Ehaa-orọo Nọ I Re Wo Adhẹwẹ Evaọ Aro Ọghẹnẹ Gbe Ahwo
Ehaa-orọo Nọ I Re Wo Adhẹwẹ Evaọ Aro Ọghẹnẹ Gbe Ahwo
“Orọwo o tẹ rọ evaọ Kena . . . a se Jesu gbe ilele riẹ re a kpo obọ orọwo na.” —JỌN 2:1, 2.
1. Oware vẹ ikuigbe kpahe Jesu evaọ Kena u si iroro kpohọ?
JESU, oni riẹ, gbe ilele riẹ jọ a riẹ oghọghọ nọ ehaa-orọo adhẹwẹ nọ ahwo Ọghẹnẹ a re ru o rẹ wha ze. Jesu o tube ru ehaa-orọo jọ viodẹ nọ o ru oware igbunu ọsosuọ riẹ nọ a kere fihọ otọ, onọ u fiba omawere ehaa na. (Jọn 2:1-11) Ẹsejọhọ who kpohọ jẹ reawere ehaa-orọo Ileleikristi jọ no enọ e gwọlọ rọ evawere gọ Jihova evaọ orọo rai. Hayo who bi rẹro nọ who ti ru ehaa-orọo itieye na ẹdẹjọ hayo inọ who ti fi obọ họ kẹ ogbẹnyusu ra jọ re ehaa-orọo riẹ e nya ziezi. Ẹvẹ a sai ro ru re ehaa-orọo e nya ziezi?
2. Didi ovuẹ o rrọ Ebaibol na kpahe orọo?
2 Ileleikristi a ruẹ no inọ ohrẹ nọ o rrọ Ebaibol na u re fi obọ họ gaga evaọ okenọ ọzae avọ aye a tẹ be jiroro orọo. (2 Timoti 3:16, 17) Uzẹme o rrọ inọ Ebaibol e nwane fodẹ ugogo edhere jọ nọ Oleleikristi o re ru ehaa-orọo ho. O rrọ ere keme izi egọmeti gbe iruemu ẹwho nọ i kie kpahe epanọ a rẹ rọ ruọ orọo i wo ohẹriẹ gaga no oria ruọ oria je no oge ruọ oge. Wọhọ oriruo, evaọ Izrẹl anwae, u wo ugogo izi hayo edhere jọ nọ a fihọ nọ a rẹ rọ ruọ orọo ho. Evaọ ẹdẹ orọo na, ọzae na ọ rẹ rehọ aye riẹ ziọ uwou riẹ hayo ziọ uwou ọsẹ riẹ. (Emuhọ 24:67; Aizaya 61:10; Matiu 1:24) Onana nọ a ru nọ ahwo kpobi a ruẹ na oye u re dhesẹ nọ a rọo no, ababọ ena sa-sa nọ i re lele erọo buobu nẹnẹ na.
3. Ehaa vẹ Jesu ọ zọhọ fihọ evaọ Kena?
3 Emọ Izrẹl a rehọ e riẹ inọ ọzae ọ tẹ rehọ aye ziọ uwou no koyehọ a rọo no. Kẹsena, u te je ai a sai se ehaa, wọhọ onọ a jọ Jọn 2:1 fodẹ na. Ikuigbe na i dhesẹ vevẹ inọ Jesu ọ jariẹ ọ tẹ jẹ zọhọ fihọ evawere ehaa nana nọ a ru lele uruemu ahwo Ju na. Rekọ, oware jọ nọ a re muẹrohọ ona, inọ oghẹrẹ nọ a jẹ hai ru ehaa-orọo evaọ oke yena u wo ohẹriẹ no epanọ a bi ru nẹnẹ na.
