“Ru Eware Kpobi Ababọ Ẹguọ”

“Ru eware kpobi ababọ ẹguọ.”—AHWO FILIPAI 2:14.

1, 2. Didi ohrẹ Pọl ukọ na ọ kẹ Ileleikristi evaọ obọ Filipai gbe Kọrint, kọ fikieme?

 EVAỌ ileta nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ riẹ kere se ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ o jọ obọ Filipai, Pọl ukọ na o jiri rai gaga. O jiri ibe Ileleikristi riẹ nọ e jọ okpẹwho yena kẹ ẹzi ọwhọ avọ ọghọruo rai, o te je dhesẹ nọ o wo evawere fiki iruo ezi rai. Rekọ Pọl ọ kareghẹhọ ae inọ a gbẹ hai “ru eware kpobi ababọ ẹguọ.” (Ahwo Filipai 2:14) Eme ọ lẹliẹ ukọ na kẹ ohrẹ nana?

² Pọl ọ riẹ oware nọ ẹgo ọ rẹ sai su kpohọ. Imikpe jọ nọ i kpemu, ọ kareghẹhọ ukoko nọ o jọ obọ Kọrint inọ ẹgo ọ rẹ sae wha enwoma ze. Pọl ọ ta inọ okenọ emọ Izrẹl a jọ udhude na, a kpare ofu Jihova unuẹse buobu. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ẹkwoma eware enwoma nọ a je siuru rai, ẹkwoma ẹdhọgọ gbe igberedia, odiri Jihova nọ a dawo, gbe ẹkwoma ẹgo nọ a go. Pọl ọ ta udu họ ahwo Kọrint na awọ inọ a wuhrẹ no iriruo nana ze. O kere nọ: “Hayo ẹguọ gbe he, wọhọ epanọ otu rai jọ ọ go nọ a jẹ rọ ọraha raha ae.”—1 Ahwo Kọrint 10:6-11.

3. Fikieme ẹme kpahe eguago o rọ rrọ oware isiuru kẹ omai nẹnẹ?

³ Wọhọ idibo Jihova nẹnẹ, ma bi dhesẹ ọkpọ ẹzi ukoko obọ Filipai na. Ma wo ọwhọ kẹ iruo ezi, yọ ma you ohwohwo. (Jọn 13:34, 35) Rekọ ma te roro kpahe enwoma nọ ẹgo ọ wha fihọ udevie ahwo Ọghẹnẹ evaọ oke nọ u kpemu, ma wo emamọ ẹjiroro nọ  ma rẹ rọ kezọ kẹ ohrẹ na: “Ru eware kpobi ababọ ẹguọ.” Joma kake ta kpahe iriruo eguago nọ a jọ Ikereakere na fodẹ. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe eware jọ nọ ma rẹ sai ru rọ whaha ẹgo nọ o gbẹ rọ wha enwoma ze nẹnẹ hẹ.

Oge Omuomu Ọ Go Kpahe Jihova

4. Edhere vẹ emọ Izrẹl a rọ go evaọ udhude na?

⁴ A jọ Ebaibol na rehọ ubiẹme Hibru nọ a fa fihọ ‘ẹgo’ na ruiruo nọ a jẹ ta kpahe eware nọ e via evaọ etoke ikpe 40 nọ emọ Izrẹl a rọ jọ udhude na. Evaọ okejọ, eware nọ emọ Izrẹl a wo e gbẹ jẹ dae ẹro ho, fikiere a te muhọ ẹgo. Wọhọ oriruo, u kri hi nọ a siwi ai no igbo Ijipti ze no, “ogbotu ahwo Izrẹl na kpobi a tẹ go kpahọ Mosis avọ Erọn.” Emọ Izrẹl na a go kpahe emu, anọ: “Kọ o gbẹ hai woma re ma whu eva obọ ỌNOWO na eva otọ Ijipti, okenọ ma je wo emamọ emu jẹ re eva vọ; whaọ whọ rehọ omai ze eva igbrẹwọ nana te rehọ ohọo kpe omai whu.”—Ọnyano 16:1-3.

