Ọghẹnẹ Ọ Kaki You Omai
Ọghẹnẹ Ọ Kaki You Omai
“Aruoriwo o [ti] su fiki ẹrẹreokie eruọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—ROM 5:21.
1, 2. Ekẹ ivẹ vẹ ma t’ẹme te no, kọ ovẹ o mae rro?
ỌGBA-ERIARIẸ jọ nọ a re se David J. Williams evaọ University of Melbourne, Australia, o kere nọ: “Izi esuo ahwo Rom na yọ obọdẹ okẹ nọ o rrọ ghaghae rọkẹ makọ ige nọ e be tha.” Rekọ Ebaibol o wuhrẹ omai inọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai okẹ jọ nọ o ghare gaga vi oyena. Okẹ na họ ọruẹrẹfihotọ nọ Ọghẹnẹ o ru re ma sai wo emamọ usu kugbei re ma je wo ẹruore esiwo gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.
2 Evaọ oghẹrẹ jọ, Ọghẹnẹ o wo izi jọ nọ e wọ riẹ kẹ omai okẹ nana. Evaọ obe Ahwo Rom uzou avọ 5 na, Pọl ukọ na o dhesẹ nọ izi nana i wo ohẹriẹ no izi ahwo-akpọ. Ukpoye, ọ kẹ omai imuẹro nana inọ: ‘Orọwọ u ru omai fo no, fikiere joma wo udhedhẹ kugbe Ọghẹnẹ fiki Ọnowo mai Jesu Kristi.’ Oma o rẹ wọ enọ Ọghẹnẹ ọ kẹ oke na re a you Ọghẹnẹ. Pọl yọ oriruo jọ. O kere nọ: “A [ku] uyoyou Ọghẹnẹ họ evaọ eva mai no fiki Ẹzi Ẹri na.”—Rom 5:1, 5.
3. Enọ vẹ ma be te k’iyo rai?
3 Rekọ, fikieme okẹ nana o rọ r’oja? Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ sae rọ k’omai okẹ nana ababọ ọriẹwẹ? Eme ahwo a re ru re a sai wo okẹ nana? Joma k’iyo enọ nana re ma jẹ ruẹ epanọ i ro dhesẹ uyoyou Ọghẹnẹ via.
Uyoyou Ọghẹnẹ gbe Uzioraha
4, 5. (a) Edhere ologbo vẹ Jihova o ro dhesẹ uyoyou riẹ k’omai? (b) Eme o re fi obọ họ k’omai wo otoriẹ eme ọ Ahwo Rom 5:12 na?
4 Jihova o dhesẹ uyoyou ulogbo nọ o vi Ọmọ ọvo riẹ ze ti fi obọ họ kẹ ahwo-akpọ. Pọl ọ ta nọ: “Onana Ọghẹnẹ oro ru uyoyou riẹ gba kẹ omai keme okenọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o te whu kẹ omai.” (Rom 5:8) Roro kpahe ẹme jọ nọ Pọl ọ jọ etenẹ fodẹ: “Ma gbẹ jọ erahaizi.” U fo re mai kpobi ma riẹ epanọ ma rọ rrọ erahaizi.
5 Enẹ Pọl ọ ta kpahe ẹme na: “Umuomu orọ fiki omọvo vaha ruọ akpọ na, gbe uwhu fiki izieraha, fikiere uwhu u te zite ahwo kpobi . . . keme ahwo kpobi a raha uzi.” (Rom 5:12) Ma rẹ sai wo otoriẹ oyena keme Ọghẹnẹ o ru nọ a ro kere epanọ ahwo-akpọ a ro muhọ. Jihova ọ ma imava, Adamu avọ Ivi. Ọmemama na ọ rrọ gbagba, yọ ere imava ọsosuọ na a jọ gbagba re. Ọghẹnẹ ọ kẹ rai uzi jọ jẹ ta kẹ ae nnọ a tẹ raha uzi na a ti whu. (Emu. 2:17) Rekọ, a tẹ salọ nọ a rẹ raha uzi Ọghẹnẹ, a tẹ rọ ere se iẹe wọhọ Ọkẹ-Uzi gbe Osu rai.—Izie. 32:4, 5.
6. (a) Eme ọ wha uwhu se emọ Adamu, kọ a seba ewhu nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ae uzi Mosis na no? (b) Eme uzioraha nọ ma reuku riẹ na o wọhọ?