4. Oghẹrẹ ehaa-orọo vẹ Ileleikristi jọ a rẹ salọ, kọ fikieme?
4 Evaọ erẹwho buobu nẹnẹ, Ileleikristi nọ e gwọlọ rọo a rẹ nya lele izi egọmeti jọ. A te ru ere no, a rẹ sai ru orọo rai evaọ edhere kpobi nọ uzi u kuenu kẹ. Oguẹdhọ hayo ohwo egagọ nọ Egọmeti ọ kẹ udu ọ rẹ sae rehọ edhere nọ ọ kare ena ibuobu whẹ imava na gbe. Ahwo jọ a rẹ gwọlọ rọo evaọ edhere ọnana, zizie umutho imoni hayo egbẹnyusu rai jọ nọ e rrọ Ileleikristi re a jariẹ wọhọ isẹri hayo re a ghọghọ kugbe ai ọvo. ( Jerimaya 33:11; Jọn 3:29) Epọvo na re, Ileleikristi efa a sae salọ inọ a bi se ehaa ha nọ a te raha oke gbe igho buobu fihọ. Ukpoye, a rẹ sai zizie umutho egbẹnyusu rai jọ ọvo re a re emu kugbe. Onọ ma salọ kpobi, ma rẹ riẹ inọ Ileleikristi efa nọ e kpako evaọ iroro a rẹ sai wo eriwo nọ o wo ohẹriẹ no ọmai.—Ahwo Rom 14:3, 4.
5. Fikieme Ileleikristi buobu a rẹ rọ gwọlọ nọ a kẹ ovuẹ nọ u no Ebaibol ze nọ a tẹ be rọo, kọ eme a rẹ ta kpahe?
5 Ileleikristi buobu a rẹ gwọlọ nọ a kẹ ovuẹ nọ u no Ebaibol ze evaọ etoke orọo rai. * A riẹ inọ Jihova họ ọnọ ọ tuọ orọo họ gbe nnọ ọ jọ Ebaibol na wo ohrẹ kpahe epanọ orọo o sae rọ kparobọ jẹ wha evawere ze. (Emuhọ 2:22-24; Mak 10:6-9; Ahwo Ẹfẹsọs 5:22-33) Yọ ahwo buobu nọ a be rọo a rẹ gwọlọ nọ egbẹnyusu gbe imoni rai nọ e rrọ Ileleikristi a lele ai ghọghọ. Ghele na, ẹvẹ ma re rri izi egọmeti sa-sa, gbe iruẹru ewho sa-sa nọ i kie kpahe epanọ a rẹ rọ ruọ orọo? Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme kpahe epanọ o rrọ evaọ eria sa-sa. Ejọ i ti wo ohẹriẹ gaga no enọ whọ riẹ hayo no oghẹrẹ nọ a re ru orọo evaọ oria ra. Ghele na, who ti muẹrohọ ehri-izi jọ nọ i wuzou kẹ idibo Ọghẹnẹ.
Orọo Adhẹwẹ Họ Onọ O Nya Lele Itee Egọmeti
6, 7. Fikieme ma je se izi egọmeti nọ i kie kpahe epanọ a rẹ rọ ruọ orọo gboja, kọ ẹvẹ ma sai ro dhesẹ onana via?
6 Dede nọ Jihova ọ tuọ orọo họ, egọmeti o wo izi nọ e rẹ kpọ enọ e be rọo. Onana u fo. Jesu ọ ta nọ: “[Rehọ] eware Siza kẹ Siza, gbe eware Ọghẹnẹ kẹ Ọghẹnẹ.” (Mak 12:17) Epọvo na re, Pọl ukọ na ọ kẹ ohrẹ nọ: “Jọ kohwo kohwo oyo ẹme enọ a kẹ udu na. Keme ogaga ovo orọ họ ajokpa onọ uno obọ Ọghẹnẹ ze, gbe enọ a kẹ udu na Ọghẹnẹ ọvo ọ rehọ e rai mu.”—Ahwo Rom 13:1; Taitọs 3:1.