5. Okenọ emọ Izrẹl a jẹ go, ono a jẹ ginẹ go kpahe na?

⁵ Uzẹme riẹ họ, Jihova ọ rehọ eware nọ emọ Izrẹl na a gwọlọ rọ kẹ ae evaọ udhude na, ọ kẹ rai emuore gbe ame. Ozọ o jariẹ hẹ inọ ohọo u ti kpe emọ Izrẹl whu fihọ udhude na. Rekọ evaọ ẹzi ababọ edẹro, a te je dhesẹ ebẹbẹ rai rro vi epanọ o ginẹ rrọ, a te muhọ ẹgo. Dede nọ Mosis avọ Erọn a jẹ go kpahe, Jihova o rri rie nnọ ọye omariẹ a jẹ ginẹ go kpahe na. Mosis ọ ta kẹ emọ Izrẹl na nọ: “ỌNOWO na o yo eguago rai no, nọ wha be go kpahe iẹe—kọ eme ma rọ? Orọnikọ omai wha be go kpaha ha rekọ ỌNOWO na.”—Ọnyano 16:4-8.

6, 7. Wọhọ epanọ Ikelakele 14:1-3 u dhesẹ, ẹvẹ uruemu emọ Izrẹl u ro nwene?

⁶ U ri kri hi, oyena o vrẹ no emọ Izrẹl a tẹ wariẹ jẹ go. Mosis o vi ezae 12 re a nyae kiẹ Ẹkwotọ Eyaa na riwi. Imakpe evaọ usu rai a wha ekpehre iyẹrẹ ze. Eme o no rie ze? “Ahwo Izrẹl kpobi a tẹ go kpahe Mosis avọ Erọn; ogbotu ahwo na kpobi a tẹ ta kẹ ae nọ, ‘Kọ o gbẹ hai woma re ma whu evaọ otọ Ijipti! Hayo kọ o gbẹ hai woma re ma whu evaọ igbrẹwọ nana! Kọ fiki eme ỌNOWO na ọ jẹ rehọ omai ze evaọ otọ onana [Kenan], re ma ti whu uwhu ọpia? Eyae gbe emọ mai a ve ti zihe ruọ ahwo nọ a re kpe; kọ ugbe woma re ma zihe kpo o bọ Ijipti?’ ”—Ikelakele 14:1-3.

⁷ Rri epanọ uruemu emọ Izrẹl u nwene te no! Okenọ Jihova o si ae no igbo Ijipti jẹ thọ ae nya Abade Ọwawae na vrẹ, edẹro e wọ rai so ile jiri Ọghẹnẹ. (Ọnyano 15:1-21) Rekọ fikinọ uzuazọ o lọhọ e rai oma tere he evaọ udhude na gbe ozọ ahwo Kenan nọ u je mu ai, ẹzi enuobro o te ti nwene edẹro nọ ahwo Ọghẹnẹ a wo vẹre. Ukpenọ a re yere Ọghẹnẹ inọ a no igbo no, a tẹ be fo Ọghẹnẹ fikinọ a roro nọ uye o be bẹ ae. Fikiere ẹgo nọ a go u dhesẹ nnọ a kare uvi ovuhumuo kẹ eruẹrẹfihotọ Jihova. Agbẹta nọ ọ rọ ta nọ: “Ẹvẹ oge omuomu ọ nana ọ rẹ go kpahe omẹ krite?”—Ikelakele 14:27; 21:5.

Eguago Evaọ Ikpe-Udhusoi Ọsosuọ

8, 9. Fodẹ iriruo eguago jọ nọ a kere fihọ Ikereakere Griki Ileleikristi na?

⁸ Iriruo eguago obehru na e jọ erọ utu ahwo nọ a jẹ jọ ẹgbede dhesẹ ababọ-edẹro rai via. Rekọ okenọ Jesu Kristi ọ jọ Jerusalẹm kẹ Ehaa Uwou-Owhre na evaọ 32 C.E., ‘ahwo a jẹ go gaga fiki riẹ.’ (Jọn 7:12, 13, 32) A je se eme họ ohwohwo ozọ kpahe iẹe, ejọ e jẹ ta nnọ emamọ ohwo ọ rrọ, efa a ta nnọ ọ rrọ emamọ ohwo ho.

