Si Aro Ra No Eware Nọ I Fioka ha!

“Si aro mẹ no eware ifofe iriwo; re whọ kẹ omẹ uzuazọ evaọ idhere ra.”—OL. 119:37.

1. Ẹvẹ ibiaro mai i wuzou te?

 IBIARO mai i wiruo k’omai gaga. I re fi obọ họ kẹ omai riẹ eware nọ e be via wariẹ omai họ. I re fi obọ họ kẹ omai ruẹ emamọ egbẹnyusu hayo eware nọ e rẹ sae wha enwoma ze. Ma rẹ rehọ ibiaro mai ruẹ erru nọ ọ rrọ eware, igbunu emama, jẹ ruẹ imuẹro inọ Ọghẹnẹ ọ ginẹ rrọ, ọ tẹ jẹ vọ avọ oruaro. (Ol. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom 1:20) Ibiaro i re je fi obọ họ wha evuẹ ruọ udu mai, lẹliẹ omai wo eriariẹ Jihova re ma sai fi ẹrọwọ họ iẹe.—Jos. 1:8; Ol. 1:2, 3.

2. Fikieme ma jẹ yọroma kpahe eware nọ ma re rri, kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ no uvi ayare ọso-ilezi na ze?

² Oware nọ ma rri o rẹ sae jẹ wha uye se omai. Epanọ ibiaro gbe iroro mai e jẹhọ ohwohwo te o ga te epanọ oware nọ ma ruẹ o rẹ rọ lẹliẹ isiuru udu mai jọ gaga. Yọ fikinọ ma be rria akpọ ogbekuo nọ Setan Ẹdhọ o bi su, ekpehre iwoho gbe evuẹ erue e da eria kpobi fia nọ e rẹ sai su omai thọ, o tẹ make rọnọ ma raha oke fihọ ae ga hrọ họ. (1 Jọn 5:19) Agbẹta nọ ọso-ilezi na ọ rọ yare Ọghẹnẹ nọ: “Si aro mẹ no eware ifofe iriwo; re whọ kẹ omẹ uzuazọ evaọ idhere ra.”—Ol. 119:37.

Epanọ Ibiaro Mai E Sai ro Su Omai Thọ

3-5. Ikuigbe Ebaibol vẹ i dhesẹ enwoma nọ i re noi ze otẹrọnọ ma kuvẹ re ibiaro mai i su omai thọ?

³ Roro kpahe oware nọ o via kẹ aye ọsosuọ na, Ivi. Setan ọ ta kẹe inọ ọ tẹ re ubi-ure “ẹriẹ ewoma gbe eyoma na,” ibiaro riẹ “i re ti rovie.” Ẹsejọhọ oma u je mu Ivi inọ ibiaro riẹ i ti “rovie.” Isiuru nọ ọ rẹ rọ re ubiure na e rro thesiwa nọ ọ “ruẹ nọ ure na u woma ẹriọ, u teje woma eru.” Ivi ọ raha ujaje Ọghẹnẹ nọ o riwi ure na te ẹgwọlọ. Ọzae riẹ, Adamu, ọ ghẹmeeyo re, onọ o wha okpẹtu se ahwo-akpọ kpobi.—Emu. 2:17; 3:2-6; Rom 5:12; Jem. 1:14, 15.

⁴ Evaọ edẹ Noa, eware nọ ikọ-odhiwu jọ a ruẹ i kpomahọ ae re. Enẹ Emuhọ 6:2 o ta: “Nọ emọ Ọghẹnẹ a te ruẹ nọ emetẹ ahwo na a woma gaga; a te mu ọvuọ aye nọ ọ were riẹ họ ẹrehọ.” Fikinọ a jẹ rọ ẹro oyoma rri emetẹ ahwo-akpọ, ikọ-odhiwu iyoma na a te wo isiuru nọ a ro lele emetẹ ahwo-akpọ wezẹ, emetẹ na a te yẹ emọ nọ i je thuethu. Fiki epanọ ahwo a yoma te evaọ oke yena, Ọghẹnẹ ọ tẹ raha ahwo-akpọ kpobi, ajokpaọ Noa avọ uviuwou riẹ.—Emu. 6:4-7, 11, 12.

