Kọ Who re Sikẹ Inọ Ora Ọvo A rẹ Rehọ?

EMAHA ivẹ e be zaro. Ọjọ ọ tẹ tatabọ họ oware nọ a be rọ zaro na, o te bo nọ, “Oware mẹ!” No emaha ze, ahwo-akpọ nọ e gba ha a rẹ dina dhesẹ uruemu oriobọ. (Emu. 8:21; Rom 3:23) Ofariẹ, ahwo buobu a wo uruemu oriobọ. Re uruemu nana o siọ omai ba ewholo, ma rẹ daoma gaga re ma whaha iroro oriobọ. Ma gbe ru ere he, o rẹ jọ lọlọhọ re ma zoruẹ amọfa jẹ raha usu nọ ma wo kugbe Jihova.—Rom 7:21-23.

Pọl ukọ na ọ tuduhọ omai awọ inọ ma roro epanọ uruemu mai u ti kpomahọ amọfa nọ o kere nọ: “Eware kpobi e rọ uzi, rekọ eware kpobi i wo obufihọ họ. Eware kpobi e rọ uzi, rekọ orọnọ eware kpobi e gbunu hu.” Pọl ọ tẹ jẹ ta nọ: “Wha ru ahwo . . . eva dha ha,” koyehọ ma re ru ai zoruẹ hẹ. (1 Kọr. 10:23, 32) Fikiere, otẹrọnọ ẹme jọ ọ r’otọ nọ a be rọ jiroro, o rẹ jọ oware areghẹ re ma nọ oma mai nọ: ‘Kọ o te were omẹ re mẹ rehọ ẹme amọfa re udhedhẹ o ruẹse jọ ukoko na? Kọ o te were omẹ re me ru lele ehri-izi Ebaibol jọ o tẹ make rọnọ o lọhọ tere he?’

Evaọ Ẹsalọ Iruo

Ahwo jọ a re roro inọ iruo nọ u je rai a re ru, inọ u te amọfa ha. Rekọ rehọ oriruo ọzae jọ nọ ọ jẹ rria ẹmẹwho jọ evaọ obọ America. A riẹ ọzae na wọhọ ọgba-udi gbe ohwo nọ o re fi edhọ. Rekọ nọ Isẹri Jihova a bi wuhrẹ Ebaibol kugbei na, o te ti mu eware nọ o bi wuhrẹ họ efihọ iruo je  nwene uruemu riẹ. (2 Kọr. 7:1) Nọ ọ ta nnọ ọ gwọlọ lele inievo na kpohọ usiuwoma ota, ọkpako ukoko jọ ọ tẹ rọ areghẹ ta kẹe re o roro kpahe oghẹrẹ okọ nọ ọ be kọ. Nọ anwọ oke jọ ze, ọzae na họ ohwo nọ ọ be jọ ẹwho na zẹ oghẹrẹ udi-ogaga jọ nọ a re ro ru eware buobu, rekọ evaọ ẹwho yena a rẹ gwa idi elọlọhọ efa kugbei re o ruẹsi mu ai.

Ọzae na ọ ruẹ inọ o te bi lele inievo na ta usiuwoma yọ ọ gbẹ be zẹ udi utioye na, o te lẹliẹ ahwo rehọ ekpehre ubiẹro rri ukoko na o vẹ jẹ raha usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ. Ọ tẹ siọ udi-ogaga yena ba ẹzẹ dede nọ o wo uviuwou nọ ọ be ko. Enẹna ọ be zẹ oghẹrẹ eware efa. Ma be t’ẹme na, ọzae nana, aye riẹ, gbe emọ ivẹ riẹ a họ-ame no. Aikpobi a be rọ ọwhọ ta usiuwoma na ududu.

Evaọ Ẹsalọ Usu

Kọ re a nyusu kugbe enọ e rrọ ukoko ho yọ oware nọ ohwo o re jo ru onọ o were riẹ, manikọ ehri-izi Ebaibol jọ e riẹ nọ i fo nnọ ma re lele? Oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ gwọlọ nnọ tei te ọmọzae jọ nọ ọ rrọ ukoko ho a re kpohọ epati. Dede nọ a vẹvẹ e riẹ unu kpahe enwoma nọ i re noi ze, ọ daezọ họ. U kri hi nọ o te epati na no, a tẹ kẹe udi nọ a fi umu nọ u re ru oma lọhọ ohwo họ. Nọ idi na e yẹ noi aro no, ọ tẹ ruẹ nnọ ohwo nọ o se ogbẹnyusu riẹ na o lele i rie wezẹ.—Wawo Emuhọ 34:2.

Dede nọ ẹsikpobi ma re kie ruọ ẹbẹbẹ otiọye na ha nọ ma tẹ be nyusu kugbe enọ e rrọ ukoko ho, Ebaibol e vẹvẹ omai unu nọ: “Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ, rekọ usu igheghẹ o rẹ nwa ohwo oma.” (Itẹ 13:20) Avro ọ riẹ hẹ—ekpehre usu u re fi omai họ uye! Itẹ 22:3 o ta nọ: “Ohwo owareghẹ ọ ruẹ ese o re siomano, rekọ ogbori o re zue ruẹe, ọ vẹ ruẹ uye riẹ.” Egbẹnyusu mai a rẹ sai kpomahọ omai jegbe usu mai kugbe Ọghẹnẹ.—1 Kọr. 15:33; Jem. 4:4.