⁹ Evaọ oke ofa jọ, Livai, hayo Matiu, omiazọhọ na, o zizie Jesu avọ ilele riẹ kpohọ uwou riẹ. “Otu e Farisi avọ otu ikere-obe rai, a tẹ go kẹ ilele riẹ nọ, ‘Eme whẹ avọ imiazọhọ gbe erahaizi ọ jẹ be re da?’ ” (Luk 5:27-30) Nọ oke jọ o vrẹ no, evaọ obọ Galili,  “ahwo Ju a tẹ go kpahe [Jesu], epanọ ọ ta nọ, ‘Mẹ họ ebrẹdi nọ ino odhiwu ze.’ ” Eme ọ Jesu na e dha ilele riẹ jọ dede eva, a te muhọ ẹgo.—Jọn 6:41, 60, 61.

10, 11. Fikieme ahwo Ju nọ e rẹ jẹ ẹvẹrẹ Griki a jẹ rọ go, kọ ẹvẹ ekpako Ileleikristi a sai ro wo erere no oghẹrẹ owọ nọ ikọ na a jẹ kpahe eguago na ze?

¹⁰ Oware uwoma u no eguago jọ nọ e romavia nọ Pẹntikọst 33 C.E. ọ nwane vrẹ no ze. Ileleikristi buobu nọ i kurẹriẹ obọ nọ i no ekwotọ efa ze a jẹ reawere ọghoruo ibe Ileleikristi rai evaọ Judia, rekọ ebẹbẹ e tẹ roma via kpahe ẹghale emu nọ ọ jariẹ. Ikuigbe na e ta nọ: “Ahwo Ju nọ e rọ Griki ria a tẹ rọ ẹguọ kpahọ ahwo Hibru, fiki epanọ a bi riwẹ eyae-ukuotọ rai vo kẹdẹ kẹdẹ evaọ emu-ọghalọ.”—Iruẹru 6:1.

¹¹ Ahwo nana nọ a jẹ go na a wọhọ emọ Izrẹl nọ e jọ udhude na ha. Orọnikọ ahwo Ju nana nọ e rẹ jẹ ẹvẹrẹ Griki na a jẹ rehọ oriobọ dhesẹ ababọ-edẹro kpahe uyero omobọ rai hi. A jẹ rehọ ẹme rai ro si iroro kpohọ eyae-uku nọ a bi rri vo. Ofariẹ, ahwo nana a jẹ rehọ ẹgo rai ru ozighi hayo jẹ ta ẹme wọso Jihova ha. A wọ oware nọ a muẹrohọ bru ikọ na, ikọ na a tẹ jowọ vẹrẹ vẹrẹ keme oware nọ a jẹ ta kpahe na o be ginẹ via. Uruemu nọ ikọ na a dhesẹ na o rrọ emamọ oriruo kẹ ekpako Ileleikristi nẹnẹ. Esẹro nana a rẹ ruẹ nnọ a “gaviezọ oviẹ oruori.”—Itẹ 21:13; Iruẹru 6:2-6.

Yọroma kẹ Enwoma nọ Eguago E rẹ Wha Ze

12, 13. (a) Kẹ oriruo ro dhesẹ ẹbẹbẹ nọ eguago e rẹ wha ze. (b) Eme ọ rẹ sai ru ohwo muhọ ẹgo?

