Odẹ Ono A Rẹ Rọ Họ-ame, Kọ Fikieme?
Odẹ Ono A Rẹ Rọ Họ-ame, Kọ Fikieme?
“Fikiere wha wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi, wha họ ae ame evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri.”—MAT. 28:19.
1, 2. (a) Eme o jọ Jerusalẹm via evaọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ 33 C.E? (b) Fikieme ahwo buobu a rọ họ-ame?
JERUSALẸM ọ vọ avọ ahwo nọ i no erẹwho sa-sa ze. Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ 33 C.E., a je ru ehaa obọdẹ jọ yọ erara buobu a kuomagbe ehaa na. Rekọ oware igbunu jọ o tẹ via, kẹsena Pita ukọ na ọ tẹ kẹ obọdẹ ovuẹ jọ nọ u duobọte udu ahwo buobu. Ahwo Ju gbe ahwo erẹwho efa nọ i bu te idu esa (3,000) a te kurẹriẹ jẹ họ-ame. A te kuomagbe ukoko Ileleikristi nọ a ro mu obọ na. (Iruẹru 2:41) U muẹro inọ re a họ ahwo nana kpobi ame evaọ etẹre-ame nọ e jọ Jerusalẹm o lẹliẹ ẹwho na jọ zighi zighi.
2 Eme o wha riẹ ze nọ ahwo nana kpobi a rọ họ-ame? Evaọ ohiohiẹ ẹdẹ ọyena, “edo jọ nọ ọwọhọ ofou ologbo o no ehru ze.” Evaọ obọ uwou ehru nọ ilele Jesu nọ i bu te oware wọhọ udhozeza (120) a jọ, ẹzi ọfuafo ọ tẹ vọ ai oma. U gbe ezae gbe eyae nọ e dhẹ kuku unu nọ a ruẹ nnọ ilele na a be jẹ “evẹravẹrẹ.” Nọ a yo eme nọ Pita ọ ta, nọ u kugbe enọ ọ ta kpahe uwhu Jesu, o tẹ da ae te ẹzi. Kọ eme u fo nọ a re ru? Pita ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha kuevarẹriẹ re a họ owhai omomọvo ame fihọ evaọ odẹ Jesu Kristi . . . wha veti wo okẹ Ẹzi Ẹri na.”—Iruẹru 2:1-4, 36-38.
3. Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst, eme o gwọlọ nnọ ahwo Ju gbe erọ erẹwho efa nọ i kurẹriẹ a re ru?
3 Dai roro kpahe oghẹrẹ nọ ahwo Ju yena gbe enọ i no erẹwho efa ze nọ a gaviezọ kẹ Pita na a riẹ Ọghẹnẹ te no. Jihova họ Ọghẹnẹ rai nọ a be gọ anwẹdẹ. Yọ ẹkwoma Ikereakere Hibru na a riẹ kpahe ẹzi ọfuafo na, koyehọ ogaga iruo Ọghẹnẹ nọ ọ rọ ma akpọ na je bi ro ru eware efa. (Emu. 1:2; Ibr. 14:5, 6; 1 Sam. 10:6; Ol. 33:6) Rekọ eriariẹ yena ọvo i te he. O r’oja re a rọwo Jesu je vuhumu inọ ọye họ Mesaya na, ọnọ Ọghẹnẹ o ti ro siwi omai. Oyejabọ nọ Pita o ro dhesẹ nọ o r’oja re ‘a họ-ame evaọ odẹ Jesu Kristi.’ Taure ẹdẹ Pẹntikọst na o te ti te, Jesu nọ ọ kparoma ze no na ọ ta kẹ Pita avọ amọfa inọ a họ ahwo ame “evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri.” (Mat. 28:19, 20) Ame-ọhọ evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe ẹzi ẹri na o wo obọdẹ otofa evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, yọ ere o rọ nẹnẹ re. Otofa vẹ?
Evaọ Odẹ Ọsẹ Na
4. Rọkẹ enọ e be gọ Jihova anwẹdẹ, enwene vẹ o roma via?
4 Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, enọ e gaviezọ kẹ Pita na a be gọ Jihova anwẹdẹ. A be daoma koko izi riẹ, yọ fiki onana a rọ ziọ Jerusalẹm. (Iruẹru 2:5-11) Rekọ Ọghẹnẹ o nwene oghẹrẹ nọ o bi ro yeri kugbe ahwo-akpọ no. Ahwo Ju a gbẹ rọ ahwo agheghọ riẹ hẹ; a rẹ gbẹ sai wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ ẹkwoma izi Mosis nọ a re koko ho. (Mat. 21:43; Kọl. 2:14) Otẹrọnọ ahwo yena a gbẹ gwọlọ nya usu kugbe Jihova, a re ru oware ofa jọ.
