“Ẹme Oyo, O Woma Vi Idhe”

OVIE ọsosuọ ọrọ Izrẹl họ Sọl. Dede nọ Ọghẹnẹ uzẹme na ọ salọ e riẹ, uwhremu na Sọl ọ ghẹmeeyo.

Eware iyoma vẹ Sọl o ru? Kọ ọ hae sae whaha ae? Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo riẹ ze?

Jihova Ọ Salọ Ohwo nọ Ọ Gwọlọ re Ọ Jọ Ovie

Re a tẹ te rọ Sọl mu ovie, Samuẹle ọruẹaro na họ ọnọ Ọghẹnẹ ọ jẹ hae rọ ta ẹme kẹ emọ Izrẹl. Whaọ, Samuẹle ọ kpako no, yọ emọ riẹ a be gọ Ọghẹnẹ ziezi hi. Eva oke ovona, ewegrẹ Izrẹl a jẹ gwọlọ wọ ẹmo ze. Okenọ ekpako orẹwho Izrẹl a ta kẹ Samuẹle re ọ rọ ovie mu kẹ ae, ọnọ o re gu edhọ rai je su ai kpohọ ẹmo, Jihova ọ tẹ ta kẹ ọruẹaro na re ọ rehọ Sọl mu ovie kẹ ae, ọ tẹ jẹ ta nọ: “O re ti siwi ahwo mẹ no obọ ahwo Filistia.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Sọl ọ jọ “ọmoha avọ eru.” Rekọ orọnikọ fiki erru riẹ ọvo a rọ salọ iẹe he. O wo omaurokpotọ re. Wọhọ oriruo, Sọl ọ nọ Samuẹle nọ: “Mẹ ohwo Bẹnjamin, orua nọ o mae kao eva erua Izrẹl? Ogbẹrọnọ unuwou mẹ họ onọ o mae kao evaọ inuwou orua Bẹnjamin? Kẹvẹ whọ jẹ ta ere kẹ omẹ?” Dede nọ Kish, ọsẹ Sọl ọ jọ ‘ọdafe,’ Sọl o rri oma riẹ gbe uviuwou riẹ kakao.—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Je roro kpahe ẹme nọ Sọl ọ ta okenọ Samuẹle ọ ta inọ ọye Jihova ọ salọ re ọ jọ ovie Izrẹl. Samuẹle ọ kake jọ oria nọ aimava ọvo a jọ rọ ewhri wholo Sọl, ọ tẹ jẹ ta kẹe nọ: “Ru oware kpobi nọ u te owhẹ obọ kpobi, keme Ọghẹnẹ avọ owhẹ a rọ.” Kẹsena, ọruẹaro na o te se emọ Izrẹl koko jẹ ta kẹ ae inọ Sọl họ ovie nọ Jihova ọ salọ. Ahwo na a tẹ gwọlọ inọ a rẹ ruẹ Sọl, rekọ a gwọlọ e riẹ bẹ. Avọ omovuọ, Sọl ọ dhẹ dhere no. Jihova ọ tẹ ta kẹ ae oria nọ ọ rrọ, a te luje kẹe.—1 Sam. 10:7, 20-24.

Evaọ Aro Ẹmo

Otẹrọnọ ahwo jọ a je roro inọ Sọl o te ovie he, o ru oware nọ o lẹliẹ ahwo na ku iroro rẹriẹ. Okenọ ahwo Amọn a wọ ohọre ziọ ẹwho Izrẹl jọ, “ẹzi Ọghẹnẹ ọ tẹ ze vọ Sọl oma.” Avọ udu o te koko egbaẹmo  orẹwho na họ, o te su ai kpohọ ẹmo nọ a jọ fi ahwo Amọn kparobọ. Rekọ Sọl ọ tẹ ta inọ Ọghẹnẹ o ru rai fi kparobọ, inọ: “Ẹdẹ inẹnẹ na ỌNOWO na o ru iruo usiwo eva Izrẹl.”—1 Sam. 11:1-13.

Sọl ọ jọ emamọ ohwo, fikiere Ọghẹnẹ ọ tẹ ghale iẹe. Ọ tẹ jẹ ta inọ Jihova họ ọnọ ọ be kẹe ẹgba. Rekọ, re eware e gbẹ nya ziezi kẹ emọ Izrẹl gbe ovie rai, oware jọ u wuzou gaga nọ a re ru. Samuẹle ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Otẹrọnọ wha dhozọ ỌNOWO na, jẹ gọ ọe, jẹ kezọ kẹ uru riẹ, wha gbe wo udu kẹ izi ỌNOWO na ha; jegbe otẹrọnọ whai gbe ovie nọ o bi su owhai a lele ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai.” Otẹrọnọ emọ Izrẹl a gọ Ọghẹnẹ ziezi, eme o re mu ai ẹro? Samuẹle ọ ta nọ: “ỌNOWO na ọ sai ku ahwo riẹ fiẹ hẹ, fiki odẹ ulogbo riẹ na, keme o were ỌNOWO na re o ru owhai ahwo riẹ.”—1 Sam. 12:14, 22.

