Gbẹ Hae ‘Rehọ Ewoma Fi Eyoma Kparobọ’ Ẹkwoma Ẹkpọ Ofu ra
Gbẹ Hae ‘Rehọ Ewoma Fi Eyoma Kparobọ’ Ẹkwoma Ẹkpọ Ofu ra
‘Iyoyou, wha kioja kẹ oma rai hi, rekọ wha rehọ ewoma fi eyoma kparobọ.’—ROM 12:19, 21.
1, 2. Emamọ oriruo vẹ Isẹri Jihova jọ nọ i je kpohọ erẹ a dhesẹ?
INIEVO 34 i je kpohọ uwou ogha okpokpọ nọ a bi ro mudhe, rekọ fiki ẹbẹbẹ jọ arupre na ọ tẹ kpahe. Evaọ iroro rai, auwa ọvo a te raha re arupre na ọ rehọ epẹtiro, rekọ a tẹ raha edẹ ivẹ evaọ oria nọ emuore gbe ame e rrọ tere he, yọ emamọ oria nọ a rẹ jọ họ je ku ame dede o jariẹ hẹ. Eva i te mu amọfa nọ e rrọ arupre na họ ẹdha, a te je doku ọnọ ọ be rẹrote oria nọ irupre e rẹ kpahe na. Rekọ inievo na kpobi a mu ofu hu.
2 Uwhremu na, inievo na a te ti te uwou ogha na nọ a bi ti mu abọ urere ọrọ eromudhe uwou ogha na họ. Dede nọ oma o lọhọ e rai no, a rehọ evawere kuomagbe inievo orẹwho na. Uwhremu na, a te yo nọ kpakọ amọfa a muẹrohọ uruemu ezi rai evaọ oria nọ arupre rai ọ kake kpahe na. Ohwo jọ nọ ọ jọ arupre na ọ tẹ ta kẹ enọ i wo arupre na nọ: “O gbẹ rrọ Ileleikristi 34 na ha, a hai ru ozighi evaọ oria nọ arupre na ọ kpahe na.”
Ma Be Rria Akpọ nọ Ofu Omu Ọ Da Fia
3, 4. (a) Ẹvẹ ozighi ọ lahiẹ ahwo-akpọ te no, kọ ẹvẹ o kri otọ te no? (b) Kọ Keni ọ hae sae kpọ ofu riẹ? Ru ei vẹ.
3 Ebẹbẹ nọ e vọ uyerakpọ omuomu nana e rẹ sae lẹliẹ ofu mu ahwo. (Izie. 28:34) Ofu nana o rẹ sai su kpohọ omukpahọ gbe ozighi dede. Erẹwho buobu a bi fi ẹmo, yọ ozighi gbe ẹwhọ e da iviuwou buobu fia. Ofu gbe ozighi otiọye na i kri otọ no. Keni, ọmọ ọsosuọ Adamu avọ Ivi, o kpe Ebẹle oniọvo riẹ fiki ihri-eriọ gbe ofu. Keni o ru oware uyoma nana dede nọ Jihova ọ ta kẹ iẹe inọ ọ kpọ ofu riẹ gbe nnọ ọ te ghale iẹe nọ o te ru ere.—Se Emuhọ 4:6-8.
4 Dede nọ Keni ọ reuku sebaẹgba, ọ rẹ sae salọ onọ o re ru evaọ ẹme nana. Ọ hae sae kpọ ofu riẹ. Oye jabọ nọ ọ gbẹ sai ro gu oware nọ o ru na no uzou riẹ hẹ na. Epọvo na re, sebaẹgba u bi ru ei bẹbẹ kẹ omai re ma whaha ofu gbe ozighi. Yọ eware iyoma efa nọ e be via i bi ru akpọ ga viere evaọ ‘oke obẹbẹ’ nana. (2 Tim. 3:1) Wọhọ oriruo, ọbẹwẹ ọ rẹ wha ofu ze. Iporisi gbe enọ i re fi obọ họ kẹ iviuwou a ta inọ ẹbẹbẹ ugho ọ rẹ wha ofu gbe ozighi ze evaọ uviuwou.
5, 6. Ekpehre uruemu vẹ akpọ na o wo nọ o rẹ sai kpomahọ omai?