⁵ Ikpe buobu e ruọ emu no, ibiaro Ekan ohwo Izrẹl na e tẹ wọe tho eware nọ ọ ruẹ evaọ okpẹwho Jẹriko. Ọghẹnẹ o juzi inọ a raha eware nọ a jọ okpẹwho na ruẹ kpobi, ajokpaọ oghẹrẹ eware jọ nọ a re ro kpohọ uwou-udhu Jihova. A vẹvẹ emọ Izrẹl unu nọ: “Wha re si oma no eware nọ a seba kẹ ẹraha na” re a se ae ba ẹrehọ no okpẹwho na. Nọ Ekan ọ ghẹmeeyo, ahwo ẹwho Ai a te fi emọ Izrẹl kparobọ evaọ ẹmo, tube  kpe egbaẹmo Izrẹl jọ dede. Ekan ọ feva ha bẹsenọ a ro lele ujitho na mu ei. Ọ ta nọ: ‘Okenọ mẹ ruẹ eware na, me te tho ai.’ Isiuru ibiaro riẹ e wha uwhu sei avọ uviuwou riẹ, a tẹ jẹ raha “eware kpobi nọ o wo.” (Jos. 6:18, 19; 7:1-26) Ekan ọ jọ udu riẹ gwọlọ eware nọ a ta kẹe inọ ọ ghọ.

Ma Gwọlọ Omonyẹ

6, 7. Oware vẹ Setan ọ be mae rọ viẹ omai họ, kọ ẹvẹ enọ i re whowho eware a be rọ rehọ onana ru iruo?

⁶ A be rehọ eware nọ a rọ dawo Ivi, ikọ-idhiwu nọ e ghẹmeeyo na, gbe Ekan rọ dawo ahwo-akpọ nẹnẹ. Eware nọ Setan ọ be mae rọ viẹ ahwo-akpọ họ nẹnẹ họ “urusio ibiaro.” (2 Kọr. 2:11; 1 Jọn 2:16) Enọ e rẹ jọ etehe-ughe gbe ebe whowho eware nọ a be zẹ a riẹ inọ ahwo a rẹ gwọlọ dẹ eware nọ a ruẹ. Ọzae jọ nọ ọ rẹ zẹ eki gaga ọ ta nọ: “Ibiaro e rẹ mai su ohwo thọ. E tẹ ruẹ oware no, oma na kpobi o rẹ gwọlọ oware na, e rẹ wọ ohwo ru oware nọ ọ riẹ kekeke inọ o thọ.”

⁷ Agbẹta nọ enọ i re whowho eware a rẹ rọ nabi whowho ai evaọ oghẹrẹ nọ i re ro si omai urru re ma ruẹse dẹ ae na. Ọkiotọ-eriariẹ jọ evaọ obọ America, ọnọ o wuhrẹ epanọ eware nọ a re whowho i re kpomahọ ahwo ọ ta nnọ a re “whowho eware na evaọ oghẹrẹ nọ i re ro si ahwo urru kpaobọ kpobi.” Iwoho nọ e whomahọ ẹbẹba a be mai ro whowho eware buobu nọ a be zẹ. Fikiere u wuzou gaga re ma yọroma kpahe eware nọ ma re rri gbe enọ ma rẹ kuvẹ re e ruọ iroro gbe udu mai.

8. Ẹvẹ Ebaibol i ro dhesẹ epanọ o roja te re ohwo ọ kpọ ibiaro riẹ?

⁸ Isiuru ibiaro gbe erọ iwo i bi kpomahọ uvi Ileleikristi re. Fikiere, Ebaibol e tuduhọ omai awọ inọ ma yọroma kpahe eware nọ ma re rri gbe enọ i re si omai urru. (1 Kọr. 9:25, 27; se 1 Jọn 2:15-17.) Job ọzae okiẹrẹe na yọ ohwo nọ ọ riẹ epanọ eware nọ ohwo ọ ruẹ e rẹ kpare isiuru riẹ te. Ọ ta nọ: “Me duwu aro mẹ iyeri no, kẹvẹ ọmọtẹ o gbe ro si omẹ uru?” (Job 31:1) Job ọ rẹ rọ abọ whrawhra aye he, yọ o re wo iroro ọfariẹ-ogbe kpahe iẹe he. Jesu o dhesẹ inọ ma re si iroro ọfariẹ-ogbe no udu mai nọ ọ ta nnọ: “Kohwo kohwo nọ o re ri aye rite ẹguọlọ riẹ, ọ jọ eva lele ie bruẹnwae no.”—Mat. 5:28.