Re Ọghẹnẹ ọ sae jẹ emọ Izrẹl rehọ, a re yoẹme kẹe, yọ ere o rrọ kẹ omai re. Nọ idibo Jihova a te yoẹme kẹe, ọ rẹ ghale ae. Kọ ẹvẹ otẹrọnọ a veghe uzou kẹ Jihova?

“Who Ruthọ Gheghẹ Gaga”

Oware jọ nọ Sọl o ru ahwo Filistia o lẹliẹ eva dha ae gaga. Ogbaẹmo nọ u bu te “uwẹkpẹ akotọ abade” o tẹ wọ ẹmo bru Sọl ze. “Nọ ahwo Izrẹl a ruẹ nọ a rọ edhere ọhwahwa (keme a tunyẹ ae), a te si oma no họ ighogho itho gbe eva ighogho, gbe eva itho, gbe eva iki, gbe eva igbẹdi-ame.” (1 Sam. 13:5, 6) Eme Sọl o re ru?

Samuẹle ọ ta kẹ Sọl re o zere iei eva Gilgal, oria nọ Samuẹle ọ gwọlọ jọ dheidhe. Sọl o te muhọ ẹhẹrẹ, rekọ Samuẹle ọ kake nyaze he, yọ egbaẹmo Sọl a be vahabọ no. Fikiere Sọl ọvo o te dheidhe na. Nọ ọ nwani dheidhe na no, Samuẹle ọ tẹ nyaze. Nọ Samuẹle o yo oware nọ Sọl o ru, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Who ruthọ gheghẹ gaga; who koko uzi ỌNOWO na Ọghẹnẹ ra nọ o je kẹ owhẹ he; keme enẹna ỌNOWO na ọ hẹ rọ uvie ra mu bẹdẹ eva Izrẹl. Rekọ fiki epanọ who koko uzi ỌNOWO na ha na, uvie ra o gbẹte nyahọ aro ho; ỌNOWO na ọ gwọlọ ohwo eva riẹ no, nọ [o ti ro] mu ovie kẹ ahwo riẹ.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Fikinọ Sọl ọ kare ẹrọwọ, ọ rọ omoya rri ẹme Ọghẹnẹ nọ Samuẹle ọ ta kẹe vo inọ ọ hẹrẹ bẹsenọ ọ rẹ nyaze ti dheidhe na. Uruemu Sọl u wo ohẹriẹ gaga no orọ Gidiọn, ọnọ ọ jọ osu egbaẹmo Izrẹl evaọ okejọ. Jihova ọ ta kẹ Gidiọn inọ o bru egbaẹmo riẹ kawo no idu ọgbagbivẹ (32,000) kpohọ egba esa (300), yọ ere Gidiọn o gine ru. Fikieme? Fikinọ o fi eva họ Jihova. Avọ obufihọ Ọghẹnẹ, o fi egbaẹmo idu udhozeza gbe ikpegbisoi (135,000) kparobọ. (Ibr. 7:1-7, 17-22; 8:10) Jihova ọ hai fi obọ họ kẹ Sọl re. Rekọ fiki aghẹmeeyo Sọl, ahwo Filistia a tẹ rọ ogaga mi emọ Izrẹl ekwakwa ẹmo rai kpobi.—1 Sam. 13:17, 18.

Nọ ma tẹ rrọ ẹbẹbẹ, ẹvẹ ma be hae jiroro? Enọ e kare ẹrọwọ a rẹ sai roro inọ u re woma re a gbabọkẹ izi Ọghẹnẹ. Okenọ Samuẹle ọ jariẹ hẹ na, Sọl o roro inọ oware areghẹ o je ru na. Rekọ rọkẹ enọ e gwọlọ wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ, a riẹ inọ oware nọ o mai woma họ elele izi Ọghẹnẹ.