¹² Iriruo Ikereakere na jọ nọ ma t’ẹme te no na i dhesẹ nnọ eguago e wha ẹbẹbẹ se ahwo Ọghẹnẹ evaọ oke nọ u kpemu. Fikiere, ma re roro gaga kpahe enwoma nọ eguago e rẹ sae wha ze nẹnẹ. Ọtadhesẹ jọ ọ sai fi obọ họ evaọ abọ nana. Eware buobu nọ a rọ ayọno ru e rẹ sai mu ekagba. Ohwo ọ tẹ kaki muẹrohọ ekagba evaọ oma oware nọ a rọ ayọno ru rekiyọ o ru oware ovo kpahe iẹe he, oware na o sai mu ekagba te epanọ u gbe ro wo iruo ho. A rẹ kpairoro vrẹ imoto buobu, orọnikọ fikinọ e rẹ sae dhẹ hẹ hẹ, rekọ fikinọ oma rai u mu ekagba te epanọ o rẹ sae rọ wha enwoma ze. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ ọtadhesẹ nana ro dhesẹ eguago?

¹³ Wọhọ epanọ eware jọ nọ a rọ ayọno ru e rẹ sai mu ekagba na, ere ahwo-akpọ sebaẹgba a wo oma ọ ẹgo nọ a rẹ go. Ma re fiẹro hotọ re ma ruẹ sọ ma wo ẹzi yena. Wọhọ epanọ ame ọ rẹ lẹliẹ oware mu ekagba vẹrẹ vẹrẹ na, ere okpẹtu o re ru ei vẹrẹ re ma go. Eva i re kru ohwo ẹdha ha nọ ọ tẹ rrọ otọ ọyawọ. Nọ eware i bi dhe ẹgẹga evaọ edẹ urere uyerakpọ nana, o wọhọ nọ eware nọ e rẹ lẹliẹ ohwo go i ti dhe ebuebu. (2 Timoti 3:1-5) Fikiere, odibo Jihova jọ ọ sai muhọ ẹgo kpahe ibe Oleleikristi ọfa. Ẹsejọhọ oware osese jọ o be whae ze, wọhọ eva nọ e rẹ dha ohwo kpahe oyẹlẹ jọ nọ omọfa jọ o wo, kpahe ona hayo ọkwa-iruo nọ ohwo jọ ọ jọ ukoko na wo.

14, 15. Ma te wo ẹbẹbẹ ọ eguago, fikieme ma gbe vu ei wa ha?

¹⁴ Oware kpobi nọ o be wha evedha mai ze kẹhẹ, ma gbẹ yọroma kẹ ẹzi eguago ho, o rẹ sae whae ze nọ uvumọ oware o gbẹ te da omai ẹro ho, eguago e vẹ te reria omai obọ. Ẹhẹ, enwoma abọ-ẹzi nọ eguago e rẹ wha ze o rẹ sae raha ohwo muotọ. Okenọ emọ Izrẹl a jẹ go kpahe uzuazọ evaọ udhude na, u te epanọ a jẹ tubẹ rọ fo Jihova. (Ọnyano 16:8) Ajọ oyena o via k’omai hi!

¹⁵ Re oware o siọ ekagba ba emu, u wo ọda jọ nọ a re ro wholo ayọno na, hayo a tẹ ruẹ oria nọ u bi mu ekagba, a ve ru oware jọ kpahe iẹe ovovẹrẹ. Epọvo na re, ma tẹ jọ oma mai bi muẹrohọ ẹzi ọ eguago, ma rẹ sai fi ẹbẹbẹ na kparobọ otẹrọnọ ma rẹ lẹ kpahe iẹe je ru oware jọ kpahe iẹe vẹrẹ vẹrẹ. Evaọ oghẹrẹ vẹ?

 Rri Eware Epanọ Jihova O re Rri

16. Ẹvẹ ma sai ro fi ẹzi ọ eguago kparobọ?

¹⁶ Eguago u re ru iroro mai tọvi omobọ mai gbe ebẹbẹ mai, o vẹ tehe ezọ di kẹ eghale nọ i bi te omai wọhọ idibo Jihova. Re ma sai kpe ẹzi ọ eguago no oma mai, o gwọlọ nọ ma rẹ kareghẹhọ eghale nana ẹsikpobi. Wọhọ oriruo, mai omomọvo ma wo uvẹ-ọghọ nọ a be rọ rehọ odẹ Jihova se omai. (Aizaya 43:10) Ma rẹ sai wo usu okpekpe kugbei, yọ ma rẹ sae ta ẹme kẹ “ọnọ o re yo elẹ” na eva oke kpobi. (Olezi 65:2; Jemis 4: 8) Ma riẹ obonọ ma be nya evaọ uzuazọ keme ma wo otoriẹ ẹme-avro ọrọ esuo ehrugbakpọ na jẹ be kareghẹhọ inọ o rrọ uvẹ-ọghọ kẹ omai re ma kru ẹgbakiete kẹ Ọghẹnẹ. (Itẹ 27:11) Ma rẹ sai wo obọ ẹsikpobi evaọ ewhowho emamọ usi Uvie na. (Matiu 24:14) Ẹrọwọ nọ ma fihọ idhe ẹtanigbo Jesu Kristi u re ru omai wo obroziẹ-iroro ọfuafo. (Jọn 3:16) Enana yọ eghale nọ ma be reawere rai ghelọ ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao dhe kẹhẹ.

17. Fikieme ma jẹ daoma rri eware epanọ Jihova o re riwi, o tẹ make rọnọ ma wo uvi ẹjiroro nọ ma rẹ rọ go?

¹⁷ Joma daoma rri eware epanọ Jihova o re rri eware, orọnikọ epaọ eriwo obọmai hi. Devidi ọso-ilezi na ọ so nọ: ‘Dhesẹ idhere ra kẹ omẹ, O ỌNOWO; re who wuhrẹ omẹ eda idhere ra.’ (Olezi 25:4) Ma te wo uvi ẹjiroro nọ ma rẹ rọ go, kareghẹhọ nnọ Jihova ọ be ruẹ oware na re. Ọ rẹ sae kpọ ẹbẹbẹ na vi obọnana. Kọ fikieme ọ rẹ rọ kuvẹ ẹsejọ re ẹbẹbẹ jọ o siotọ? O sae jọnọ o bi ru onana re u fi obọ họ kẹ omai wuhrẹ ekwakwa-aghae, wọhọ odiri, ithihakọ, ẹrọwọ, gbe uye-oruẹ-krẹkri.—Jemis 1:2-4.

18, 19. Kẹ oriruo emamọ iyẹrẹ nọ i re noi ze otẹrọnọ ma thihakọ ebẹbẹ ababọ enuobro?

¹⁸ Ma te bi thihakọ ebẹbẹ ababọ enuobro orọnikọ u re fi obọ họ kẹ omai ru uruemu mai woma ọvo ho rekọ o rẹ sai je si amọfa nọ i bi muẹrohọ uruemu mai urru. Evaọ 2003, ẹko Isẹri Jihova jọ a jọ ebọso je no Germany bi kpohọ okokohọ ologbo evaọ Hungary. Edraiva ebọso na ọ rrọ Osẹri hi, yọ o jẹ kẹe uye inọ ọ te jọ kugbe Isẹri na evaọ edẹ ikpe soso. Rekọ nọ a kpozi no, o te nwene iroro riẹ kpobi no. Fikieme?

¹⁹ Evaọ etoke erẹ na, eware buobu e nyathọ. Rekọ Isẹri na a bruenu hayo ta ẹme oyoma ha. Edraiva na ọ ta nnọ ọ re wọ ahwo nọ e wọhọ ahwo nana ha! Evaọ uzẹme, ọ yeyaa nnọ oke ofa kpobi nọ Isẹri na a ziọ uwou riẹ te ta usiuwoma, o ti zizie ai ruọ uwou jẹ gaviezọ kẹ ai ziezi. Rri epanọ uruemu inievo na u duobọte ọzae na te fikinọ a “ru eware kpobi ababọ ẹguọ”!