Eware nọ I Fioka Ha nọ Ma Rẹ Whaha

9. (a) Fikieme ma jẹ yọroma gaga nọ ma te bi rovie Itanẹte? (b) Ohwo ọ tẹ maki gbẹroku ifoto ẹbẹba, eme o rẹ sae via?

⁹ Nẹnẹ, u zihe ruọ oware odode no re a rri ifoto ẹbẹba, maero kọ evaọ Itanẹte. Ohwo o re tube du rovie kpohọ oria nọ ifoto itieye na e rrọ re e tẹ roma via ha. Evaọ edhere vẹ? Oware jọ nọ a bi whowho avọ ifoto nọ e rẹ kpare isiuru e rẹ sae roma via idudhe evaọ ekọmputa ra. Hayo ifoto ẹbẹba e rẹ sae roma via evaọ uwou gheghe nọ ohwo jọ ọ rehọ ekọmputa vi se owhẹ, yọ o sae jọ bẹbẹ re who si ẹro ra no. Ohwo ọ tẹ maki gbẹroku ifoto na ọvo re o te ti si ei no, ifoto na e ta mu ei iroro no. Oyena dede o rẹ sae wha uye se ohwo. O rẹ sae lẹliẹ iroro brukpe ohwo, o vẹ jẹ jọ bẹbẹ kẹe re o si ifoto na no iroro riẹ. O rẹ tubẹ mae jọ bẹbẹ kẹ ohwo nọ o re keke aro fihọ gwọlọ iwoho itieye na re o kpe isiuru itieye no iroro riẹ.—Se Ahwo Ẹfẹsọs 5:3, 4, 12; Kọl. 3:5, 6.

10. Fikieme emaha na a rẹ mai ro kie ruọ uruemu ifoto ẹbẹba iriwo, kọ ẹbẹbẹ vẹ onana o rẹ sae wha se ai?

¹⁰ Fikinọ emaha a rẹ gwọlọ riẹ oware  kpobi, a rẹ sai mu ifoto ẹbẹba họ eriwi. O tẹ via ere, o rẹ sai kpomahọ oghẹrẹ nọ a re rri owezẹ ezaveyae. Iyẹrẹ jọ e ta nnọ, otẹrọnọ emaha a bi rri ifoto ẹbẹba, o rẹ lẹliẹ ai wo ekpehre isiuru, “o vẹ jẹ jọ bẹbẹ kẹ ae re a yọrọ emamọ usu; ru ai wo eriwo ọthọthọ kpahe eyae na; lẹliẹ uruemu ifoto ẹbẹba iriwo reriae obọ, onọ u re kpomahọ ẹnyaharo rai evaọ isukulu, je kpomahọ oghẹrẹ nọ a re yeri kugbe amọfa gbe ahwo uviuwou rai.” Jẹ mai yoma, u re kpomahọ orọo rai evaọ obaro.

11. Kẹ oriruo jọ nọ u dhesẹ enwoma nọ i re no ifoto ẹbẹba iriwo ze.

¹¹ Enẹ oniọvo-ọmọzae jọ o kere kpahe uruemu jọ nọ o wo taure o te ti kurẹriẹ: “Evaọ usu iruemu iyoma nọ me wo vẹre, eriwo ifoto ẹbẹba họ onọ o mae jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ seba. Iroro mẹ e gbẹ be hae dhẹ kpohọ iwoho yena nọ me te yo oghẹrẹ ole jọ hayo ruẹ oghẹrẹ oware jọ. Nọ ẹbẹbẹ nọ mẹ be jọ oma mẹ họre kẹdẹ kẹdẹ.” Oniọvo-ọmọzae ọfa jọ, ọnọ ọsẹ riẹ ọ rrọ omọvo Isẹri Jihova ha, ọ jẹ hae lẹlẹ rri ebe ifoto ẹbẹba nọ ọsẹ riẹ ọ dẹ. O kere nọ: “Ifoto yena e raha iroro mẹ gaga! Makọ enẹna, dede nọ ikpe 25 e vrẹ no, ifoto yena jọ e gbẹ tamu iroro mẹ. Mẹ be daoma gaga re me si ai no iroro mẹ, ghele na e gbẹ riẹ. Onana o be lẹliẹ udu brukpe omẹ, dede nọ me bi keke aro fihọ roro kpahe ae he.” O rrọ oware areghẹ re ohwo ọ whaha eriwo eware ifofe, enọ e rẹ raha iroro ohwo. Ẹvẹ ohwo ọ sai ro ru onana? U re fo re o ‘mu iroro riẹ kpobi imu fiki Kristi.’—2 Kọr. 10:5.

