Obe nọ U re Fi Obọ Họ kẹ Izoge Kareghẹhọ Ọnọ Ọ Ma Rai

OWARE wọhọ ikpe idu esa (3,000) nọ e vrẹ, Solomọn ovie nọ o wo areghẹ na o kere nọ: “Kareghẹhọ ọnọ ọ ma owhẹ evaọ oke ọmoha ra.” (Ọtausi. 12:1) Izoge Ileleikristi a wo oware ofa jọ nọ u re fi obọ họ kẹ ai ru ere. A siobọno obe na, Questions Young People Ask—Answers That Work, Uko avọ 2, eva Ikokohọ Ubrotọ nọ uzoẹme riẹ o rrọ “Jọ Ẹzi Ọghẹnẹ Ọ Kpọ Owhẹ,” onọ Isẹri Jihova a jọ akpọ soso ru no May 2008 rite January 2009.

Oware ọsosuọ nọ whọ rẹ jọ obe na ruẹ họ ileta nọ Ugboma Esuo na o kere se emoha. Abọjọ ileta na o ta nọ: “Ma bi rẹro inọ evuẹ nọ e rrọ obe nana i ti fi obọ họ kẹ owhai mugba kẹ ebẹbẹ gbe edawọ nọ i bi te izoge nẹnẹ, obe nana u ve je ti dhesẹ kẹ owhai epanọ wha rẹ rọ jiroro nọ e rọwokugbe oreva Ọghẹnẹ.”

U gine fo re esẹgbini a wuhrẹ emọ rai re a yoẹme kẹ Ọnowo na. (Ẹf. 6:4) O rẹ jọ bẹbẹ kẹ izoge re a jiroro kẹ omobọ rai, fikiere a rẹ gwọlọ re ohwo jọ o dhesẹ onọ a re ru kẹ ae. Ẹvẹ whọ sai ro fi obọ họ kẹ ọmọ ra wo erere no obe nana ze? Whọ te jọ obotọ na ruẹ eware jọ nọ e rẹ sai fi obọ họ kẹ owhẹ.

▪ Wo ẹkẹ obe ra re whọ jẹ riẹ eme nọ e rrọ eva riẹ ziezi. Oware nọ onana o gwọlọ orọnikọ thakpinọ who se obe na ọvo ho. Whọ rẹ jẹ daoma muẹrohọ epanọ a fi eme na họ. Orọnikọ oware nọ u woma gbe onọ u yoma ọvo obe na u re fi obọ họ kẹ izoge vuhumu hu, rekọ u re je fi obọ họ kẹ ai “wo areghẹ.” (Hib. 5:14) O tẹ jẹ kẹ ae ohrẹ kpahe epanọ a re ro ru oware nọ u woma. Wọhọ oriruo, Uzou avọ 15 (“How Can I Resist Peer Pressure?” [Ẹvẹ Mẹ Sai Ro Mugba kẹ Otunyẹ Ọhwa?]) orọnikọ o ta kẹ izoge epanọ a rẹ rọ whaha eyoma ọvo ho. Uzou nana u dhesẹ epanọ izoge a sae rọ rehọ ehri-izi Ebaibol ku ebẹbẹ họ gbe epanọ ‘a rẹ rọ kiyo’ enọ ahwo nọ e gwọlọ riẹ kpahe edikihẹ rai.—Kọl. 4:6.

▪ Rehọ enọ nọ ohwo ọ sae rọ kiẹ oma riẹ riwi na ru iruo ziezi. Dede nọ fiki izoge a ro kere enọ nana, kọ whọ gbẹ kiyo enọ nana fihọ  obe ra? * Wọhọ oriruo, who te bi roro kpahe enọ ivẹ nọ a nọ kpahe usu ọmọtẹ avọ ọmọzae evaọ ẹwẹ-obe avọ 16 na, daoma roro kpahe eriwo nọ who wo kpahe enọ yena okenọ whọ jọ ikpe ọmọ ra. Whọ rẹ sae kuyo enọ na fihọ aro enọ na, oghẹrẹ nọ whọ hae kiyo na okenọ whọ jọ uzoge. Whọ vẹ nọ oma ra nọ: ‘Nọ anwọ oke uzoge mẹ ze rite enẹna, ẹvẹ oghẹrẹ nọ me rri ẹme nana o nwene te no? No anwọ oke uzoge mẹ ze, ẹvẹ me wo areghẹ te no, kọ ẹvẹ mẹ sae rọ rehọ areghẹ nana wuhrẹ ọmọ mẹ?’

▪ Who rri eme nọ ọmọ ra o kere fihọ obe riẹ hẹ. Ẹjiroro nọ a ro kere enọ nọ ohwo ọ rẹ rọ kiẹ oma riẹ riwi na họ re o kere uyo riẹ fihọ obe na hayo re o roro kpahe ẹme na. Utee ra họ re whọ riẹ oware nọ o rrọ udu ọmọ ra, orọnikọ re who se eme nọ o kere he. Evaọ ẹwẹ-obe avọ 3 ọrọ uzoẹme na “A Note to Parents” (Ovuẹ Rọkẹ Esẹgbini), obe na o ta nọ: “Re emọ rai a sai kere oware nọ o ginẹ rrọ eva rai, wha rẹ jọ kugbe ai hi nọ a te bi ru onana. Oke ofa, a sae rọ eme nọ a kere na t’ẹme kugbe owhẹ.”