5, 6. Eme ahwo Ju gbe enọ i no erẹwho efa ze na a ru re a ruẹse nya usu kugbe Ọghẹnẹ?
5 Oware nọ u fo nọ ahwo Ju yena a re ru họ, orọnikọ a re siomano Jihova ha, Ọnọ ọ ma rai. (Iruẹru 4:24) Ukpoye, eme Pita na i fi obọ họ kẹ enọ e gaviezọ kẹe vuhumu ziezi inọ Jihova yọ Ọsẹ oyoyou. O vi Mesaya na ze re o siwi jẹ rọ vrẹ ahwo-akpọ kpobi, te enọ e jẹ gaviezọ kẹ Pita na, enọ ọ ta kẹ inọ: “Ajọ ekru Izrẹl kpobi a riẹ re umu ai ẹro nọ Ọghẹnẹ o ru Jesu ọvo ọ nana nọ wha kare [veghe] na họ Ọnowo gbe Kristi.” Evaọ uzẹme, enọ i fi eme ọ Pita na họ iruo kpobi a rẹ sai yere Ọghẹnẹ kẹ eware nọ o ru kẹ enọ e gwọlọ wo emamọ usu kugbe ei.—Se Iruẹru Ikọ Na 2:30-36.
6 Ẹhẹ, ahwo Ju gbe enọ i no erẹwho efa ze na a vuhumu no inọ re a sae nya usu kugbe Jihova, a rẹ riẹ inọ ọye ọ rọ ẹkwoma Jesu wha esiwo ze. Fiki onana a ro kurẹriẹ no izieraha rai na, te uzioraha ọrọ uwhu Jesu nọ a wo obọ kugbe. Yọ oyejabọ nọ, edẹ nọ i lele i rie, a gbẹ rọ ‘ruabọhọ uwuhrẹ ikọ na.’ (Iruẹru 2:42) O lọhọ kẹ ai re a “rehọ fiki eva i fihọ [itieye] na bikẹle akaba uvie aruoriwo na.”—Hib. 4:16.
7. Oghẹrẹ vẹ ahwo buobu nẹnẹ a ro nwene eriwo rai kpahe Ọghẹnẹ no jẹ họ-ame evaọ odẹ Ọsẹ na?
7 Nẹnẹ, ima ahwo buobu nọ i no eghagha avọ eghagha ze a jọ Ebaibol na wuhrẹ uzẹme na no kpahe Jihova. (Aiz. 2:2, 3) Enọ e ta nọ Ọghẹnẹ ọ rọ họ gbe enọ i bi roro inọ ọ be daezọ mai hi a te ti vuhumu inọ Ọmemama jọ ọ ginẹ rọ nọ a rẹ sae nya usu okpekpe kugbe. Ejọ e jẹ gọ eghẹnẹ esanerọvo hayo emedhọ. Rekọ enẹna a wuhrẹ no inọ Jihova ọvo họ Ọghẹnẹ erumeru, yọ a bi se odẹ riẹ. Onana o nwani fo keme Jesu ọ ta nọ ilele riẹ a rẹ họ-ame evaọ odẹ Ọsẹ na.
8. Eme enọ e riẹ hẹ inọ ma reuku uzioraha no oma Adamu ze a re vuhumu kpahe Ọsẹ na?
8 Enọ i bi kurẹriẹ evaọ oke mai nana a te je wuhrẹ no inọ ma reuku uzioraha no oma Adamu ze. (Rom 5:12) Onana yọ oware okpokpọ nọ a rẹ rọwo. A rẹ sae rehọ ahwo yena dhesẹ ohwo nọ ọ be mọ rekọ ọ riẹ hẹ. Ẹsejọhọ oma o be hae dae. Yọ fikinọ ohwo ọvo ọ re ta kẹe nnọ ọ be mọ họ, o roro nọ oware ovo o thọ kugbei hi. Rekọ ẹyao ọ ginẹ riẹe oma. (Wawo 1 Ahwo Kọrint 4:4.) Kọ o tẹ ginẹ rọ ere, eme o re ru? Kọ o gbẹ rọ oware areghẹ re ọ gwọlọ emamọ umu nọ u re kpo ẹyao na? Epọvo na re, ahwo buobu nẹnẹ a wuhrẹ kpahe ẹyao sebaẹgba nọ Ebaibol e ta ẹme kpahe, je vuhumu inọ Ọghẹnẹ o wo umu nọ u re kpo ẹyao ọyena. Ẹhẹ, u re woma re enọ e riẹ Ọsẹ na ha kpobi a bru ei ze kẹ umu nana.—Ẹf. 4:17-19.