12, 13. Eware iyoma vẹ Ileleikristi a re riwi hi, kọ fikieme?

¹² “Oware uyoma” ofa nọ ma rẹ whaha họ ekpehre ighe nọ a rẹ jọ tuduhọ ahwo awọ re a le efe hayo nọ a re jo dhesẹ iruẹru imizi, ru ozighi, nwa ahwo oma, je kpe ahwo. (Se Olezi 101:3.) Esẹgbini Ileleikristi a ti gu ẹkẹ unu rai kẹ Jihova kpahe oghẹrẹ ighe nọ a kuvẹ nnọ a rẹ jọ uwou rai riwi. Uzẹme o rrọ inọ uvi Oleleikristi ọvuọvo o re keke aro fihọ dhomahọ iruẹru imizi hi. Ghele na, esẹgbini a rẹ yọroma kpahe ifimu gbe ighe etẹlivisiọno gbe ebe emaha nọ i re dhesẹ iruẹru imizi.—Itẹ 22:5.

¹³ Ma tẹ rrọ emaha hayo ekpako, ma re mukpahe ighe etẹlivisiọno nọ i re dhesẹ ozighi gbe ahwo-okpe. (Se Olezi 11:5.) Ma rẹ whaha eware kpobi nọ Jihova o mukpahe. Kareghẹhọ inọ Setan ọ be gwọlọ gbe iroro mai ku. (2 Kọr. 11:3) Ma tẹ be make raha oke ga hrọ ro riwi ifimu nọ e maki yoma dede he o rẹ sai kpomahọ oke nọ ma hai ro ru uwuhrẹ Ebaibol uviuwou, isase Ebaibol ikẹdẹ kẹdẹ, gbe omaruẹrẹhọ kẹ iwuhrẹ.—Fil. 1:9, 10.

Lele Oriruo Jesu

14, 15. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ odawọ avesa nọ u te Jesu o mae ga, kọ ẹvẹ Jesu ọ sai ro fi ei kparobọ?

¹⁴ U yoma gaga inọ evaọ akpọ omuomu nana, ma sae siọ eware iyoma ba ẹruẹ hẹ. A tubẹ rọ eware itieye ghrẹ Jesu. Evaọ odawọ avesa nọ Setan ọ jẹ gwọlọ ro ru Jesu raha uzi Ọghẹnẹ, “ọ tẹ rehọ iẹ kpo ugbehru jọ nọ ukpehru thọ esiwa, o te dhesẹ eria ivie akpọ kpobi kẹe gbe ejiro rai.” (Mat. 4:8) Fikieme Setan o ro ru onana? Ọ gwọlọ re Jesu o wo isiuru kpahe eware nọ ọ ruẹ na. Ẹsejọhọ o roro nnọ Jesu o ti kie nọ ọ tẹ ruẹ oruaro ivie akpọ na. Kọ eme Jesu o ru?

¹⁵ Jesu o dhizu roro kpahe eware nọ Setan ọ jẹ rọ dawo iẹe na ha. Ọ kuvẹ hẹ re ekpehre iroro e ruọ udu riẹ. Yọ o du  raha oke he re ọ tẹ siọ eware nọ Ẹdhọ ọ ta nọ ọ te kẹe na. Ababọ okioraha, Jesu o doku ei nọ: “Setan, nyawa.” (Mat. 4:10) Jesu ọ tẹrovi usu riẹ kugbe Jihova, ọ tẹ kuyo nọ o rọwokugbe oware nọ ọ mae rọ karo evaọ uzuazọ, koyehọ eruo oreva Ọghẹnẹ. (Hib. 10:7) Enẹ Jesu ọ rọ whaha ẹghẹ nọ Setan ọ jẹ gwọlọ rọ viẹe họ.

16. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jesu ọ rọ wọso Setan ze?

