Rri Jesu Ghaghae Wọhọ Devidi Ologbo Gbe Solomọn Ologbo na

“Ri ọ nọ ọ ro vi Solomọn ọ rọ etenẹ.”—MAT. 12:42.

1, 2. Evaọ eriwo ahwo-akpọ, fikieme u je gbunu inọ a ta kẹ Samuẹle re ọ rehọ Devidi mu ovie?

 O TE ohwo nọ a re ro mu ovie he. Ukpoye, evaọ udu Samuẹle ọruẹaro na, ọ wọhọ othuru-igodẹ ọboba jọ gheghe. Ofariẹ, ẹwho riẹ, Bẹtlẹhẹm, yọ ẹwho nọ a rri vo. A dhesẹ ẹwho na wọhọ ẹwho “nọ ọ mae kawo eva evie orẹwho Juda.” (Mae. 5:2) Rekọ, Samuẹle ọruẹaro na ọ be te rehọ ọmọzae nana nọ o tulo ho na, ọnọ o no ẹwho ọsese nana ze na, ro mu ovie nọ o ti su Izrẹl.

² Orọnikọ Devidi họ ọmọ nọ Jẹsi ọ kaki se bru Samuẹle ze re o ro mu ovie he, hayo ọrọ avivẹ hayo ọrọ avesa ha. Devidi, ọmọzae avọ eree ọrọ Jẹsi, ọ tubẹ jariẹ dede he nọ Samuẹle  ọ ziọ uwou Jẹsi re o ku ewhri fihọ ọmọ riẹ jọ uzou re ọ te jọ ovie orẹwho na. Rekọ Devidi họ ohwo nọ Jihova ọ salọ, yọ oye họ oware nọ o mae roja.—1 Sam. 16:1-10.

3. (a) Eme ọ rẹ mae jọ Jihova oja nọ ọ tẹ be kiẹ ohwo riwi? (b) Nọ Samuẹle ọ rehọ ewhri wholo Devidi no, eme ọ ruọ Devidi oma?

³ Jihova ọ ruẹ oware nọ Samuẹle ọ rẹ sae ruẹ hẹ. Ọghẹnẹ ọ ruẹ udu Devidi, yọ oware nọ ọ ruẹ o were riẹ. Orọnikọ okafe họ oware nọ Ọghẹnẹ o re rri hi; eva na o re rri. (Se 1 Samuẹle 16:7.) Fikiere nọ Samuẹle ọ ruẹ nnọ Jihova ọ salọ emezae ihrẹ ọsosuọ erọ Jẹsi hi, ọ tẹ ta nnọ a se ọrọ ọmaha kpobi no obọ ẹwọ ze. Ikere na e ta nọ: “[Jẹsi] o te vi ohwo e rehọ [Devidi] ze. Whaọ ọ jẹ gbodo avọ ibiaro iwowoma, o te je wo eru. ỌNOWO na ọ tẹ ta nọ, ‘Tovrẹ, who wholo iei, keme ọnana họ ọye.’ Samuẹle ọ tẹ rehọ onware ewhri na, o te wholo iei evaọ iraro inievo riẹ na. No umuo ẹdẹ ọyena vrẹ Ẹzi ỌNOWO na ọ tẹ ruọ oma Devidi ruaro.”—1 Sam. 16:12, 13.

Devidi O Yeri Uzuazọ nọ O Wọhọ orọ Kristi

4, 5. (a) Dhesẹ eware jọ nọ Devidi avọ Jesu a ro thoma. (b) Fikieme a sai ro se Jesu nnọ Devidi Ologbo na?