Jihova Ọ Siọ Sọl

Sọl ọ thọ uzi ulogbo ofa jọ evaọ okenọ emọ Izrẹl a je lele ahwo Amalẹk fi ẹmo. Ọghẹnẹ o brukpe ahwo Amalẹk no vẹre keme okenọ emọ Izrẹl a je no Ijipti ze, a họre emọ Izrẹl dede nọ a ru rai oware ovo ho. (Ọny. 17:8; Izie. 25:17, 18) Ofariẹ, ahwo Amalẹk a kuomagbe amọfa họre ahwo Ọghẹnẹ evaọ etoke Ibruoziẹ na.  (Ibr. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Fikiere, Jihova ọ tẹ kareghẹhọ eware nana kpobi jẹ ta kẹ Sọl re o kpe ai muotọ.—1 Sam. 15:1-3.

Ukpenọ o ru onọ Jihova ọ ta kẹe re o kpe ahwo Amalẹk jẹ raha ekwakwa rai muotọ, Sọl o te mu ovie rai gbe emamọ erao rai kpozi ekpokpọ. Eme Sọl o ru nọ Samuẹle ọ nọe unu? Sọl ọ tẹ gwọlọ gu ẹme na no uzou inọ: “Keme ahwo na a vuọ emamọ igodẹ gbe iruẹ na wa, re a rehọ ae dhe-idhe kẹ ỌNOWO na.” O tẹ make rọnọ Sọl ọ jẹ ginẹ gwọlọ inọ ọ rẹ rọ erao na dheidhe kẹ Ọghẹnẹ, ọ ghẹmeeyo. Sọl o gbe bi dhesẹ omaurokpotọ họ wọhọ epanọ ọ jọ taure a tẹ te rehọ iẹe mu ovie. Fikiere, Samuẹle ọ tẹ ta kẹ Sọl inọ ọ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ. Samuẹle ọ tẹ ta nọ: “Kọ idhe gbe iwẹ-egọ e rẹ were ỌNOWO na vi eme Riẹ e yo? Keme ri, ẹme oyo, o woma vi idhe . . . Fiki epanọ whọ se ẹme ỌNOWO na, ỌNOWO na O si owhẹ no ovie no.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Okenọ Jihova o mi Sọl ẹzi ọfuafo gbe eghale riẹ no, “ẹzi omuomu” o te mu ei họ ekpokpo. Uwhremu na, Sọl o te je viẹro ku Devidi yọ ọ riẹe ihri—ọzae nọ Jihova ọ te rehọ uvie na kẹ evaọ obaro. Sọl ọ jẹ gwọlọ kpe Devidi ẹsibuobu. Ebaibol e ta nọ: “Nọ Sọl ọ te ruẹ nọ ỌNOWO na avọ Devidi a gbẹ rọ,” o te zihe ruọ “ọwegrẹ Devidi ribri.” Sọl o te muọ Devidi họ ẹgwọlọ re o kpei no, yọ ọ tubẹ kẹ udu re a kpe izerẹ 85 gbe amọfa. Agbẹta nọ Jihova ọ rọ siọ Sọl na.—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Nọ ahwo Filistia a wariẹ wọ ẹmo ziọ Izrẹl, Sọl ọ tẹ gwọlọ obufihọ te epanọ ọ rọ nyae gba ẹva. Okiokiọ riẹ, a tẹ nwae oma gaga evaọ ẹmo, ọye ọvo o te kpe omobọ riẹ. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Ikereakere na e ta kpahe Sọl, ovie ọsosuọ Izrẹl nọ ọ ghẹmeeyo na, inọ: “Sọl [o] te whu fiki ababọ ẹrọwọ riẹ; o wo orọwọ kpahe ỌNOWO na ha, keme o koko ijaje ỌNOWO na ha, o te je kpobọ ọbuẹva nya e guọlọ obufihọ, ọ gbẹ jẹ guọlọ obufihọ no obọ ỌNOWO na ze he.”—1 Irv. 10:13, 14.

Oriruo oyoma Sọl o dhesẹ inọ re a yoẹme kẹ Jihova u woma vi idhe kpobi nọ a re dhe kẹe. Jọn ukọ na o kere nọ: “Uyoyou Ọghẹnẹ ona, nnọ ma re koko ijaje riẹ. Whaọ ijaje riẹ erọ owha ogbẹgbẹdẹ hẹ.” (1 Jọn 5:3) Ajọ uzẹme nana o thọrọ omai ẹro vievie he, inọ: Re usu mai kugbe Ọghẹnẹ o ruẹse tọ, ma re yoẹme kẹe.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Sọl ọ jọ oke emuhọ dhesẹ omaurokpotọ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Fikieme Samuẹle ọ rọ ta kẹ Sọl nọ “ẹme oyo, o woma vi idhe”?