Kọ Whọ Sae jọ Wọhọ Finihas nọ Whọ tẹ Rẹriẹ Ovao ku Ebẹbẹ?

O RRỌ uvẹ-ọghọ ulogbo re ohwo ọ jọ ọkpako ukoko. Rekọ Ebaibol o dhesẹ inọ ekpako ukoko a rẹ rẹriẹ ovao ku ebẹbẹ. Ẹsejọ, ekpako na a rẹ rehọ ohwo nọ ọ raha uzi gu ẹdhọ. (2 Irv. 19:6) Hayo a sae kẹ ọkpako iruo jọ nọ o roro inọ e rro vi ei abọ, wọhọ epanọ o jọ kẹ Mosis, ọnọ ọ rehọ omaurokpotọ nọ kpahe iruo jọ nọ a kẹ riẹ inọ: “Mẹ ono nọ ọ rẹ nya bru Fẹro?”—Ọny. 3:11.

Ẹzi Ọghẹnẹ nọ a be rọ rehọ ekpako na mu na họ ẹzi nọ a ro kere Ebaibol na, onọ a rẹ jọ ruẹ iriruo buobu erọ ekpako nọ i fi ebẹbẹ kparobọ. Finihas, ọmọ Ẹleaza, yọ ọmọ-oruọmọ Erọn, fikiere ọ te jọ ozerẹ okpehru ẹdẹjọ. Eware esa nọ e via kẹe evaọ uzuazọ i dhesẹ inọ o gwọlọ re ekpako ukoko nẹnẹ a rọ aruọwha, orimuo, gbe eva nọ a fihọ Jihova rọ ovao dhe ebẹbẹ.

‘Ọ tẹ Nwane Kparoma’

Finihas ọ jọ ọmoha okenọ emọ Izrẹl a wohọ Otọ-Opraprara Moab. Ebaibol ọ ta nọ: “A te je lele emetẹ Moab bru igberẹ. . . . A [tẹ] jẹ re, a te je kiekpo kẹ edhọ rai.” (Ik. 25:1, 2) Jihova ọ tẹ wha uwhu se enọ i bruẹnwae na. Ababọ avro, uzioraha nana gbe uwhu nọ o wha ze o kẹ Finihas uye gaga.

Ebaibol ọ ta haro nọ: “Ri, omọvo ahwo Izrẹl jọ ọ tẹ rehọ aye Midia ze orua riẹ, eva iraro Mosis gbe iraro ogbotu ahwo Izrẹl kpobi, yọ a be viẹ eva unuẹthẹ uwou-udhu egagọ na.” (Ik. 25:6) Eme Finihas ozerẹ na o re ru? Ọmoha gheghe ọ jọ, rekọ ọzae Izrẹl nọ o bi ru oware otọtọ nana yọ oletu ubrotọ nọ o bi su ahwo evaọ egagọ Ọghẹnẹ.—Ik. 25:14.

Rekọ ozọ Jihova Finihas ọ be dhẹ orọnikọ ozọ ahwo-akpọ họ. Nọ ọ ruẹ ọzae Izrẹl na avọ aye nọ o lele i rie na, ọ tẹ tọlọ ozuẹ jẹ nya ruọ uwou nọ aimava a jọ na, o te du rai lafi. Ẹvẹ Jihova o rri aruọwha Finihas gbe owọ nọ ọ jẹ na? Ofu Jihova o te kpotọ, ọ tẹ ya eyaa kẹ Finihas inọ ọkwa-ozerẹ na ọ te jọ uyẹ riẹ “rifihọ.”—Ik. 25:7-13.

Orọnikọ ma be ta nnọ ekpako ukoko nẹnẹ a re kpe ohwo ho. Rekọ wọhọ Finihas, ekpako na a re wo aruọwha a vẹ jẹ j’owọ nọ oware jọ o tẹ be nya thọ. Wọhọ oriruo, nọ a rehọ Guilherme mu ọkpako ukoko obọ, a ta kẹe re ọ jọ ogbẹgwae ẹdhoguo jọ. Ohwo nọ a bi ti ro gu ẹdhọ na yọ ọkpako ukoko nọ o fi obọ họ kẹ Guilherme evaọ okenọ ọ gbẹ dina jọ ọmaha. Ọ ta nọ: “Udu u je bru omẹ fikinọ mẹ rrọ omọvo ogbẹgwae nana. Owezẹ u je su omẹ hẹ. Mẹ jẹ jọ udu mẹ roro epanọ me ti ro gu ẹdhọ na evaọ edhere nọ o rẹ were Jihova. Mẹ lẹ edẹ buobu jẹ jọ ebe  ukoko na ru ekiakiẹ kpahe onana.” Onana u te fi obọ họ kẹe wo udu nọ o ro gu ẹdhọ nana je fi obọ họ kẹ oniọvo na ruẹrẹ usu riẹ họ kugbe Jihova.—1 Tim. 4:11, 12.