Erọvrẹ E rẹ Wha Okugbe Ze

20. Fikieme ma jẹ rọ vrẹ ohwohwo?

²⁰ Kọ ẹvẹ otẹrọnọ ma wo oware jọ kpahe ibe Oleleikristi jọ? Otẹrọnọ ẹme na ọ gbẹdẹ gaga, ma re fi ehri-uzi nọ o rrọ eme ọ Jesu nọ a kere fihọ Matiu 18:15-17 na họ iruo. Rekọ, orọnikọ oke kpobi o rẹ gwọlọ nọ ma ru ere he, keme eware buobu nọ inievo mai a ti ru omai i ti yoma tere he. Kọ whọ gbẹ rehọ ẹbẹbẹ na wọhọ uvẹ nọ who re ro dhesẹ erọvrẹ? Pọl o kere nọ: “Whai ohwo o thi-akọ kẹ ohwo, re ohwo jọ o te wo eguago kpahe ọrivẹ riẹ, jọ ọrọ vrẹe; wọhọ epanọ Ọnowo na ọ rọ vrẹ owhai na ere wha rẹ rọ  vrẹ re. Rekọ onọ omae ro vi enana kpobi, wha whẹ uyoyou họ oma, onọ orọ ọwhẹgbe eware kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 3:13, 14) Kọ o sai no omai eva ze re ma rọ vrẹ? Kọ Jihova o gbe wo ẹjiroro nọ ọ rẹ rọ dheva kpahe omai? Ghele na, ẹsikpobi o bi dhesẹ ohrọ gbe erọvrẹ.

21. Ẹvẹ oma o rẹ sai ru enọ e be gaviezọ kẹ eguago?

²¹ Oware nọ inievo mai a ro ru omai thọ kẹhẹ, eguago i ti ku ẹbẹbẹ na họ họ. Ubiẹme Hibru nọ a fa “eguago” na o sai je dhesẹ epanọ arakọ ọ rẹ “go.” Evaọ uzẹme, oma o rẹ riẹ omai ru hu re ma jọ kẹle ohwo nọ ọ rẹ go ẹsikpobi, ma rẹ gwọlọ go oma thabọ noi. Otẹrọnọ ma rẹ go, ere oma u re ru enọ e be gaviezọ kẹ omai re. A te gwọlọ nọ a re go thabọ no omai! Ahwo a rẹ sae gaviezọ kẹ omai nọ ma tẹ be go lahwe, rekọ u re si uvumọ ohwo kẹle omai hi.

22. Eme ọmọtẹ jọ ọ ta kpahe Isẹri Jihova?

²² Uruemu erọvrẹ o rẹ wha okugbe ze—oware nọ ahwo Jihova a rri ghaghae. (Olezi 133:1-3) Evaọ orẹwho Europe jọ, ọmọtẹ Kathọlik ikpe 17 jọ o kere se uwou ogha Isẹri Jihova bi dhesẹ oware nọ o jọ oma rai were iẹe. Ọ ta nọ: “Ukoko rai ọvo họ ukoko nọ mẹ riẹ nọ ahwo riẹ a hẹriẹ fiki omukpahe, uvo-uthei, omagbẹre, oriobọ, hayo ozighi hi.”

23. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ u lele onana?

²³ Edẹro nọ ma re wo kẹ eghale abọ-ẹzi nọ i bi t’omai obọ wọhọ enọ e be gọ Ọghẹnẹ uzẹme na, Jihova, u re fi obọ họ kẹ omai wha okugbe haro jẹ whaha eguago kpahe amọfa fiki oware nọ a ru omai. Uzoẹme nọ o rrọ aro na u ti dhesẹ epanọ ekwakwa aghae nọ Ọghẹnẹ o bi wuhrẹ omai e rẹ rọ thọ omai no oghẹrẹ eguago jọ nọ e mai tube yoma—koyehọ, eguago kpahe abọ otọakpọ ọrọ ukoko Jihova.

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

• Eme u dhesẹ re ohwo ọ go?

• Ẹvẹ whọ rẹ sai dhesẹ oware nọ eguago e rẹ wha ze?

• Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai fi ẹzi ọ eguago kparobọ?

• Ẹvẹ eva nọ u re no omai ze re ma rọ vrẹ u re ro fi obọ họ kẹ omai whaha eguago?

[Enọ Uwuhrẹ]