7 Siza, hayo egọmeti, o re dhesẹ ohwo nọ ọ rẹ sae rọo evaọ erẹwho buobu. Fikiere, okenọ Ileleikristi ivẹ enọ uzi Ikereakere ovo o gba ha a tẹ gwọlọ rọo, a rẹ nya lele izi egọmeti nọ i kie kpahe epanọ a rẹ rọ ruọ orọo. Onana o sae gwọlọ obe-udu nọ a re mi, ru orọo na evaọ iraro ohwo nọ egọmeti ọ kẹ udu inọ o re ku imava gbe, ẹsejọhọ gbe orọo na nọ a re kere fihotọ evaọ obọ egọmeti. Okenọ Siza Ọgọstọs o juzi inọ “a fi odẹ họ obe,” Meri avọ Josẹf a ru ere, a kpohọ obọ Bẹtlẹhẹm re “a fi odẹ họ obe.”—Luk 2:1-5.
8. Ẹvẹ imava a rẹ rọ ruọ rọo nọ orọo na o jẹ gbunu, kọ ẹvẹ Isẹri Jihova a bi ro ru lele onana?
8 Okenọ Ileleikristi ivẹ a tẹ rọo evaọ edhere nọ o lele uzi, yọ imava na a rọo no evaọ aro Ọghẹnẹ. Fikiere, Isẹri Jihova a re ru orọo ovo isiava ha, yọ a rẹ wariẹ eyaa orọo n’oke t’oke he, wọhọ okenọ imava na a te bi ru ekareghẹhọ orọo rai nọ a tẹ rọo te ikpe 25 hayo 50 no. (Matiu 5:37) (Ichọche jọ a rẹ siọ orọo uzi egọmeti, keme evaọ eriwo rai orọo na o re gbunu hu otẹrọnọ ozerẹ ichọche hayo osu-egagọ jọ ọ gbẹ riẹ nọ o ku rai aimava na gbe he.) Evaọ erẹwho buobu, egọmeti ọ rẹ sae kẹ omọvo Isẹri Jihova jọ udu nọ ọ sai ro ku imava gbe evaọ orọo. Uvẹ utioye u te rovie fihọ, ọ rẹ sai ru ere avọ ẹme orọo nọ ọ rẹ ta eva Ọgwa Uvie. Etẹe họ oria egagọ uzẹme gbe oria nọ u fo nọ a rẹ jọ kẹ ovuẹ orọo, onọ Jihova Ọghẹnẹ ọ tohọ na.
9. (a) Otẹrọnọ imava nọ e rrọ Ileleikristi a gwọlọ jọ obọ egọmeti rọo, eme a rẹ sae gwọlọ? (b) Didi obọ ekpako na a rẹ sai wo evaọ omaa orọo na?
9 Evaọ erẹwho efa, uzi o rẹ gwọlọ nọ ọzae avọ aye na a rẹ rọo evaọ ọfisi egọmeti, ọguore ẹwho, hayo evaọ iraro ohwo jọ nọ a kẹ udu. A te ru ere no, Ileleikristi buobu a rẹ gwọlọ nọ a jọ obọ Ọgwa Uvie kẹ ovuẹ orọo evaọ ẹdẹdẹ yena hayo okiokiọ riẹ. (U re kiehọ họ re edẹ buobu e jọ udevie okenọ a rọ rọo evaọ obọ egọmeti gbe ẹdẹ nọ a rẹ rọ kẹ ovuẹ Ebaibol na, keme no umuo oke nọ a ro ku ai gbe evaọ obọ egọmeti na ze, aimava na a rọo no evaọ aro Ọghẹnẹ, aro ahwo, gbe ukoko Ileleikristi na.) Otẹrọnọ imava nọ e be te rọo evaọ obọ egọmeti a gwọlọ nọ a rẹ kẹ ovuẹ orọo eva Ọgwa Uvie jọ, a re mi ekpako nọ e rrọ Ogbẹgwae Iruo Ukoko na uvẹ. U te no ẹkiẹ nọ a rẹ kiẹ riwi no sọ imava na a wo emamọ edikihẹ, ekpako nana a rẹ ruẹ nọ oke ehaa-orọo na u kie fihọ oke iwuhrẹ hayo eware efa nọ a rẹ jọ ọgwa na ru hu. (1 Ahwo Kọrint 14:33, 40) A re je muẹrohọ oghẹrẹ nọ enọ e be te rọo na a gwọlọ nọ a ruẹrẹ ọgwa na họ a vẹ jẹ ruẹ sọ u fo re a ru owhowhovia kpahe oware nọ a be te jariẹ ru na.
