Eduku Otoriẹ Uzẹme

O JỌ December 18, 1810. Oke u muhọ ekpo no. Okọ ogbaẹmo ahwo Britain na HMS Pallas nọ o jọ abade nọ ẹkporo o je bi fi dina thabọ no unueri ofẹ obọze ovatha-ọre Scotland, u vru no ubiokọ riẹ. Oke nọ u bi siaro họ gbe ekpalekpa-ame nọ i bi kie u bi ru ei bẹbẹ kẹ edhokọ na re a ruẹ elo nọ a sai ro bi kpahe unueri gbẹsinẹdẹ. Dai roro epanọ udu u dhẹ rai te nọ a kparo ruẹ elo-ikpẹ jẹ kpọ okọ rai rri obonọ elo na o bi no ze! U yoma kẹhẹ, kpakọ elo nọ a gwọlọ na ọna ha. O jọ elo-ikpẹ ahwo nọ a bi ru iruo evaọ akotọ ethẹ na. Okọ na o dhẹ ruọ itho, u te zue. Ahwo ikpegbọvo e da ame whu. Okpẹtu riẹ ọ rro kẹhẹ!

Ethobọ họ oware nọ o wha ezue okọ yena ze. Dede na eva ẹsejọ, edhokọ a rẹ rẹriẹ ovao dhe ọza nọ o yoma viere—elo-ikpẹ eviẹhọ. Ahwo jọ a re fi ikpẹ itieye na họ re i su ekọ kpahe inueri nọ itho e vọ, a vẹ ruẹsi tho eware nọ e rrọ ekọ na nọ i te zue evaọ eria itieye na, ere obe na Wrecks, Wreckers and Rescuers o ta.

‘Ikere Ẹri nọ E rẹ Sai Su Owhẹ Kpohọ Esiwo’

Nọ whọ be kiẹ gwọlọ otoriẹ na, whọ rẹriẹ ovao dhe ọza nọ e wọhọ enọ edhokọ yena a rẹriẹ ovao dhe na. Whọ sae gaviezọ kẹ evuẹ nọ i re su owhẹ thọ, hayo kie ruọ abọ ahwo nọ a bi keke aro fihọ viẹ ahwo họ. Onọ ohwo o kie ro kpobi evaọ usu ivẹ na o rẹ wha okpẹtu ze. Eme whọ rẹ sai ru rọ thọ oma ra? Jọ u mu owhẹ ẹro inọ who kpohọ oria uzẹme nọ u te evaifihọ kẹ otoriẹ. Anwọ ikpe nọ i bu vrẹ 125, emagazini ọnana o bi ro whowho Ẹme Ọghẹnẹ, Ebaibol nọ a rehọ ẹgba ẹzi kere na wọhọ oria nọ a rẹ mai fi eva họ kẹ otoriẹ keme oye họ “ikere ẹri na nọ i te epanọ i re ro ru owhẹ wo areghẹ je su owhẹ kpohọ esiwo.”—2 Timoti 3:15-17, New English Bible.

Uzẹme, re whọ sai fi eva họ Ebaibol na  wọhọ obe nọ elo ẹme riẹ ọ rẹ kẹ ọkpọvio, u fo nọ whọ rẹ kake kiẹ eware nọ a rẹ rọ riẹ sọ o gine te evaifihọ. (Olezi 119:105; Itẹ 14:15) Kere se ahwo nọ a kere emagazini ọnana inọ a vi evuẹ nọ i fi obọ họ kẹ ima ahwo buobu vuhumu no inọ Ebaibol na ginọ obe nọ a rehọ ẹgba ẹzi Ọghẹnẹ kere se owhẹ. Wọhọ oriruo, se ibroshọ na A Book for All People. * U wo evuẹ buobu nọ i dhesẹ nọ Ebaibol na yọ obe ogbagba, nọ u te evaifihọ, nọ a rehọ ẹgba ẹzi Ọghẹnẹ kere.

