A Je Rẹro Mesaya na

“Epanọ ahwo kpobi a gbeje re ẹro na, ahwo kpobi a tẹ jọ evaọ eva rai je roro kpahọ Jọn, sọ ọye họ Kristi na.”—LUK 3:15.

1. Eme ẹnjẹle jọ o whowho kẹ ithuru-igodẹ jọ?

ASO o te no. Ithuru-igodẹ e rrọ otafe be rẹrote uthuru rai. U gbe rai unu gaga nọ ẹnjẹle Jihova ọ roma via kẹ ae yọ oruaro Ọghẹnẹ u bi lo wariẹ ae họ. Gaviezọ! Ẹnjẹle na o bi whowho eme urirẹ inọ: “Wha dhẹ ozọ họ; keme ri, mẹ rehọ usiuwoma oghọghọ ulogbo se owhai, onọ o rẹ te jọ kẹ ahwo kpobi; keme a . . . yẹ Osiwi kẹ owhai nẹnẹ na, ọnọ ọ rọ Kristi Ọnowo na,” ọnọ ọ te jọ Mesaya na. Ithuru-igodẹ na a rẹ sae ruẹ ọmọ na evaọ uwou erao nọ o rrọ ẹwho jọ nọ ọ kẹle etẹe. Ẹsiẹvo na, ijẹle buobu a te bi jiri Jihova inọ: “Oruaro u te Ọghẹnẹ eva ehru, jegbọ udhedhẹ u te akpọ udevie ahwo nọ a were riẹ!”—Luk 2:8-14.

2. Eme họ otofa “Mesaya,” kọ ẹvẹ a re ro vuhu iei?

² Uzẹme, ithuru-igodẹ ahwo Ju na a riẹ nọ “Mesaya” hayo “Kristi” họ Ọmọ Ọghẹnẹ, “Ọnọ A Wholo” na. (Ọny. 29:5-7) Rekọ ẹvẹ a sae gbẹ rọ riẹ kpahe Mesaya na ziezi je ru amọfa rọwo inọ ọmọ nọ ẹnjẹle na ọ fodẹ na họ Mesaya nọ Jihova o ro mu na? Ẹkwoma eruẹaruẹ nọ e rrọ Ikereakere Hibru na nọ a rẹ kiẹ riwi, a vẹ rehọ ae wawo iruẹru gbe uzuazọ ọmọ na.

Fikieme Ahwo A je ro Rẹro Riẹ?

3, 4. Eme họ otofa Daniẹl 9:24, 25 na?

³ Nọ Jọn Ọhọahwo-Ame na o muọ iruo riẹ họ uwhremu na, eme nọ ọ ta gbe eware nọ o ru e lẹliẹ ahwo jọ je roro sọ ọye họ Mesaya na. (Se Luk 3:15.) O sae jọnọ otujọ a wo otoriẹ eruẹaruẹ kpahe Mesaya na nọ e fodẹ “ekpoka udhosa gbikpe” na. Otẹrọ ere, kiyọ a riẹ okenọ Mesaya na ọ te rọ roma via.  Abọjọ eruẹaruẹ na o ta nọ: “No umuo okenọ ẹme na ọ rọ via re a ruẹrẹ Jerusalẹm họ jẹ wariẹ e bọ rite okenọ ọnọ a wholo na, ọmọzae-ovie na ọ te tha, o te jọ ekpoka ihrẹ [gbe] ekpoka udhosa gbivẹ.” (Dan. 9:24, 25) Egba-eriariẹ buobu e rọwo nọ enana yọ ekpoka nọ i theri te ikpe buobu. Wọhọ oriruo, Ebaibol ọ Revised Standard Version o ta nọ: “Ekpoka udhosa gbikpe erọ ikpe a fihọ.”