Nọ ekpako a tẹ j’owọ je dhesẹ aruọwha nọ ẹme jọ ọ tẹ roma via evaọ ukoko na, yọ a rrọ oriruo ẹrọwọ gbe omaurokpotọ. O tẹ jẹ gwọlọ nọ Oleleikristi kpobi o re dhesẹ aruọwha ẹkwoma ekpako na nọ ọ rẹ ta kẹ nọ ọ tẹ riẹ kpahe oware uyoma nọ oniọvo jọ o ru. O tẹ jẹ rrọ omaurokpotọ kẹ ukoko na re ma fa usu no ogbẹnyusu hayo omoni mai nọ a sino ukoko.—1 Kọr. 5:11-13.

Ọ rọ Orimuo Whaha Ẹbẹbẹ Jọ

Orọnikọ okpakpa ọmoha o wọ Finihas ru oware nọ o ru na ha. Muẹrohọ epanọ o ro dhesẹ orimuo nọ o yo usi jọ. Erua Rubẹn, Gad, gbe abọvo orua Manasẹ a bọ agbada-idhe kẹle Ethẹ Jọdan. Ahwo Izrẹl edekọ a tẹ jọ udu rai ku ei họ inọ a bọ agbada-idhe na kẹ egagọ erue, fikiere a tẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹmo.—Jos. 22:11, 12.

Eme Finihas o ru? Avọ areghẹ, Finihas avọ iletu efa evaọ Izrẹl a te se enọ e bọ agbada-idhe na ẹgwae re a ta ẹme na. Enọ e bọ agbada-idhe na a te ru ẹme na vẹ inọ a bọe rọkẹ “egagọ ỌNOWO.” A tẹ rọ enẹ whaha ẹbẹbẹ ologbo.—Jos. 22:13-34.

Nọ Oleleikristi o te yo nọ oniọvo jọ o ru oware uyoma jọ, u re woma re ọ rọ aro kele Finihas. Avọ orimuo, ma rẹ nwane dheva kẹ oniọvo na ha hayo ta ekpehre ẹme kpahe iẹe.—Itẹ 19:11.

Ẹvẹ orimuo ọ sai ro fi obọ họ kẹ ekpako ukoko rọ arọ kele Finihas? Jaime, ọnọ ọ rrọ ọkpako ukoko vrẹ ikpe ikpe no ọ ta nọ: “Nọ owhowho-uvie jọ ọ tẹ be ta kẹ omẹ kpahe ẹbẹbẹ nọ o wo kugbe omọfa, mẹ rẹ nwane lẹ se Jihova re mẹ sae rọ Ikereakere na fi obọ họ kẹe ukpenọ mẹ rẹ whomahọ abọjọ. Oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ nya bru omẹ ze ẹdẹjọ be ta kpahe oware jọ nọ oniọvo-ọmọzae jọ nọ o kruga ziezi nọ ọ rrọ ukoko ọfa o ru rie. Fikinọ oniọvo-ọmọzae na yọ ogbẹnyusu mẹ, o hae jọ bẹbẹ k’omẹ hẹ re me lele iei ta ẹme. Ukpoye, mẹ avọ oniọvo-ọmọtẹ na ma tẹ rọ ehri-izi Ebaibol buobu jẹ iroro. Ọ tẹ rọwo inọ ọ te nya re tei te oniọvo-ọmọzae na a ta ẹme na. (Mat. 5:23, 24) Evaọ oke ọsosuọ nọ ọ rọ nya, a sai ku ẹme na họ họ. Mẹ tẹ ta kẹe re o roro kpahe ehri-izi efa nọ e rrọ Ebaibol. Ọ tẹ wariẹ lẹ kpahe ẹme na jẹ rọ vrẹ oniọvo na.”

Eme o no rie ze? Jaime ọ ta nọ: “Nọ emerae jọ e vrẹ no, oniọvo-ọmọtẹ na ọ tẹ nya bru omẹ ze. Ọ tẹ ta nọ oniọvo-ọmọzae na o wounu kẹe no. Oniọvo-ọmọzae na o te ru re tei te oniọvo-ọmọtẹ  na a gbe kpohọ usiuwoma, o te je yere iei ziezi. Ere a ro ku ẹme na họ. Ẹme na ọ hai kuhọ enẹ hẹ o hae jọnọ mẹ whomahọ ofẹ jọ evaọ ẹme na.” Ebaibol ọ kẹ ohrẹ nọ: “Whọ nwani muọwhọ rehọ oware [nọ] whọ ruẹ ze uwou-ẹdhọ họ.” (Itẹ 25:8) Ekpako nọ i wo orimuo a rẹ tuduhọ Ileleikristi nọ i wo ẹbẹbẹ awọ re a rọ ithubro Ebaibol ku ẹwhọ rai họ re udhedhẹ o sae jariẹ.