Ugogo Evuẹ Uzẹme

Ugogo evuẹ uzẹme jọ vẹ e rrọ “ikere ẹri” na? Roro kpahe enọ e rrọ obotọ na.

Ọghẹnẹ Erumeru ọvo ọ rrọ, Ọnọ ọ ma eware kpobi. (Emuhọ 1:1) Ma rrọ uzuazọ fikinọ ‘Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi’ jẹ kẹ omai uzuazọ. (Eviavia 4:11) Oye u je fo nọ ọye ọvo ma rẹ gọ. Ọnọma na họ Ehri otoriẹ nọ o mai kpehru. (Olezi 36:9; Aizaya 30:20, 21; 48:17, 18) O wo odẹ oma nọ ọ gwọlọ nọ ma re se. (Ọnyano 3:15) Odẹ na, nọ a rehọ ibiẹme Hibru YHWH kere na o roma via enwenọ unuẹse 7,000 evaọ Ebaibol na. A be rehọ ẹvẹrẹ Oyibo sei Jihova anwọ ikpe udhusoi buobu ze na.—Olezi 83:18, NW.

Jihova ọ ma ahwo-akpọ re a rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ. Ọ ma ahwo-akpọ avọ iruemu-ezi nọ i tho eriẹ. Ọ kẹ rai eriariẹ gbe ona nọ u re fi obọ họ kẹ ai reawere uzuazọ nọ u wo oba ha, uzuazọ evevọwẹ eva otọakpọ. (Emuhọ 1:26-28) Ọ ma otọakpọ na re o jọ oria nọ a rẹ jọ dawo ahwo-akpọ họ—nọ a rẹ jọ ruẹrẹ ahwo kpahe epanọ a re ro te kẹ uzuazọ evaọ obọ odhiwu, wọhọ ẹsenọ obei ọvo a jẹ sae reawere emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ.

Oware ovuọvo o thọ họ evaọ oma ohwo-akpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ma. Okenọ emama Ọghẹnẹ jọ—te ahwo-akpọ gbe emama ẹzi—a rehọ ufuoma ẹsalọ rai ru iruo thọ jẹ wọso Ọghẹnẹ no eyoma ọ rọ roma via. (Iziewariẹ 32:5) Ọsẹgboni ọsosuọ mai a salọ nọ a rẹ rehọ udu obọrai jẹ iroro kẹ omarai kpahe oware uwoma gbe uyoma. (Emuhọ 2:17; 3:1-5) Oyena o wha uwhu se ahwo-akpọ. (Emuhọ 3:19; Ahwo Rom 5:12) Re a ruẹsi ku ẹme avro nọ ọwọsuọ na ọ wha ze họ, Jihova ọ tẹ kuvẹ kẹ emuemu evaọ umutho oke. Rekọ ẹjiroro nọ o wo kẹ otọakpọ na gbe uyẹ ahwo-akpọ o rri nwene he. (Aizaya 45:18) Oke o be tha nọ ahwo-akpọ a te rọ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ nọ a ru fo no.—Matiu 6:10; Eviavia 21:1-5.

Jesu Kristi yọ Ọghẹnẹ Erumeru hu, rekọ Ọmọ Ọghẹnẹ. Jesu Kristi omariẹ o wuhrẹ ilele riẹ nọ a hae lẹ nọ: “Ọsẹ mai nọ ọ rọ obọ odhiwu, odẹ ra ojọ ọrẹri.” (Matiu 6:9) Ọ ta nọ ọye avọ Ọghẹnẹ ẹrẹrẹe vievie he. Ukpoye ọ ta nọ: ‘Ọsẹ na ọ rro vi omẹ.’—Jọn 14:28.

