Gwọlọ Efe Nọ “I Dhere Eva Riẹ”

“Efe areghẹ eriariẹ kpobi i dhere eva riẹ.” —KỌL. 2:3.

1, 2. (a) Efe vẹ a gwọlọ via evaọ 1922, kọ diẹse e rrọ nẹnẹ? (b) Didi uzizie Ebaibol na e kẹ ohwo kpobi?

 EDUKU efe nọ i dhere o re do nya oria kpobi wariẹ. Wọhọ oriruo, evaọ 1922, ọkiotọ eware anwae jọ evaọ Britain nọ a re se Howard Carter o duku okpoware jọ nọ ọ rova ikpe buobu no. Ọ ruẹ uki Fẹro Tutankhamen, enwenọ epanọ uki na o jọ evaọ oke anwae ere o gbẹ rrọ, yọ eware nọ e jọ uki na i bu te enwenọ idu isoi (5,000).

² Dede nọ eware nọ Carter ọ ruẹ i gbunu gaga, ibuobu rai e rrọ iwou nọ a rẹ jọ rawo eware anwae, yọ amọfa a dẹ ejọ rehọ. Eware nọ ọ ruẹ na i re fi obọ họ kẹ omai riẹ uzuazọ nọ ahwo jọ a yeri evaọ oke anwae, yọ a rẹ rehọ ae whẹ erru họ oria, rekọ i bi fi obọ họ kẹ omai yeri uzuazọ nẹnẹ hẹ. Rekọ Ebaibol na i zizie omai inọ ma gwọlọ efe nọ i re gine kpomahọ uzuazọ mai. Uzizie na o rrọ kẹ ohwo kpobi, yọ efe nọ a zizie omai inọ ma gwọlọ na o woma vi efe akpọ na kpobi.—Se Itẹ 2:1-6.

3. Didi erere o rrọ efe nọ Jihova ọ tuduhọ idibo riẹ awọ nọ a le?

³ Roro kpahe erere nọ ọ rrọ efe nọ Jihova ọ tuduhọ idibo riẹ awọ nnọ a gwọlọ na. Abọjọ efe yena họ “ozodhẹ kẹ ỌNOWO,” onọ o rẹ sae thọ omai evaọ oke obẹbẹ nana. (Ol. 19:9) Eduku “eriariẹ Ọghẹnẹ” o rẹ sai su kpohọ ọghọ nọ ọ mae rro kpaobọ nọ ohwo-akpọ ọ rẹ sai wo, koyehọ, usu okpekpe kugbe Erumeru na. Yọ ma te wo areghẹ, eriariẹ, gbe orimuo nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze, ma te sai fi ebẹbẹ kparobọ. (Itẹ 9:10, 11) Ẹvẹ ma sai ro duku efe otiọye na?

Eduku Efe Abọ-Ẹzi

4. Eme u re fi obọ họ kẹ omai duku efe abọ-ẹzi?

⁴ Wo ohẹriẹ no ekiotọ eware anwae nọ e rẹ tọ kp’aka kp’udo be gwọlọ efe, ma riẹ uzedhe oria nọ ma re jo duku efe abọ-ẹzi. Ebaibol i dhesẹ uzedhe oria nọ ma rẹ jọ tọ re ma sai duku efe nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa rai. Pọl ukọ na o kere kpahe Kristi inọ: “Efe areghẹ eriariẹ kpobi i dhere eva riẹ.” (Kọl. 2:3) Ma te se eme yena, ma rẹ sae nọ inọ: ‘Fikieme ma rẹ rọ gwọlọ efe yena? Oghẹrẹ vẹ i ro “dhere eva” Kristi? Kọ ẹvẹ ma sae rọ gwọlọ ae via?’ Re ma ruẹ iyo na, joma kiẹ eme ọ ukọ na riwi ziezi.