⁴ Wọhọ Devidi, a yẹ Jesu evaọ Bẹtlẹhẹm, oware wọhọ ikpe odu ọvo gbe ẹgba ọvo (1,100) nọ a yẹ Devidi no. Evaọ iroro ahwo buobu, Jesu omariẹ o te ohwo nọ ọ rẹ jọ ovie he. Koyehọ, ọ rrọ oghẹrẹ ovie nọ ahwo buobu evaọ Izrẹl a je rẹro riẹ hẹ. Ghele na, wọhọ Devidi, ọye Jihova ọ salọ. Wọhọ Devidi, Jihova o you rie gaga. * (Luk 3:22) Jẹ wọhọ Devidi, ‘ẹzi ỌNOWO na ọ jariẹ oma.’

⁵ Eware efa e gbẹ riẹ nọ Jesu avọ Devidi a ro thoma. Wọhọ oriruo, Ahitofẹl, ọkohrẹ Devidi, o vivi rie, epọvo na Judas Iskariọt, ukọ Jesu, o vivi rie. (Ol. 41:9; Jọn 13:18) Devidi avọ Jesu a wo ọwhọ ọgaga kẹ uwou egagọ Jihova. (Ol. 27:4; 69:9; Jọn 2:17) Jesu ọ tẹ jẹ rrọ ọreuku uvie Devidi. Taure a te ti yẹ Jesu, ukọ-odhiwu jọ ọ ta kẹ oni riẹ nọ: “Ọnowo na Ọghẹnẹ ọ rẹ te kẹe akaba-uvie Devidi Ọsẹ riẹ.” (Luk 1:32; Mat. 1:1) Ofariẹ, fikinọ evaọ oma Jesu eruẹaruẹ kpobi nọ a ruẹ kpahe Mesaya na i jo rugba, ọ rro vi Devidi. Ọye họ Devidi Ologbo na, Mesaya Ovie na, ọnọ a bi rẹro riẹ anwẹdẹ na.—Jọn 7:42.

Lele Ovie Mai nọ Ọ Rrọ Othuru-Igodẹ Na

6. Idhere vẹ Devidi ọ rọ jọ emamọ othuru-igodẹ?

⁶ Jesu ọ rrọ othuru-igodẹ re. Oghẹrẹ uruemu vẹ emamọ othuru-igodẹ o re wo? Ọ rẹ jọ ohwo nọ ọ rẹ rọ aruọwha rẹrote, ko, jẹ thọ uthuru riẹ ẹsikpobi. (Ol. 23:2-4) Okenọ Devidi ọ jọ ọmaha, ọ jọ othuru-igodẹ, yọ ọ rẹrote igodẹ ọsẹ riẹ ziezi. Ọ rọ aruọwha siwi igodẹ riẹ no obọ okpohrokpo gbe adaka.—1 Sam. 17:34, 35.

7. (a) Eme ọ ruẹrẹ Devidi kpahe kẹ owha-iruo riẹ wọhọ ovie? (b) Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nnọ ọye họ Othuru-Igodẹ Owoma na?

⁷ Ikpe buobu nọ Devidi ọ jẹ rọ rẹrote igodẹ evaọ obọ ẹwọ na e ruẹrẹ e riẹ kpahe kẹ owha-iruo ẹruorote orẹwho Izrẹl. * (Ol. 78:70, 71) Jesu omariẹ o dhesẹ no nnọ emamọ othuru-igodẹ ọ rrọ. Jihova ọ kẹ riẹ ẹgba nọ ọ be rọ rẹrote “uthuru okakao” gbe “igodẹ efa” riẹ na. (Luk 12:32; Jọn 10:16) Fiki onana, Jesu họ Othuru-Igodẹ Owoma na. Ọ riẹ igodẹ riẹ ziezi te epanọ o bi ro se ai ọvuọvo odẹ. O you igodẹ riẹ te epanọ, okenọ ọ jọ  otọakpọ, ọ rọ ruẹ uye kẹ ae. (Jọn 10:3, 11, 14, 15) Jesu, Othuru-Igodẹ Owoma na, o ru oware jọ nọ Devidi ọ sai ru hu. Idhe ẹtanigbo nọ ọ rehọ uzuazọ riẹ dhe u ru rie lọhọ re ahwo-akpọ a wo uzuazọ. Oware ovo o te whaha Jesu hu re o su “uthuru okakao” riẹ na kpohọ uzuazọ sebaewhuo evaọ obọ odhiwu, je su “igodẹ efa” riẹ kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ okiẹrẹe nọ ahwo yoma nọ e wọhọ edaka a be te jọ họ.—Se Jọn 10:27-29.