Jesu o wo iruo ilogbo evaọ erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ. Ọghẹnẹ o vi rie ze wọhọ “elo nọ ọ ze akpọ na; [re] kohwo kohwo nọ ọ rọwo [riẹ] ọ gbẹ jọ ebi hi.” (Jọn 12:46) Wọhọ epanọ Pita ukọ na ọ ta, “usiwo o rọ  obọ omọfa ha.” (Iruẹru 4:12) Onana yọ uzẹme keme esiwo mai ọ roma hwa azẹ ọghaghae Kristi. (1 Pita 1:18, 19) Jesu Kristi o si obọ no uzuazọ riẹ wọhọ idhe ẹtanigbo kẹ esiwo ahwo-akpọ no igbo uzioraha nọ ọsẹgboni ọsosuọ mai, Adamu avọ Ivi a fi ahwo-akpọ họ. (Matiu 20:28; 1 Timoti 2:6) Ofariẹ, Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma Jesu dhesẹ oreva Riẹ gbe ẹjiroro Riẹ via.—Jọn 8:12, 32, 46, 47; 14:6; Iruẹru 26:23.

Ọghẹnẹ ọ rehọ Uvie hayo egọmeti obọ odhiwu mu no, onọ o rrọ obọ Jesu Kristi gbe ibe isu riẹ nọ a salọ no udevie ahwo-akpọ ze. Uzoẹme nana o dhẹ Ebaibol na duwu. Ọghẹnẹ o mu iruo na họ egọmeti nana obọ re ọ ruẹ nọ a ru oreva riẹ evaọ otọakpọ na wọhọ epanọ o rrọ obọ odhiwu. (Matiu 6:10) O jọ ẹjiroro Ọghẹnẹ vẹre he re ahwo jọ a no otọakpọ kpobọ odhiwu. Otọakpọ na họ uwou ahwo-akpọ. Rekọ nọ ohwo-akpọ o kie ruọ uzioraha no, Ọghẹnẹ o te fi abọ ọkpokpọ jọ ba ẹjiroro riẹ. O te ru ọruẹrẹfihotọ nọ ọ rọ salọ ahwo jọ “ronọ k’oria k’oria gbe evẹrẹ gbe ahwo gbe orẹwho ze . . . te re uvie” kugbe Kristi evaọ egọmeti obọ odhiwu. (Eviavia 5:9, 10) Kẹlena, egọmeti Uvie yena o te “whọlọ” koghẹrẹ koghẹrẹ esuo ahwo-akpọ kpobi nọ e wha uye gbe edada nọ i wo umuo ho se uyẹ ahwo-akpọ no na.—Daniẹl 2:44.

Oware ovuọvo u re no oma ohwo-akpọ jẹ jọ uzuazọ nọ ohwo o te whu no ho. Ugogo uzẹme Ebaibol nana u ru eware buobu vẹ kpahe ohwo-akpọ gbe oware nọ o rrọ obaro kẹe. U te je bi rovie ahwo aro ruẹ ẹthọthọ ọrọ iwuhrẹ gbe ugbẹrọwọ nọ ahwo a wo kpahe ahwo nọ a whu no.

Obe Ọtausiwoma Na 9:5, 10 o ta kẹ omai nọ: “Enọ e rọ uzuazọ a riẹ nọ a reti whuẹ, rekọ iwhuowhu e riẹ oware ovo ho, . . . iruo hayo iroro hayo eriariẹ hayo areghẹ e rọ eva ẹri hi, obonọ who bi kpohọ na.” Kọ otofa ẹme yena o gbe vẹ owhẹ ẹro? Oware ovo o rrọ oma ohwo-akpọ nọ o rẹ gbẹ jọ uzuazọ nọ ohwo o te whu no ho. Nọ ohwo o te whu, o re ‘zihe kpohọ ẹkpẹ.’—Emuhọ 3:19.

A rẹ sai zihe ahwo nọ a whu no ziọ uzuazọ ẹkwoma ẹkparomatha. Umutho oke nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ emuemu uvẹ na u te re no, “enọ e rọ eva [uki ekareghẹhọ] kpobi i [ve] ti yo uru [Jesu], a vẹ te nya via, enọ i ru uwoma, e vẹ kparoma ruọ uzuazọ, enọ i ru umuomu e vẹ kparoma ruọ oziẹobro.” (Jọn 5:28, 29; Iruẹru 24:15) Ẹkparomatha na o ti zihe ahwo ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ aparadase,  oghẹrẹ uzuazọ nọ Ọghẹnẹ ọ jiroro riẹ oke ọsosuọ kẹ uyẹ ahwo-akpọ.