⁴ Nẹnẹ, idibo Jihova a riẹ nnọ ekpoka 69 na, koyehọ ikpe egba ene gbe udhone gbe esa (483) nọ Ebaibol ọ fodẹ evaọ Daniẹl 9:25 na i muhọ evaọ 455 B.C.E. nọ Atagzazis, ovie Pasia, ọ kẹ Nehemaya udu re ọ wariẹ bọ Jerusalẹm. (Neh. 2:1-8) Ikpe yena i kuhọ evaọ 29 C.E. okenọ a họ Jesu ame a tẹ jẹ rọ ẹzi ọfuafo wholo iei, onọ u dhesẹ nọ o zihe ruọ Mesaya no.—Mat. 3:13-17. *

5. Eruẹaruẹ vẹ ma be te ta ẹme kpahe?

⁵ Joma ta ẹme kpahe eruẹaruẹ efa jọ nọ i kie kpahe Mesaya na enọ i rugba evaọ oke eyẹ Jesu, uzuazọ riẹ evaọ okenọ ọ jọ ọmaha, gbe odibọgba riẹ. Ababọ avro, onana o te lẹliẹ eva nọ ma fihọ eruẹaruẹ Ọghẹnẹ ga ziezi. O te jẹ kẹ imuẹro inọ ginọ Jesu họ Mesaya nọ a je rẹro riẹ anwẹdẹ na.

A Ruẹaro Kpahe Emuhọ Uzuazọ Riẹ Evaọ Otọakpọ

6. Dhesẹ epanọ Emuhọ 49:10 o ro rugba.

⁶A ti yẹ Mesaya na fihọ orua Juda evaọ Izrẹl. Okenọ Jekọp ọ kẹle uwhu no nọ ọ jẹ l’ẹro kẹ emọ riẹ, ọ ta nọ: “Ọkpọ-uvie na ọ sai no obọ Juda ha, ọkpọ osu-isuẹsu ọ sai no agada awọ riẹ hẹ, bẹsenọ ọ rẹ te tha bru ọnọ o te i, ẹme riẹ ahwo na kpobi a re ti yo.” (Emu. 49:10) Otu iwuhrẹ ahwo Ju buobu erọ oke nọ u kpemu a ta nọ Mesaya eme yena i kie kpahe. Eme họ otofa eme ọ Jekọp na? Ma riẹ nọ ovie jọ ọ jẹ ta kpahe na keme ọkpọ-uvie gbe ọkpọ osu-isuẹsu nọ ọ fodẹ na yọ eware nọ ovie ọ jẹ hae wha ro dhesẹ nọ o wo udu nọ o re ro su. Fikiere eme ọ Jekọp na i dhesẹ nọ ovie na, ọnọ o wo udu esuo na, o ti no orua Juda ze. Ovie ọsosuọ nọ o no Juda ze họ Devidi, yọ Zẹdikaya họ ovie urere nọ o no Juda ze evaọ otọakpọ. Rekọ eme ọ Jekọp na i dhesẹ nọ ovie ọfa ọ te jariẹ nọ u te no Zẹdikaya no. Ovie yena o ti su bẹdẹ bẹdẹ. Ọghẹnẹ ọ vuẹ Zẹdikaya nọ ovie nana họ ọnọ o wo udu nọ o re ro su. (Izik. 21:26, 27) U te no Zẹdikaya no, Jesu ọvo họ ohwo nọ o no uyẹ Devidi ze ọnọ a ya eyaa uvie kẹ. Taure a te ti yẹ Jesu, Gebriẹl ẹnjẹle na ọ ta kẹ Meri nọ: “Ọnowo na Ọghẹnẹ ọ rẹ te kẹe akaba-uvie Devidi Ọsẹ riẹ. Ọ rẹ te ria uvie uviuwou Jekọp bẹdẹ bẹdẹ; uvie riẹ u re ti wo urere he.” (Luk 1:32, 33) Uviuwou Devidi Jesu o no ze evaọ orua Juda. Yọ Jesu ọvo họ ọnọ o no uviuwou Devidi ze nọ Jihova ọ ya eyaa kẹ inọ ọ te jọ ovie. Fikiere u muẹro inọ Jesu Kristi họ ovie yena.—Mat. 1:1-3, 6; Luk 3:23, 31-34.

7. Diẹse a jọ yẹ Mesaya na, kọ fikieme onana u ro gbunu?

⁷A ti yẹ Mesaya na evaọ Bẹtlẹhẹm. Maeka ọruẹaro na o kere nọ: “Whẹ Bẹtelehẹm Efrata, nọ ọ mae kawo eva evie orẹwho Juda eva ra ọnọ o re ti su Izrẹl kẹ omẹ o re ti no tha ọnọ otọhọotọ riẹ o rọ anwẹdẹ, ri no anwae ze.” (Mae. 5:2) A ti yẹ Mesaya na evaọ ẹwho Juda nọ a  re se Bẹtlẹhẹm, onọ a je se Efrata. Dede nọ Meri oni Jesu gbe Josẹf a jẹ rria Nazarẹt, fiki uzi nọ osu Rom o je inọ ohwo kpobi o kpohọ ọvuọ ẹwho riẹ nyai kere odẹ fihotọ, a te kpobọ Bẹtlẹhẹm, kọ obei a jọ yẹ Jesu. (Mat. 2:1, 5, 6) Oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ nana i ro rugba u gbunu gaga.