9. Eme Jihova o ru re ma sae nya emamọ usu kugbei?
9 Otẹrọnọ whọ roma mudhe kẹ Jihova Ọghẹnẹ jẹ họ-ame no, kiyọ who vuhumu no inọ re a nya usu kugbei o rẹ wha eghale ze. Ẹsiẹe whọ te rọ riẹ epanọ Ọsẹ ra Jihova o wo uyoyou te. (Se Ahwo Rom 5:8.) Dede nọ Adamu avọ Ivi a thuzi, Ọghẹnẹ ọ gbẹ edhere re mai emọ rai ma sae nya emamọ usu kugbei. Re onana o sae lọhọ, Ọghẹnẹ o vi Ọmọ ọghaghae riẹ ze re ọ ruẹ uye je whu. Kọ onana u gbe ru omai yoẹme kẹ Ọghẹnẹ no udu ze? Otẹrọnọ whọ re roma mudhe kẹ Ọghẹnẹ jẹ họ-ame he, kiyọ u fo re who ru ere.
Evaọ Odẹ Ọmọ Na
10, 11. (a) Oware ulogbo vẹ Jesu o ru kẹ owhẹ? (b) Ẹvẹ who rri uwhu Jesu ghare te?
10 Joma wariẹ roro kpahe ẹme nọ Pita ọ ta kẹ ogbotu na. O ru rie vẹ inọ a rẹ rọwo Jesu, koyehọ a rẹ họ-ame “evaọ odẹ . . . Ọmọ” na. Fikieme oyena o rọ jọ oja evaọ oke yena, kọ fikieme o rọ r’oja nẹnẹ? Ẹhẹ, re a rọwo Jesu jẹ họ-ame evaọ odẹ riẹ o gwọlọ nọ ohwo na o re vuhumu inọ fiki Jesu ma rẹ sae rọ nya usu kugbe Ọmemama na. Re a sai si ahwo Ju no ekela Uzi na, o gwọlọ nọ Jesu o re whu; rekọ orọnikọ ahwo Ju ọvo a wo erere no uwhu riẹ ze he. (Gal. 3:13) Ọ ta ahwo-akpọ kpobi no igbo. (Ẹf. 2:15, 16; Kọl. 1:20; 1 Jọn 2:1, 2) Re Jesu ọ sai ru onana, o thihakọ okienyẹ, ekela, olahiẹ, ukuhọ riẹ o te whu. Ẹvẹ idheidhe yena e ghare owhẹ obọ te? Dae rehọ iẹe nọ whẹ yọ ọmọ ikpe 12 nọ ọ jọ okọ-oyibo nọ a re se Titanic na, nọ u zue evaọ 1912. Whọ gwọlọ ruọ okọ osese jọ nọ a re ro fi obọ họ kẹ enọ okọ-oyibo o zue, rekọ okọ na o vọ no. Ọzae jọ nọ avọ aye riẹ a ruọ okọ osese na no ọ tẹ kpama zihe kpohọ okọ nọ u bi zue na, jẹ wọ owhẹ fihọ oria nọ ọ keria vẹre evaọ okọ osese na. Ẹvẹ who re rri ọzae na? Ọzae nana ọ rẹ thọrọ owhẹ ẹro ho. Dai roro eva nọ e were ọmọzae jọ nọ oware nana o ginẹ via kẹ. * Rekọ oware nọ Jesu o ru kẹ owhẹ a sae ruẹ unu gbiku riẹ hẹ. O whu re whọ sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.
11 Ẹvẹ o jọ owhẹ oma nọ who wuhrẹ nọ Ọmọ Ọghẹnẹ o whu kẹ owhẹ? (Se 2 Ahwo Kọrint 5:14, 15.) U muẹro nnọ oware nọ o ru kẹ owhẹ o da owhẹ ẹro. Oye o wọ owhẹ roma mudhe kẹ Ọghẹnẹ jẹ gbaemu inọ ‘who gbe yere uzuazọ kẹ oma obọ ra ofa ha, rekọ rọ kẹ ọnọ o whu fiki ra.’ Re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na u dhesẹ nọ who re wo ovuhumuo kẹ oware nọ Jesu o ru kẹ owhẹ je yoẹme kẹe wọhọ “Ovie uzuazọ na.” (Iruẹru 3:15; 5:31) Okenọ u kpemu who wo usu kugbe Ọmemama na ha, yọ who wo uvi ẹruore he. Rekọ fikinọ who fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo Jesu Kristi jẹ họ-ame no, who te mu usu họ ẹnya kugbe Ọsẹ na. (Ẹf. 2:12, 13) Pọl ukọ na o kere nọ: “Okejọ nọ ukpemu, wha jọ ewegrẹ Ọghẹnẹ evaọ eva rai gbe iroro rai; fiki epanọ iruo rai iyoma. Rekọ enẹna fiki uwhu Kristi evaọ oma iwo gbe azẹ riẹ, Ọghẹnẹ o je ku owhai gbe rọ kẹ oma riẹ, re o ru owhai fo.”—Kọl. 1:21, 22.