¹⁶ Ma sai wuhrẹ eware buobu no oriruo Jesu ze. Orọ ọsosuọ, Setan ọ rẹ sae dawo ohwo kpobi. (Mat. 24:24) Orọ avivẹ, eware nọ ma tẹrovi e rẹ sae lẹliẹ omai wo isiuru iwoma hayo iyoma. Orọ avesa, Setan ọ te daoma re ọ rehọ “urusio ibiaro” su omai thọ. (1 Pita 5:8) Yọ orọ avene, ma rẹ sae wọso Setan re, maero otẹrọnọ ma ru ere ababọ okioraha.—Jem. 4:7; 1 Pita 2:21.

Ru Ẹro Ra Lọhọ

17. Fikieme u gbe ro fo ho re ma hẹrẹ bẹsenọ ma rẹ nyaku oware uyoma taure ma tẹ jiroro onọ ma re ru?

¹⁷ Evaọ oke omauromudhe mai, ma ya eyaa kẹ Jihova inọ ma te kẹnoma no eware nọ i fioka ha. Nọ ma ya eyaa inọ oreva Ọghẹnẹ ma re ru na, ma kuomagbe ọso-ilezi na ta nọ: “Me si awọ mẹ kpobi no edhere oyoma, re mẹ ruẹse koko eme ra.” (Ol. 119:101) Ma re du hẹrẹ re ma nyaku oware uyoma re ma tẹ jiroro oware nọ ma ti ru hu. A dhesẹ eware nọ Ikereakere na e ghọ vẹ kẹ omai no. Ma rrọ igbori ẹghẹ Setan he. Okevẹ a rọ dawo Jesu re o zihe itho ruọ ebrẹdi? Okenọ “ohọwo” u je kpei nọ ọ siọ emuore ba edẹ gbe aso udhuvẹ no. (Mat. 4:1-4) Setan ọ rẹ sae riẹ oke nọ oma o lọhọ omai no nọ ma rẹ sai ro kie kẹ odawọ. Fikiere, enẹna họ okenọ ma re ro roro ziezi kpahe eware nana. Whọ raha oke he. Ma te bi roro kpahe eyaa omauromudhe mai kẹ Jihova kẹdẹ kẹdẹ, ma te gbaemu ziezi re  ma kẹnoma no eware nọ i fioka ha.—Itẹ 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Dhesẹ ohẹriẹ nọ o rrọ ubiẹro olọlọhọ avọ onọ u “yoma.” (b) Fikieme o rọ roja re ma hai roro kpahe eware nọ e rẹ kẹ erere, kọ didi ohrẹ Ahwo Filipai 4:8 o kẹ omai?

¹⁸ Kẹdẹ kẹdẹ ma be rẹriẹ ovao ku eware buobu nọ i re reghe omai, yọ i bi dhe evievihọ. Fikiere uthubro Jesu na o roja vi epaọ anwẹdẹ inọ ma ru ẹro mai lọhọ. (Mat. 6:22, 23) Ẹro ọlọlọhọ ọ rẹ tọvi oware ovo, koyehọ eruo oreva Ọghẹnẹ. Wo ohẹriẹ, ẹro nọ o “yoma” ọ rẹ vọ avọ ẹghẹ, gwọlọ eware amọfa, je si iroro ohwo kpohọ eware nọ i fioka ha.

¹⁹ Kareghẹhọ inọ ibiaro mai e rẹ rehọ eware nọ e ruẹ kpohọ iroro mai, iroro mai e vẹ whae ruọ udu mai. Fikiere, o roja gaga re ma hai roro kpahe eware nọ e rẹ kẹ erere. (Se Ahwo Filipai 4:8.) Joma hae wariẹ olẹ ọso-ilezi na: “Si aro mẹ no eware ifofe iriwo.” Nọ ma be daoma ru lele olẹ yena, o rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova ọ te ‘kẹ omai uzuazọ evaọ idhere riẹ.’—Ol. 119:37; Hib. 10:36.

Eme Ma Rẹ Kareghẹhọ Kpahe . . .

• epanọ ibiaro mai, iroro, gbe udu mai e rọ jẹhọ ohwohwo?

• enwoma nọ e rrọ ifoto ẹbẹba iriwo?

• epanọ o roja te re ma ru ẹro mai lọlọhọ?

[Enọ Uwuhrẹ]

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Eware iyoma vẹ Ileleikristi a re riwi hi?