8, 9. Eme a ruẹaro riẹ kpahe eyẹ Mesaya na gbe eware nọ i lele i rie?

⁸Ọmọtẹ nọ ọ riẹ ozae he ọye o ti yẹ Mesaya na. (Se Aizaya 7:14.) A jọ Aizaya 7:14 ruẹaro inọ “ọmọtẹ nọ ọ riẹ ọzae he” o ti yẹ ọmọzae. Ere ọvona a dhesẹ Rebeka taure ọ tẹ te rọo. (Emu. 24:16, 43) Matiu o kere nọ eyẹ Jesu o ru eruẹaruẹ Aizaya na gba. Matiu avọ Luk a kere nọ ẹzi Ọghẹnẹ o ru nọ Meri, ọnọ ọ riẹ ozae he na, o ro dihọ.—Mat. 1:18-25; Luk 1:26-35.

⁹A ti kpe emaha nọ a te yẹ Mesaya no. Oghẹrẹ oware utioye o via ikpe buobu taure a te ti yẹ Jesu, nọ Fẹro ovie Ijipti o j’uzi inọ a gbolo emezae eboba erọ ahwo Izrẹl fihọ Ethẹ Naele. (Ọny. 1:22) Eruẹaruẹ nọ e rrọ Jerimaya 31:15, 16 e ta nọ Reshẹl ọ jẹ viẹ keme a mu emọ riẹ kpohọ “ẹwho ọwegrẹ.” A yo edo oviẹ riẹ evaọ Rama, ọnọ ọ rrọ ẹkwotọ Bẹnjamin obọ Jerusalẹm. Matiu ọ ta nọ eme ọ Jerimaya na i rugba evaọ okenọ Herọd ovie na o j’uzi inọ a kpe emezae eboba nọ e jọ Bẹtlẹhẹm gbe ewho nọ e kẹle riẹ. (Se Matiu 2:16-18.) Dai roro oghẹrẹ uweri nọ o jọ ewho yena!

10. Dhesẹ epanọ Hosia 11:1 o rọ jọ oma Jesu rugba.

¹⁰Wọhọ emọ Izrẹl, a ti se Mesaya na no Ijipti ze. (Hos. 11:1) Taure Herọd o te j’uzi re a kpe emezae eboba na, ukọ-odhiwu jọ ọ ta kẹ Josẹf re ọ rehọ Meri avọ Jesu dhẹ kpobọ Ijipti. Obei a jọ bẹsenọ “Herọd o [ro] whu no. Re ẹme nọ Ọnowo na ọ tae eva unu [Hosia] ọruẹaro na ọ gba, anọ, ‘Eva Ijipti me se ọmọ mẹ noze.’” (Mat. 2:13-15) Orọnikọ Jesu họ ọnọ ọ kpọ eware he re eruẹaruẹ nọ e ta kpahe eyẹ riẹ gbe uzuazọ emaha riẹ i rugba.

Mesaya na O Mu Odibọgba Riẹ Họ

11. Ẹvẹ a rọ ruẹrẹ edhere họ kẹ Ọnọ Jihova O Wholo na?

¹¹A te ruẹrẹ edhere họ kẹ Ọnọ Ọghẹnẹ O Wholo na. Malakae ọ ruẹaro nọ “Elaeja ọruẹaro na” ọ te ruẹrẹ ahwo họ kẹ ẹtha Mesaya na. (Se Malakae 4:5, 6.) Jesu omariẹ ọ ta nọ “Elaeja” nọ Malakae ọ fodẹ na họ Jọn Ọhọahwo-Ame na. (Mat. 11:12-14) Yọ Mak ọ ta nọ odibọgba Jọn o ru eruẹaruẹ Aizaya gba. (Aiz. 40:3; Mak 1:1-4) Orọnikọ Jesu o ru hu re Jọn ọ ruẹrẹ edhere họ kẹe. Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ahwo a vuhu Mesaya na. Fikiere Ọghẹnẹ ọ salọ Jọn re o ru oghẹrẹ iruo nọ Elaeja o ru, re Jọn ọ ruẹrẹ ahwo na họ kẹ edederehọ Mesaya na.

