Uzuazọ Ebẹdẹ Bẹdẹ Evaọ Otọakpọ —Ẹruore Nọ Ọghẹnẹ Ọ Kẹ Omai
Uzuazọ Ebẹdẹ Bẹdẹ Evaọ Otọakpọ—Ẹruore Nọ Ọghẹnẹ Ọ Kẹ Omai
‘A zihe enama na họ eware ifofe fiki ẹruore.’—ROM 8:20.
1, 2. (a) Fikieme ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ o rọ roja kẹ omai? (b) Fikieme ahwo buobu a ro wo avro kpahe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ?
ẸSEJỌHỌ whọ kareghẹhọ oghọghọ nọ who wo nọ whọ kaki wuhrẹ inọ kẹle na ahwo a gbẹ te who hayo whu hu rekọ a te rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 17:3; Evia. 21:3, 4) Ẹsejọhọ whọ be rọ evawere vuẹ amọfa kpahe ẹruore nana nọ o no Ebaibol ze na. Onana o rrọ ere keme ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ yọ abọ ologbo ọrọ emamọ usi nọ ma be vuẹ. O rẹ sai kpomahọ oghẹrẹ nọ ma bi yeri uzuazọ.
2 Egagọ Kristẹndọm buobu a siọ ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ. Dede nọ Ebaibol i wuhrẹ inọ ẹwẹ o re whu, ichọche buobu a bi wuhrẹ inọ ohwo o wo ẹwẹ nọ o re whu hu nọ o re kpohọ akpọ izi. (Izik. 18:20) Fiki onana, ahwo buobu a wo avro kpahe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ. Fikiere ma rẹ sae nọ inọ: Kọ ẹruore nana u gine no Ebaibol ze? O tẹ rọ ere, okevẹ Ọghẹnẹ ọ rọ kake tae via kẹ ahwo-akpọ?
‘A Zihe Enama na Họ Eware Ifofe Fiki Ẹruore’
3. Ẹvẹ Ọghẹnẹ o ro dhesẹ ẹjiroro riẹ via okenọ ọ ma ohwo?
3 Jihova o ru ẹjiroro riẹ vẹ kẹ ahwo-akpọ anwọ okenọ ọ rọ ma ohwo. Ọghẹnẹ o dhesẹ vevẹ inọ Adamu ọ te rria bẹdẹ bẹdẹ otẹrọnọ o yoẹme. (Emu. 2:9, 17; 3:22) Emọ-iruọmọ Adamu a rẹro ruẹ eware nọ e kẹ rai imuẹro inọ ohwo-akpọ o kie no ẹgbagba no. A gbẹ kẹ ae uvẹ re a ruọ ọgbọ Idẹn he, yọ ahwo a be who je whu. (Emu. 3:23, 24) Nọ oke o be nyaharo na, ahwo a gbẹ jẹ rria tọ te epaọ ọsosuọ họ. Adamu ọ rria ikpe egba izii gbe ọgba (930). Shẹm, ọmọ Noa ọ rria ikpe egba ezeza (600), yọ ọmọ riẹ, Apakshad, ọ rria ikpe egba ene gbe ọgba gbe eree (438). Tera, ọsẹ Abraham ọ rria ikpe egba ivẹ gbe isoi (205). Abraham ọ rria ikpe udhoree gbe ikpegbisoi (175), ọmọ riẹ Aiziki ọ rria ikpe udhuzii (180), yọ Jekọp ọ rria ikpe udhuhrẹ gbe ihrẹ (147). (Emu. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Ahwo buobu a vuhumu inọ ikpe nana nọ i bi kie kpotọ na u dhesẹ nnọ ahwo-akpọ a gbẹ sai rẹro nọ a te rria bẹdẹ bẹdẹ hẹ. Kọ a wo ẹjiroro jọ nọ a rẹ rọ rọwo inọ ahwo a te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ obaro?
