Ikọ-odhiwu Na Yọ “Izi Nọ A Vi Bi Ru Iruo”
Ikọ-odhiwu Na Yọ “Izi Nọ A Vi Bi Ru Iruo”
“Kọ ogbẹrọnọ ai kpobi izi nọ a vi bi ru iruo fiki otu nọ i re ti wo esiwo?”—HIB. 1:14.
1. Didi omosasọ ma rẹ sai wo no Matiu 18:10 gbe Ahwo Hibru 1:14 ze?
JESU KRISTI ọ vẹvẹ ohwo kpobi unu kpahe ilele riẹ nọ a re ru zoruẹ inọ: “Wha yọrọ oma rai re wha siọ omọvo emaha enana jọ ba ẹjẹfiẹ; keme, mẹ takẹ owhai nọ, eva obọ odhiwu, ikọ rai ebe ruẹ ovao Ọsẹ mẹ nọ ọrọ obọ odhiwu kẹse kẹse.” (Mat. 18:10) Pọl ukọ na o kere kpahe ikọ-odhiwu ikiẹrẹe na nọ: “Kọ ogbẹrọnọ ai kpobi izi nọ a vi bi ru iruo fiki otu nọ i re ti wo esiwo?” (Hib. 1:14) Eme nana e rrọ omosasọ inọ Ọghẹnẹ ọ be rehọ ikọ-odhiwu na fi obọ họ kẹ ahwo-akpọ. Eme Ebaibol na e ta k’omai kpahe ikọ-odhiwu? Ẹvẹ a bi ro fi obọ họ kẹ omai? Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi ai?
2, 3. Didi oghẹrẹ iruo jọ ikọ-odhiwu i bi ru?
2 Ikọ-odhiwu nọ i kiẹrẹe a bu te ima buobu. Aikpobi yọ “egba nọ i bi ru ẹme” Ọghẹnẹ. (Ol. 103:20; se Eviavia 5:11.) Ikọ-odhiwu a wo ọvuọ uruemu rai, a tho Ọghẹnẹ, yọ a wo uvẹ ẹsalọ. A ruẹrẹ e rai fihọ itu sa-sa yọ a wo ekwa ilogbo evaọ ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ, ukọ-odhiwu oride na họ Maekẹl (odẹ nọ a rọ riẹ Jesu evaọ obọ odhiwu). (Dan. 10:13; Jud 9) Ọnana nọ ọ rrọ “ọtuyẹ evaọ emama kpobi” na họ “Ẹme na,” hayo Ọtota Ọghẹnẹ, yọ ọye Jihova ọ rọ ma eware efa kpobi.—Kọl. 1:15-17; Jọn 1:1-3.
3 U te no ukọ-odhiwu oride na no, u ve te sẹraf, enọ i bi whowho ẹfuọ Jihova je bi fi obọ họ kẹ ahwo riẹ re a jọ fuafo evaọ abọ-ẹzi. Ma te je wo enọ a re se cherub, enọ e be kpare esuo Ọghẹnẹ kpehru. (Emu. 3:24; Aiz. 6:1-3, 6, 7) Ikọ-odhiwu hayo enyukọ efa e riẹ nọ e be rọ idhere sa-sa efa wha oreva Ọghẹnẹ haro.—Hib. 12:22, 23.
4. Eme ikọ-odhiwu a ru okenọ a ma otọakpọ na, kọ ẹvẹ uzuazọ o hae jọ kẹ ahwo-akpọ o hae jọnọ a rehọ uvẹ ẹsalọ rai ru iruo ziezi?
4 Ikọ-odhiwu na kpobi a ghọghọ okenọ Ọghẹnẹ o “fi otọhotọ akpọ na họ” yọ a rọ evawere ru iruo nọ a kẹ rai bẹsenọ otọakpọ na o rọ rehọ ẹmẹrera zihe ruọ oria nọ ahwo-akpọ a rẹ sae rria. (Job 38:4, 7) Jihova ọ ma ohwo-akpọ “kao vi ikọ-odhiwu” rekọ ọ ma riẹ evaọ “uwoho” riẹ, onọ u ru rie lọhọ re ahwo-akpọ a wo ọkpọ uruemu Ọnọ ọ ma rai. (Hib. 2:7; Emu. 1:26) O hae jọnọ Adamu avọ Ivi a rehọ uvẹ ẹsalọ nọ a kẹ rai na ru iruo ziezi, te ai te emọ rai a hae reawere otọakpọ aparadase wọhọ abọjọ uviuwou Jihova nọ o rrọ otọakpọ na.
5, 6. Ọwọsuọ vẹ o roma via evaọ obọ odhiwu, kọ eme Ọghẹnẹ o ru?
5 O rrọ vevẹ inọ akpọ u gbe ikọ-odhiwu na unu nọ a ruẹ nnọ ọjọ evaọ usu rai ọ kpareso Ọghẹnẹ. Omọvo rai jọ ọ gbẹ gwọlọ nọ o re jiri Jihova ha rekọ ọ gwọlọ re a gọe. O te zihe oma riẹ ruọ Setan, (onọ otofa riẹ o rrọ “Ohwo Ọwọsuọ”) okenọ ọ ta ẹme wọso ewoma esuo Jihova jẹ daoma rehọ esuo obọ riẹ ro mu. Setan ọ rehọ ọrue ọsosuọ nọ a kere fihọ otọ viẹ ọzae avọ aye ọsosuọ na họ re a kuomagbei wọso Ọmemama oyoyou rai.—Emu. 3:4, 5; Jọn 8:44.
6 Jihova ọ tẹ nwani bruoziẹ vẹrẹ vẹrẹ kpe Setan nọ ọ ta evaọ eruẹaruẹ ọsosuọ nọ a kere fihọ Ebaibol na nọ: “Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie [ubi] ra avọ [ubi] riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.” (Emu. 3:15) Egrẹ ọ te jọ udevie Setan avọ “aye” na. Ẹhẹ, Jihova o rri abọ ukoko riẹ nọ o rrọ obọ odhiwu onọ ikọ-odhiwu i ru via na wọhọ aye oyoyou riẹ. Eruẹaruẹ nana e lẹliẹ omai wo ẹruore, dede nọ oghẹrẹ nọ u ti ro rugba o jọ ‘oware udidi’ nọ o te via ẹmẹrera. Ọghẹnẹ ọ jiroro nnọ omọvo jọ nọ ọ rrọ abọ ukoko riẹ nọ o rrọ obọ odhiwu ọ te raha otu ọwọsuọ na no, ọ vẹ te rọ ẹkwoma riẹ ru re “eware kpobi nọ e rọ ehru gbe enọ e rọ akpọ” e jọ okugbe.—Ẹf. 1:8-10.
7. Eme ikọ-odhiwu jọ a ru evaọ edẹ Noa, kọ eme Jihova o ru rai?
7 Evaọ edẹ Noa, ikọ-odhiwu buobu a “nya siọ oria ẹria rai ba,” a te nwene zihe ruọ ahwo-akpọ re a ruẹsi lele eyae wezẹ. (Jud 6; Emu. 6:1-4) Jihova o te gbolo ikọ-odhiwu nana nọ e wọso na fihọ ebi ọlala, fikiere a te kuomagbe Setan zihe ruọ “izi iyoma” gbe ewegrẹ idibo Ọghẹnẹ.—Ẹf. 6:11-13; 2 Pita 2:4.
Ẹvẹ Ikọ-Odhiwu I Bi ro Fi Obọ Họ kẹ Omai?
8, 9. Ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ikọ-odhiwu fi obọ họ kẹ ahwo-akpọ?
8 Ikọ-odhiwu i fi obọ họ kẹ Abraham, Jekọp, Mosis, Joshua, Aizaya, Daniẹl, Jesu, Pita, Jọn, gbe Pọl. Ikọ-odhiwu ikiẹrẹe a wha ẹdhoguo Ọghẹnẹ haro a tẹ jẹ rehọ eruẹaruẹ gbe ekpọvio rọ kẹ ahwo-akpọ, onọ u kugbe Uzi Mosis na. (2 Iv. 19:35; Dan. 10:5, 11, 14; Iruẹru 7:53; Evia. 1:1) Nọ ma wo oma Ebaibol na soso no na, u gbe du gwọlọ họ re ikọ-odhiwu a kpeze ovuẹ Ọghẹnẹ se omai. (2 Tim. 3:16, 17) Rekọ dede nọ ma be ruẹ e rai hi, ikọ-odhiwu e be wha oreva Ọghẹnẹ haro jẹ be thọ idibo riẹ uke.
9 Ebaibol e k’omai imuẹro nọ: “Ukọ-odhiwu ỌNOWO ọ rẹ ria gba enọ e be dhẹozọ riẹ, o ve siwi ai.” (Ol. 34:7; 91:11) Fikinọ Setan ọ vro sọ ohwo-akpọ ọ rẹ sai kru ẹgbakiete riẹ, Jihova ọ kẹ riẹ uvẹ re o ru re oghoghẹrẹ edawọ i t’omai. (Luk 21:16-19) Rekọ, Ọghẹnẹ ọ riẹ epanọ ma re thihakọ te nọ u je dhesẹ nọ ma kru ẹgbakiete mai no. (Se 1 Ahwo Kọrint 10:13.) Ikọ-odhiwu e ruẹrẹ oma kpahe re a dhogbo bru omai ze oke kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ. A thọ Shedrak, Mishak, Abẹdnigo, Daniẹl, gbe Pita rekọ a whaha ahwo oyoma ha re a siọ Stivin gbe Jemis ba ekpe. (Dan. 3:17, 18, 28; 6:22; Iruẹru 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) Iyero rai gbe eware nọ e wha edawọ rai ze e jọ epọvo na ha. Epọvo na re, a kpe inievo mai jọ nọ e jọ ega uye evaọ obọ Germany, rekọ Jihova o ru nọ a gbe ro kpe ibuobu rai hi.
10. U te no obufihọ ukọ-odhiwu no, amọfa vẹ a rẹ sai fi obọ họ kẹ omai?
10 Ikereakere na i wuhrẹ hẹ inọ ohwo-akpọ kpobi o wo ukọ-odhiwu nọ ọ be sẹro riẹ. Ma wo imuẹro inọ “ma tẹ yare oware jọ wọhọ [epaọ] oreva riẹ, [Ọghẹnẹ] o re yo kẹ omai.” (1 Jọn 5:14) U te je Jihova, ọ sai vi ukọ-odhiwu jọ ti fi obọ họ kẹ omai, rekọ ọ rẹ sae rehọ idhere efa fi obọ họ kẹ omai. Ọ rẹ sae rọ ẹzi riẹ wọ ibe Oleleikristi re o fi obọ họ kẹ omai jẹ kẹ omai omosasọ. Ọghẹnẹ ọ sae kẹ omai areghẹ gbe ẹgba nọ ma rẹ sai ro thihakọ “edada” jọ onọ o wọhọ ẹsenọ “ukọ Setan” ọ be tehe omai.—2 Kọr. 12:7-10; 1 Tẹs. 5:14.
Raro Kele Jesu
11. Ẹvẹ a rọ rehọ ikọ-odhiwu fi obọ họ kẹ Jesu, kọ eme ẹgbakiete riẹ nọ o kru u dhesẹ?
11 Roro kpahe epanọ Jihova ọ rọ rehọ ikọ-odhiwu ru iruo evaọ oke Jesu. A whowho eyẹ gbe ẹkparomatha riẹ, yọ a gbodibo kẹe evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ. Ikọ-odhiwu a hẹ sae whaha ahwo re a siọ Jesu ba emu re a jẹ se iẹe ba ekpe. Rekọ, Ọghẹnẹ o vi ukọ-odhiwu jọ ze te bọe ga. (Mat. 28:5, 6; Luk 2:8-11; 22:43) Rọwo kugbe ẹjiroro Jihova, Jesu ọ rọ uzuazọ riẹ dheidhe, ọ tẹ rọ enẹ dhesẹ inọ ohwo-akpọ ọgbagba ọ rẹ sai kru ẹgbakiete riẹ makọ oghẹrẹ odawọ kpobi nọ u te rie. Fikiere Jihova ọ tẹ kpare Jesu ze avọ uzuazọ sebaewhu nọ ọ kẹ riẹ evaọ obọ odhiwu, ọ tẹ jẹ kẹe “ogaga kpobi” je fi ikọ-odhiwu họ otọ riẹ. (Mat. 28:18; Iruẹru 2:32; 1 Pita 3:22) Jesu ọ tẹ rọ enẹ zihe ruọ ugogo abọ ‘ubi’ ọrọ “aye” Ọghẹnẹ na.—Emu. 3:15; Gal. 3:16.