5. Fikieme Pọl o ro kere kpahe efe abọ-ẹzi?

⁵ Pọl o kere eme yena se ibe eg’Ọghẹnẹ riẹ nọ e jọ obọ Kọlọsi. Ọ ta kẹ ae nnọ ọ be ruẹ uye fiki rai re ‘a wo omosasọ gbe okugbe eva uyoyou.’ (Se Ahwo Kọlọsi 2:1, 2.) Eme o jẹ lẹliẹe ruawa kpahe inievo na? Ẹsejọhọ Pọl ọ riẹ inọ otujọ e rrọ udevie inievo na nọ i bi wuhrẹ ahwo ereghẹ Griki hayo bi wuhrẹ ahwo re a wariẹ mu Uzi Mosis họ ekoko, yọ o wọhọ nnọ inievo jọ a mu ahwo itieye na họ  ekie lele no. Ọ vẹvẹ inievo na unu gaga nọ: “Wha yọrọ oma re ohwo ọvo ọ siọ eriariẹ ifofe gbe ẹghẹ rai ba ẹ rọ viẹ owhai họ, enọ erọ uwuhrẹ ahwo akpọ avọ izi akpọ na, e nọ e rọ e rọ Kristi hi.”—Kọl. 2:8.

6. Fikieme ma je se ohrẹ Pọl na gboja?

⁶ Nẹnẹ ahwo iyoma itieye na e vọ akpọ Setan, yọ a rẹ sae raha uruemu mai. Eriariẹ-ikpehru ahwo-akpọ, onọ u kugbe ereghẹ ahwo gbe uwuhrẹ eghrorotha, i bi kpomahọ iroro, uruemu, itee, gbe uzuazọ ahwo-akpọ. Egagọ erue e be lẹliẹ ehaa akpọ buobu titi. Ọfariẹ-ogbe o vọ ifimu gbe ighe akpọ na, yọ eware buobu nọ e rrọ evaọ Itanẹte e rẹ sae raha emaha gbe ekpako. Ma te bi kpoma fihọ kẹ eware itieye na o te lẹliẹ omai rri ehrẹ Jihova vo, ma ve ti gbolo aro kẹ uvi uzuazọ na. (Se 1 Timoti 6:17-19.) U re vevẹ, u fo re ma wo otoriẹ eme nọ Pọl o kere se ahwo Kọlọsi na ma ve je se ohrẹ riẹ na gboja re ma siọ eghẹ Setan ba ekie kẹ.

7. Eware ivẹ vẹ Pọl ọ ta nnọ i ti fi obọ họ kẹ ahwo Kọlọsi?

⁷ Ma te zihe kpohọ eme nọ Pọl o kere se ahwo Kọlọsi na, ma muẹrohọ nnọ okenọ ọ ta oware nọ ọ jẹ ruawa riẹ no, ọ tẹ fodẹ eware ivẹ nọ e rẹ kẹ ae omosasọ jẹ lẹliẹ ai wo okugbe evaọ uyoyou. Orọ ọsosuọ, ọ fodẹ “efe eriariẹ.” U re mu ai ẹro inọ a wo emamọ otoriẹ Ikereakere na re ẹrọwọ rai o ruẹse jọ gaga. (Hib. 11:1) Kẹsena ọ tẹ fodẹ “eware ididi Ọghẹnẹ.” Orọnikọ ugogo eriariẹ uzẹme na ọvo a rẹ riẹ hẹ rekọ a re wo otoriẹ uvevẹ ọrọ eware ididi Ọghẹnẹ. (Hib. 5:13, 14) Onana yọ emamọ ohrẹ kẹ ahwo Kọlọsi jẹ rọ kẹ omai nẹnẹ re! Rekọ ẹvẹ ma rẹ sai ro wo eriariẹ egbagba itieye? Pọl o dhesẹ edhere na kẹ omai nọ o kere kpahe Jesu Kristi nọ: “Efe areghẹ eriariẹ kpobi i dhere eva riẹ.”