12. Iruo vẹ i ti ru ahwo vuhu Mesaya na?

¹²Iruo nọ Ọghẹnẹ ọ te kẹ Mesaya na i ti ru ahwo vuhu iei. Ẹdẹjọ nọ Jesu o kpohọ uwou-egagọ obọ Nazarẹt, ẹwho nọ ọ jọ whẹro, o te rovie uko-obe Aizaya, ọ tẹ ta nọ ọye eme nana i kie kpahe, inọ: “Ẹzi Ọnowo na ọ rọ omẹ oma, fiki epanọ o ku ewhri ku omẹ re mẹ vuẹovuẹ emamọ usi kẹ iruori, o vi omẹ re me woro obusino kẹ enọ amu jegbe ude ojẹ ruẹ kẹ ituaro, re me fi enọ a kienyẹ họ omofọwẹ, gbe eworo ukpe ẹrehọ Ọnowo na.” Fikinọ Jesu họ Mesaya na, ọ ta nọ: “Nẹnẹna ekere na ọgba eva ezọ rai.”—Luk 4:16-21.

13. Ẹvẹ a rọ ruẹaro nọ Jesu ọ te ta usiuwoma evaọ Galili?

 ¹³A ruẹaro nọ Mesaya na ọ te ta usiuwoma evaọ Galili. Aizaya o kere kpahe “ẹwho Zebulọn avọ Naftali . . . ahwo Galili na,” inọ: “Ahwo nọ a jẹ nya eva ebi a ruẹ elo ologbo, enọ e jẹ ria ukpotọ ebi uwhu, ae elo na o lo kẹ.” (Aiz. 9:1, 2) Jesu o muọ iruo odibọgba riẹ họ evaọ ẹwho Galili jọ nọ a re se Kapaniọm, yọ ọ wha usiuwoma na te Zebulọn gbe Naftali re. Jesu o fi obọ họ kẹ ahwo eria nana ruẹ elo abọ-ẹzi ẹkwoma uzẹme na nọ o je wuhrẹ ae. (Mat. 4:12-16) Obọ Galili Jesu ọ jọ kẹ Ovuẹ obọ Ugbehru na, salọ ikọ riẹ, je ru iruo igbunu ọsosuọ riẹ, yọ o wọhọ nọ evaọ Galili ọ jọ roma via kẹ ilele egba isoi (500) riẹ okenọ ọ kparoma no uwhu ze no. (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mak 3:13, 14; Jọn 2:8-11; 1 Kọr. 15:6) Fikiere o ru eruẹaruẹ Aizaya na gba ẹkwoma usiuwoma nọ ọ ta evaọ “ẹwho Zebulọn avọ Naftali.” Kẹsena Jesu ọ tẹ jọ eria efa evaọ Izrẹl muọ usiuwoma họ ẹta.

A Ruẹaro Kpahe Eware Efa nọ Mesaya na O ti Ru

14. Ẹvẹ Jesu o ro ru eme nọ e rrọ Olezi 78:2 na gba?

¹⁴Mesaya na ọ te rehọ ehare hayo etadhesẹ wuhrẹ ahwo. Asaf ọso-ilezi na ọ so nọ: “Me re ti rovie unu mẹ avọ ohare.” (Ol. 78:2) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Jesu eme nana i kie kpahe? Ere Matiu ọ ta. Nọ ọ ta kpahe ọtadhesẹ Jesu nọ ọ jọ rehọ ubi ahe gbe ẹvi ro dhesẹ Uvie na no, Matiu ọ ta haro nọ: “Ohare o gbẹrọ họ [Jesu] ọ ta ẹme kẹ ae he. Re o nana nọ ọruẹaro ọ ta na o gba: ‘Me re ti rovie unu mẹ kẹ ehare ibro. Mẹ rẹ te ta enọ a sino nọ otọhọ akpọ ze.’” (Mat. 13:31-35) Etadhesẹ hayo ehare yọ obọdẹ edhere jọ nọ Jesu o je ro wuhrẹ ahwo.

