Jaja Aro Vi Wọhọ Epanọ Ikọ Jesu A Ru
Jaja Aro Vi Wọhọ Epanọ Ikọ Jesu A Ru
“Wha lele omẹ roro.”—MAT. 26:38.
1-3. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ikọ na a jaja aro vi hi evaọ aso urere Jesu taure o te ti whu, kọ eme u dhesẹ nọ a wuhrẹ no ethobọ rai ze?
DAI roro epanọ aso urere Jesu taure o te ti whu o jọ. Jesu ọ ziọ oria jọ nọ o rẹ were iẹe gaga, ọgbọ Getsemane, evaọ ovatha-ọre Jerusalẹm. Tei te ikọ riẹ nọ i wo ẹrọwọ a gbẹ ziọ etenẹ. Fikinọ eware buobu e rrọ Jesu udu gbe iroro, ọ gwọlọ oria nọ u siomano re ọ sae lẹ.—Mat. 26:36; Jọn 18:1, 2.
2 Ikọ esa riẹ—Pita, Jemis, gbe Jọn—a te lele Jesu nya họ obaro omojọ evaọ ọgbọ na. Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha jọ etenẹ, wha lele omẹ roro,” kẹsena ọ tẹ nyae lẹ. Nọ o zihe ze, ọ tẹ ruẹ nọ ikọ na a rrọ owezẹ udidi. Ọ tẹ wariẹ ta kẹ ae nọ: “Wha roro.” Dede na, a wariẹ kie ruọ owezẹ isiava efa! Evaọ aso ọvo yena, ikọ na a sae jaja aro vi evaọ abọ-ẹzi hi. A tubẹ dhẹ siọ Jesu ba!—Mat. 26:38, 41, 56.
3 Ababọ avro, o da ikọ na gaga inọ a jaja aro vi hi. U kri hi, ezae ẹrọwọ yena a te wuhrẹ no ethobọ rai ze. Obe Iruẹru Ikọ Na u dhesẹ nọ uwhremu na ikọ na a tẹ te jaja aro vi ziezi, onọ o rrọ uvi oriruo kẹ omai. U muẹro inọ uzuazọ ẹrọwọ rai u fi obọ họ kẹ ibe Ileleikristi rai ru epọvo na re. Enẹna o mae gwọlọ nọ ma rẹ jaja aro vi. (Mat. 24:42) Joma ta kpahe eware esa jọ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no obe Iruẹru Ikọ Na ze kpahe aro ọjajavi.
A JAJA ARO VI RE A RIẸ ẸKWOTỌ NỌ A RