“Wereva Fiki Aye Nọ Whọ Rehọ Evaọ Oke Ọmoha”
“Wereva Fiki Aye Nọ Whọ Rehọ Evaọ Oke Ọmoha”
‘Wereva fiki aye nọ whọ rehọ evaọ oke ọmoha . . . Ọmọ mẹ fikieme whọ jẹ rọ eva kpahe aye ọfa?’—ITẸ 5:18, 20.
1, 2. Fikieme a jẹ sae ta inọ omakugbe omawere nọ o rẹ jọ udevie ọzae avọ aye yọ oghale nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze?
EBAIBOL na e ta ẹme vevẹ kpahe owezẹ ezaveyae. Ma jọ Itẹ 5:18, 19 se nọ: “Jọ eyeri ame rai o wo oghale, wereva fiki aye nọ whọ rehọ evaọ oke ọmoha, upelẹ uyo uwowolẹ avọ eru na, jọ uyoyou riẹ o hẹ kẹ owhẹ evawere ẹsikpobi, jọ uyoyou riẹ o dhẹruọ owhẹ oma ẹsikpobi.”
2 Evaọ etenẹ, Ebaibol na e rehọ “eyeri ame” ro dhesẹ ehri omawere orọ owezẹ ọzae-avọ-aye. O rrọ oware oghale keme omawere nọ o rẹ jọ udevie ọzae-avọ-aye yọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. Rekọ enọ e rọo no ọvo a rẹ sae reawere omakugbe nana. Fikiere Solomọn Ovie Izrẹl, ọnọ o kere obe Itẹ, ọ nọ inọ: ‘Ọmọ mẹ, fikieme whọ jẹ rọ eva kpahe aye ọfa, fikieme whọ jẹ be gbalọ iẹe?’—Itẹ 5:20.
3. (a) Eme ọ be via kẹ erọo buobu nẹnẹ? (b) Ẹvẹ Ọghẹnẹ o rri ẹnwae-obro?
3 Evaọ ẹdẹ orọo rai, ọzae avọ aye a yeyaa inọ a ti you ohwohwo, inọ a ti kru oma rai kẹ ohwohwo ọvo. Rekọ, ẹnwae-obro ọ lẹliẹ erọo buobu fa no. Evaọ uzẹme, nọ ọkiotọ jọ ọ kiẹ uyero erọo sa-sa riwi evaọ eria 25, ọ tẹ ta nọ “aye ọvo evaọ udevie eyae ene gbe enwenọ abọvo ezae kpobi i lele amọfa wezẹ no.” Pọl ukọ na ọ ta nọ: “Wha viẹ oma obọ rai họ họ; e nọ e rọ edhọ ẹgọ, hayo ibruẹnwae, hayo igberedha, . . . e rẹ sae reuku uvie Ọghẹnẹ hẹ.” (1 Ahwo Kọrint 6:9, 10) Avro ọ riẹ hẹ. Ẹnwae-obro yọ uzioraha ulogbo evaọ aro Ọghẹnẹ, yọ uvi eg’Ọghẹnẹ a rẹ yọroma re a siọ obọ otafe ba eriwi. Eme o ti fi obọ họ kẹ omai ru re ‘orọo o jọ oware adhẹwẹ, re ma jẹ siọ ehwa orọo na ba ezue’?—Ahwo Hibru 13:4.
Yọroma kẹ Udu Ẹghẹ
4. Idhere jọ vẹ Oleleikristi nọ ọ rọo no ọ sai ro wo isiuru kpahe omọfa taure o te ti rri otọ mu?
4 Evaọ akpọ inẹnẹ nọ a be jọ rehọ ọfariẹ-ogbe wholo na, ahwo buobu “a wo ibiaro nọ e vọ avọ ẹhwae-obro, eva umuomu e rẹ vọ ae he.” (2 Pita 2:14) A re keke aro fihọ dhẹ lele ezae gbe eyae efa. Evaọ erẹwho jọ eyae buobu a bi ru oghẹrẹ iruo sa-sa, yọ fikinọ t’ezae t’eyae a bi ruiruo kugbe evaọ eria ọvona, o tẹ whai ze nọ a be rọ r’abọ whrawhra ohwohwo. Eria ẹmeọta-kugbe evaọ Itanẹte i te je ru ei lọhọ no kẹ enọ e rẹ dhomovuọ dede re a muọ usu okpekpe. Ibuobu nọ e rọo no a bi tube kie ruọ usu utioye na taure a te ti rri rie mu.
5, 6. Ẹvẹ aye jọ nọ ọ rrọ Oleleikristi o ro kie ruọ usu ọza jọ, kọ eme ma wuhrẹ no onana ze?
5 Dai roro kpahe epanọ Oleleikristi jọ nọ ma gwọlọ se Meri o ro kie ruọ uyero jọ nọ o lẹliẹ e riẹ je ti kie ruọ ọfariẹ-ogbe. Ọzae riẹ, ọnọ ọ rrọ omọvo Isẹri Jihova ha, o wo isiuru kẹ uviuwou riẹ tere he. Meri ọ kareghẹhọ oke jọ nọ u kpemu nọ ọ rọ nyaku ọzae jọ nọ avọ ọzae riẹ a gbẹ rrọ iruo. Ọzae na o dhesẹ emamọ uruemu, yọ okejọ dede o je dhesẹ isiuru kpahe iwuhrẹ egagọ nọ Meri ọ rrọ. Meri ọ ta nọ: “Ọzae na ọ jọ emamọ ohwo, o wo ohẹriẹ no ọzae mẹ gaga.” U ri kri hi na Meri avọ ọzae na a te muọ isiuru họ ewo kẹ ohwohwo. Meri o roro inọ: “Me ri lele iei bruẹnwae he, yọ ọzae na o wo isiuru kpahe Ebaibol na. Ẹsejọhọ mẹ sai ti fi obọ họ kẹe.”
6 U kiọkọ omojọ re usu rai u su kpohọ ẹnwae-obro, Meri o te bru oma kpiroro. (Ahwo Galesha 5:19-21; Ahwo Ẹfẹsọs 4:19) Udu u te mu ei họ ebrukpe, o te ti bru usu no ọzae na. Oriruo nana o dhesẹ nọ “udu na u wo ẹghẹ vi eware na kpobi, je wo uruemu ugbogbo.” (Jerimaya 17:9) Ebaibol na e hrẹ omai inọ: “Rọ ẹro kpotọ kẹ udu ra.” (Itẹ 4:23) Ẹvẹ ma sai ro ru ere?
‘Ohwo Owareghẹ O re Siomano’
7. Who te bi fi obọ họ kẹ ohwo nọ o wo ẹbẹbẹ evaọ orọo, ohrẹ Ikereakere vẹ o rẹ thọ owhẹ?
7 Pọl ukọ na o kere nọ: “Jọ ọ nọ o roro nọ o dikihẹ whawha ọ yọrọ oma riẹ, ogbẹrọ ere he o re ti kie.” (1 Ahwo Kọrint 10:12) Yọ Itẹ 22:3 o ta nọ: “Ohwo owareghẹ ọ ruẹ ese o re siomano.” Ukpenọ whọ rẹ rehọ obọ tehe udu nọ: ‘Oware ovo o rẹ via kẹ omẹ hẹ,’ o rẹ jọ oware areghẹ re who fiẹro hotọ kẹ iyero nọ e rẹ sai su kpohọ oware uyoma. Wọhọ oriruo, whọ tẹ rrọ ọzae, whọ jọ ohwo nọ aye jọ nọ o bi wo ẹbẹbẹ evaọ orọo riẹ ọ rẹ dhẹ ze te ta ebẹbẹ orọo riẹ kẹ ẹsikpobi hi. (Itẹ 11:14) Ta kẹ ohwo na inọ o rẹ mai woma re o lele ọrivẹ-orọo riẹ ta kpahe ebẹbẹ orọo itieye na, hayo otẹrọnọ ohwo na yọ aye ọ vẹ nyabru oniọvo-ọmọtẹ nọ o te ziezi; rekọ ọ jẹ rrọ ọzae ọ vẹ nyabru oniọvo-ọmọzae nọ o te ziezi ọnọ ọ rẹ sai gine fi obọ họ kẹe, hayo ọ sae nyabru ekpako ukoko. (Taitọs 2:3, 4) Ekpako nọ e rrọ ukoko Isẹri Jihova a rrọ emamọ oriruo evaọ abọ nana. Ọkpako ọ tẹ gwọlọ nọ o re lele oniọvo-ọmọtẹ jọ ọvo usu ta eme jọ, o re ru ere evaọ oria nọ u kpefihọ—wọhọ eva Ọgwa Uvie.
8. Didi omayọrọ o roja evaọ oria iruo?
8 Evaọ oria iruo gbe eria efa, muẹro hotọ kẹ iyero nọ e rẹ sae lẹliẹ owhẹ si kẹle ọmọtẹ hayo ọmọzae jọ gaga. Wọhọ oriruo, re ọzae avọ aye jọ ọvo a hae jọ oria raha oke thethei ru oware jọ kugbe o sae wha odawọ ze. Whọ tẹ rrọ ọzae hayo aye nọ ọ rọo no, whọ rẹ rehọ ẹmeunu gbe uruemu ra dhesẹ inọ who wo isiuru kpahe usu ọfariẹ hẹ. Wọhọ ọg’Ọghẹnẹ, whọ rẹ rehọ ẹgọ gbe osẹ nọ u fo ho hayo edhere ọfa jọ kpobi rọ kpare isiuru amọfa ha. (1 Timoti 4:8; 6:11; 1 Pita 3:3, 4) Who te fi ifoto ọzae hayo ọrọ aye gbe emọ ra họ oria iruo ra o rẹ kareghẹhọ owhẹ gbe amọfa inọ who wo ẹkẹ uviuwou ra no nọ whọ rehọ ghaghae. Who rovie edhere nọ ahwo a re ro wo ekpehre isiuru kẹ owhẹ hẹ, yọ a tẹ be gwọlọ ru ere, who fi oma họ otọ kẹ ai hi.—Job 31:1.
“Rehọ Evawere Ria Kugbe Aye Ra nọ Who You”
9. Eware othotha vẹ e rẹ sae lẹliẹ ọzae hayo aye wo isiuru kpahe omọfa?
9 Re a sẹro udu na o gwọlọ vi iyero ọza nọ ma rẹ whaha ọvo. Ohwo o te bi wo isiuru kẹ omọfa evaọ otafe orọo na yọ imuẹro inọ ọzae avọ aye na a bi ru ẹgwọlọ ohwohwo gba ha. O sae jọ nọ ọzae o bi gbabọkẹ aye riẹ hayo aye ọ be wọso ọzae riẹ ẹsikpobi. Idudhe na o vẹ te wọhọ nọ omọfa evaọ oria iruo hayo evaọ ukoko Ileleikristi na o wo uzedhe uruemu ezi nọ ọrivẹ-orọo ohwo na o wo ho na. Ohwo nana o ve ti mu owhẹ họ ẹwere, usu rai imava o vẹ te ga thesiwa. Owojẹ sa-sa nana nọ a rẹ kaki riwi mu hu na u dhesẹ uzẹme ẹme Ebaibol na: “Kohwo kohwo o re kie ruọ odawọ okenọ urusio avọ eguọlọ-aguọlọ riẹ e gba riẹ họ.”—Jemis 1:14.
10. Ẹvẹ ọzae avọ aye a sai ro ru usu rai ga?
10 Ukpenọ a re fiẹro họ obọ otafe kẹ erugba ẹgwọlọ rai kẹ uyoyou hayo uketha evaọ oke ẹbẹbẹ jọ, ezae avọ eyae a rẹ daoma re a ru usu kugbe ọrivẹ-orọo rai gaga. Fikiere wha daoma raha oke kugbe, re wha sikẹle ohwohwo. Roro kpahe oware nọ u ru owhai you ohwohwo evaọ oke ọsosuọ. Daoma wariẹ wo isiuru nọ who wo kẹ ọrivẹ-orọo ra evaọ oke ọsosuọ na. Roro kpahe etoke evawere sa-sa nọ wha wo kugbe no. Lẹ se Ọghẹnẹ kpahe ẹbẹbẹ rai na. Devidi ọso-ilezi na ọ lẹ Jihova nọ: “O Ọghẹnẹ, kẹ omẹ eva efuafo, re whọ rehọ uvi ẹzi ọkpokpọ kẹ omẹ.” (Olezi 51:10) Gbaemu inọ whọ rẹ ‘rehọ evawere rria kugbe aye ra nọ who you, eva edẹ uzuazọ ra nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ owhẹ eva otọ akpọ na.’—Ọtausiwoma Na 9:9.
11. Didi abọ eriariẹ, areghẹ, gbe orimuo i wo evaọ ẹbọga ọgbakugbe orọo?
11 Oware jọ nọ a re rri vo ho evaọ ẹbọga ọgbakugbe orọo họ epanọ eriariẹ, areghẹ, gbe orimuo i wuzou te. Itẹ 24:3, 4 o ta nọ: “Areghẹ a rẹ rehọ bọ uwou, eriariẹ a rẹ rehọ tọ e họ, eriariẹ a rẹ rọ kua eware eghaghae, gbe emamọ efe kpobi vọ ibro-iwou na.” Usu eware eghaghae nọ e rẹ vọ uviuwou evawere họ ekwakwa-aghae wọhọ uyoyou, ọtẹruo, ozodhẹ Ọghẹnẹ, gbe ẹrọwọ. Re a sai wo ekwakwa nana o gwọlọ eriariẹ Ọghẹnẹ. Fikiere u wuzou re enọ e rọo no a jọ enọ i re se uwuhrẹ Ebaibol gboja. Kọ ẹvẹ areghẹ gbe orimuo i wuzou te? Re ohwo ọ sai lele ebẹbẹ ekẹdẹ kẹdẹ muabọ o gwọlọ areghẹ, ẹgba nọ a re ro fi eriariẹ Ikereakere na họ iruo. Ohwo nọ o wo orimuo ọ rẹ sai wo otoriẹ iroro ididi erọ ọrivẹ-orọo riẹ. (Itẹ 20:5) Jihova ọ rehọ ẹkwoma Solomọn ta nọ: “Ọmọ mẹ, gaviezọ kẹ eme areghẹ mẹ, kezọ kẹ eme eriariẹ mẹ.”—Itẹ 5:1.
Okenọ “Ukpokpoma” O tẹ Riẹ
12. Fikieme u gbe ro gbunu hu inọ enọ e rọo no a re wo ebẹbẹ?
12 Uvumọ orọo o gba ha. Ebaibol e tubẹ ta inọ enọ e rọo a ti wo “ukpokpoma akpọ na.” (1 Ahwo Kọrint 7:28) Awaọruọ, ẹyao, gbe eware efa e rẹ sai fi idhọvẹ họ orọo. Rekọ ebẹbẹ e tẹ roma via, u fo re whai imava a kuobọgbe gwọlọ oghẹrẹ nọ a re ro ku ei họ wọhọ imava-orọo nọ e gwọlọ ru Jihova eva were.
13. Abọ vẹ ọzae avọ aye a rẹ rọ kiẹ oma rai riwi?
13 Kọ ẹvẹ otẹrọnọ idhọvẹ e rrọ orọo fiki edhere nọ imava na a bi yeri kugbe ohwohwo? Eduku ifue o gwọlọ omodawọ. Wọhọ oriruo, o sae jọnọ ẹme ọgaga nọ ọzae avọ aye a rẹ kpahe kẹ ohwohwo u zihe ruọ uruemu rai no. (Itẹ 12:18) Wọhọ epanọ ma ta evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, onana o rẹ sae raha orọo. Itẹ Ebaibol jọ o ta nọ: “Uwoma re ohwo ọ ria eva udhedhẹ, vi ikpenọ ọ rẹ ria kugbe aye ọgbẹme avọ ofu.” (Itẹ 21:19) Whọ tẹ rrọ aye nọ ọ rrọ orọo utioye na, nọ oma ra, ‘Kọ uruemu mẹ u bi ru ei bẹbẹ kẹ ọzae mẹ re ọ jọ gb’omẹ?’ Ebaibol e ta kẹ ezae nọ: “Wha you eyae rai, re wha se ae ba ekpokpo.” (Ahwo Kọlọsi 3:19) Whọ tẹ rrọ ọzae, nọ oma ra, ‘Kọ mẹ yọ ọzae nọ ọ rẹ sasa oma kẹ aye mẹ hẹ, nọ u bi ru ei gwọlọ omosasọ evaọ oria ofa?’ Uzẹme, u wo oware ovo nọ ohwo ọ rẹ ta nnọ o lẹle riẹ gbe-ọfariẹ nọ a rẹ rọ j’ame wozẹ iẹe abọ họ. Ghele na, uzẹme na inọ ọfariẹ-ogbe ọ sae via u dhesẹ epanọ u wuzou te re imava-orọo a keria kugbe ta ẹme kpahe ebẹbẹ rai.
14, 15. Fikieme obọ otafe orọo nọ a re rri o gbẹ rọ rrọ ifue kẹ ebẹbẹ orọo ho?
14 Re ọzae hayo aye ọ dhẹ gbalọ omọfa evaọ obọ otafe o rrọ ifue kẹ ebẹbẹ orọo ho. Diẹse usu utioye na o rẹ sai su kpohọ? Kọ u re su kpohọ orọo okpokpọ nọ u woma vi onọ whọ rrọ enẹna? Ahwo jọ a rẹ sai roro ere. A rẹ sai roro nọ: ‘Binọ ohwo nana o wo uzedhe oware nọ mẹ jọ oma ọzae hayo aye gwọlọ.’ Rekọ iroro itieye na yọ iroro eviẹhọ keme ohwo kpobi nọ ọ rẹ dhẹ siọ ọzae hayo aye riẹ ba—hayo ọnọ ọ rẹ tuduhọ owhẹ awọ nọ whọ dhẹ siọ ọra ba—o wo uvumọ adhẹẹ kẹ ọruẹrẹfihotọ orọo ho. O kare iroro re ma rẹro nọ usu yena u ti su kpohọ emamọ orọo.
15 Meri, ọnọ ma jọ obehru fodẹ na, o roro gaga kpahe oware nọ owojẹ riẹ na o te wha ze, ojọ rai họ uzi Ọghẹnẹ nọ ọye omariẹ hayo omọfa nọ onana u kpomahọ a te thọ. (Ahwo Galesha 6:7) Ọ ta nọ: “Nọ me muọ isiuru nọ me bi wo kpahe ibe-oruiruo ọzae mẹ họ ẹkiẹriwi, mẹ tẹ ruẹ nnọ otẹrọnọ ọzae nana ọ hai ti kurẹriẹ ẹdẹjọ dede, mẹ ọvo ọ be rehọ obọ mẹ whaha iẹe. Ma tẹ kẹ usu nana uvẹ su kpohọ oware uyoma, u ti kpomahọ ahwo buobu je ru amọfa zoruẹ!”—2 Ahwo Kọrint 6:3.
Oware nọ O rẹ Mae Lẹliẹ Omai Talamu Ọrivẹ Mai
16. Eware vẹ jọ i re no ọfariẹ-ogbe ze?
16 Ebaibol e vẹvẹ unu nọ: “Igbenu [aye ọfa] e rẹ were wọhọ ọnyọ, ẹme unu riẹ ọ whra vi ewhri, rekọ uwhremu na o yare vi ure ọkrọta, ọ tẹ jẹ da vi ọgbọdọ akọ-ava.” (Itẹ 5:3, 4) Oware nọ ọfariẹ-ogbe o rẹ wha ze o rẹ jọ dada jẹ sai tube su kpohọ uwhu. Ebẹbẹ na e sae kẹre te udu obrukpe, eyao igberẹ nọ i re vo, gbe edada iroro nọ ma rẹ wha se ọrivẹ-orọo mai. Uzẹme, enana yọ eware nọ i re ru omai whaha eruo oware nọ o rẹ sai su kpohọ ọfariẹ-ogbe.
17. Ẹjiroro vẹ ọ mae rro nọ ọzae hayo aye nọ ọ rọo o je ro kru oma riẹ kẹ ọrivẹ-orọo riẹ ọvo?
17 Ugogo oware nọ o lẹliẹ ọfariẹ-ogbe thọ gaga họ, Jihova, Ọnọ ọ tuọ orọo họ jẹ ma ọzae avọ aye evaọ edhere nọ a sae rọ reawere omakugbe owezẹ na, o mukpahe iẹe. Ọ rehọ ẹkwoma Malakae ọruẹaro na ta nọ: “Me ve ti bi kẹle owhai kẹ ẹdhọ-oguo; me re ti sisẹi egaga kpe . . . ibrenwae.” (Malakae 3:5) Kpahe epanọ Jihova ọ rẹ ruẹ diwi te, Itẹ 5:21 o ta nọ: “ỌNOWO na ọ riẹ edhere ohwo, o je bi roro edhere riẹ.” Ẹhẹ, oware “ovo u dhere eva aro riẹ hẹ rekọ eware na kpobi e ba rovie fihọ gbaladhẹ eva aro ọ nọ ma re lele.” (Ahwo Hibru 4:13) Fikiere, ẹjiroro nọ ọ mae rro nọ ma re ro kru oma mai kẹ ọrivẹ-orọo mai ọvo họ, epanọ ma make kuọ ọfariẹ-ogbe mai dhere no te kẹhẹ, yọ o tẹ make rọnọ ebẹbẹ gbe omovuọ i ti noi ze tere he, ọfariẹ-ogbe ọ rẹ raha usu mai kugbe Jihova.
18, 19. Eme ma wuhrẹ no ikuigbe Josẹf avọ aye Pọtifa ze?
18 Oriruo Josẹf, ọmọ Jekọp, u dhesẹ inọ isiuru mai inọ ma rẹ yọrọ emamọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ o rẹ wọ omai dikihẹ ga. Fikinọ Josẹf ọ were Pọtifa, oletu ẹmo Fẹro, Josẹf o te ti wo ọkwa ologbo evaọ uviuwou Pọtifa. Josẹf ọ tẹ jẹ jọ “uviohwo nọ ọ vọ avọ eru,” o te ti si aye Pọtifa urru. Kẹdẹ kẹdẹ ọ jẹ daoma lẹliẹ Josẹf, rekọ Josẹf ọ kẹ riẹ uzou sokpọ họ. Eme ọ lẹliẹ Josẹf siọ ẹlẹliẹ aye na? Ebaibol e ta k’omai nọ: “Rekọ ọ tẹ se, ọ jẹ ta kẹ aye olori riẹ nọ, ‘Ri, . . . ohwo ọvo nọ ọ jọ uwou na ro vi omẹ ọ rọ họ ajokpa owhẹ ọvo, fiki epanọ whọ rọ aye riẹ. Kẹvẹ me je ru umuomu ulogbo utiona, re mẹ thọ uzi Ọghẹnẹ?’ ”—Emuhọ 39:1-12.
19 Josẹf nọ o wo aye he o kru oma riẹ re ọ siọ aye ọzae ọfa ba elele wezẹ. Itẹ 5:15 o ta kẹ ezae nọ e rọo no nọ: “Da ame no oyọrọ-ame obọ ra ze, ame nọ o su no ozae obọ ra ze.” Who tube roro kpahe ọzae hayo aye ọfa nọ who re lele he. Daoma re who ru uyoyou nọ o rrọ orọo ra ga, re wha jẹ daoma ku ẹbẹbẹ nọ ọ rẹ sae roma via kpobi họ. Oghẹrẹ nọ o rẹ jọ kpobi, “wereva fiki aye nọ whọ rehọ evaọ oke ọmoha.”—Itẹ 5:18.
Eme Who Wuhrẹ?
• Ẹvẹ Oleleikristi ọ sai ro kie ruọ usu obẹlẹ nọ ọ gwọlọ kie ro ho?
• Didi omayọrọ o rẹ sai fi obọ họ kẹ ohwo whaha ekie kẹ isiuru nọ a re wo kpahe omọfa evaọ otafe orọo riẹ?
• Ọzae avọ aye a te wo ẹbẹbẹ, eme a re ru?
• Ẹjiroro vẹ ọ mae rro nọ imava-orọo a je kru oma rai kẹ ohwohwo ọvo?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
U yoma gaga inọ oria iruo o sai zihe ruọ oria nọ ezae avọ eyae a rẹ jọ r’abọ whrawhra ohwohwo
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14]
“Eriariẹ a rẹ rọ kua eware eghaghae, gbe emamọ efe kpobi vọ ibro-iwou na”