Lele Ovie nọ O Bi Fi Kparobọ Na

8. Ẹvẹ Devidi ọ rọ jọ ovie nọ o fi kparobọ?

⁸ Okenọ Devidi ọ jọ ovie, ọ jọ ọgbaẹmo aruọwha ọnọ ọ thọ ẹkwotọ ahwo Ọghẹnẹ, yọ “ỌNOWO na ọ tẹ kẹ Devidi obokparọ evaọ oria kpobi nọ ọ nya.” Devidi o ru uwhru orẹwho na kẹre no ethẹ Ijipti rite ethẹ Yufretis. (2 Sam. 8:1-14) Jihova o fi obọ họ kẹe nọ ọ rọ jọ osu nọ o wo ẹgba gaga. Ebaibol e ta nọ: “Usi Devidi u te do ruọ etọ eyena kpobi, ỌNOWO na o te fi ozọ riẹ họ erẹwho eyena kpobi oma.”—1 Irv. 14:17.

9. Dhesẹ epanọ Jesu nọ a salọ re ọ te jọ Ovie na o ro fi kparobọ.

⁹ Wọhọ Devidi Ovie na, Jesu ọ dhozọ họ evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ. Wọhọ ọnọ a salọ no re ọ jọ Ovie, o dhesẹ inọ ọ ga vi idhivẹri na keme o je le izi igbegbe no ahwo oma. (Mak 5:2, 6-13; Luk 4:36) Makọ Setan Ẹdhọ, ọwegrẹ ologbo na, o wo ogaga vi ei hi. Avọ obufihọ Jihova, Jesu o fi akpọ na nọ Setan o bi su na kparobọ.—Jọn 14:30; 16:33; 1 Jọn 5:19.

10, 11. Wọhọ Ovie Obokparọ evaọ obọ odhiwu, eme Jesu o ti ru?

¹⁰ Nọ Jesu o whu jẹ kparoma kpobọ odhiwu te ikpe 60 no, Jọn ukọ na ọ tẹ jọ eruẹaruẹ ruẹ Jesu nọ ọ rrọ Ovie Ọgbaẹmo evaọ obọ odhiwu. Jọn o kere nọ: “Nọ me ri, mẹ tẹ ruẹ esi ọfuafo yọ, ọnọ ọ be dhẹ e na o kru uzei họ obọ; a tẹ rehọ etu-uvie kẹe nọ ọ be dhẹ vrẹ yọ o kpe avọ obọ-okparọ.” (Evia. 6:2) Jesu họ ọnọ ọ be dhẹ esi ọfuafo na. A kẹ riẹ “etu-uvie” evaọ 1914, okenọ a rehọ iẹe keria akaba Ovie ọrọ Uvie obọ odhiwu. No umuo oke yena vrẹ, o te muhọ ekpe “avọ obọ-okparọ.” Ẹhẹ, wọhọ Devidi, Jesu yọ ovie nọ o bi fi kparobọ. Nọ a rehọ iẹe keria no wọhọ Ovie ọrọ Uvie Ọghẹnẹ, o te fi Setan kparobọ je gele iei avọ idhivẹri riẹ ziọ otọakpọ. (Evia. 12:7-9) Ọ te gbẹ dhẹ avọ obokparọ bẹsenọ ọ te rọ raha akpọ Setan no riẹriẹriẹ.—Se Eviavia 19:11, 19-21.