15. Dhesẹ epanọ Aizaya 53:4 o ro rugba.

¹⁵Mesaya na o ti siwi eyao mai. Aizaya ọ ruẹaro nọ: “Uzẹme, ọye ọ wọ edada mai ọ tẹ jẹ wha uweli mai.” (Aiz. 53:4) Matiu ọ ta inọ, nọ Jesu o siwi oni aye Pita no, o te siwi amọfa “re ẹme nọ Aizaya ọruẹaro ọ ta na ọ gba, anọ, ‘Ọ ye ọ tọlọ ẹmọ mai ọ tẹ wha eyao mai.’” (Mat. 8:14-17) Yọ eria Ebaibol efa buobu e riẹ nọ e fodẹ ahwo nọ Jesu o siwi.

16. Ẹvẹ Jọn ukọ na o ro dhesẹ nọ Jesu o ru eme Aizaya 53:1 na gba?

¹⁶Ghelọ eware iwoma kpobi nọ Mesaya na o ti ru, ahwo buobu a te rọwo eme riẹ hẹ. (Se Aizaya 53:1.) Jọn ukọ na o dhesẹ nọ eruẹaruẹ nana i rugba nọ ọ ta nọ: “Dede nọ o ru eka buobu iraro rai na, a sae rọwo iẹ he: re ẹme nọ Aizaya ọruẹaro, ọ ta, ọ gba, anọ: ‘Ọnowo, ono ọ rọwo ovuẹ mai, jegbe ono a rọ ogaga Ọnowo na via kẹ?’” (Jọn 12:37, 38) Ofariẹ, evaọ etoke odibọgba Pọl ukọ na, umutho ahwo jọ ọvo a rọwo Jesu, Mesaya na.—Rom 10:16, 17.

17. Ẹvẹ Olezi 69:4 o ro rugba?

¹⁷A ti mukpahe Mesaya na gheghe gheghe. (Ol. 69:4) Jesu ọ ta nọ: “Mẹ gbẹ hẹ jọ udevie rai ru iruo nọ ohwo ọfa o ru hu, a he wo uzioraha ha; rekọ enẹna a ruẹ, a te mukpahe omẹ avọ Ọsẹ mẹ eko ivẹ na. Rekọ onana o rọ, re ẹme nọ a kere họ evaọ uzi rai ọ gba, nọ, ‘A mukpahe omẹ gheghe.’” (Jọn 15:24, 25) Evaọ ẹsibuobu nọ a tẹ fodẹ “uzi” na yọ Ikereakere na soso a be ta kpahe. (Jọn 10:34; 12:34) Ebe usiuwoma na i dhesẹ nọ ahwo a gine mukpahe Jesu, maero kọ isu-egagọ ahwo Ju. Ofariẹ, Kristi ọ ta kẹ  inievo eva riẹ nọ: “Akpọ na ọ rẹ sae mukpahe owhai hi, rekọ o mukpahe omẹ epanọ me se isẹi riẹ nọ iruo riẹ i yoma.”—Jọn 7:7.

18. Eware efa vẹ ma ti wuhrẹ kpahe nọ e te k’omai imuẹro inọ Jesu họ Mesaya na?

¹⁸ U mu ilele Jesu erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ ẹro inọ ọye họ Mesaya na, keme o gine ru eruẹaruẹ nọ e jọ Ikereakere Hibru ta kpahe Mesaya na gba. (Mat. 16:16) Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, eruẹaruẹ nana jọ i rugba evaọ emuhọ uzuazọ Jesu gbe etoke odibọgba riẹ. Ma te jọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ta kpahe eruẹaruẹ efa enọ e ta kpahe Mesaya na. Ma te roro kpahe eruẹaruẹ nana didi, o te lẹliẹ omai wo imuẹro ziezi inọ ginọ Jesu Kristi họ Mesaya nọ Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai, o ro mu.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Eruẹaruẹ vẹ i rugba evaọ etoke eyẹ Jesu?

• Ẹvẹ a rọ ruẹrẹ edhere họ kẹ Mesaya na?

• Eruẹaruẹ vẹ nọ e rrọ Aizaya uzou avọ 53 e jọ oma Jesu rugba?

[Enọ Uwuhrẹ]