Efe nọ “I Dhere Eva” Kristi

8. Eme họ otofa eme na inọ “eriariẹ kpobi i dhere eva” Kristi?

⁸ Re a ta nnọ efe areghẹ gbe eriariẹ kpobi “i dhere eva” Kristi orọnikọ u dhesẹ nnọ ma rẹ sae gwọlọ ae via ha ha. Oware nọ u dhesẹ họ re ma sae gwọlọ efe na via ma rẹ daoma gaga, yọ ẹkwoma Jesu Kristi ma re ro wo ai. Onana o rọwo kugbe eme nọ Jesu ọ ta kpahe omobọ riẹ: “Mẹ họ edhere na, gbe uzẹme, gbe uzuazọ; ohwo ọvo o [re] bru Ọsẹ na ze he, rekọ fiki mẹ.” (Jọn 14:6) Ẹhẹ, re ma duku eriariẹ Ọghẹnẹ, ma gwọlọ obufihọ gbe ọkpọvio Jesu.

9. Didi iruo a rọ kẹ Jesu?

⁹ U te no “edhere na” nọ ọ rrọ no, Jesu ọ ta nnọ ọye họ “uzẹme, gbe uzuazọ.” Onana u dhesẹ inọ u te no ẹkwoma riẹ nọ a re ro bru Ọsẹ na no, Jesu o wo iruo efa. Re ma sai wo otoriẹ uzẹme Ebaibol na je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, ma re vuhu ohwo nọ Jesu ọ rrọ mu. Evaọ uzẹme, efe buobu i dhere eva Jesu, yọ enọ i se Ebaibol gboja ziezi a rẹ sae gwọlọ ae via. Joma kiẹ obọdẹ iwuhrẹ nana jọ riwi, enọ i kpomahọ ẹruore mai gbe usu mai kugbe Ọghẹnẹ.

10. Eme ma rẹ sai wuhrẹ kpahe Jesu evaọ Ahwo Kọlọsi 1:19; 2:9?

¹⁰ “Eva oma Kristi Ọghẹnẹ ọ jẹ gbunu.” (Kọl. 1:19; 2:9) Fikinọ ọ rria kugbe Ọsẹ obọ odhiwu riẹ ikpe nọ a re kele he, Jesu ọ riẹ oreva Ọghẹnẹ gbe oghẹrẹ nọ ọ rrọ vi ohwo jọ kpobi. Evaọ odibọgba otọakpọ riẹ kpobi, Jesu o wuhrẹ amọfa oware nọ Ọsẹ riẹ o wuhrẹ i rie, ọ tẹ jẹ rehọ uruemu riẹ dhesẹ eware nọ Ọsẹ riẹ o wuhrẹ i rie. Oye jabọ nọ Jesu ọ sae rọ ta nọ: “Ọ nọ ọ ruẹ omẹ ọ ruẹ Ọsẹ na” no. (Jọn 14:9) Areghẹ  gbe eriariẹ Ọghẹnẹ kpobi i dhere oma Kristi, yọ okenọ ma te wuhrẹ ziezi kpahe Jesu ọvo ma rẹ rọ riẹ kpahe Jihova.

11. Didi obọ Jesu o wo kugbe eruẹaruẹ Ebaibol?

¹¹ ‘Isẹri-ise kpahe Jesu họ ẹzi aruọruẹ.’ (Evia. 19:10) Eme yena i dhesẹ inọ oma Jesu eruẹaruẹ buobu nọ e rrọ Ebaibol na i jo rugba. Re ohwo ọ sai wo otoriẹ eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol na kpobi, no eruẹaruẹ ọsosuọ Jihova nọ a kere fihọ Emuhọ 3:15 na rite eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Eviavia na, ọ rẹ riẹ ọkwa nọ Jesu o wo evaọ Uvie Mesaya na. Oye jabọ nọ o rẹ rọ jọ bẹbẹ na re enọ e rọwo ho inọ Jesu họ Mesaya na a wo otoriẹ eruẹaruẹ buobu nọ e rrọ Ikereakere Hibru na. Ikereakere Hibru na ma re jo duku eruẹaruẹ buobu kpahe Mesaya na, fikiere enọ i se Ikereakere yena gboja ha, oware nọ a riẹ kpahe Jesu kpobi họ Jesu yọ ohwo ologbo jọ nọ ọ rria oke anwae. Eriariẹ kpahe Jesu i re fi obọ họ kẹ ahwo Ọghẹnẹ wo otoriẹ eruẹaruẹ Ebaibol nọ i ri rugba ha.—2 Kọr. 1:20.