¹¹ Wọhọ Devidi, Jesu ọ tẹ jẹ rrọ ovie nọ o wo ohrọ, yọ ọ te thọ “otu obuobu” na eva oke Amagẹdọn. (Evia. 7:9, 14) Ofariẹ, okenọ Jesu avọ ibe ereuku riẹ nọ i bu te 144,000 a ti su, “ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” (Iruẹru 24:15) Enọ a kpare ze evaọ otọakpọ na a ti wo ẹruore ọrọ ẹria ebẹdẹ bẹdẹ. Eghale nọ a ti wo evaọ obaro a re gbiku rai hi! Jọ mai kpobi ma gbaemu inọ ma rẹ ruabọhọ “ru ewoma,” re ma ruẹse jọ usu ahwo nọ i kiẹrẹe enọ e be te jọ otọ esuo Devidi Ologbo na.—Ol. 37:27-29.

A Kẹ Solomọn Areghẹ Wọhọ Epanọ Ọ Lẹ

12. Eme Solomọn ọ lẹ kẹ?

¹² A tẹ jẹ rehọ Solomọn, ọmọ Devidi, dhesẹ Jesu. * Okenọ a rehọ Solomọn mu ovie no, Jihova ọ roma via kẹe evaọ ewezẹ ọ tẹ ta kẹe inọ ọ te kẹe oware kpobi nọ ọ yare. Solomọn ọ hae yare inọ a kẹe efe buobu, ogaga, hayo uzuazọ othethei. Ukpoye, ababọ oriobọ ọ yare Jihova nọ: “Kẹ omẹ areghẹ gbe ẹriẹ nọ mẹ rẹ rọ nyatha nyakpo eva aro ahwo ọnana, keme ono ọ rẹ sai su ahwo ra nana nọ a re buobu na?” (2 Irv. 1: 7-10) Jihova o yo olẹ Solomọn na.—Se 2 Iruẹru-Ivie 1:11, 12.

13. Ẹvẹ ma sae rọ ta nnọ ohwo ọvo o wo areghẹ te Solomọn ho evaọ oke riẹ, kọ Ono ọ kẹ riẹ areghẹ na?

¹³ Evaọ etoke nọ Solomọn o gbe je ro yoẹme kẹ Jihova, eme areghẹ nọ i je no unu riẹ ze i vi erọ ahwo oke riẹ kpobi. Solomọn o “kpitẹ idu-esa.” (1 Iv. 4:30, 32, 34) O kere ibuobu rai fihọ otọ, yọ e gbẹ rrọ ghaghae kẹ enọ e gwọlọ wo areghẹ. Ovie-aye Sheba ọ dhẹ emaele odu ọvo gbe egba isoi (1,500) te rehọ “enọ egaga” dawo areghẹ Solomọn. Efe Solomọn gbe eme nọ ọ ta i gbe rie unu. (1 Iv. 10:1-9) Ebaibol e fodẹ ohwo nọ ọ kẹ Solomọn areghẹ: “Ahwo akpọ na kpobi a tẹ guọlọ ruẹ Sọlomọn re a yo areghẹ riẹ, onọ Ọghẹnẹ o fihọ iẹe eva.”—1 Iv. 10:24.