12, 13. (a) Ẹvẹ ame-ọhọ evaọ odẹ Ọmọ na u re kpomahọ oware nọ who re ru otẹrọnọ ohwo jọ o ru owhẹ thọ? (b) Nọ whọ họ-ame no evaọ odẹ Jesu na, eme u fo nọ who re ru?
12 Dede nọ whọ họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na, whọ riẹ inọ whọ gba ha. Whọ tẹ be hae kareghẹhọ onana u re fi obọ họ kẹ owhẹ kẹdẹ kẹdẹ. Wọhọ oriruo, ohwo jọ o te ru owhẹ eva dha, kọ whọ be hae kareghẹhọ nnọ whai imava wha gba ha? Whai imava wha gwọlọ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ vrẹ owhai, fikiere wha rẹ rọ vrẹ ohwohwo. (Mak 11:25) Jesu o bru ohare jọ ro dhesẹ epanọ u wuzou te re a rọ vrẹ amọfa, inọ: Olori ọrigbo jọ ọ rehọ isele ima udhosa nọ ọ riosa rọ vrẹ riẹ. Uwhremu na, ọrigbo yena o te mu ibe ọrigbo riẹ nọ ọ riosa isele udhusoi. Jesu o te ru ẹme na vẹ inọ: Ohwo nọ ọ rẹ rọ vrẹ oniọvo riẹ hẹ, Jihova ọ rẹ rọ vrẹ riẹ hẹ. (Mat. 18:23-35) Ẹhẹ, re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na u dhesẹ nọ whọ rẹ roma kpotọ kẹ Jesu, whọ vẹ jẹ daoma lele oriruo gbe iwuhrẹ riẹ, onọ u kugbe amọfa nọ ọ jẹ rọ vrẹ no eva ze.—1 Pita 2:21; 1 Jọn 2:6.
13 Fikinọ whọ gba ha, whọ sae nwane raro kele Jesu gbagba ha. Ghele na, fiki oma ra kpobi nọ who ro mudhe kẹ Ọghẹnẹ no, u fo re whọ dawo utho ẹgba ra kpobi re whọ raro kele Jesu. Onana o gwọlọ nọ who re siobọno uruemu anwae whọ vẹ whẹ okpokpọ na họ. (Se Ahwo Ẹfẹsọs 4:20-24.) Who te wo ogbẹnyusu jọ nọ whọ rẹ kẹ adhẹẹ, ẹsejọhọ whọ te gwọlọ raro kele uruemu ezi riẹ. Epọvo na, u fo re who wuhrẹ mi Kristi jẹ raro kele iei.
14. Ẹvẹ whọ sae rọ roma kpotọ kẹ Jesu, ọnọ ọ rrọ Ovie obọ odhiwu na?
14 Oware ofa jọ o riẹ nọ who re ru ro dhesẹ nọ whọ riẹ oware nọ o rrọ re a họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na. Ọghẹnẹ o “fi eware kpobi họ ọtahobọ eva otawọ [Jesu], o je ru ei wo uzou eware kpobi nọ erọ [ukoko na].” (Ẹf. 1:22) Fikiere whọ rẹ rọ oma kpotọ kẹ enọ Jesu o bi ro su ukoko na. Kristi ọ be rehọ ahwo-akpọ nọ e gba ha rọ kpọ ukoko na nẹnẹ, maero kọ ekpako na. Ẹjiroro nọ a rọ rehọ ekpako na mu họ re ‘a sae kpọ erezi na vi, rọkẹ ẹbọga oma Kristi.’ (Ẹf. 4:11, 12) Ohwo-akpọ nọ ọ gba ha ọ tẹ make thọ uzi, Jesu ọnọ ọ rrọ Ovie Uvie nọ ọ rrọ obọ odhiwu na ọ te kpọ eware vi evaọ oke gbe edhere nọ u je rie. Kọ whọ rọwo onana?