5 Ofariẹ, ahwo buobu nọ ma be nyaku a rrọ enọ i “you oma-obọrai,” nọ i bi “heri-oheri” jẹ vọ avọ “ofu-ọkpoo.” O lọhọ gaga re ma raro kele iruemu iyoma itieye na. (2 Tim. 3:2-5) Evaọ uzẹme, a rẹ jọ etehe-ughe dhesẹ orukele wọhọ oware ezi, a ve je dhesẹ ozighi wọhọ emamọ edhere nọ a re ro ku ebẹbẹ họ. A re dhesẹ ifimu buobu te oria nọ enọ i bi rri ifimu na a re ro rẹro okenọ ohwo nọ a bi kienyẹ na o ti ro “dhesẹ akpọ kẹ” ọnọ o bi kienyẹ iẹe na.
6 Orọnikọ idhere Ọghẹnẹ ifimu itieye na i re dhesẹ hẹ rekọ “ẹzi akpọ na” gbe ẹzi Setan, osu akpọ na nọ ofu ọ rrọ eva na. (1 Kọr. 2:12; Ẹf. 2:2; Evia. 12:12) Ẹzi otiọye na ọ rẹ wha isiuru iwo haro jẹ wọso ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ gbe ubi riẹ. Evaọ uzẹme, uzi jọ nọ u wuzou gaga kẹ Ileleikristi họ a re ru amọfa kele he nọ a te ru ai eva dha. (Se Matiu 5:39, 44, 45.) Kọ ẹvẹ ma sai ro fi iwuhrẹ Jesu họ iruo ziezi vi epaọ ọsosuọ?
Emamọ Oriruo gbe Ekpehre
7. Eme ọ via nọ Simiọn avọ Livai a kpọ ofu rai hi?
7 Ebaibol e kẹ ehrẹ buobu kpahe epanọ ma rẹ rọ kpọ ofu mai, u te je wo iriruo eware nọ e rẹ sae via nọ ma tẹ kpọ ofu mai gbe nọ ma kpọ ofu mai hi. Roro kpahe oware nọ o via okenọ Simiọn gbe Livai, emọ Jekọp, a wọ ohọre bru Shẹkẹm fikinọ ọ gba Daina oniọvo rai du. Fiki onana, “eva e tẹ dha e gaga.” (Emu. 34:7) Koyehọ a kpe ezae nọ e rrọ ẹwho na. Kẹsena, emezae Jekọp edekọ a tẹ wọ ohọre ruọ ẹwho Shẹkẹm, a tẹ wọ eware rai kpobi rehọ je mu eyae gbe emọ na kpobi rehọ. A ru enana kpobi, orọnikọ fiki Daina ọvo ho rekọ fikinọ oware nọ o via na u ti si adhẹẹ no ai oma. A jọ udu rai roro inọ Shẹkẹm o ru rai avọ ọsẹ rai thọ. Rekọ ẹvẹ Jekọp o rri uruemu rai?
8. Eme oware nọ Simiọn avọ Livai a ru u dhesẹ kpahe orukele?
8 Ababọ avro, oware nọ o via kẹ Daina na o kẹ Jekọp uye gaga; ghele na, ọ whọku emezae riẹ fiki orukele rai na. Simiọn avọ Livai a gbẹ jẹ gwọlọ dhesẹ nọ oware nọ a ru na u kiehọ nọ a ta nnọ: “O re ru oniọvo ọmọtẹ mai wọhọ ogberẹ?” (Emu. 34:31) Rekọ ukuhọ ẹme na oye he, keme oware nọ a ru na o dha Jihova eva. Nọ ikpe buobu e vrẹ no, Jekọp ọ tẹ ruẹaro inọ fiki ozighi gbe ofu ọ Simiọn avọ Livai na, uyẹ rai o te vahabọ ruọ erua Izrẹl. (Se Emuhọ 49:5-7.) Ẹhẹ, ofu ọkpoo rai na ọ were Jihova ha, yọ ọ were ọsẹ rai gbe he.
9. Oke vẹ Devidi ọ jẹ te rọ kuvẹ re ofu o ru ei raha uzi?
9 Devidi ovie na ọ jọ ere he. O wo uvẹ buobu nọ ọ hae sae rọ kioja oma riẹ, rekọ o ru ere he. (1 Sam. 24:3-7) Rekọ evaọ ẹdẹjọ, omojọ u kiọkọ re ofu o ru ei raha uzi. Ọdafe jọ nọ a re se Nebale ọ vare ku ahwo Devidi dede nọ ahwo nana a thọ igodẹ gbe ithuru-igodẹ riẹ. Fiki onana, Devidi ọ tẹ wọ ohọre bi bru Nebale. Nọ Devidi avọ ahwo riẹ a jọ edhere, ọmoha jọ ọ tẹ vuẹ aye Nebale, Abigẹle, oware nọ o via na jẹ ta kẹ iẹe nọ o ru oware jọ kpahe iẹe. O te koko eware họ vẹrẹ vẹrẹ, o tẹ ruọ edhere bru Devidi. O te wounu kẹ Devidi jẹ ta kẹ iẹe inọ jọ ọ kpairoro vrẹ fiki Jihova. Devidi o te bru oma kpiroro jẹ ta nọ: “Oghale u te owhẹ nọ ọ whaha omẹ no abe-ọriọ ohwo-okpe!”—1 Sam. 25:2-35.