12. Edhere vẹ ma sae rọ raro kele oriruo Jesu?
12 Jesu ọ riẹ inọ o thọ re o fi Jihova họ odawọ re o keke aro fihọ fi uzuazọ riẹ họ ọza avọ irẹro inọ ikọ-odhiwu a te thọe. (Se Matiu 4:5-7.) Fikiere joma raro kele oriruo Jesu re ma rehọ iroro egbagba yeri, keme dede nọ ma rẹ dhozọ ukpokpoma ha, ma re fi uzuazọ mai họ ọza ha.—Tait. 2:12.
Eme Ma rẹ Sai Wuhrẹ Mi Emamọ Ikọ-Odhiwu Na?
13. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo emamọ ikọ-odhiwu na ze, enọ a fodẹ eva 2 Pita 2:9-11?
13 Nọ ọ jẹ whọku enọ e jẹ ta “eme-iyoma” kpahe enọ Jihova o ro mu, Pita ukọ na ọ tẹ fodẹ emamọ oriruo ọrọ ikọ-odhiwu. Dede nọ a wo ogaga ulogbo, fiki adhẹẹ nọ a wo kẹ Jihova a ta eme iyoma kpahe amọfa ha. (Se 2 Pita 2:9-11.) Fikiere ma rẹ whaha eme obrukpe, rọ adhẹẹ kẹ enọ a kẹ ọkwa ẹruọsa evaọ ukoko na, ma vẹ hẹrẹ Jihova, Oguẹdhọ nọ ọ mae rro na, re ọ jowọ kpahe eware nọ e be via.—Rom 12:18, 19; Hib. 13:17.
14. Eme ma re wuhrẹ no omaurokpotọ ikọ-odhiwu ze?
14 Omaurokpotọ ikọ-odhiwu Jihova yọ emamọ oriruo kẹ omai re. Ikọ-odhiwu jọ a se edẹ rai kẹ ahwo-akpọ họ. (Emu. 32:29; Ibr. 13:17, 18) Dede nọ ikọ-odhiwu a te ima buobu, Maekẹl gbe Gebriẹl ọvo ma riẹ edẹ rai. Onana o rẹ whaha adhẹẹ nọ o fo ho nọ ma rẹ rọ kẹ ikọ-odhiwu. (Luk 1:26; Evia. 12:7) Okenọ Jọn ukọ na o kie kpotọ re ọ gọ ukọ-odhiwu jọ, ọ ta kẹe nọ: “Ijo, who ru oyena vievie he! Mẹ avọ owhẹ otu iruo gbe imoni ra.” (Evia. 22:8, 9) Ọghẹnẹ ọvo ma rẹ gọ jẹ lẹ se.—Se Matiu 4:8-10.
15. Ẹvẹ ikọ-odhiwu a ro fi oriruo odiri h’otọ k’omai?
15 Oware ofa nọ ma re wuhrẹ mi ikọ-odhiwu na họ odiri. Dede nọ a wo isiuru gaga re a riẹ eware ididi Ọghẹnẹ kpobi, orọnikọ aikpobi a riẹ hẹ. Ebaibol e ta nọ: “Eware [jọ e riẹ] nọ ikọ-odhiwu i rẹrobẹ re a ruẹ.” (1 Pita 1:12) Kọ eme a ru? A rọ odiri hẹrẹ bẹsenọ oke Ọghẹnẹ o re te re ọ rehọ ẹkwoma ‘ukoko na dhesẹ ubu areghẹ’ riẹ via.—Ẹf. 3:10, 11.