6 Adamu ọ raha uzi no taure o te ti muọ emọ họ eyẹ, fikiere emọ riẹ kpobi a reuku uzioraha gbe uwhu. Uzẹme, orọnikọ emọ Adamu a raha uzi na ha, fikiere Ọghẹnẹ ọ rehọ uzioraha yena brukpe ai hi; yọ evaọ oke yena Ọghẹnẹ ọ re kẹ uko-izi hi. (Emu. 2:17) Ghele na, emọ Adamu a reuku uzioraha. Fikiere uzioraha gbe uwhu i je su bọwo oke nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ emọ Izrẹl uko-izi na, onọ u dhesẹ vevẹ inọ ae yọ erahaizi. (Se Ahwo Rom 5:13, 14.) Ma rẹ sae rehọ oghẹrẹ nọ uzioraha nọ ma reuku riẹ na u bi kpomahọ omai ro dhesẹ ekpehre ẹyao nọ a reuku riẹ. Ẹsejọhọ who se no kpahe ekpehre ẹyao jọ nọ Alexis, ọmọ nọ Alexandra o yẹ kẹ osu obọ Russia nọ a re se Nicholas II, ọ reuku riẹ. Uzẹme, emọ jọ a rẹ sae jọ uviuwou utioye na nọ a wo ẹyao yena ha, rekọ a rẹ sai yẹ emọ nọ i wo ẹyao yena. Rekọ uzioraha o rrọ ere he. Uzioraha Adamu u wholo ohwo kpobi. O rẹ wha uwhu se ohwo kpobi. Yọ ọmọ kpobi nọ a yẹ ọ rẹ reuku riẹ. Kọ uye nana u ti n’otọ ẹdẹjọ?
Oware nọ Ọghẹnẹ Ọ Rehọ Ẹkwoma Jesu Kristi Ru
7, 8. Ẹvẹ oware nọ ezae egbagba ivẹ jọ a wha ze u ro wo ohẹriẹ no ohwohwo?
7 Fiki uyoyou, Jihova o ru ọruẹrẹfihotọ jọ re ọ ta ahwo-akpọ no igbo uzioraha. Pọl o ru rie vẹ inọ ọzae ọgbagba ọfa, ọnọ ma rẹ sai dhesẹ wọhọ Adamu avivẹ, o ru onana lọhọ. (1 Kọr. 15:45) Rekọ oware nọ uzuazọ nọ imava nana a yeri o wha ze u wo ohẹriẹ gaga. Evaọ oghẹrẹ vẹ?—Se Ahwo Rom 5:15, 16.
8 Pọl o kere nọ: “Orọnọ epaọ iruthọ ere okẹ ọvọvẹ na orọ ho.” Adamu ọ thọ uzi, a te bruoziẹ uwhu kpei. Rekọ orọnikọ ọye ọvo o whu hu. Ebaibol ọ ta nọ: ‘Fiki iruthọ omọvo yena ibuobu i bi ro whu.’ Oziẹ uwhu nọ a brukpe Adamu na u kpomahọ emọ riẹ kpobi, te omai te. Ghele na, ma rẹ sae wereva nọ ma riẹ nọ Jesu, ọzae ọgbagba na, ọ rẹ sai fi obọ họ k’omai. Erere vẹ onana o te wha ze? Ma rẹ sae ruẹ uyo onọ nana evaọ eme nọ Pọl o kere inọ ‘ahwo kpobi a nya e ruọ ẹrẹreokie uzuazọ.’—Rom 5:18.
9. Eme o wọhọ nọ Ọghẹnẹ o je ru okenọ ọ ta nọ ahwo a wo unuzou, wọhọ epanọ Ahwo Rom 5:16, 18 o ta?
9 Eme họ otofa eme Griki nọ Pọl o kere se ahwo Rom na inọ “o rẹ rehọ unuzou tha” gbe nnọ ‘ahwo kpobi a nya e ruọ ẹrẹreokie’? Ọzae jọ nọ ọ rẹ fa Ebaibol o kere kpahe eme na inọ: “Eme nọ Pọl ọ jọ etenẹ fodẹ na e dina tho eme nọ a rẹ ta nọ a te bi bruoziẹ ohwo evaọ obọ ekọto. Eme nana i dhesẹ nọ orọnikọ ohwo na o gine kiẹrẹe he rekọ Ọghẹnẹ o rri ohwo na ere . . . A rọ eme nana dhesẹ Ọghẹnẹ wọhọ obruoziẹ, ọnọ o guẹdhọ ọrahauzi nọ a rọ bru ei ze, wọhọ odẹme. Rekọ Ọghẹnẹ o te bruoziẹ kẹ ọrahauzi na.”