A rẹ Sae Rehọ iẹe Ru Uwuhrẹ Ebaibol Uviuwou

Obe ọ Young People Ask, Uko avọ 2 na yọ obọdẹ obe nọ a re ro ru Uwuhrẹ Ebaibol Uviuwou. Nọ orọnọ obe na u wo onọ kẹ edhe-ẹme kpobi hi na, ẹvẹ a sae rọ rehọ iẹe ru uwuhrẹ Ebaibol? Kọ who gbe ru uwuhrẹ na oghẹrẹ nọ u re ro kiehọ emọ ra oma?

Wọhọ oriruo, o rẹ sae were iviuwou jọ re a ru idhesẹvia nọ a te bi wuhrẹ uzoẹme na, “Omaruẹrẹ Kpahe kẹ Otunyẹ Ọhwa” evaọ ẹwẹ-obe avọ 132 gbe 133. Onọ ọsosuọ nọ o rrọ etẹe o rẹ sai fi obọ họ kẹ ọmọ ra riẹ oware nọ o mae rrọ ẹbẹbẹ kẹe. Onọ avivẹ na o fodẹ oria nọ ọ te mae jọ rẹriẹ ovao ku ẹbẹbẹ yena. U dhesẹ oware nọ u re no iroro nọ ọmọ ra ọ jẹ ze, u te je bi fi obọ họ kẹ ọmọ ra re o roro ẹme nọ ọ rẹ kpahe re ọ sae kwa odawọ na no oma, dhesẹ kẹ ohwo ọdekọ na inọ o du raha oke riẹ hẹ, hayo dhesẹ kẹe inọ ọ be wha enwoma se omobọ riẹ. Fi obọ họ kẹ ọmọ ra riẹ uyo nọ ọ rẹ sae kpahe lọlọhọ ududu.—Ol. 119:46.

Obe nọ U re Fi Obọ Họ kẹ Owhai Ta Ẹme Kugbe

Obe ọ Young People Ask, Uko avọ 2 na o tuduhọ izoge awọ re a lele esẹgbini rai ta ẹme. Wọhọ oriruo, ekpẹti jọ e riẹ nọ i re fi obọ họ kẹ esẹgbini avọ emọ rai t’ẹme kpahe eme nọ e rẹ vuoma, ekpẹti wọhọ “How Can I Talk to Dad or Mom About Sex?” (Ẹvẹ Mẹ Sae rọ Ta  Ẹme Kugbe Ọsẹgboni Mẹ Kpahe Owezẹ Ezaveyae?, ẹwẹ-obe avọ 63-64) gbe “Talk to Your Parents!” (Lele Ọsẹgboni Ra Ta Ẹme, ẹwẹ-obe avọ 189). Ọmọtẹ ikpe 13 jọ o kere nọ: “Obe nana o kẹ omẹ udu nọ mẹ rẹ rọ t’ẹme kugbe ọsẹgboni mẹ kpahe eware nọ e rrọ omẹ udu, makọ eware nọ me ru.”

Obe nana o re je fi obọ họ kẹ esẹgbini lele emọ rai ta ẹme evaọ idhere efa. Ẹkpẹti nọ uzoẹme riẹ o rrọ “What Do You Think?” (Ẹvẹ Who Roro?) o rrọ ekuhọ uzoẹme kpobi. Orọnikọ a rẹ rehọ iẹe kiẹ uzoẹme na riwi ọvo ho rekọ uviuwou o rẹ sae rehọ iẹe ta ẹme kugbe. Ẹkpẹti jọ ọ rrọ ubrobọ ekuhọ uzoẹme kpobi, onọ o ta nọ “Action Plan!” (Owọ nọ Whọ te Jẹ!) Ẹkpẹti nana o kẹ izoge uvẹ nọ a re ro kere epanọ a ti ro fi eware nọ a jọ uzoẹme na wuhrẹ họ iruo. Abọ urere ọrọ ẹkpẹti “Owọ nọ Whọ te Jẹ!” na o ta nọ: “Onọ nọ mẹ be te nọ ọsẹ hayo oni mẹ kpahe ẹme nana họ . . . ” Onana o rẹ sai fi obọ họ kẹ emaha rẹroso esẹgbini rai kẹ emamọ ohrẹ.

Riẹ Oware nọ O Rrọ Udu Ọmọ Ra!

Whọ tẹ rrọ ọsẹ hayo oni, utee ra họ re whọ riẹ oware nọ o rrọ udu ọmọ ra. Obe na, Young People Ask, Uko avọ 2 o sai fi obọ họ kẹ owhẹ ru ere. Joma ruẹ epanọ ọsẹ jọ ọ jẹ hae rọ rehọ eme nọ e rrọ obe na ta ẹme kugbe ọmọtẹ riẹ.

