiuwoma ota riẹ. Fikinọ o wuhrẹ ẹvẹrẹ Spain, ọ ma omaa nọ o re ro lele iwhowho uvie nọ e rrọ ẹkwotọ na kpohọ usiuwoma ota koka koka.

17 Nancy Porter, ọnọ ọ rrọ aye-uku enẹna, ọnọ o nwrotọ no isukulu Giliad evaọ 1947, ọ gbẹ rrọ iruo imishọnare evaọ Bahamas. Oniọvo-ọmọtẹ nana yọ imishọnare ọfa nọ ọ gbẹ be yọrọ ajọwha riẹ ẹsikpobi evaọ iruo usiuwoma ota na. Oniọvo na Porter ọ ta evaọ ikuigbe uzuazọ nọ o yeri inọ: “Re me wuhrẹ amọfa uzẹme nọ o rrọ Ebaibol na họ ehri oghọghọ mẹ.” * Ọ ta re inọ: “O lẹliẹ omẹ wo emamọ omaa orọ iruẹru abọ-ẹzi nọ u ru uzuazọ uyero mẹ koko oma họ jẹ dọmu.” Nọ Porter avọ inievo efa nọ e be yọrọ ẹrọwọ rai a te rri kpemu, oware nọ Jihova o ru kẹ ai no o rẹ thọrọ ai ẹro ho. Kọ ẹvẹ omai re? Kọ ma be hai rri kpemu jẹ kẹ uyere nọ ma tẹ kareghẹhọ idhere nọ Jihova ọ rọ ghale iruo Uvie na no evaọ okegbe mai?—Olezi 68:11.

18. Eme ma rẹ sai wuhrẹ nọ ikuigbe uzuazọ imishọnare nọ ma re se ze?

18 Oware nọ inievo nana nọ e gbodibo kri no na a ru no gbe onọ a gbe bi ru o vọ omai eva kiọkọ. O rẹ jọ ehri uduotahawọ kẹ omai kpobi nọ ma tẹ be hai se ikuigbe uzuazọ inievo nana keme nọ ma te se kpahe oware nọ Jihova o ru kẹ idibo nana nọ i wo ẹrọwọ na, o rẹ bọ ọtamuo nọ ma be rọ gọ Jihova ga. Kọ whọ be hai se je roro didi kpahe ikuigbe itiena nọ a kere fihọ Uwou-Eroro Na?

19. Ẹvẹ eyewọ Ileleikristi a sae rọ rehọ ikuigbe uzuazọ nọ a yeri nọ e rrọ Uwou-Eroro Na ru iruo ziezi?

19 Mosis ọ kareghẹhọ emọ Izrẹl inọ jọ a hae kareghẹhọ eware kpobi nọ Jihova o ru kẹ ai no, inọ jọ e thọrọ ai ẹro vievie he evaọ edẹ uzuazọ rai kpobi. O te je fibae nọ: “Wha rehọ ae wuhrẹ emọ rai gbe emọ-emọ rai.” (Iziewariẹ 4:9) Ikuigbe eware nọ e ginẹ via i re te ohwo udu. Emaha nọ e be rro ze a gwọlọ emamọ oriruo. Inievo-emetẹ nọ e re rọo ho a rẹ sai wuhrẹ no oriruo inievo-emetẹ nọ e kpako no ze, enọ a gbiku uzuazọ rai fihọ Uwou-Eroro Na. Nọ inievo-emetẹ gbe emezae a tẹ be jọ ẹkwotọ ọfa gbodibo evaọ orẹwho rai o rẹ kẹ ai uvẹ ziezi nọ a rẹ rọ jọ owhreze evaọ iruo usiuwoma ota na. Whai eyewọ Ileleikristi, kọ wha gbẹ rehọ ikuigbe inievo nọ i wo ẹrọwọ nọ a nwrotọ no isukulu Giliad ze no gbe inievo efa nọ wha riẹ rọ ta udu họ emọ rai awọ re a salọ uzuazọ ọrọ iruo odibọgba oke-kpobi?

20. Eme ma re ru hrọ re ma ruẹse ‘salọ uzuazọ’?

20 Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ mai omomọvo ọ sae rọ ‘salọ uzuazọ’? Ẹkwoma obọdẹ okẹ orọ ufuoma iroro-ejẹ na nọ ma re ro ru iruo ziezi, ro dhesẹ kẹ Jihova nọ ma you rie gbe ẹgba mai kpobi nọ ma rẹ rọ gbodibo kẹe te epanọ ọ kẹ omai uvẹ orọ odibọgba na kri te. Keme wọhọ epanọ Mosis ọ ta, Jihova “họ uzuazọ kẹ owhai gbe edẹ i krẹkri.”—Iziewariẹ 30:19, 20.

[Oruvẹ-obotọ]

^ edhe-ẹme 17 Ri “Joyous and Thankful Despite Heartbreaking Loss,” evaọ Uwou-Eroro Na June 1, 2001, ẹwẹ-obe avọ 23-27 (ọrọ Oyibo).

Kọ Whọ Sae Kareghẹhọ?

• Eme who wuhrẹ no oriruo ahwo nọ e salọ ọvuọ oghẹrẹ owojẹ rai nọ ma ta ẹme kpahe na ze?

• Nọ ma tẹ gwọlọ ‘salọ uzuazọ,’ oghẹrẹ owọ vẹ ma rẹ jẹ hrọ?

• Iruo ivẹ vẹ a ta udu họ omai awọ nọ ma rugba?

[Enọ Uwuhrẹ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

“Me fi uwhu gbe uzuazọ” họ aro rai

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]

Uru Ọghẹnẹ nọ a gaviezọ kẹ u siwi Noa avọ uviuwou riẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]

Mary Olson

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]

Nancy Porter