10. Eme Jesu o ru re ahwo-akpọ a sai kiẹrẹe evaọ aro Ọghẹnẹ?
10 Ẹkwoma eme “obruoziẹ akpọ na” ọ te rọ rehọ izieraha ọnọ o kiẹrẹe he rọ vrẹ riẹ? (Emu. 18:25) Owọ ọsosuọ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ họ, o vi Ọmọ ọvo riẹ ziọ otọakpọ na. Jesu o ru oreva Ọsẹ riẹ gbagba ghelọ edawọ, ẹkoko, gbe olahiẹ. O kru ẹgbakiete riẹ makọ rite uwhu evaọ ure oja. (Hib. 2:10) Ẹkwoma uzuazọ ogbagba riẹ nọ o ro dheidhe, Jesu ọ rọ uwhu riẹ ta emọ Adamu no igbo uzioraha gbe uwhu.—Mat. 20:28; Rom 5:6-8.
11. Ono ọ ta ahwo no igbo?
11 Evaọ oria ofa, Pọl ọ ta nọ Jesu “ọ rehọ oma riẹ ta ahwo kpobi” no igbo. (1 Tim. 2:6) Fikieme onana o rọ r’oja? Adamu ọ wha sebaẹgba gbe uwhu se emọ riẹ kpobi nọ i bu te ima-idu buobu. Ginọ uzẹme inọ Jesu, ọnọ ọ rrọ ọzae ọgbagba na, ọ hae sai yẹ emọ egbagba nọ i bu te ima-idu buobu. * Fikiere otoriẹ na vẹre họ uzuazọ Jesu gbe orọ emọ egbagba nọ ọ hai yẹ e rrọ ẹrẹrẹe kugbe uzuazọ Adamu gbe orọ emọ riẹ nọ e gba ha. Rekọ Ebaibol ọ ta ha inọ emọ nọ Jesu ọ hai yẹ e rrọ abọjọ ẹtanigbo na. Obe Ahwo Rom 5:15-19 o ta nọ uwhu “omọvo” oye o ta ahwo no igbo. Ẹhẹ, uzuazọ ogbagba Jesu o nwani kiehọ orọ Adamu. Jesu Kristi ọvo ọye ọ ta ahwo no igbo. O lọhọ re oghẹrẹ ahwo kpobi a wo uzuazọ fiki “iruo ẹrẹreokie” Jesu, koyehọ ẹmeoyo riẹ gbe ẹgbakiete nọ o kru rite uwhu. (2 Kọr. 5:14, 15; 1 Pita 3:18) Ẹvẹ onana o sae rọ lọhọ?
Ẹtanigbo na Ọ Wha Erọvrẹ Ze
12, 13. Fikieme enọ Ọghẹnẹ ọ rọ vrẹ no a rọ gwọlọ ohrọ gbe uyoyou riẹ?
12 Jihova Ọghẹnẹ ọ jẹ idhe ẹtanigbo Ọmọ riẹ na rehọ. (Hib. 9:24; 10:10, 12) Ghele na, ikọ ẹrọwọ Jesu gbe ilele efa riẹ nọ e jọ otọakpọ, a gba ha. Dede nọ a jẹ daoma re a whaha uzioraha, a jẹ raha uzi ghele. Fikieme? Keme a reuku uzioraha. (Rom 7:18-20) Rekọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sai ru oware jọ kpahe oyena, yọ ere o gine ru. Ọ jẹ ẹtanigbo na rehọ, yọ ọ rọ ẹkwoma ẹtanigbo na rọ vrẹ idibo riẹ nọ e rrọ otọakpọ.
13 Orọnikọ fiki iruo ezi erọ ikọ na gbe erọ amọfa oye Ọghẹnẹ o ro vi Ọmọ riẹ ze ti whu kẹ ae he. Ukpoye, ohrọ gbe uyoyou udidi nọ Ọghẹnẹ o wo oye o wọ riẹ. Ọ kpairoro vrẹ ẹdhoguo nọ ọ hai te ikọ na gbe amọfa, ọ tẹ rọ abe-ọriọ nọ a reuku riẹ na rọ vrẹ rae. Pọl o ru oyena vevẹ inọ: “Keme aruoriwo a ro siwi owhai fiki orọwọ; oyena fiki oma-obọ rai hi, rekọ okẹ Ọghẹnẹ.”—Ẹf. 2:8.
