Esuo Jihova Ọ Mai Woma!
Esuo Jihova Ọ Mai Woma!
“Ọnọ ọ mai kpehru kpobi ọye o bi su uvie ahwo.”—DAN. 4:17.
1, 2. Eware vẹ jọ e whariẹ ze nọ esuo ohwo-akpọ o ro kie no?
ESUO ohwo-akpọ o kie no! Ohwo ọvo ọ rẹ vro riẹ hẹ. Oware jọ nọ o wha onana ze họ ahwo-akpọ a wo areghẹ nọ a rẹ sai ro su ziezi hi. Ekie esuo ahwo-akpọ o mae rrọ vevẹ nẹnẹ keme isu na buobu a rrọ ‘ahwo nọ i you omobọ rai, you igho, bi heri-oheri avọ oma-ovia gbe ekaela, a bi koko eyaa ha, a be raha odẹ ahwo, a wo oma-onyẹ hẹ, avọ ofu-ọkpoo, a bi mukpahe ahwo ezi, otu ovivie, avọ uzou-uveghe.’—2 Tim. 3:2-4.
2 Ikpe buobu nọ i kpemu, ọsẹgboni ọsosuọ mai a siọ esuo Ọghẹnẹ. Ẹsejọhọ a je roro nnọ onana o te whae ze nọ a ti ro su omobọ rai. Rekọ, kpakiyọ otọ esuo Setan a bi fi oma rai họ na. Esuo ohwo-akpọ evaọ otọ ekpakpọ Setan anwọ ikpe idu ezeza nọ i kpemu na, oye o wha ebẹbẹ buobu fihọ akpọ na nẹnẹ. (Jọn 12:31) Bi dhesẹ uyero ahwo-akpọ nẹnẹ, obe na The Oxford History of the Twentieth Century o ta inọ u fioka ha re ma “rẹro inọ ma sae te ruẹrẹ eware họ evaọ akpọ nana.” Obe na o tẹ jẹ ta nọ: “Ma tẹ be daoma ru akpọ na woma, orọnikọ omodawọ mai u ti kie ọvo ho, rekọ o te wha okpẹtu, esuo-ọgbahọ, gbe ẹmo ze.” Obe na o ginẹ ta gba inọ esuo ohwo-akpọ o kie no!
3. Ẹvẹ esuo Ọghẹnẹ o hae jọ Adamu avọ Ivi a gbẹ thọ uzi hi?
3 U yoma gaga inọ ọsẹgboni ọsosuọ mai a siọ esuo ọvuọvo nọ o re su ohwo-akpọ kiehọ, koyehọ esuo Ọghẹnẹ. Uzẹme, ma riẹ uzedhe oghẹrẹ nọ Jihova ọ hai ro su otọakpọ na ha o hae jọ nnọ Adamu avọ Ivi a yoẹme kẹe. Ghele na, u mu omai ẹro inọ esuo Ọghẹnẹ o hae vọ avọ uyoyou gbe ababọ ọriẹwẹ. (Iruẹru 10:34; 1 Jọn 4:8) Nọ Ọghẹnẹ ọ vọ avọ areghẹ na, o rẹ sai je mu omai ẹro inọ o hae jọ nọ ohwo-akpọ ọ roma kpotọ kẹ esuo riẹ, ma hae whaha ethobọ kpobi nọ i no esuo ohwo-akpọ ze no. Esuo-Ọghẹnẹ o hai “ru ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi rọ kẹ ae.” (Ol. 145:16) O hae jọ esuo ọgbagba. (Izie. 32:4) U yoma kẹhẹ inọ ahwo-akpọ a siọ esuo Ọghẹnẹ.