12, 13. (a) Ẹvẹ Jesu ọ rọ rrọ “elo akpọ na”? (b) Nọ ilele Jesu a no ebi egagọ erue no na, eme o gwọlọ mi ai?

¹² “Mẹ họ elo akpọ na.” (Se Jọn 8:12; 9:5.) Ikpe buobu taure a te ti yẹ Jesu, Aizaya ọruẹaro na ọ ta nọ: “Ahwo nọ a jẹ nya eva ebi a ruẹ elo ologbo, enọ e jẹ ria ukpotọ ebi uwhu, ae elo na o lo kẹ.” (Aiz. 9:2) Matiu ukọ na ọ ta inọ Jesu o ru eruẹaruẹ yena gba okenọ O muọ usiuwoma họ ẹta inọ: “Wha kuevarẹriẹ, keme uvie odhiwu o kẹle ino.” (Mat. 4:16, 17) Odibọgba Jesu o lẹliẹ ahwo riẹ kpahe Ọghẹnẹ ziezi je no igbo iwuhrẹ egagọ erue. Jesu ọ ta nọ: “Mẹ elo nọ ọ ze akpọ na; kohwo kohwo nọ ọ rọwo omẹ ọ gbẹ jọ ebi hi.”—Jọn 1:3-5; 12:46.

¹³ Nọ ikpe buobu e vrẹ no Pọl ukọ na ọ tẹ ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ nọ: “Wha jọ ebi,  rekọ enẹna wha rọ elo eva Ọnowo na; nya wọhọ emọ elo.” (Ẹf. 5:8) Nọ Ileleikristi a no ebi egagọ erue no na, o roja re a nya evaọ elo. Onana o rọwokugbe ẹme nọ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na inọ: “[Wha] ru re elo rai o lo iraro ahwo, re a ruẹ iruo iwoma rai, a jiri Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu.” (Mat. 5:16) Kọ who rri efe abọ-ẹzi nọ whọ jọ oma Jesu ruẹ na ghare te epanọ whọ be rọ rehọ ẹkwoma ẹmeunu gbe uruemu ezi ra dhesẹ ai kẹ amọfa?

14, 15. (a) Eme a jẹ hae rehọ igodẹ gbe erao efa ru? (b) Wọhọ ‘Omogodẹ Ọghẹnẹ,” ẹvẹ Jesu ọ rọ rrọ efe nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ?

¹⁴ Jesu họ “Omogodẹ Ọghẹnẹ.” (Jọn 1:29, 36) Ebaibol i dhesẹ inọ igodẹ ahwo a jẹ hae mai ro dheidhe re a wo erọvrẹ izieraha gbe aruoriwo Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, kiọkọ omojọ re Abraham ọ rehọ ọmọ riẹ Aiziki dheidhe, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹe nọ ọ rọ obọ te Aiziki hi rekọ ukpoye jọ ọ rehọ egbo ro dheidhe na. (Emu. 22:12, 13) Okenọ Ọghẹnẹ o siwi emọ Izrẹl no obọ Ijipti ze no, o juzi kẹ ai nnọ ogodẹ a re kpe ro ru “Ọnyavrẹ ỌNOWO na.” (Ọny. 12:1-13) Ofariẹ, Ọghẹnẹ o juzi kẹ emọ Izrẹl inọ a rehọ erao sa-sa dheidhe, te igodẹ te ewe.—Ọny. 29:38-42; Izerẹ 5:6, 7.

¹⁵ Ghele na, idhe ọvo ọ riẹ hẹ nọ ohwo-akpọ o re dhe nọ o re si uzioraha gbe uwhu no otọ. (Hib. 10:1-4) Evaọ abọdekọ riẹ, Jesu họ ‘Omogodẹ Ọghẹnẹ, ọ nọ ọ wha izieraha akpọ na vrẹ!’ Onana ọvo o lẹliẹ Jesu rrọ efe nọ ọ rro gaga vi efe nọ ohwo-akpọ jọ ọ ruẹ no. Fikiere, u re woma re ma wuhrẹ kpahe ẹtanigbo na ziezi je fi ẹrọwọ họ obọdẹ ọruẹrẹfihotọ yena. Ma te ru ere, ma ti wo eghale gbe osohwa ulogbo, rọkẹ enọ e rrọ “uthuru okakao” na a ti lele Kristi su evaọ obọ odhiwu, “igodẹ efa” na kọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ Aparadase.—Luk 12:32; Jọn 6:40, 47; 10:16.