14, 15. Didi osohwa Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ kẹ enọ o rri kiẹrẹe, kọ eme ọfa o gwọlọ nnọ a re ru?
14 Dai roro epanọ u woma te re Ọghẹnẹ ọ rehọ izieraha nọ ohwo ọ reuku riẹ gbe eware iyoma nọ o ru rọ vrẹ riẹ! Whọ rẹ sai kele unu eware nọ ahwo a ruthọ họ re a te ti kurẹriẹ; rekọ fiki ẹtanigbo na, Ọghẹnẹ ọ rẹ sae rọ vrẹ ahwo nana. Pọl o kere nọ: ‘Okẹ ọvọvẹ nọ a kẹ fiki izieraha na o rẹ rehọ unuzou tha.’ (Rom 5:16) Ikọ na gbe amọfa nọ a wo unuzou no a rẹ ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ uzẹme na. Erere vẹ a re rẹro riẹ? “Enọ i wo ubu aruoriwo orọ [ẹrẹreokie a ti] suẹ eva uzuazọ fiki omọvo na, tobọ Jesu Kristi.” Ẹhẹ, okẹ ẹrẹreokie na o rẹ wha uzuazọ ze.—Rom 5:17; se Luk 22:28-30.
15 Enọ e jẹ okẹ ẹtanigbo na rehọ a re zihe ruọ emọ abọ-ẹzi erọ Ọghẹnẹ. Wọhọ ibe-ereuku erọ Kristi, a wo ẹruore ẹkparomatha kpobọ odhiwu wọhọ emọ ẹzi re a lele Jesu Kristi su wọhọ ivie.—Se Ahwo Rom 8:15-17, 23.
Ọghẹnẹ O Dhesẹ Uyoyou kẹ Amọfa
16. Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rẹ sai rri enọ i wo ẹruore ẹria otọakpọ na?
16 Orọnikọ enọ i fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ kpobi jẹ be gọe a ti lele Kristi su evaọ obọ odhiwu hu. Ibuobu a wo ọkpọ ẹruore nọ idibo Ọghẹnẹ oke anwae a wo. A wo ẹruore ẹria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase. Kọ Ọghẹnẹ ọ sai rri rai kiẹrẹe enẹna avọ irẹro ẹria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ? Ma te roro kpahe eme nọ Pọl o kere se ahwo Rom, uyo riẹ họ Ee.
17, 18. (a) Ẹvẹ Ọghẹnẹ o rri Abraham fiki ẹrọwọ riẹ? (b) Eme u ru rie lọhọ re Jihova o rri Abraham kiẹrẹe?
17 Pọl ọ ta kpahe obọdẹ oriruo jọ, Abraham, ọzae ẹrọwọ jọ nọ ọ rria taure Jihova ọ tẹ te rọ uko-izi na kẹ Izrẹl, yọ ọ rria ikpe idu jọ no taure Kristi o te ti ru uzuazọ obọ odhiwu lọhọ kẹ ahwo-akpọ jọ. (Hib. 10:19, 20) Ma se nọ: ‘Keme orọnikọ fiki uzi nọ a rọ kẹ Abraham a rọ ya eyaa kẹe gbe emọ riẹ hẹ inọ ọye ọ be te jọ ọreuku akpọ na, rekọ fiki ẹrẹreokie orọwọ.’ (Rom 4:13; Jem. 2:23, 24) Fikiere, Ọghẹnẹ o rri Abraham ọzae ẹrọwọ na kiẹrẹe.—Se Ahwo Rom 4:20-22.
18 Orọnikọ onana u dhesẹ inọ Abraham ọ kare uzioraha ha evaọ uzuazọ riẹ. Ijo, ọ jọ gbagba ha. (Rom 3:10, 23) Rekọ, fiki areghẹ Jihova nọ o wo oba ha, o muẹrohọ uvi ẹrọwọ Abraham gbe iruo ezi riẹ. Maero, Abraham o fi ẹrọwọ họ ‘ubi’ nọ a ya eyaa riẹ nọ u ti no uyẹ riẹ ze na. Ubi yena họ Mesaya na, hayo Kristi. (Emu. 15:6; 22:15-18) Fiki idhe ẹtanigbo Kristi Jesu, Jihova o ru rie lọhọ re a rọ izieraha idibo riẹ nọ e rria taure Kristi ọ tẹ te ze rọ vrẹ rae. Fikiere, Abraham gbe amọfa nọ a gọ Ọghẹnẹ taure Kristi ọ tẹ te ze a wo ẹruore ẹkparomatha.—Se Ahwo Rom 3:24, 25; Ol. 32:1, 2.