4. Kọ Setan o wo udu nọ o re ro ru onọ u je rie?
4 Ghele na, u fo re ma kareghẹhọ inọ dede nọ Jihova ọ kẹ ahwo-akpọ uvẹ re a su omobọ rai, ọ riẹ inọ ọye o wo udu nọ o re ro su emama riẹ. Makọ ovie Babilọn o vuhumu inọ “Ọnọ ọ mai kpehru kpobi ọye o bi su uvie ahwo.” (Dan. 4:17) Ukuhọ riẹ, Uvie Ọghẹnẹ u ti ru nọ ahwo kpobi a ti ro ru oreva riẹ. (Mat. 6:10) Uzẹme inọ Jihova ọ kẹ Setan uvẹ evaọ ubroke re ọ jọ “ọghẹnẹ akpọ nana” re o dhesẹ ehaise riẹ fihọ ọrue. (2 Kọr. 4:4; 1 Jọn 5:19) Ghele na, Setan ọ re sae la vrẹ umutho udu nọ Jihova ọ kẹ riẹ na ha. (2 Irv. 20:6; wawo Job 1:11, 12; 2:3-6.) Yọ no anwọ okenọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma akpọ na ze, eg’Ọghẹnẹ e re kare akpọ na ha dede nọ a be rria akpọ nọ Ọwegrẹ ologbo Ọghẹnẹ o bi su.
Okenọ Ọghẹnẹ O je Su Izrẹl
5. Didi eyaa emọ Izrẹl a ya kẹ Ọghẹnẹ?
5 No oke Ebẹle rite oke Abraham, ahwo buobu a gọ Jihova a te je koko ijaje riẹ. (Hib. 11:4-22) Evaọ oke Mosis, Jihova o lele emọ Jekọp re ọvọ, a te ti zihe ruọ orẹwho Izrẹl. Evaọ 1513 B.C.E., emọ Izrẹl a ya eyaa inọ Jihova ọvo ọ rẹ jọ Osu rai, ta nọ: “Onọ ỌNOWO na ọ ta kpobi ma re ruẹ.”—Ọny. 19:8.
6, 7. Okenọ Ọghẹnẹ o je su emọ Izrẹl, ẹvẹ akpọ ọ jọ kẹ ae?
6 Orọnikọ gheghe Jihova ọ rọ salọ emọ Izrẹl re a jọ ahwo riẹ hẹ. (Se Iziewariẹ 7:7, 8.) Orọnikọ ọ salọ ae re u woma kẹ ae ọvo ho, rekọ re a se isẹi kẹ odẹ gbe esuo riẹ, yọ onana o mai wuzou. Emọ Izrẹl a rẹ te jọ isẹri kẹ akpọ na kpobi inọ Jihova họ Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na. (Aiz. 43:10; 44:6-8) Fikiere, Jihova ọ ta kẹ orẹwho na nọ: “Keme whai ahwo aghọ kẹ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai, ỌNOWO ọ sanọ owhai re wha jọ ahwo nọ o woi, no udevie ahwo kpobi nọ e rọ evaọ akpọ na.”—Izie. 14:2.
7 Nọ Ọghẹnẹ o je su emọ Izrẹl ọ jẹ kareghẹhọ inọ a gba ha. Eva oke ovona, izi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai e jọ gbagba, yọ i dhesẹ oghẹrẹ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ via. A rẹ jọ izi nọ Jihova ọ rehọ ẹkwoma Mosis kẹ ae ruẹ ẹfuọ Ọghẹnẹ, epanọ o you uvi-ẹdhoguo te, erọvrẹ riẹ, gbe odiri riẹ. Uwhremu na, evaọ etoke Joshua, emọ Izrẹl a koko ijaje Jihova a tẹ reawere udhedhẹ gbe eghale riẹ. (Jos. 24:21, 22, 31) Oghẹrẹ nọ eware i ro woma kẹ emọ Izrẹl evaọ oke yena u dhesẹ epanọ esuo Jihova o woma te.
Okpẹtu nọ Esuo Ohwo-Akpọ Ọ rẹ Wha Ze
8, 9. Eme emọ Izrẹl a yare, kọ eme o no rie ze?