4. Eme o kẹ idibo Ọghẹnẹ oke anwae udu inọ Ọghẹnẹ o ti zihe eghale nọ Adamu o kufiẹ ze?
4 Ebaibol e ta nọ: ‘A zihe enama na họ eware ifofe fiki ẹruore.’ (Rom 8:20) Ẹruore vẹ? Eruẹaruẹ ọsosuọ ọrọ Ebaibol na e ta kpahe ‘ubi’ nọ ọ te ‘nwa uzou araomuomu na.’ (Se Emuhọ 3:1-5, 15.) Ubi nana nọ a ya eyaa riẹ na o lẹliẹ idibo Ọghẹnẹ wo ẹruore inọ Ọghẹnẹ o ti ru ẹjiroro riẹ gba kẹ ahwo-akpọ. O lẹliẹ ezae wọhọ Ebẹle avọ Noa rọwo inọ Ọghẹnẹ o ti zihe eghale nọ Adamu o kufiẹ na ze. Ẹsejọhọ ezae nana a riẹ inọ re a ‘rowo ubi na ithihrawọ’ o te gwọlọ azẹ.—Emu. 4:4; 8:20; Hib. 11:4.
5. Eme o dhesẹ inọ Abraham ọ rọwo ẹkparomatha?
5 Roro kpahe Abraham. Okenọ Ọghẹnẹ ọ dawo iẹe, Abraham ọ “rọwo nọ ọ rẹ rehọ Aiziki dhe-idhe.” (Hib. 11:17) Fikieme ọ rọ rọwo inọ o re ru onana? (Se Ahwo Hibru 11:19.) Ọ riẹ inọ ẹkparomatha ọ rrọ. U wo oware nọ o lẹliẹ Abraham rọwo inọ ẹkparomatha o lọhọ. Jihova o ru nọ Abraham avọ Sera a ro yẹ ọmọ dede nọ a kpako vi ahwo nọ a re yẹ ọmọ no. (Emu. 18:10-14; 21:1-3; Rom 4:19-21) Ofariẹ, Jihova ọ ya eyaa kẹ Abraham. Ọ ta kẹe nọ: “Fiki Aiziki a te rọ riẹ uyẹ ra soso odẹ.” (Emu. 21:12) Fiki onana, Abraham o wo udu inọ Ọghẹnẹ ọ te kpare Aiziki ze.
6, 7. (a) Didi ọvọ Jihova o lele Abraham re? (b) Ẹvẹ eyaa nọ Jihova ọ ya kẹ Abraham o rọ kẹ ahwo-akpọ ẹruore?
6 Fiki ẹrọwọ ọgaga nọ Abraham o wo, Jihova ọ reọvọ kugbei kpahe ‘ubi’ riẹ, koyehọ ọmọ nọ o ti no uyẹ riẹ ze. (Se Emuhọ 22:18.) Abọ ọsosuọ ọrọ ‘ubi’ na họ Jesu Kristi. (Gal. 3:16) Jihova ọ ta kẹ Abraham inọ ‘ubi’ riẹ u ti vihọ “wọhọ isi obọ ehru gbe uwẹkpẹ akotọ abade,” onọ u dhesẹ inọ Abraham ọ riẹ epanọ emọ riẹ a ti bu te he. (Emu. 22:17) Uwhremu na a tẹ te fodẹ epanọ a ti bu te. Jesu Kristi avọ ahwo 144,000 na, enọ i ti su kugbei evaọ Uvie riẹ, ae a ru ‘ubi’ na via. (Gal. 3:29; Evia. 7:4; 14:1) Ẹkwoma Uvie Mesaya na “erẹwho akpọ na kpobi [a ti ro] wo oghale.”
7 Abraham o wo otoriẹ ọvọ nọ Jihova ọ re kugbei na vọvọ họ. Ghele na, Ebaibol e ta nọ “o je re ẹro ẹwho nọ o wo emamọ otọhotọ.” (Hib. 11:10) Ẹwho yena họ Uvie Ọghẹnẹ. Re ọ sai wo eghale nọ Uvie yena o te wha ze, Abraham ọ rẹ wariẹ ziọ uzuazọ. A tẹ kpare iẹe ze o ti ro wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ. Enọ e zọ evaọ Amagẹdọn hayo enọ a kpare no uwhu ze a ti je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Evia. 7:9, 14; 20:12-14.