Uruemu nọ Ileleikristi A re Wo
10. Ẹvẹ Ileleikristi a re rri orukele?
10 Oware nọ Simiọn avọ Livai a ru gbe oware nọ o via evaọ udevie Devidi avọ Abigẹle na u dhesẹ vevẹ inọ Jihova o mukpahe ekpehre ofu gbe ozighi gbe nnọ ọ rẹ ghale enọ e gwọlọ udhedhẹ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Otẹ make bẹ, epa umutho nọ orọ owhai oma na, wha rehọ iẹe lele ahwo kpobi ria dhedhẹ. Iyoyou, whai ọvo a kioja kẹ oma rai hi, rekọ wha vueiwa kẹ ofu Ọghẹnẹ; keme a kere nọ, ‘Orukele na ọmẹ, me re ru kele, ere Ọnowo ọ tare.’ Fikiere, ohọwo u te bi kpe ọwegrẹ ra, whọ kuẹe; otẹrọnọ uruame u bi kpei, kẹe ame da; keme ere oruo who rero kru ẹkuerae họ uzou riẹ. Wha rọ eyoma kpare obọ họ, rekọ rehọ uwoma ru uyoma re.”—Rom 12:18-21. *
11. Oghẹrẹ vẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ o ro wuhrẹ epanọ ọ rẹ kpọ ofu riẹ?
11 Ma rẹ sai fi ohrẹ yena họ iruo. Wọhọ oriruo, oniọvo-ọmọtẹ jọ o je bruenu kẹ ọkpako ukoko jọ kpahe ọnọ o wuzou iruo riẹ. Ọ ta nnọ aye na ọ rrọ eva gaga. Eva aye na e dha riẹ te epanọ ọ tubẹ rọ gwọlọ no iruo na. Ọkpako ukoko na ọ tẹ ta kẹ iẹe nọ ọ rehọ okpakpa no iruo na ha. Ọkpako na o vuhumu inọ eva nọ e be dha oniọvo na u bi ru ọnọ o wuzou iruo riẹ na geva viere. (Tait. 3:1-3) Ọkpako na ọ tẹ ta kẹ iẹe inọ ọ tẹ maki wo iruo efa evaọ obaro, u fo re o nwene oghẹrẹ nọ o re yeri kugbe enọ i bi ru ei yoyoma. Ọkpako na ọ tẹ hrẹ riẹ inọ jọ o yeri kugbe aye na wọhọ epanọ ọ gwọlọ nọ amọfa a re yeri kugbei, wọhọ epanọ Jesu o wuhrẹ. (Se Luk 6:31.) Oniọvo-ọmọtẹ na ọ tẹ ta nọ ọ te daoma. Eme u no rie ze? Nọ oke jọ o vrẹ no, uruemu ọnọ o wuzou iruo na u te nwene, o te tube yere oniọvo-ọmọtẹ na kẹ iruo nọ o bi ru.
12. Fikieme o rẹ rọ d’omai gaga otẹrọnọ oniọvo jọ o ru omai thọ?
12 U re gbe omai unu hu nọ ma te wo ẹbẹbẹ otiọye kugbe ohwo jọ nọ ọ rrọ ukoko ho. Ma riẹ nnọ akpọ Setan nana ọ vọ avọ ebẹbẹ, yọ ma rẹ kuvẹ hẹ re irumuomu i ru omai eva dha. (Ol. 37:1-11; Ọtausi. 8:12, 13; 12:13, 14) Rekọ ma te wo ẹbẹbẹ otiọye kugbe oniọvo jọ, ẹsiẹe o rẹ mae d’omai. Oniọvo jọ ọ ta nọ, “Okenọ me je kurẹriẹ, o jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ rọwo inọ ahwo Jihova a gba ha.” Ma no akpọ nọ ọ kare uyoyou ze no, bi rẹro inọ ahwo nọ e rrọ ukoko na kpobi a te rehọ ẹwo yeri kugbe ohwohwo. Fikiere, otẹrọnọ oniọvo jọ, maero kọ ọnọ o wo owha-iruo evaọ ukoko na, o te ru omai thọ, o rẹ d’omai hayo wha evedha ze. Whọ rẹ sae nọ inọ: ‘Ẹvẹ eware itieye na e sae rọ via evaọ udevie Isẹri Jihova?’ Evaọ uzẹme, eware itieye na e tubẹ romavia evaọ udevie Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ. (Gal. 2:11-14; 5:15; Jem. 3:14, 15) Eme ma re ru otẹrọnọ oniọvo jọ o ru omai thọ?