Evaọ Ẹgọ gbe Osẹ

Ẹsikpobi ẹgọ gbe osẹ i re kieze kiekpo. Rekọ ehri-izi Ebaibol nọ e t’ẹme kpahe ẹgọ gbe osẹ i ri nwene he. Pọl ọ tuduhọ eyae nọ e rrọ Ileleikristi awọ re a “gọ umutho-egọ no re fo, avọ omaurokpotọ,” yọ ehri-uzi nana o te ezae na re. (1 Tim. 2:9) Orọnikọ Pọl ọ be ta nnọ ma rẹ siọ emamọ ẹgọ ba ewo ho hayo inọ oghẹrẹ ẹgọ ọvona o rẹ were Ileleikristi kpobi. Kọ eme họ omaurokpotọ nọ ọ fodẹ na? Obe-ofeme jọ o dhesẹ ohwo omaurokpotọ wọhọ ọnọ ọ kare  “ẹghẹ hayo omorro . . . ọnọ ọ rẹ gọ emamọ ẹgọ, ọnọ o wo emamọ ẹmeunu, hayo uruemu.”

U re woma re ma nọ oma mai nọ: ‘Kọ mẹ rẹ sae ginẹ ta nnọ mẹ be roma kpotọ otẹrọnọ mẹ be hai sikẹ inọ ẹgọ nọ u j’omẹ mẹ rẹ gọ, onọ o rẹ lẹliẹ ahwo mienu họ omẹ? Kọ ẹgọ mẹ o be lẹliẹ ahwo wo ekpehre iroro kpahe omẹ hayo viẹro ku omẹ?’ Ma rẹ sae whaha amọfa nọ ma re ru “zoruẹ” evaọ ẹme nana, ma gbẹ “guọlọ ifowe oma obọ [mai] ọvo ho, rekọ ifowe amọfa re.”—2 Kọr. 6:3; Fil. 2:4.

Evaọ Ẹme Iruo nọ Ma Bi Ru

Okenọ ẹbẹbẹ ologbo jọ ọ roma via kpahe inievo jọ nọ a je fru amọfa re evaọ ukoko obọ Kọrint, Pọl o kere nọ: “Keme wha gbẹ rọwo ruẹ uye oware nọ ukiẹrẹe he? Re wha gbẹsọ gbuye họ ae oma?” Pọl ọ hrẹ Ileleikristi inọ u re no ai eva ze re a kpairoro vrẹ eware jọ ukpenọ a rẹ rehọ oniọvo kpohọ ekọto. (1 Kọr. 6:1-7) Oniọvo jọ evaọ obọ America ọ rehọ ohrẹ nana t’udu. Ọye avọ oniọvo nọ o je ru iruo kẹ a je sikẹ kpahe ugho nọ oniọvo na o bi kru rie. Bi ru lele epanọ Ebaibol e ta, inievo ivẹ nana a tẹ keria t’ẹme na unuẹse buobu, rekọ a sai ku ẹme na họ họ. Ukuhọ riẹ, a tẹ wha ẹme na kpobọ ‘ukoko,’ koyehọ bru ekpako ukoko.—Mat. 18:15-17.

Rekọ u yoma gaga inọ a sai ku ẹme na họ ghele he. Nọ oniọvo nana ọ lẹ bẹ no, ọ tẹ dhugbẹ kpairoro vrẹ unuigho nọ oniọvo ọdekọ o kru rie na. Fikieme? Uwhremu na ọ ta nọ, “Ẹbẹbẹ nana o je mi omẹ oghọghọ mẹ gbe oke nọ mẹ hae raha ro ru iruo Uvie na.” Nọ ẹme na o kuhọ no enẹ, oniọvo nana ọ tẹ wariẹ mu eva họ ẹwere, ọ tẹ te ruẹ nnọ Jihova ọ be ghale omodawọ riẹ evaọ iruo Uvie na.

Makọ Evaọ Eware Esese

Nọ whọ tẹ be kpairoro vrẹ oware nọ o rẹ were owhẹ o rẹ jẹ wha eghale ze evaọ eware esese. Evaọ ẹdẹ ọsosuọ ọrọ okokohọ ubrotọ jọ, ọzae avọ aye jọ nọ e rrọ ekobaro a kaki te ọgwa okokohọ na, a te fi eware họ oria nọ a gwọlọ keria. Nọ okokohọ na u muhọ no, ọzae avọ aye jọ avọ emọ rai a te bruoma ziọ ọgwa okokohọ na. Nọ ọzae avọ aye nọ e rrọ ekobaro na a ruẹ nnọ uviuwou nana a be gwọlọ oria ẹkeria, a tẹ kpama kẹ ae. Onana u te ru ei lọhọ re uviuwou nana a keria kugbe. Umutho edẹ jọ nọ okokohọ na u kuhọ no, uviuwou na o te kere ileta uyere se ọzae avọ aye nana. A jọ ileta na ta inọ o kẹ rai uye gaga nọ a ruẹ nnọ a mu okokohọ họ no taure a te ti te etẹe. Rekọ ẹwo nọ ọzae avọ aye nọ e rrọ ekobaro na a dhesẹ na o wha evawere se ai.

Nọ ma te wo uvẹ nọ ma re ro fi obọ họ, joma kpairoro vrẹ oware nọ o rẹ were omai fiki amọfa. Ẹkwoma edhesẹ uyoyou nọ “o rẹ guọlọ orọ obọ riẹ hẹ,” ma ti fi obọ họ yọrọ udhedhẹ evaọ ukoko na je kugbe erivẹ mai. (1 Kọr. 13:5) Onọ o mai wuzou, ma te rọ enẹ yọrọ usu mai kugbe Jihova.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]

Kọ o te were owhẹ re whọ kpairoro vrẹ onọ o rẹ were owhẹ evaọ ẹme ẹgọ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Kọ o te were owhẹ re whọ kpama no agbara kẹ inievo ra?