“Ẹzi nọ Ọ rọ Evaọ eva Mẹ Ọ [Duomẹ] Họ”
8, 9. Fikieme obe Job o gbẹ rrọ ikuigbe uye nọ ohwo jọ ọ ruẹ ọvo ho?
8 Okenọ Josẹf oruọmọ Abraham o whu no, yọ taure a te ti yẹ Mosis, oke yena a ro yẹ ọzae nọ a re se Job. Obe Job, onọ Mosis o kere, u dhesẹ oware nọ Jihova ọ rọ kuvẹ re uye o bẹ Job gbe oghẹrẹ nọ uzuazọ riẹ u ro kuhọ. Ghele na, orọnikọ obe Job yọ ikuigbe epanọ ohwo jọ ọ rọ ruẹ uye ọvo ho; o ta kpahe eme-avro nọ i kie kpahe ehrugbakpọ. Obe na o ta kpahe ẹrẹreokie nọ Jihova o bi ro su, yọ u dhesẹ inọ ẹgbakiete gbe uzuazọ idibo Ọghẹnẹ nọ e rrọ otọakpọ kpobi o roma hwa abọ nọ ma rrọ evaọ avro nọ o roma via evaọ Idẹn na. Dede nọ Job o wo otoriẹ avro nana ha, ọ kẹ egbẹnyusu esa riẹ uvẹ hẹ re a ru ei roro inọ ọ sai kru ẹgbakiete riẹ hẹ. (Job 27:5) Onana o rẹ bọ ẹrọwọ mai ga je fi obọ họ kẹ omai riẹ nnọ ma rẹ sai kru ẹgbakiete mai jẹ kpare esuo Jihova kpehru.
9 Nọ egbẹnyusu ẹghẹ esa erọ Job a ta ẹme no, “Elahu ọmọ Barakel ohwo Buz ọ tẹ ta” ẹme. Eme o wọ riẹ ta ẹme? Ọ ta nọ: “Eme e vọ omẹ eva, ẹzi nọ ọ rọ evaọ eva mẹ ọ [duomẹ] họ.” (Job 32:5, 6, 18) Dede nọ eme nọ Elahu ọ ta e jọ oma Job rugba evaọ okenọ Ọghẹnẹ ọ wariẹ ghale iẹe no, eme riẹ e rẹ kẹ amọfa erere. E rẹ kẹ ahwo nọ i bi kru ẹgbakiete rai kpobi ẹruore.
10. Eme u dhesẹ inọ ẹme nọ Jihova ọ ta kpahe omọvo ẹsejọ o re kie kpahe ahwo-akpọ kpobi?
10 Ẹsejọ Jihova ọ rẹ sae ta ẹme kpahe omọvo jọ, rekọ ẹme na ọ rẹ sae whaliẹ ahwo kpobi. Ma rẹ sae ruẹ onana evaọ oghẹrẹ nọ Daniẹl ọ fotọ ewezẹ nọ Nebukadneza ọ wezẹ kpahe ure ulogbo nọ a ko fihọ otọ. (Dan. 4:10-27) Dede nọ ewezẹ yena o jọ oma Nebukadneza rugba, orugba riẹ o kẹre vrẹ ere. U dhesẹ inọ abọ esuo Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ otọakpọ, onọ ivie nọ i no oma Devidi ze a je su, o te wariẹ muhọ nọ ikpe idu ivẹ egba isoi gbe udhe (2,520) e vrẹ no, onọ u muhọ evaọ 607 B.C.E. * Ọghẹnẹ ọ rehọ esuo ọkpokpọ mu obọ odhiwu onọ u ti su otọakpọ na okenọ ọ rọ Jesu Kristi mu Ovie evaọ ukpe 1914. Dai roro epanọ esuo Uvie na o te rọ wha eghale ze, enọ ahwo nọ i bi yoẹme a bi rẹro rai anwẹdẹ na.