13. Fikieme ma rẹ rọ daoma ku ebẹbẹ họ, kọ oghẹrẹ vẹ ma re ro ru ei?
13 Oniọvo-ọmọtẹ nọ ma ta kpahe vẹre na ọ ta nọ: “Me wuhrẹ nnọ mẹ rẹ lẹ kẹ ohwo kpobi nọ o ru omẹ thọ. U re fi obọ họ ẹsikpobi.” Wọhọ epanọ ma jọ Ebaibol se ẹsejọ na, Jesu o wuhrẹ omai re ma lẹ kẹ enọ i bi kpokpo omai. (Mat. 5:44) Kọ o gbẹ rọnọ inievo mai ma rẹ mae lẹ kẹ? Wọhọ epanọ ọsẹ ọ rẹ gwọlọ nọ emọ riẹ a re you ohwohwo na, ere Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ nọ e rrọ otọakpọ a rẹ rehọ udhedhẹ yeri kugbe ohwohwo re. Ma bi rẹro oke nọ ma te rọ rria kugbe dhedhẹ bẹdẹ bẹdẹ, yọ Jihova o bi wuhrẹ omai enẹna re ma ru ere. Ọ gwọlọ inọ ma rọ okugbe ru iruo nọ ọ kẹ omai na. Fikiere, joma ku ebẹbẹ họ hayo “ri oruthọ jọ vo” re ma nyaharo. (Se Itẹ 19:11.) Ukpenọ ma rẹ kẹnoma kẹ inievo mai nọ ebẹbẹ e tẹ roma via, u fo re ma fi obọ họ kẹ ohwohwo daji ukoko na, re mai kpobi ma jọ otọ abọ Jihova, ọnọ “o wo urere he” na.—Izie. 33:27.
Re Ma Rria Dhedhẹ Kugbe Amọfa O rẹ Kẹ Erere
14. Ẹvẹ ma sai ro mugba kẹ ozighi nọ Setan ọ gwọlọ fihọ udevie mai?
14 Setan avọ idhivẹri na a be gwọlọ wha ozighi họ iviuwou gbe ikoko re a whaha usiuwoma ota na. A be gwọlọ wha ozighi họ udevie mai, keme a riẹ inọ a tẹ sai ru ere yọ a raha iruo mai no. (Mat. 12:25) Re ma sai mugba kẹ ẹghẹ rai, u re woma re ma lele ohrẹ Pọl na: “Odibo Ọnowo na ọ rẹ guọlọ ẹwhọ họ, rekọ ọ rẹ re ohrọ ohwo kpobi,” koyehọ o re lele ohwo kpobi rria dhedhẹ. (2 Tim. 2:24) Kareghẹhọ inọ orọnikọ “uwo gbe azẹ” ma bi lele họre he rekọ “izi iyoma nọ e rọ eva eria ikpehru.” Re ma kparobọ, ekwakwa abọ-ẹzi ma re ro fi ẹmo na, onọ u kugbe “eviẹ . . . usiuwoma udhedhẹ.”—Ẹf. 6:12-18.
15. Eme ma re ru otẹrọnọ ahwo a be wọso omai?
15 Ewegrẹ Jihova a be họre ahwo riẹ nọ a rrọ dhedhẹ. Ewegrẹ nana jọ a rẹ tubẹ rọ ugbobọ họre Isẹri Jihova dede. Amọfa a rẹ raha odẹ mai evaọ ekwakwa awhusi gbe evaọ ekọto. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ inọ onana o te via. (Mat. 5:11, 12) Eme ma re ru? Evaọ ẹmeunu hayo uruemu, ma rẹ rehọ “eyoma hwosa eyoma kẹ ohwo ọvo ho.”—Rom 12:17; se 1 Pita 3:16.
16, 17. Ẹbẹbẹ vẹ ukoko jọ o rẹriẹ ovao ku?