8 Uwhremu na, emọ Izrẹl a jẹ siọ esuo Ọghẹnẹ n’oke t’oke, fiki onana ọ gbẹ jẹ thọ ae he. Emọ Izrẹl a tẹ te ta kẹ Samuẹle ọruẹaro na inọ a gwọlọ ovie. Jihova ọ tẹ ta kẹ Samuẹle inọ ọ rehọ ovie mu kẹ ae. Rekọ, Jihova o fibae nọ: “Orọnọ owhẹ a se he, rekọ mẹ a se nọ mẹ jọ ovie rai hi.” (1 Sam. 8:7) Dede nọ Jihova ọ kẹ emọ Izrẹl uvẹ re a wo ovie, ọ vẹvẹ e rai unu inọ okpẹtu o ti no esuo ohwo-akpọ ze.—Se 1 Samuẹle 8:9-18.
9 Ikuigbe i dhesẹ inọ epanọ Jihova ọ vẹvẹ e rai unu na ere o ginẹ via. Esuo ohwo-akpọ nọ emọ Izrẹl a gwọlọ na o wha ebẹbẹ buobu se ai, maero nọ ovie nọ ọ daezọ izi Ọghẹnẹ hẹ o te bi su. Ma te roro kpahe oware nọ o via kẹ emọ Izrẹl, u re fi obọ họ kẹ omai riẹ oware nọ esuo ahwo o gbẹ re wha ewoma ze he. Ginọ uzẹme inọ isu jọ a rẹ lẹ se Ọghẹnẹ re ọ ghale omodawọ nọ a be rọ gwọlọ udhedhẹ gbe omofọwẹ, rekọ ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ sae rọ ghale enọ i bi yoẹme riẹ hẹ?—Ol. 2:10-12.
Orẹwho Okpokpọ nọ Ọghẹnẹ O Bi Su
10. Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ siọ orẹwho Izrẹl?
10 Orẹwho Izrẹl ọ gọ Jihova ziezi hi. Uwhremu na, a siọ Mesaya nọ Ọghẹnẹ o ro mu, fikiere Jihova ọ tẹ se ae jẹ jiroro inọ ọ te rehọ orẹwho ọkpokpọ jọ ro nwene ai. Fiki onana, evaọ 33 C.E., Jihova ọ tẹ rehọ ukoko Ileleikristi nọ a wholo na ro mu. Ukoko yena o te zihe ruọ orẹwho ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ o bi su. Pọl o se orẹwho nana ‘Izrẹl Ọghẹnẹ.’—Gal. 6:16.
11, 12. Oghẹrẹ vẹ emọ Izrẹl avọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ a ro thoma?
11 Eware jọ e riẹ nọ orẹwho Izrẹl avọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ na a ro wo ohẹriẹ, yọ a thoma re. Wo ohẹriẹ no Izrẹl anwae na, ukoko Ileleikristi na o wo ovie ohwo-akpọ họ, yọ a rẹ rọ erao dheidhe fiki izieraha ha. Edhere jọ nọ a ro thoma họ a wo ekpako. (Ọny. 19:3-8) Ekpako Ileleikristi yena orọnọ isu a rrọ kẹ uthuru na ha. Ukpoye, a rẹ sẹro ukoko na, jẹ rehọ oma rai kpobi kẹ iruo ukoko na. A rẹ rehọ uyoyou yeri kugbe inievo na kpobi, bru ọghọ họ ai kpobi oma.—2 Kọr. 1:24; 1 Pita 5:2, 3.
12 Nọ enọ e rrọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ na avọ otu “igodẹ efa” na a te roro kpahe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ro yeri kugbe emọ Izrẹl, a re wo ovuhumuo ziezi kẹ Jihova gbe esuo riẹ. (Jọn 10:16) Wọhọ oriruo, ikuigbe i dhesẹ inọ uruemu ivie nọ i je su Izrẹl u kpomahọ enọ e jọ otọ rai gaga. Onana o rẹ kareghẹhọ enọ e rrọ ekpako nẹnẹ inọ, dede nọ a rrọ isu hu wọhọ ivie nọ i je su Izrẹl, a rẹ jọ enọ a rẹ sae raro kele ẹrọwọ rai.—Hib. 13:7.