Lele Ovie Owareghẹ Na

14. Idhere vẹ Jesu ọ rọ rrọ “ọ nọ ọ ro vi Solomọn”?

¹⁴ Usu ahwo nọ a rria akpọ na no, omọvo jọ ọvo o wo areghẹ vi Solomọn. Ohwo yena họ Jesu Kristi, ọnọ o dhesẹ oma riẹ wọhọ “ọ nọ ọ ro vi Solomọn.” (Mat. 12:42) Jesu ọ ta eme “uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Jọn 6:68) Wọhọ oriruo, Jesu ọ jọ Ovuẹ obọ Ugbehru na fiẹgba họ ehri-izi buobu nọ e rrọ ehare Solomọn. Solomọn ọ fodẹ eware buobu nọ e rẹ wha evawere se odibo Jihova. (Itẹ 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Jesu o dhesẹ vevẹ inọ eware nọ e rẹ kẹ ohwo uvi evawere họ enọ i w’obọ kpahe ẹgọ Jihova gbe erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ. Ọ ta nọ: “Eva e were ahwo nọ a vuhu ẹgwọlọ abọ-ẹzi rai mu, keme ae a wo uvie odhiwu.” (Mat. 5:3, NW) Enọ i bi fi ehri-izi nọ e rrọ iwuhrẹ Jesu na họ iruo a re wo emamọ usu kugbe Jihova, “eyeri azọ” na. (Ol. 36:9; Itẹ 22:11; Mat. 5:8) “Areghẹ Ọghẹnẹ” o dhesẹ oma via evaọ oma Kristi. (1 Kọr. 1:24, 30) Jesu Kristi, ọnọ ọ rrọ Mesaya Ovie na, o wo “ẹzi areghẹ.”—Aiz. 11:2.

15. Ẹvẹ ma sai ro wo erere no areghẹ Ọghẹnẹ ze?

¹⁵ Kọ ẹvẹ mai, enọ e rrọ ilele Solomọn Ologbo na, a sai ro wo erere no areghẹ Ọghẹnẹ ze? Nọ orọnọ a rẹ jọ Ebaibol na ruẹ areghẹ Jihova na, ma rẹ daoma ziezi re ma gwọlọ areghẹ na t’obọ ẹkwoma Ebaibol na nọ ma re wuhrẹ, maero kọ eme nọ Jesu ọ ta, ma ve je roro kpahe eware nọ ma wuhrẹ. (Itẹ 2:1-5) Ofariẹ, ma rẹ lẹ Ọghẹnẹ ẹsikpobi re ọ kẹ omai areghẹ. Ebaibol na ọ kẹ omai imuẹro inọ Ọghẹnẹ o re yo elẹ mai nọ ma tẹ rọ eva mai kpobi yare iẹe. (Jem. 1:5) Avọ obufihọ ẹzi ọfuafo na, ma rẹ te ruẹ ehrẹ areghẹ evaọ Ebaibol na, enọ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai fi ebẹbẹ kparobọ jẹ jẹ emamọ iroro. (Luk 11:13) A se Solomọn okokahwohọ ọnọ o je “wuhrẹ ahwo eriariẹ” ẹsikpobi. (Ọtausi. 12:9, 10) Jesu nọ o wuzou ukoko Ileleikristi na o bi koko ahwo riẹ họ re. (Jọn 10:16; Kọl. 1:18) Fikiere o r’oja re ma hai kpohọ iwuhrẹ ukoko, oria nọ a bi jo “wuhrẹ” omai ẹsikpobi.

16. Ẹvẹ Solomọn avọ Jesu a ro thoma?

¹⁶ Solomọn ọ jọ ovie nọ o ru ikpeware. Ọ roma kẹ iruo ebabọ gaga, ọ bọ iwou-ovie, ewho nọ a rẹ jọ rawo eware, ewho nọ a re fi ekẹkẹ-ẹmo họ, jẹ bọ ewho kẹ enọ e rẹ dhẹ ekẹkẹ-ẹmo na, o te je ru idhere gbe eria nọ a re jo vo ame. (1 Iv. 9:17-19) Eware nana  buobu i fi obọ họ kẹ ahwo kpobi nọ o je su. Jesu ọ roma kẹ ebabọ re. Ọ bọ ukoko riẹ fihọ ehru “utho.” (Mat. 16:18) Yọ ọ te jẹ rẹrote iruo ebabọ nọ a te jọ akpọ ọkpokpọ na ru.—Aiz. 65:21, 22.

Lele Ovie Udhedhẹ Na

17. (a) Okpoware vẹ o lẹliẹ esuo Solomọn wo ohẹriẹ? (b) Eme Solomọn ọ sai ru hu?