Roma Totọ Kiẹ Ebaibol na Rri Kẹdẹ Kẹdẹ

Kọ whọ gbẹ ruẹ epanọ eriariẹ erọ obọdẹ uzẹme itieye na e sai ro fi obọ họ kẹ owhẹ? Evaọ oke obẹbẹ nana, nọ o vọ avọ ẹvohẹ na, eriariẹ itieye na e rẹ sae thọ owhẹ no iwuhrẹ nọ “a re se ugbese nọ eriariẹ” na, enọ i bi no obọ Setan Ẹdhọ ze. O bi ru wọhọ ẹsenọ ọ rrọ “elo ukọ-odhiwu,” ikọ riẹ a te bi je ru wọhọ ẹsenọ a rrọ “iruiruo ẹrẹreokie.” (1 Timoti 6:20; 2 Ahwo Kọrint 11:13-15) Eriariẹ egbagba Ebaibol na e rẹ sae thọ owhẹ no oware nọ akpọ na o bi se otoriẹ, onọ o roma hwa iroro gbe iwuhrẹ otu “iwoareghẹ gbe enọ e riẹ” evaọ akpọ na, nọ e “jẹ ẹme Ọghẹnẹ fiẹ.”—Matiu 11:25; Jerimaya 8:9.

Fikinọ iwuhrẹ gbe eriariẹ ahwo-akpọ buobu i je su ahwo thọ evaọ oke riẹ, Jọn ukọ na ọ vẹvẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ unu nọ: ‘Wha fievahọ eme ẹzi kpobi hi.’ O fibae nọ: ‘Wha dawo eme izi na sọ e rọ erọ Ọghẹnẹ.’ (1 Jọn 4:1) Ma rehọ oware jọ dhesẹ iẹe. Wọhọ oriruo, nọ a tẹ ta ẹme jọ kẹ owhẹ nọ o rẹ sai kpomahọ uzuazọ ra evaọ edhere ologbo, kọ whọ te nwane rehọ iẹe ere ababọ ẹkiẹ kpahe ẹme na fikinọ o wọhọ nọ who fi eva họ ohwo nọ ọ ta ẹme na? Vievie. Whọ te kiẹ oria nọ ẹme na o no ze jẹ ruẹ epanọ ẹme na ọ rrọ taure whọ tẹ te jowọ kpahe iẹe.

Ẹkwoma okerefihotọ nọ a rehọ ẹgba ẹzi riẹ kere nọ u wo obọdẹ evuẹ uzẹme na, Ọghẹnẹ o ru rie lọhọ no re whọ sai ru ere—re whọ sae “jawo” jẹ ruẹ nọ who bi lele ikpẹ hayo elo uzẹme na. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:21) A jiri uvi-ahwo erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na keme a jẹ hae roma totọ “riwẹ ikerakere na kẹse kẹse” sọ oware nọ a wuhrẹ na ginọ uzẹme. (Iruẹru 17:11) Whọ sai ru epọvo na re. Kuvẹ re Ebaibol na, wọhọ “ukpẹ nọ rọ eva ebi lo,” o kpọ owhẹ gbẹsinẹdẹ. (2 Pita 1:19-21) Who te ru ere, whọ te “ruẹ eriariẹ Ọghẹnẹ” nọ e rẹ kẹ otoriẹ uzẹme.—Itẹ 2:5.

[Oruvẹ-obotọ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 4]

Ẹme Ọghẹnẹ ọ wọhọ ukpẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Didi odẹ Ọghẹnẹ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Ẹruore vẹ ọ rrọ kẹ ahwo-akpọ evaọ obaro?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]

Kọ Jesu yọ Ọghẹnẹ Erumeru?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]

Bovẹ iwhuowhu na a rrọ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 7]

Ẹkparomatha iwhuowhu na yọ ugogo uzẹme jọ nọ Ebaibol na o wuhrẹ