16. Ẹvẹ uruemu mai o rẹ sai kpomahọ ikọ-odhiwu na?
16 Ileleikristi nọ odawọ u te oma a rrọ “ughẹgbe . . . rọ kẹ ikọ-odhiwu.” (1 Kọr. 4:9) Eva e rẹ were ikọ-odhiwu na gaga nọ ma te kru ẹrọwọ mai, a rẹ jẹ ghọghọ nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ. (Luk 15:10) Ikọ-odhiwu a bi muẹrohọ uruemu ezi orọ eyae Ileleikristi. Ebaibol e ta inọ u “fo re aye o ruru uzou riẹ, fiki ikọ-odhiwu.” (1 Kọr. 11:3, 10) Ẹhẹ, eva e rẹ were ikọ-odhiwu re a ruẹ eyae Ileleikristi gbe idibo Ọghẹnẹ efa nọ e rrọ otọakpọ nọ e be roma kpotọ kẹ udu-esuo. Ẹmeoyo otiọye na o rẹ kareghẹhọ ikọ-odhiwu na re a romakpotọ kẹ Ọghẹnẹ.
Ikọ-Odhiwu A be Tha Iruo Usiuwoma Ota na Uke
17, 18. Fikieme ma sae rọ ta nnọ ikọ-odhiwu a be tha iruo usiuwoma ota mai uke?
17 Ikọ-odhiwu a w’obọ kpahe eware ilogbo jọ nọ e via no evaọ “edẹ Ọnowo na.” Ejọ rai họ eromu Uvie na evaọ 1914 gbe Setan avọ idhivẹri riẹ nọ “Maekẹl avọ ikọ-odhiwu riẹ” a le no odhiwu ze. (Evia. 1:10; 11:15; 12:5-9) Jọn ukọ na ọ ruẹ “ukọ-odhiwu [jọ] nọ ọ be ra udevie odhiwu avọ usiuwoma ebẹdẹ bẹdẹ na nọ o re woro kẹ enọ e be ria eva akpọ na.” Ukọ-odhiwu na o whowho nọ: “Dhozọ Ọghẹnẹ jẹ rehọ oruaro kẹ e, keme oke oziẹobro riẹ o te no; wha jẹ gọ e, Ọnọ Ọ ma odhiwu gbe akpọ gbe abade, gbe iyeri ame.” (Evia. 14:6, 7) Fikiere idibo Jihova a wo imuẹro inọ ikọ-odhiwu a be thae uke nọ a bi whowho emamọ usi Uvie nọ a ro mu no na ghelọ ọwọsuọ Ẹdhọ.—Evia. 12:13, 17.
18 Nẹnẹ, orọnikọ epanọ ukọ-odhiwu jọ ọ ta kẹ Filip re ọ nyabru ọwharọ obọ Etiopia na, ere ikọ-odhiwu a be rọ kpọ omai bru enọ i wo isiuru kpahe emamọ usi na ha. (Iruẹru 8:26-29) Rekọ, dede nọ ma be ruẹ e rai hi, ikuigbe buobu nẹnẹ e kẹ imuẹro inọ ikọ-odhiwu a be tha omai uke nọ ma be ta usiuwoma na, yọ a be kpọ omai bru ‘enọ i wo eva ezi kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.’ * (Iruẹru 13:48) Fikiere o roja gaga re ma hai kpohọ usiuwoma ẹsikpobi re ma sai ru ẹkẹ abọ mai re ma gwọlọ enọ e gwọlọ “rehọ ẹzi gbe uzẹme gọ Ọsẹ na.—Jọn 4:23, 24.
19, 20. Didi abọ ikọ-odhiwu a wo evaọ eware nọ i bi dhesẹ nọ ma rrọ “urere akpọ na”?