16, 17. Fikieme u ro wuzou re ma wo otoriẹ oware nọ Jesu ọ rọ rrọ “emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai”?

¹⁶ Jesu họ ọnọ “ọ rọ emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai.” (Se Ahwo Hibru 12:1, 2.) Evaọ Ahwo Hibru uzou avọ 11, Pọl ọ ta ẹme gaga kpahe ẹrọwọ, ọ fa otọ ẹrọwọ kpẹkpẹe jẹ fodẹ ezae gbe eyae nọ i kru ẹrọwọ rai wọhọ Noa, Abraham, Sera, gbe Rehab. Kẹsena Pọl ọ tẹ tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ inọ a “ri Jesu nọ ọ rọ emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai.” Fikieme?

¹⁷ Dede nọ ezae gbe eyae nọ Pọl ọ fodẹ evaọ Ahwo Hibru uzou avọ 11 na a fi ẹrọwọ họ eyaa Ọghẹnẹ, a riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rọ rehọ ẹkwoma Mesaya na gbe Uvie na ru eyaa riẹ gba ha. Ma rẹ sae rọ fiki onana ta nnọ ẹrọwọ rai o gbunu hu. Evaọ uzẹme, makọ ahwo nọ Jihova o ro kere eware nọ Mesaya o re ti ru fihọ otọ, a wo otoriẹ eware nọ a je kere na vọvọ họ. (1 Pita 1:10-12) Ẹkwoma Jesu ọvo ẹrọwọ ọ rẹ rọ gbunu. Fikiere o roja gaga re ma wo otoriẹ ọkwa Jesu jẹ kẹe adhẹẹ wọhọ ọnọ “ọ rọ emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai”!

 Gbẹ Hae Gwọlọ

18, 19. (a) Fodẹ edẹ-ovao efa erọ Kristi. (b) Re ma sai duku efe abọ-ẹzi, fikieme ma rẹ rọ rẹroso Jesu?

¹⁸ Umutho eware jọ ọvo ma ta no na kpahe iruo nọ Jesu o wo evaọ ẹjiroro Ọghẹnẹ re ahwo-akpọ a ruẹsi wo uzuazọ. Edẹ-ovao efa e riẹ nọ a ro se Kristi. Ma ti wo erere gbe evawere nọ ma tẹ gwọlọ ae via. Wọhọ oriruo, Pita ukọ na o se Jesu “Ovie uzuazọ na” gbe “esi ohiohiẹ” nọ ọ rẹ vatha. (Iruẹru 3:15; 5:31; 2 Pita 1:19) A tẹ jẹ jọ Ebaibol se Jesu “Ami.” (Evia. 3:14) Kọ whọ riẹ otofa ekwa enana gbe epanọ i wuzou te? Wọhọ epanọ Jesu ọ ta, ‘gwọlọ whọ rẹ te ruẹ.’—Mat. 7:7.

¹⁹ Ohwo nọ uzuazọ riẹ u woma je wo erere kẹ omai te ọrọ Jesu ọ riẹ hẹ. A rẹ jọ oma riẹ ruẹ efe abọ-ẹzi, yọ ohwo nọ ọ rehọ udu riẹ kpobi gwọlọ efe na ọ rẹ sai wo ai te obọ. Jọ who wo evawere gbe oghale ọrọ ẹruẹ efe nọ a ko “dhere eva riẹ.”

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

• Efe vẹ a tuduhọ Ileleikristi awọ inọ a gwọlọ?

• Fikieme ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ ahwo Kọlọsi u ro fo kẹ omai nẹnẹ?

• Fodẹ efe abọ-ẹzi jọ nọ “i dhere eva” Kristi re whọ jẹ fa otọ rai.

[Enọ Uwuhrẹ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Ebaibol e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai duku efe nọ “i dhere eva” Kristi