Epanọ Jihova O bi ro Su Nẹnẹ
13. Oware ulogbo vẹ o via evaọ 1914?
13 Ileleikristi nẹnẹ a be jọ akpọ na ta usiuwoma inọ esuo ohwo-akpọ o bi ti kuhọ kẹle. Evaọ 1914, Jihova ọ rehọ Uvie riẹ mu obọ odhiwu, ọ tẹ rehọ Jesu Kristi mu Ovie ọrọ Uvie na. Eva oke yena, ọ kẹ Jesu udu re “o kpe avọ obọ-okparọ.” (Evia. 6:2) Jihova ọ ta kẹ Ovie ọkpokpọ nọ o ro mu na nọ: “Jọ eva evie ewegrẹ ra tahọ ae obọ!” (Ol. 110:2) U yoma kẹhẹ inọ erẹwho na a rọwo vievie he inọ a rẹ roma kpotọ kẹ esuo Jihova. A gbe bi ru epaọ ẹsenọ “Ọghẹnẹ ọ rọ họ.”—Ol. 14:1.
14, 15. (a) Ẹvẹ Uvie Ọghẹnẹ u bi ro su omai nẹnẹ, kọ enọ vẹ ma rẹ nọ oma mai? (b) Ẹvẹ ma be rọ ruẹ nẹnẹ inọ esuo Ọghẹnẹ ọ mai woma?
14 Umutho utu ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ na a gbẹ rrọ otọakpọ na, yọ ahwo nana nọ e rrọ inievo Jesu na, a gbẹ rrọ “unuẹworo Kristi.” (2 Kọr. 5:20) A rehọ e rai mu wọhọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na re a rẹrote jẹ rehọ emu abọ-ẹzi rọ ko enọ a rọ ẹzi wholo na gbe igodẹ efa nọ i bi dhe ebuebu, enọ i te ima buobu no nẹnẹ nọ i wo ẹruore ẹria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Mat. 24:45-47; Evia. 7:9-15) Emuore abọ-ẹzi nọ ọ dafia nẹnẹ na yọ imuẹro inọ Jihova ọ be ghale omodawọ enọ ọ be rọ sẹro mai na.
15 U re woma re ohwo kpobi ọ nọ oma riẹ nọ: ‘Kọ mẹ riẹ iruo nọ i fo inọ me re ru evaọ ukoko na? Kọ mẹ be roma kpotọ kẹ oghẹrẹ nọ Jihova o bi ro su omai? Kọ oma o be were omẹ inọ mẹ yọ omọvo enọ Uvie Jihova u bi su? Kọ mẹ gba riẹ mu inọ mẹ rẹ gbẹ rehọ utho ẹgba mẹ kpobi ta kẹ amọfa kpahe Uvie Ọghẹnẹ?’ U no ukoko na soso eva ze re o roma kpotọ kẹ Ugboma Esuo na gbe ekpako ukoko na. Ere ma re ro dhesẹ inọ ma gwọlọ nnọ Ọghẹnẹ o su omai. (Se Ahwo Hibru 13:17.) Omaurokpotọ kẹ enọ e be kobaro na o rẹ lẹliẹ omai wo okugbe nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ evaọ akpọ nana nọ ozighi ọ vọ na. O rẹ jẹ wha udhedhẹ gbe ẹrẹreokie ze, wha orro se Jihova, u ve dhesẹ inọ esuo riẹ ọ mai woma.