19 Jesu ọ ta kpahe edẹ mai na nọ evaọ “urere akpọ na,” ikọ-odhiwu na a rẹ te “hẹriẹ iyoma no udevie ikiẹrẹe.” (Mat. 13:37-43, 49) Ikọ-odhiwu na a ti w’obọ evaọ oka urere nọ a be te ka họ otu nọ a rọ ẹzi wholo na. (Se Matiu 24:31; Evia. 7:1-3) Ofariẹ, ikọ-odhiwu a rrọ kugbe Jesu nọ ọ be “hẹriẹ igodẹ no ewe” na.—Mat. 25:31-33, 46.
20 “Okenọ Ọnowo mai Jesu Kristi ọte via no odhiwu tha avọ otu ikọ-odhiwu iride riẹ,” a te raha “enọ e riẹ Ọghẹnẹ hẹ, gbe enọ e kezọ usiuwoma Jesu Ọnowo mai hi.” (2 Tẹs. 1:6-10) Okenọ Jọn ọ ruẹ oware ovona evaọ eruẹaruẹ, o dhesẹ Jesu avọ otu ẹmo ikọ-odhiwu riẹ inọ a be dhẹ enyenya efuafo bi fi ẹmo evaọ ẹrẹreokie.—Evia. 19:11-14.
21. Didi oware ukọ-odhiwu nọ “usiavẹ ẹri-igbolẹvẹe gbe ogbregba ulogbo” o jọ obọ riẹ na o bi ti ru Setan avọ idhivẹri riẹ?
21 Jọn ọ tẹ jẹ ruẹ “ukọ-odhiwu nọ o bi mu no obọ odhiwu tha, yọ usiavẹ ẹri-igbolẹvẹe gbe ogbregba ulogbo jọ riẹ e obọ.” Ukọ-odhiwu nana họ Maekẹl, ukọ-odhiwu oride na, ọnọ ọ rẹ te gba Ẹdhọ o ve ti gbolo ei avọ idhivẹri riẹ fihọ ọgọdọ odidi na. A ti siobọno ai omoke kpẹkpẹe evaọ ekuhọ Esuo Odu-Ikpe Kristi re ahwo-akpọ nọ a gba no a rẹriẹ ovao ku odawọ urere na. A ve ti kpe Setan avọ ahwo yoma kpobi no. (Evia. 20:1-3, 7-10; 1 Jọn 3:8) A vẹ te rọ enẹ si enọ e wọso Ọghẹnẹ kpobi no.
22. Didi obọ ikọ-odhiwu a ti wo evaọ eware nọ e te jọ obaro via, kọ ẹvẹ ma re rri iruo rai?
22 Kẹle na a ti siwi omai no uyerakpọ omuomu Setan. Ikọ-odhiwu a ti w’obọ ziezi evaọ esino ahwo muomu kpobi onọ o te kpare esuo Jihova kpehru je ru re ẹjiroro riẹ kẹ otọakpọ na gbe ahwo-akpọ i rugba. Uzẹme o ginẹ rrọ inọ ikọ-odhiwu na yọ “izi nọ a vi bi ru iruo fiki otu nọ i re ti wo esiwo.” Fikiere joma yere Jihova Ọghẹnẹ fiki oghẹrẹ nọ ọ be rọ rehọ ikọ-odhiwu na ru iruo ro fi obọ họ kẹ omai ru oreva riẹ re ma je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 18 Rri obe na Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, ẹwẹ-obe avọ 549-551.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ a ruẹrẹ ikọ-odhiwu na họ?
• Eme ikọ-odhiwu jọ a ru evaọ edẹ Noa?
• Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ be rọ rehọ ikọ-odhiwu fi obọ họ kẹ omai?
• Didi iruo emamọ ikọ-odhiwu a bi ru nẹnẹ?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]
Ikọ-odhiwu a be rọ evawere ru iruo Ọghẹnẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]
Wọhọ epanọ o via kẹ Daniẹl, ikọ-odhiwu e ruẹrẹ oma kpahe re a dhogbo oke kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]
Whọ dhozọ họ, keme ikọ-odhiwu a be thọ omai uke evaọ iruo usiuwoma ota na!
[Ẹnọ i wo Uwoho]
Akpọ na: Ifoto NASA