10. Otẹrọnọ orọo uzi egọmeti imava a gwọlọ ru, ẹvẹ onana u re kpomahọ ovuẹ orọo na?
10 Ọkpako nọ ọ be te kẹ ovuẹ orọo na ọ rẹ ruẹ nọ ẹme na ọ rrọ sasasa, avọ ọbọga, gbe nnọ o wo ọghọ. Otẹrọnọ a ru orọo uzi egọmeti no vẹre ẹkwoma obe-orọo nọ a kere, oruẹme na o re ru ei vẹ inọ imava na a rọo no lele uzi Siza. Otẹrọnọ a ta eyaa orọo evaọ obọ egọmeti hi, a rẹ sai ru ere evaọ etoke ovuẹ na. * Otẹrọnọ a jọ obọ egọmeti wariẹ eyaa orọo no rekọ imava na a gwọlọ wariẹ eyaa na evaọ aro Jihova gbe ukoko na, a rẹ wariẹ eyaa na evaọ edhere nọ o re dhesẹ nọ a ru ere no vẹre, dhesẹ nọ a ‘ku rai gbe no’ vẹre.—Matiu 19:6; 22:21.
11. Evaọ eria jọ, ẹvẹ ọzae avọ aye a rẹ rọ rọo, kọ ẹvẹ onana u re kpomahọ ovuẹ orọo na?
11 Evaọ eria jọ, uzi na o sae gwọlọ nọ ọzae avọ aye na a ru ona jọ re a tẹ rọo ho, makọ evaọ aro ohwo nọ egọmeti ọ kẹ udu. Evaọ eria itieye na, ọzae avọ aye na a rẹ rehọ obe nọ a rẹ rọ ruọ orọo nọ aimava a whobọhọ no rọ kẹ ohwo egọmeti. Kẹsena, a ve kere obe-orọo kẹ ae. Enẹ oruo a rẹ rọ rehọ imava na wọhọ ọzae avọ aye, a vẹ rehọ ẹdẹ ọyena wọhọ ẹdẹ orọo rai. Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, ọzae avọ aye nọ a rọo no a rẹ sae gwọlọ ovuẹ Ebaibol kpahe orọo eva Ọgwa Uvie ababọ okioraha. Oniọvo nọ ọ kpako ziezi evaọ abọ-ẹzi nọ a salọ re ọ kẹ ovuẹ na ọ rẹ vuẹ enọ e nyaze na kpobi inọ imava na a rọo no ẹkwoma obe-orọo nọ a kere no na. A tẹ be ta eyaa-orọo, a re ru ei wọhọ epanọ ma dhesẹ fihọ edhe-ẹme avọ 10 gbe oruvẹ-obotọ riẹ na. Enọ e rrọ Ọgwa Uvie na a rẹ ghọghọ kugbe imava na a ve je wo erere no ohrẹ nọ a kẹ no Ebaibol ze na.—Ole nọ o vi Ile 3:11.