Reawere Emamọ Edikihẹ Enẹna
19. Fikieme oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o rri Abraham o rẹ rọ jọ omosasọ kẹ ahwo buobu nẹnẹ?
19 Uzẹme na nnọ Ọghẹnẹ o rri Abraham kiẹrẹe o rẹ jọ omosasọ kẹ uvi Ileleikristi nẹnẹ. Dede na, oghẹrẹ nọ Jihova o rri Abraham kiẹrẹe u wo ohẹriẹ no oghẹrẹ nọ o rri enọ a rọ ẹzi wholo nọ e te jọ “ereuku kugbe Kristi.” A se umutho ẹko ahwo nana “re a jọ erezi,” yọ a jẹ rae rehọ wọhọ “emọ Ọghẹnẹ.” (Rom 1:7; 8:14, 17, 33) Wo ohẹriẹ, a riẹ Abraham wọhọ “ogbẹnyusu Ọghẹnẹ” taure a tẹ te hwosa ẹtanigbo na. (Jem. 2:23; Aiz. 41:8) Kọ ẹvẹ kpahe uvi Ileleikristi nọ i wo ẹruore ẹria aparadase otọakpọ?
20. Eme Ọghẹnẹ ọ gwọlọ mi enọ o rri kiẹrẹe nẹnẹ, wọhọ epanọ ọ gwọlọ mi Abraham?
20 Ahwo nana a wo ẹruore uzuazọ obọ odhiwu hu onọ ‘ẹtanigbo Kristi Jesu’ u ru lọhọ na. (Rom 3:24; 5:15, 17) Ghele na, a fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ gbe ọruẹrẹfihotọ riẹ, yọ a be rehọ iruo ezi dhesẹ ẹrọwọ rai na via. Iruo yena jọ họ ewhowho ‘ovuẹ uvie Ọghẹnẹ gbe ewuhrẹ amọfa kpahe Jesu Kristi Ọnowo na.’ (Iruẹru 28:31) Fikiere, Jihova ọ rẹ sai rri ahwo nana kiẹrẹe wọhọ epanọ o rri Abraham. Okẹ nọ ahwo nana a wo, koyehọ emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ, u wo ohẹriẹ no orọ ikpodhiwu na. Ghele na, a rri usu nọ a wo kugbe Ọghẹnẹ ghare gaga.
21. Irere vẹ ma ti wo fiki uyoyou gbe uvi-ẹdhoguo Jihova?
21 Whọ tẹ gwọlọ reawere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ, whọ rẹ riẹ inọ orọnikọ osu ohwo-akpọ jọ ọ kẹ owhẹ okẹ nana ha. Ukpoye, obọ Osu Ehrugbakpọ na okẹ na u no ze. Jihova ọ j’owọ sa-sa no re ẹjiroro riẹ ọ sai rugba. Owojẹ sa-sa nana e rọwo kugbe uvi-ẹdhoguo. Maero, i dhesẹ uyoyou udidi Ọghẹnẹ. Agbẹta nọ Pọl ọ rọ ta nọ: “Onana Ọghẹnẹ oro ru uyoyou riẹ gba kẹ omai keme okenọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o te whu kẹ omai.”—Rom 5:8.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 11 Wọhọ oriruo, a jọ Insight on the Scriptures, Uko avọ 2, ẹwẹ-obe avọ 736, edhe-ẹme avọ 4 gbe 5 ta kpahe emọ Adamu gbe emọ nọ Jesu ọ hai yẹ.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Uku vẹ emọ Adamu a re, kọ eme o no rie ze?
• Ẹvẹ a rọ hwa osa ẹtanigbo na, kọ ẹvẹ o rọ nwani kiehọ oware nọ u vru?
• Didi ẹruore who wo fikinọ a rri owhẹ kiẹrẹe?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Adamu, ọzae ọgbagba na, ọ raha uzi. Jesu, ọzae ọgbagba na, ọ ta omai no igbo
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Usi na u woma kẹhẹ inọ ẹkwoma Jesu a rẹ sai rri omai kiẹrẹe