Ọ Nọ Mi Jihova

Finihas ọ jọ ozerẹ rọkẹ ahwo Ọghẹnẹ. Wọhọ epanọ ma ta no ẹsejọ na, o wo aruọwha gbe orimuo makọ okenọ ọ jọ ọmoha. Rekọ ẹro nọ ọ rọ so Jihova họ oware nọ u fi obọ họ kẹe fi ebẹbẹ kparobọ.

Okenọ ezae ẹwho Gibia, onọ o rrọ orua Bẹnjamin, a gba aye ohwo Livai jọ du nọ aye na o je whu, erua edekọ a tẹ wọ ẹmo bru orua Bẹnjamin. (Ibr. 20:1-11) A lẹ se Jihova re o fi obọ họ kẹ ae taure a te ti kpohọ ẹmo na, rekọ orua Bẹnjamin u fi rai kparobọ isiava je kpe ahwo rai idu buobu. (Ibr. 20:14-25) Kọ a te ta nnọ Ọghẹnẹ o yo elẹ rai hi? Kọ o ginẹ were Jihova re a wọ ẹmo bru orua Bẹnjamin fiki oware uyoma nọ a ru na?

Avọ eva nọ o gbe fihọ Ọghẹnẹ, Finihas, ọnọ ọ jọ ozerẹ okpehru Izrẹl evaọ oke yena, ọ r’abọ muoma ha. Ọ lẹ se Jihova nọ: “Kọ ma jẹ wariẹ wọ ẹmo bru ahwo Bẹnjamin imoni mai na, hayo ma seba?” Jihova o te ru nọ a ro fi Bẹnjamin kparobọ, a tẹ mahe Gibia muotọ.—Ibr. 20:27-48.

Eme ma rẹ sae jọ onana wuhrẹ? Ebẹbẹ jọ i re gbe siotọ ghele evaọ ukoko o tẹ make rọnọ ekpako na a daoma gaga no a tẹ jẹ lẹ kẹ obufihọ Ọghẹnẹ no. Onana o tẹ via, u re woma re ekpako na a kareghẹhọ eme ọ Jesu nana: “Yare [hayo hae lẹ], a rẹ te kẹ owhai; guọlọ wha rẹ te ruẹ; kporo, a reti rovie kẹ owhai.” (Luk 11:9) Ọghẹnẹ ọ gbẹ make kuyo olẹ na ẹsiẹsiẹe he, o rẹ sai mu ekpako na ẹro inọ Jihova ọ te kuyo olẹ na evaọ ẹruoke riẹ.

Wọhọ oriruo, ukoko jọ evaọ obọ Ireland o gwọlọ Ọgwa Uvie gaga rekọ egọmeti ẹwho na ọ be kẹ ae udu re a bọ họ. Ohwo egọmeti nọ o wuzou ebabọ evaọ ẹwho na ọ siọ ebe nọ inievo na a kere kpobi kpahe ebabọ na. O wọhọ nọ u te no ohwo yena no, omọfa nọ ọ rẹ sae kẹ obe-udu ebabọ họ ohwo egọmeti nọ o wuzou ebabọ evaọ orẹwho na soso. Kọ olẹ o sai ti fi obọ họ, wọhọ epanọ o jọ kẹ Finihas na?

Ọkpako ukoko jọ ọ ta nọ: “Nọ ma lẹ gaga no, ma tẹ ruọ omoto dhẹ bru ọnọ o wuzou ebabọ evaọ orẹwho na soso. A ta k’omẹ inọ o te rehọ eka buobu re ma tẹ ruẹ ọnọ o wuzou ebabọ na. Rekọ ẹdẹdẹ yena ma ruẹ ohwo na lele ta ẹme iminiti isoi. Nọ ọ ruẹ obe Ọgwa Uvie nọ ma gwọlọ bọ na, ọ tẹ whobọhọ obe na k’omai ovavo, no oke yena vrẹ ọnọ o wuzou ebabọ evaọ ẹwho mai na ọ tẹ fialoma via fi obọ họ kẹ omai. Onana o lẹliẹ omai riẹ inọ olẹ u wo ẹgba.” Ẹhẹ, Jihova ọ te k’uyo elẹ ekpako nọ i fievahọ iẹe.

Finihas o wo owha-iruo ulogbo evaọ oke emọ Izrẹl; ghele na, avọ aruọwha, orimuo, gbe eva nọ o fihọ Ọghẹnẹ, ọ sai fi ebẹbẹ kparobọ. Yọ Jihova ọ jẹ iruo nọ Finihas o ru rehọ. Nọ oware wọhọ ikpe odu ọvo (1,000) e vrẹ no, Ẹzra o kere nọ: “Finihas ọmọzae [Ẹleaza] nọ ọ jọ osu ra evaọ okenọ ukpemu; ỌNOWO na ọ jọ kugbe ei.” (1 Irv. 9:20) Jọ o jọ ere kẹ enọ e be sẹro ahwo Ọghẹnẹ nẹnẹ, jegbe Ileleikristi kpobi nọ e be rọ udu kpobi gọ Jihova.