Orọo Uzi-Ẹwho gbe orọ Uzi Egọmeti
12. Eme họ orọo uzi-ẹwho, kọ eme u fo nọ a re ru nọ a te ru orọo utioye na no?
12 Evaọ erẹwho jọ, orọo uzi ẹwho ahwo a rẹ rọo. Onana orọnikọ imava nọ e be rria kugbe gheghe ọvo ho, onọ a re se orọo evaọ oria jọ rekọ nọ u lele uzi gbagba ha. * Ma be ta kpahe orọo nọ a jọ oria hayo ẹwho na kpobi riẹ wọhọ edhere nọ a rẹ rọ ruọ orọo. Onana o sae jọ ẹhwa gbe emio igho ọmọtẹ, onọ u re dhesẹ nọ imava na a ginẹ ruọ orọo no dẹẹ. Egọmeti o re rri imava nọ i ru orọo utioye na inọ aimava na ọzae avọ aye. Kẹsena, o rẹ lọhọ re imava na a jọ obọ egọmeti kere orọo rai fihọ otọ, yọ a te ru ere no, a rẹ kẹ ae obe-orọo. Ekere obe-orọo o sae jọ ọthọwẹ kẹ imava orọo na hayo rọ kẹ aye gbe emọ na otẹrọnọ ọzae na o whu evaọ obaro. Ekpako ukoko a rẹ tudu họ imava nọ i ru orọo uzi-ẹwho awọ re a nyai kere orọo rai fihotọ evaọ obọ egọmeti. Nwani fo, o wọhọ nọ evaọ otọ Uzi Mosis na, a jẹ hai kere erọo gbe emọ nọ a yẹ fihọ otọ.—Matiu 1:1-16.
13. A te ru orọo uzi-ẹwho no, eme u fo eruo kpahe ovuẹ orọo?
13 Otẹrọnọ ọzae avọ aye a ru oware nọ uzi ẹwho o gwọlọ kpahe orọo gba no, koyehọ a zihe ruọ ọzae avọ aye no. Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, Ileleikristi nọ e ruọ orọo utioye na a sae gwọlọ nọ a kẹ ovuẹ orọo, avọ eyaa orọo nọ a rẹ ta, eva obọ Ọgwa Uvie. A te bi ru onana, oruẹme na ọ sae ta inọ ọzae avọ aye na a rọo no vẹre nya lele izi egọmeti. Ẹsiẹvo a rẹ kẹ ovuẹ utioye na. Orọo ovuọvo a ru, koyehọ orọo uzi-ẹwho, avọ ovuẹ nọ a kẹ no Ikereakere ze. A te ru orọo uzi-ẹwho na jẹ kẹ ovuẹ orọo na lele ohwohwo kpekpekpe, mai woma evaọ ẹdẹdẹ yena, u re fiba ọghọ nọ a rẹ rọ kẹ orọo Ileleikristi evaọ ẹwho na.
14. Eme Oleleikristi o re ru otẹrọnọ a wo uvẹ nọ a sai ro ru orọo uzi-ẹwho hayo orọ uzi egọmeti?
14 Evaọ erẹwho jọ nọ a jo rri orọo uzi-ẹwho wọhọ nnọ o gba, a wo orọo uzi-egọmeti re. Iraro ohwo nọ egọmeti o ro mu a re jo ru orọo uzi-egọmeti, yọ o sai kugbe ẹta eyaa orọo gbe obọ nọ a rẹ whẹhọ obe-orọo. Orọo nana o rẹ mae were Ileleikristi jọ. Uzi u du gwọlọ nọ a re ru erọo ivẹ na kugbe he; orọo uzi-ẹwho hayo orọ uzi-egọmeti u kiehọ. Ẹme nọ ma jọ edhe-ẹme avọ 9 gbe ọrọ avọ 10 ta kpahe ovuẹ orọo gbe eyaa orọo na o kie kpahe oghẹrẹ orọo nana re. Oware nọ u wuzou họ thakpinọ ọzae avọ aye na a rọo evaọ edhere nọ o wo ọghọ evaọ aro Ọghẹnẹ gbe ahwo.—Luk 20:25; 1 Pita 2:13, 14.
Dhesẹ Ọghọ Evaọ Orọo
15, 16. Ẹvẹ ọghọ ọ rẹ rọ jọ abọ ologbo evaọ orọo?