16 Makọ eware nọ Ẹdhọ o ru omai, ma tẹ be rehọ ‘ewoma fi eyoma kparobọ,’ o te jọ isẹri ise kẹ amọfa. Wọhọ oriruo, ukoko jọ nọ o rrọ ukoliko-ame evaọ ofẹ abade Pacific, a haya uwou jọ nọ a gwọlọ ro ru Emu Owọwọ Olori na. Nọ enọ i wuzou ichọche jọ a yo onana, a tẹ ta kẹ ahwo ichọche rai re a nyae keria uwou na kẹ iruẹru ichọche rai evaọ oke nọ inievo na a gwọlọ ro ru emu owọwọ na. Rekọ ọnọ o wuzou iporisi ọ tẹ vẹvẹ ichọche na unu inọ a ru ere he. Nọ oke na u te, ahwo ichọche na a te su vọ oria na, a te mu iruẹru rai họ.
17 Nọ iporisi a be ruẹrẹ oma kpahe re a rọ ọgbahọ le ahwo ichọche na no uwou na, olori ichọche na ọ tẹ nọ ọkpako ukoko na jọ nọ: “Kọ wha gwọlọ jọ etenẹ ru oware jọ vẹre?” Nọ oniọvo na ọ ta kẹe kpahe Emu Owọwọ na, ọzae na ọ tẹ ta nọ: “Mẹ riẹ vievie he.” Iporisi jọ ọ tẹ tehe enu nọ: “Rekọ ma vuẹ owhai ohiohiẹ nana!” Avọ ẹghẹ, olori ichọche na ọ tẹ nọ ọkpako na nọ: “Kọ eme wha gwọlọ ru enẹna? Ahwo mai a vọ uwou na no. Kọ wha te kuvẹ re iporisi a gine le omai ruọ otafe?” Ọ rehọ ẹghẹ ru ẹme na re o wọhọ nnọ Isẹri Jihova họ enọ i bi kpokpo ai. Eme inievo mai a re ru?
18. Eme inievo na a ru kpahe ẹme nọ ahwo ichọche jọ a gwọlọ, kọ eme o no rie ze?
18 Isẹri na a tẹ ta nọ a te kẹ ichọche na uvẹ re a jọ uwou na iminiti 30, kẹsena inievo na a ve ru Emu Owọwọ na. Ahwo ichọche na a re oke, rekọ nọ a ruọ otafe no, Emu Owọwọ na o te muhọ. Okiokiọ riẹ, ahwo egọmeti a tẹ kiotọ oware nọ o via na. Nọ a ruẹ uzẹme ẹme na no, a tẹ ta kẹ ichọche na re a woro inọ olori ichọche na ọ wha ẹbẹbẹ na ze, orọnikọ Isẹri na ha. Ahwo egọmeti na a te je yere Isẹri Jihova kẹ udhedhẹ nọ a ro ku ẹme na họ. Oma nọ Isẹri na a dawo re a “lele ahwo kpobi ria dhedhẹ” na o wha emamọ iyẹrẹ ze.
19. Eme ọfa ọ rẹ wha udhedhẹ ze?
19 Oware ofa nọ u re fi obọ họ kẹ omai rria dhedhẹ kugbe amọfa họ emamọ ẹmeunu. Uzoẹme nọ o rrọ aro na u ti dhesẹ oware nọ emamọ ẹmeunu o rrọ gbe epanọ ma sai ro wuhrẹ iẹe jẹ rehọ iẹe ru iruo.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 10 “Ẹkuerae” nọ a fodẹ na u dhesẹ oghẹrẹ nọ a jẹ hai ro fi isiliva hayo igoru họ ehru iwowo erae, a vẹ jẹ kwa iwowo erae jọ họ ehru isiliva hayo igoru na. Ewoma nọ ma re ru kẹ enọ i ru omai yoyoma o rẹ ghrae eva egaga rai, u ve ru ai mu ewoma họ eruo.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Enọ Nana Vevẹ?
• Fikieme ahwo a rọ vọ avọ ofu nẹnẹ?
• Iriruo Ebaibol vẹ i dhesẹ oware nọ u re noi ze nọ ohwo ọ tẹ gba ofu riẹ hayo nọ ọ gba ofu riẹ hẹ?
• Eme ma re ru nọ oniọvo jọ o te ru omai thọ?
• Eme ma re ru nọ amọfa a tẹ be wọso omai?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]
Simiọn avọ Livai a zihe ze nọ a kpe azẹ vọ uzou no
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
Ẹwo ọ rẹ sai ru amọfa hrẹ udu rai kpotọ