Esuo Jihova Ọ te Kparobọ
16. Eware ivẹ vẹ ohwo kpobi ọ rẹ jọ salọ nẹnẹ?
16 Oke o kẹlino nọ a ti ro ku avro nọ Ẹdhọ ọ wha ze evaọ ọgbọ Idẹn na họ. Fikiere, enẹna họ oke nọ ahwo a rẹ rọ salọ. Ohwo kpobi ọ rẹ salọ sọ ọ rẹ jẹ esuo Jihova rehọ hayo ọ rẹ talamu esuo ohwo-akpọ. Ma wo uvẹ-ọghọ nọ ma re ro fi obọ họ kẹ ahwo evezi re a jẹ emamọ iroro. Kẹle na, eva Amagẹdọn, esuo Jihova o ti nwene egọmeti ahwo-akpọ nọ e rrọ otọ Setan. (Dan. 2:44; Evia. 16:16) Esuo ohwo-akpọ o ve ti kuhọ, Uvie Ọghẹnẹ u ve ti su otọakpọ na kpobi. Kọ enẹ o te rọ jọ vevẹ inọ esuo Jihova ọ mai woma.—Se Eviavia 21:3-5.
17. Eware vẹ i re fi obọ họ kẹ otu omaurokpotọ salọ esuo nọ ọ mai woma?
17 U re woma re ahwo nọ avro o gbẹ rrọ udu sọ esuo Jihova a rẹ salọ a roro kpahe irere nọ esuo Ọghẹnẹ o te wha se ahwo. Esuo ohwo-akpọ o re sai ku ẹbẹbẹ ethube avọ ozighi ọkparesuọ họ họ. Esuo Ọghẹnẹ o ti si ahwo muomu kpobi no otọakpọ. (Ol. 37:1, 2, 9) Esuo ohwo-akpọ o lẹliẹ ahwo fi emo buobu no, rekọ esuo Ọghẹnẹ o ti ru ‘ẹmo serihọ ri te oka akpọ.’ (Ol. 46:9) Esuo Ọghẹnẹ o ti tube ru nọ udhedhẹ o te rọ jọ udevie ahwo-akpọ gbe erao! (Aiz. 11:6-9) Uvuhu gbe ohọwo e be lahiẹ ahwo anwẹnọ ahwo-akpọ a bi ro su, rekọ esuo Ọghẹnẹ u ti si ai no. (Aiz. 65:21) Makọ isu nọ i wo ọdawẹ a re sai si ẹyao gbe uwhu no ho, rekọ evaọ otọ esuo Ọghẹnẹ, te ekpako na gbe enọ e be mọ a te wariẹ zihe ruọ izoge. (Job 33:25; Aiz. 35:5, 6) Otọakpọ na kpobi o bi ti zihe ruọ aparadase, a te kpare enọ i whu no ze dede.—Luk 23:43; Iruẹru 24:15.
18. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ inọ ma rọwo nnọ esuo Ọghẹnẹ ọ mai woma?
18 Ẹhẹ, esuo Ọghẹnẹ o ti si ebẹbẹ nọ Setan ọ wha ze kpobi no nọ ọ bẹbẹ ọsẹgboni ọsosuọ mai họ kiemuku Ọmemama rai. Dai roro iei, Setan ọ wha ọraha ze te ikpe idu ezeza (6,000) no, rekọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ ẹkwoma Kristi ruẹrẹ eware na kpobi họ evaọ ikpe odu ọvo (1,000)! Esuo Ọghẹnẹ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ! Mai enọ i bi se isẹri kẹ Ọghẹnẹ mai, ma jẹ riẹ rehọ wọhọ Osu mai. Fikiere, joma dhesẹ kẹdẹ kẹdẹ, ẹhẹ, ẹsikpobi inọ Jihova ma be gọ, inọ otọ Uvie riẹ ma rrọ, gbe nnọ mai yọ Isẹri riẹ. Joma gbẹ hae ta kẹ enọ e gwọlọ gaviezọ kpobi inọ esuo Jihova ọ mai woma.
Eme Ma Wuhrẹ Kpahe Esuo Ọghẹnẹ Evaọ . . .
[Enọ Uwuhrẹ]
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Jihova o ri siobọno esuo riẹ ẹdọvo ho
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]
Omaurokpotọ kẹ esuo Jihova o rẹ wha okugbe akpọ-soso ze