15 Okenọ ẹbẹbẹ jọ ọ roma lahwe evaọ orọo ovie ahwo Pasia jọ, oletu ọkohrẹ nọ a re se Mẹnukan ọ kẹ ohrẹ nọ o rẹ wha ewoma ze—inọ ‘eyae na kpobi a rehọ adhẹẹ rọkẹ ezae rai.’ (Ẹsta 1:20) Evaọ erọo Ileleikristi, u du gwọlọ nọ ovie ohwo-akpọ jọ o fi uzi yena họ tao ho; o rẹ were eyae na re a rehọ ọghọ kẹ ezae rai. Epọvo na re, ezae Ileleikristi a re tete eyae rai je jiri ai. (Itẹ 31:11, 30; 1 Pita 3:7) O gwọlọ nọ ikpe buobu e rẹ vrẹ no re ọghọ ọ tẹ jọ orọo mai hi. Ọghọ ọ rẹ jọ orọo mai no emuhọ ze, ẹhẹ, no ẹdẹ nọ a rọ ruọ orọo na vrẹ.
16 Orọnikọ ọzae avọ aye na ọvo a re dhesẹ ọghọ evaọ ẹdẹ ehaa-orọo na ha. Otẹrọnọ ọkpako Oleleikristi ọ be te kẹ ovuẹ orọo, ọ rẹ kẹ ovuẹ na avọ ọghọ re. Ọzae avọ aye na ọ rẹ ta ẹme na riwi. Fikinọ ọ gwọlọ do orro họ ai oma, oruẹme na ọ rẹ rehọ iku nọ a rẹ rọ sakiehwẹ ọvo vọ ẹme na ha. Ọ rẹ ta eme nọ i re kpomovuọ họ ọzae avọ aye na gbe ogbotu na oma ha. Ukpoye, ọ rẹ daoma re ẹme na ọ jọ jajaja avọ ọbọga, rehọ orro kẹ Ọnọ ọ tuọ orọo họ gbe ohrẹ Riẹ. Ẹhẹ, ovuẹ orọo na nọ ọkpako na ọ rẹ kẹ avọ adhẹẹ u re fiba ọghọ nọ ehaa-orọo e rẹ wha se Jihova Ọghẹnẹ.
17. Fikieme u ro fo nọ Ileleikristi a rọ adhẹẹ kẹ izi egọmeti nọ i kie kpahe orọo?
17 Ẹsejọhọ whọ jọ uzoẹme nana muẹrohọ eware buobu no kpahe eware nọ uzi o gwọlọ mi enọ e gwọlọ rọo. Ẹsejọhọ ejọ rai i kie kpahe oria rai hi. Ghele na, u fo re mai kpobi ma riẹ epanọ u wuzou te re ọruẹrẹfihotọ orọo evaọ udevie Isẹri Jihova o dhesẹ adhẹẹ kẹ izi oria mai, rọkẹ izi Siza. (Luk 20:25) Pọl ọ tudu họ omai awọ nọ: “Hwosa kẹ ae epanọ ute rai, osauzou kẹ ọnọ osauzou ute, igho-ofa kẹ ọnọ igho-ofa ite, . . . oro kẹ ọnọ oro ote.” (Ahwo Rom 13:7) Ẹhẹ, u fo re Ileleikristi, no ẹdẹ ehaa-orọo na vrẹ, a rọ adhẹẹ kẹ izi enọ a k’udu na, keme Ọghẹnẹ ọ kẹ rai uvẹ nọ a jariẹ evaọ ubroke.