“Thọe no Obọ Utori na Ọ Nya”
11. Didi oware eme ọ Elahu i dhesẹ kpahe Ọghẹnẹ?
11 Nọ Elahu ọ jẹ ta ẹme kẹ Job, ọ ta kpahe ‘ukọ odhiwu, amiunugu, omọvo jọ evaọ odu ahwo na, ọnọ ọ ta oware nọ uwoma kẹ ahwo.’ Kọ eme o te via otẹrọnọ amiunugu na ọ ‘lẹ Ọghẹnẹ, a te je yo olẹ riẹ?’ Elahu ọ ta nọ: ‘Ọghẹnẹ o ti riwi ei aro, ọ vẹ jẹ ta nọ, “Thọe no obọ Utori na ọ nya, keme mẹ ruẹ ọnọ a rọ tae no; jọ oma riẹ uzihe ruọ oboba wọhọ oma ọmaha, re o zihe ruọ ọmoha avọ ogaga epaọ oke ọsosuọ riẹ.”’ (Job 33:23-26) Eme yena i dhesẹ inọ u no Ọghẹnẹ eva ze re ọ jẹ ‘ẹtanigbo’ rehọ fiki ahwo-akpọ nọ i kurẹriẹ.—Job 33:24.
12. Didi ẹruore eme ọ Elahu e kẹ ahwo-akpọ kpobi?
12 Ẹsejọhọ Elahu o wo otoriẹ ẹtanigbo na vọvọ họ, wọhọ epanọ eruẹaro na a wo otoriẹ eware jọ nọ a kere kpahe he na. (Dan. 12:8; 1 Pita 1:10-12) Ghele na, eme ọ Elahu i dhesẹ inọ ẹdẹjọ Ọghẹnẹ o ti mi idhe ẹtanigbo o ve ti si owho gbe uwhu no otọ kẹ ahwo. Eme ọ Elahu e kẹ omai ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Obe Job o te je dhesẹ inọ ẹkparomatha ọ rẹ te jọ.—Job 14:14, 15.
13. Didi erere eme ọ Elahu i wo kẹ Ileleikristi?
13 Nẹnẹ, eme ọ Elahu i gbe wo erere kẹ ima Ileleikristi buobu enọ i bi rẹro inọ a te zọ okenọ a te raha uyerakpọ nana. Ekpako soso nọ e zọ ruọ akpọ ọkpokpọ na a te wariẹ wo ogaga oke uzoge rai. (Evia. 7:9, 10, 14-17) Ofariẹ, oma o be were idibo Ọghẹnẹ inọ kẹle na a te ruẹ enọ e kparoma ze nọ a te wariẹ wo oma oke uzoge rai. Rekọ, re Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a te wo uzuazọ sebaewhuo evaọ obọ odhiwu, yọ re “igodẹ efa” erọ Jesu a te wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ, a re fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo Kristi.—Jọn 10:16; Rom 6:23.
A te Lọ Uwhu No
14. Eme u dhesẹ inọ re emọ Izrẹl a wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ orọnikọ Uzi Mosis na ọvo a gwọlọ họ?
14 Emọ nọ i no uyẹ Abraham ze a zihe ruọ orẹwho okenọ Ọghẹnẹ ọ reọvọ kugbe ai. Okenọ Jihova ọ jẹ kẹ ai Uzi na, ọ ta nọ: “Wha re koko ijaje mẹ gbe izi-ẹguae mẹ, enọ ohwo o koko ọvẹ zọ.” (Izerẹ 18:5) Rekọ, fikinọ a sai koko Uzi na gbagba ha, Uzi na u te dhesẹ ai fihọ erahaizi, fikiere a gwọlọ ẹtanigbo.—Gal. 3:13.
15. Eghale obaro vẹ Devidi o kere kpahe?
15 Nọ oke Mosis o vrẹ no, Jihova ọ kẹ amọfa ẹzi riẹ re a kere kpahe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Ol. 21:4; 37:29) Wọhọ oriruo, evaọ olezi Devidi jọ nọ ọ jọ ta kpahe okugbe eg’Ọghẹnẹ uzẹme eva Zayọn, o kere nọ: “Etẹe ỌNOWO o je guọvunu oghale uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—Ol. 133:3.