“U wo emamọ eria jọ nọ mẹ avọ ọmọtẹ mẹ, Rebekah, ma re kpohọ ẹsikpobi. Me muẹrohọ nọ eria nana i re fi obọ họ kẹe ta ẹme nọ ọ rrọ udu riẹ kpobi.

“Oware ọsosuọ nọ ma jọ obe nana ta ẹme kpahe họ ileta ọ Ugboma Esuo na gbe ‘Ovuẹ Rọkẹ Esẹgbini.’ Mẹ ta kẹ ọmọtẹ mẹ nọ, wọhọ epanọ a kere fihọ ẹwẹ-obe avọ 3 na, ọ rẹ sai kere eme nọ u je rie kpobi fihọ obe riẹ. Mẹ tẹ jẹ ta kẹe nọ me ti rovie obe na rri eme nọ o kere he.

“Mẹ kẹ Rebekah uvẹ re ọ salọ izoẹme nọ ma rẹ ta ẹme kpahe jẹ fodẹ enọ ọ gwọlọ nọ ma kake ta kpahe. Uzoẹme ọsosuọ nọ ọ salọ họ ‘Should I Play Electronic Games?’ (Kọ Aruọzaha Ekọmputa I Woma kẹ Omẹ?) U gbe omẹ unu gaga nọ ọ rọ salọ oyena. Rekọ u wo oware nọ u ru rie salọ iẹe. Egbẹnyusu riẹ a be hae zaha ekpehre aruọzaha ekọmputa jọ. Mẹ riẹ hẹ inọ aruọzaha yena ọ vọ avọ ozighi gbe ikpehre eme. Rekọ ọmọtẹ mẹ ọ ta eme nana kpobi kẹ omẹ evaọ okenọ ma jẹ ta ẹme kpahe ẹkpẹti na “Owọ nọ Whọ te Jẹ!” nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 251. Ẹkpẹti yena o te je fi obọ họ kẹ Rebekah riẹ ẹme nọ ọ rẹ ta kẹ ohwo nọ ọ gwọlọ bẹbẹ iẹe ruọ aruọzaha yena.

“Rebekah ọ tẹ ta eme nọ o kere fihọ obe riẹ kẹ omẹ. Mẹ avọ ọmọtẹ mẹ ma rẹ ta eme buobu. Ọmọtẹ mẹ o te se eria jọ no me ve se, kẹsena ọ vẹ ta eva riẹ kpobi kẹ omẹ, jẹ ta kpahe iwoho gbe ekpẹti na. Onana o kẹ omẹ uvẹ nọ mẹ rọ ta kẹ iẹe oghẹrẹ nọ eware e jọ kẹ omẹ okenọ mẹ jọ uzoge, ọ vẹ ta kẹ omẹ epanọ eware e rrọ nẹnẹ. Ọ rẹ gwọlọ ta oware nọ o rrọ eva riẹ kpobi kẹ omẹ!”

Ababọ avro, eva e were owhai esẹgbini nọ a siobọno obe nana. Enẹna who wo uvẹ no nọ whọ sae rọ rehọ iẹe ru iruo ziezi. O rrọ irẹro Ugboma Esuo na inọ obe na Questions Young People Ask—Answers That Work, Uko avọ 2 na o te jọ oghale ulogbo kẹ uviuwou ra. Jọ u fi obọ họ kẹ ahwo kpobi, maero kọ izoge mai, re a “jọ eva Ẹzi nya.”—Gal. 5:16.

[Oruvẹ-obotọ]

[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]

Eme nọ Izoge jọ A be Ta

“Obe nana yọ onọ whọ rẹ keria totọ se je kpoka họ. A ru obe na re whọ sai kere onọ o rrọ udu ra fihọ eva riẹ, je roro kpahe onọ who re ru re whọ sai yere emamọ uzuazọ.”—Nicola.

“Ahwo a jẹ hae tudu họ omẹ awọ re me wo ogbẹnyusu ọmọzae. Abọ ọsosuọ obe nana u fi obọ họ kẹ omẹ ruẹ inọ makọ ẹme nọ ahwo a be ta kẹhẹ, me ri te ohwo nọ o re wo ogbẹnyusu ọmọzae he.”—Katrina.

“Ẹkpẹti na ‘Are You Thinking of Getting Baptized?’ (Kọ Who bi Roro Kpahe Ame-Ọhọ?) u fi obọ họ kẹ omẹ se ame-ọhọ mẹ gboja ziezi no. U ru omẹ wariẹ roro kpahe oghẹrẹ nọ me kru uwuhrẹ omobọ mẹ gbe olẹ ga te.”—Ashley.

“Dede nọ ọsẹgboni mẹ a wuhrẹ omẹ no oke emaha mẹ ze, obe nana u ru omẹ jiroro kẹ omobọ mẹ no kpahe oghẹrẹ uzuazọ nọ u fo nọ me re yeri. U te je fi obọ họ kẹ omẹ nọ mẹ rẹ rọ ta eva mẹ kpobi kẹ ọsẹgboni mẹ.”—Zamira.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]

Whai esẹgbini, wha riẹ eware nọ e rrọ eva obe nana ziezi

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 32]

Daoma riẹ oware nọ ọ rrọ udu ọmọ ra