18. Abọ vẹ ọrọ ehaa-orọo u fo nọ ma re muẹrohọ, kọ diẹse ma sai jo duku ovuẹ kpahe ẹme nana?
18 Ẹsibuobu nọ Ileleikristi a te ru orọo no, a re se ehaa ọrekugbe. Kareghẹhọ inọ Jesu o kpohọ oghẹrẹ ehaa itieye na jọ. Otẹrọnọ a bi ru ehaa itieye na, ẹvẹ ohrẹ Ebaibol na o sai ro fi obọ họ kẹ omai ruẹ nnọ onana o wha ọghọ se Ọghẹnẹ jẹ wha emamọ odẹ se enọ e be rọo na je ro se ukoko Ileleikristi na? Ma te jọ uzoẹme nọ ma bi ti te na ta kpahe onana. *
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 5 Isẹri Jihova a wo omaa-ẹmeọta iminiti 30 nọ a rẹ rọ kẹ ovuẹ orọo nọ uzoẹme riẹ o rrọ “Orọo Adhẹwẹ Evaọ Aro Ọghẹnẹ.” Emamọ ohrẹ Ikereakere nọ e rrọ obe na Edidi Evawere Uviuwou gbe ebe efa erọ Isẹri Jihova a rehọ ẹme nana no ze. Ovuẹ nana u re fi obọ họ kẹ imava nọ e be rọo na gbe enọ e rrọ etẹe kpobi.
^ edhe-ẹme 10 Ajokpanọ izi ubrotọ na o gwọlọ oghẹrẹ ofa, eyaa nana nọ i dhesẹ ọghọ kẹ Ọghẹnẹ na a rẹ ta. Rọ kẹ ọzae na: “Mẹ [odẹ ọzae na] mẹ rehọ owhẹ [odẹ aye na] re whọ jọ aye mẹ, re me you owhẹ jẹ rehọ owhẹ ghaghae rọwokugbe uzi Ọghẹnẹ nọ a dhesẹ fihọ Ikereakere Efuafo na rọkẹ ezae uwou-orọo Ileleikristi, evaọ epanọ mẹ avọ owhẹ ma te rria kugbe kri te evaọ otọakpọ na wọhọ epanọ ọruẹrẹfihọ orọo Ọghẹnẹ o ta.” Ro kẹ aye na: “Mẹ [odẹ aye na] mẹ rehọ owhẹ [odẹ ọzae na] re whọ jọ ọzae mẹ, re me you owhẹ jẹ rehọ owhẹ ghaghae jẹ k’owhẹ adhẹẹ odidi, rọwokugbe uzi Ọghẹnẹ nọ a dhesẹ fihọ Ikereakere Efuafo na rọkẹ eyae uwou-orọo Ileleikristi, evaọ epanọ mẹ avọ owhẹ ma te rria kugbe kri te evaọ otọakpọ na wọhọ epanọ ọruẹrẹfihọ orọo Ọghẹnẹ o ta.”
^ edhe-ẹme 12 Uwou-Eroro Na ọrọ May 1, 1962 (ọrọ Oyibo), ẹwẹ-obe avọ 287, o ta kpahe orọo nọ u lele uzi gbagba ha.
^ edhe-ẹme 18 Je rri uzoẹme na “Fiba Oghọghọ gbe Ọghọ Ẹdẹ Ehaa-Orọo Ra,” nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28 ọrọ Uwou-Eroro ọ October 15, 2006 (ọrọ Oyibo).
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Fikieme izi egọmeti gbe erọ Ebaibol nọ i kie kpahe orọo e rẹ rọ jọ omai oja?
• Otẹrọnọ Ileleikristi ivẹ a ru orọo evaọ obọ egọmeti, eme a rẹ sae jiroro nọ a re ru lele iei ababọ oke oraha?
• Fikieme a rẹ rọ kẹ ovuẹ orọo evaọ Ọgwa Uvie?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]
Evaọ orọo Izrẹl anwae, ọzae na ọ rẹ rehọ aye na ziọ obọ uwou riẹ hayo orọ ọsẹ riẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 9]
Ileleikristi a te ru orọo uzi-ẹwho no, o rẹ sae were ae inọ a rẹ jọ obọ Ọgwa Uvie kẹ ovuẹ orọo