16. Eme Jihova ọ rọ ẹkwoma Aizaya ya eyaa kpahe “akpọ na kpobi”?
16 Jihova ọ kẹ Aizaya ẹzi riẹ kere kpahe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ. (Se Aizaya 25:7, 8.) Wọhọ epanọ “oware nọ a fi ruru ahwo” o rẹ sai bru ẹwẹ dhe na, ere uzioraha gbe uwhu e rrọ owha ogbẹgbẹdẹ kẹ ahwo-akpọ. Jihova ọ kẹ ahwo riẹ imuẹro inọ ọ te lọ uzioraha gbe uwhu no “akpọ na kpobi.”
17. Eme Mesaya na o ti ru re ma sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ?
17 Ofariẹ, roro kpahe oware jọ nọ a juzi kẹ emọ Izrẹl nọ a re ru kpahe ẹwe Azazẹl na. Ẹsiẹvo ẹgbukpe, evaọ Ẹdẹ Omavoro na, ozerẹ okpehru na ọ rẹ ‘rehọ abọ riẹ kpahe uzou ẹwe ọkpokpọ na, ọ vẹ ta izieraha ahwo Izrẹl kpobi fihọ uzou riẹ, o ve fi ai họ ehru uzou ẹwe na, ẹwe na ọ vẹ wọ izieraha na kpohọ obọ igbrẹwọ na.’ (Izerẹ 16:7-10, 21, 22) Aizaya ọ ruẹaro kpahe ẹtha Mesaya na, ọnọ o ti ru ọkpọ oware ovona, ọ vẹ te wha “edada” mai gbe “izieraha ibuobu” vrẹ, ọ vẹ rọ enẹ ru re ma sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Se Aizaya 53:4-6, 12.
18, 19. Didi ẹruore a fiẹgba họ eva Aizaya 26:19 gbe Daniẹl 12:13?
18 Jihova ọ rehọ ẹkwoma Aizaya ta kẹ ahwo riẹ Izrẹl nọ: “Ahwo nọ i whu no a rẹ te zọ, a rẹ te kpare oma. O whai enọ e be ria evaọ akpọ na, wha rọwo ze wha so ole oghọghọ! Keme ewhrọwhrọ ra ewhrọwhrọ elo, otọ o vẹte rehọ enọ iwhu no na rọ ze.” (Aiz. 26:19) Fikiere Ikereakere Hibru na e fodẹ ẹruore ẹkparomatha na avọ uzuazọ evaọ otọakpọ. Wọhọ oriruo, okenọ Daniẹl ọ kpako te enwenọ ikpe 100 no, Jihova ọ kẹ riẹ imuẹro nọ: “Who reti serihọ, who veti dikihẹ [oria] nọ a ghale kẹ owhẹ evaọ urere edẹ na.”—Dan. 12:13.
19 Fiki ẹruore ẹkparomatha na, Mata ọ ta kẹ Jesu kpahe oniọvo riẹ nọ o whu no nọ: “Mẹ riẹ nọ ọ rẹ te kparoma eva ẹkparomatha ẹdẹ urere.” (Jọn 11:24) Kọ iwuhrẹ Jesu gbe ebe nọ ilele riẹ a kere i nwene ẹruore nana? Kọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na o gbẹ rrọ ẹruore nọ Jihova ọ rọ kẹ ahwo-akpọ? Ma te kẹ iyo enọ nana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 10 Rri uzou avọ 6 orọ obe na Kezọ kẹ Eruẹaruẹ Daniẹl!
Kọ Whọ Sae k’Iyo Enọ Nana Vevẹ?
• Fiki ẹruore vẹ a ro zihe enama na ‘họ eware ifofe’?
• Eme o dhesẹ inọ Abraham ọ rọwo ẹkparomatha na?
• Didi ẹruore eme nọ Elahu ọ ta kẹ Job o kẹ ahwo-akpọ?
• Ẹvẹ Ikereakere Hibru na i ro fiẹgba họ ẹruore ẹkparomatha na avọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]
Eme nọ Elahu ọ ta kẹ Job e kẹ ẹruore inọ ẹdẹjọ Ọghẹnẹ o ti si owho gbe uwhu no otọ kẹ ahwo
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]
A kẹ Daniẹl imuẹro inọ ‘o re ti dikihẹ oria nọ a ghale kẹe evaọ urere edẹ na’