15. Otẹrọnọ whọ re họ-ame he, didi eghale whọ rẹ sai rẹro inọ who ti wo nọ whọ tẹ họ-ame no?
15 Ahwo jọ a re roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame he. Otẹrọnọ who ri ru ere he, kọ whọ gbẹ sae jọ eme nọ ma jọ obehru ta na ruẹ inọ onana họ oware nọ u fo nọ who re ru? Re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na o te lẹliẹ owhẹ wo eghale buobu.—Se Jọn 10:9-11.
Evaọ Odẹ Ẹzi Ọfuafo Na
16, 17. Eme u dhesẹ re whọ họ-ame evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na?
16 Eme u dhesẹ re ohwo ọ họ-ame evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na? Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, enọ e gaviezọ kẹ eme ọ Pita evaọ ẹdẹ Pẹntikọst na a riẹ kpahe ẹzi ọfuafo na. A tubẹ jọ etẹe rọ ibiaro rai ruẹ inọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ be rehọ ẹzi ọfuafo na ru iruo. Pita yọ omọvo enọ ‘Ẹzi Ẹri ọ vọ oma, enọ e jẹ jẹ evẹravẹrẹ.’ (Iruẹru 2:4, 8) Re a họ ahwo ame “evaọ odẹ” ẹzi ẹri na orọnikọ u dhesẹ nnọ ẹzi ẹri na yọ ohwo ho. Nẹnẹ, ahwo a bi ru eware buobu “evaọ odẹ egọmeti,” onana u dhesẹ inọ egọmeti yọ ohwo ho. Udu egọmeti a bi ro ru eware yena. Epọvo na re, ohwo nọ a họ-ame evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na o re vuhumu inọ ẹzi ọfuafo na yọ ogaga iruo Jihova, orọnikọ ohwo ho. Yọ ohwo nọ ọ họ-ame no ere ọ rẹ riẹ iruo nọ ẹzi ọfuafo na o bi ru evaọ ẹjiroro Ọghẹnẹ.
17 Kọ whọ re riẹ kpahe ẹzi ọfuafo na ẹkwoma ewuhrẹ Ebaibol na? Wọhọ oriruo, whọ riẹ nọ ẹzi ọfuafo ọ kẹ ahwo ẹgba kere Ebaibol na. (2 Tim. 3:16) Nọ who bi ru ẹnyaharo abọ-ẹzi na, who wo otoriẹ inọ ‘Ọsẹ obọ odhiwu ọ rẹ rehọ Ẹzi Ẹri kẹ enọ e yare riẹ,’ te owhẹ te. (Luk 11:13) Ẹsejọhọ whọ ruẹ no inọ ẹzi ọfuafo na o bi fi obọ họ kẹ owhẹ. Evaọ abọdekọ riẹ, otẹrọnọ whọ re họ-ame evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na ha, eyaa Jesu inọ Ọsẹ na ọ rẹ kẹ ẹzi ọfuafo na u dhesẹ inọ who ti wo eghale buobu nọ ẹzi na o te te owhẹ obọ.
18. Didi eghale i re te enọ e họ-ame no evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na?
18 O rọ vevẹ nẹnẹ re inọ Jihova ọ be rehọ ẹzi riẹ kpọ ukoko Ileleikristi na. Ẹzi na o bi je fi obọ họ kẹ omai omomọvo kẹdẹ kẹdẹ. Odẹ ẹzi ọfuafo na nọ ma rọ họ-ame na u dhesẹ nọ ma riẹ obọ nọ u bi fihọ kẹ omai evaọ uzuazọ, ma vẹ jẹ rọ evawere jẹ obufihọ yena rehọ. Rekọ, ahwo jọ a rẹ sai roro epanọ ma sai ro ru eyaa nọ ma ya kẹ Jihova gba gbe epanọ ẹzi ọfuafo na ọ sai ro fi obọ họ kẹ omai ru ere. Oye ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 10 Rri Awake! October 22, 1981, ẹwẹ-obe avọ 3-8.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Eme u dhesẹ re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọsẹ na?
• Eme u dhesẹ re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọmọ na?
• Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ whọ riẹ epanọ u wuzou te re whọ họ-ame evaọ odẹ Ọsẹ na gbe Ọmọ na?
• Eme u dhesẹ re whọ họ-ame evaọ odẹ ẹzi ọfuafo na?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Nọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E. ọ vrẹ no, didi usu enọ i kurẹriẹ obọ na a wo kugbe Ọsẹ na?
[Ọnọ o wo uwoho]
By permission of the Israel Museum, Jerusalem