¹⁷ A rehọ odẹ na Solomọn no ẹme nọ otofa riẹ o rrọ “udhedhẹ” ze. Oria nọ Solomọn ọ jọ je su họ Jerusalẹm, onọ otofa riẹ o rrọ “Udhedhẹ Akwava.” Evaọ etoke ikpe 40 nọ o su na, udhedhẹ ọvo o jọ orẹwho Izrẹl. Ebaibol e ta kpahe etoke yena nọ: “Ahwo Juda avọ ahwo Izrẹl a te wo omofọwẹ nọ umuo Dan ri te Biẹsheba, yọ ohwo kpobi ọ jọ otọ vaene gbe ure-fig riẹ, evaọ edẹ [Solomọn] kpobi.” (1 Iv. 4:25) Ghele epanọ Solomọn o wo areghẹ te na, ọ sai siwi enọ o je su no ẹyao, uzioraha, gbe uwhu hu. Rekọ, Solomọn Ologbo na, o re ti siwi enọ o bi su no ebẹbẹ yena.—Se Ahwo Rom 8:19-21.

18. Eme ma be reawere riẹ evaọ ukoko Ileleikristi na?

¹⁸ Makọ enẹna ma wo udhedhẹ evaọ ukoko Ileleikristi na. Evaọ uzẹme, ma be reawere aparadase abọ-ẹzi. Udhedhẹ o rrọ udevie mai avọ Ọghẹnẹ jegbe udevie mai avọ erivẹ mai. Aizaya ọ ruẹaro kpahe udhedhẹ nana nọ o rrọ udevie mai nẹnẹ na, nọ ọ ta nọ: “A ve ti duwu egbọdọ rai zihe ruọ etọẹkpẹ gbe izuẹ rai zihe ruọ ubru-ebe; orẹwho o gbẹ te wọ ẹmo bru orẹwho ho, hayo wuhrẹ kpahọ ẹmo-ofio ofa ha.” (Aiz. 2:3, 4) Ma tẹ kuvẹ re ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọ omai, ma te zọhọ fihọ udhedhẹ nana.

19, 20. Fikieme ma rẹ rọ ghọghọ?

¹⁹ Evaọ obaro, udhedhẹ o te da akpọ-soso fia. Evaọ etoke esuo Jesu, nọ ahwo-akpọ nọ i yoẹme a te reawere obọdẹ udhedhẹ na, a vẹ te rọ ẹmẹrera “[siwi ai] no igbo egbogbo” bẹsenọ a re zihe ruọ ahwo egbagba. (Rom 8:21) A te fi odawọ urere na kparobọ no evaọ ekuhọ Esuo Odu Ikpe na, “enọ e rọ oma kpotọ, e rẹ te rọ otọ na reuku; oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” (Ol. 37:11; Evia. 20:7-10) Esuo Kristi Jesu u ti gine woma vi orọ Solomọn kpekufiẹ!

²⁰ Wọhọ epanọ emọ Izrẹl a jẹ ghọghọ okenọ Mosis, Devidi, gbe Solomọn a je su ai na, ere ma te ghọghọ okenọ Kristi o ti su. (1 Iv. 8:66) Joma yere Jihova nọ o ro vi Ọmọvo riẹ ze, ọnọ ọ rrọ Mosis Ologbo, Devidi Ologbo, gbe Solomọn Ologbo na!

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Enọ Nana Vevẹ?

• Ẹvẹ Jesu ọ rọ rrọ Devidi Ologbo na?

• Ẹvẹ Jesu ọ rọ rrọ Solomọn Ologbo na?

• Eme ọ were owhẹ evaọ oma ọnọ ọye ọvo ọ rrọ Devidi Ologbo, gbe Solomọn Ologbo na?

[Enọ Uwuhrẹ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]

Areghẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ Solomọn u dikihẹ kẹ areghẹ nọ ọ kẹ Solomọn Ologbo na

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 32]

Esuo Jesu o ti woma vi orọ Solomọn gbe orọ Devidi kpekufiẹ!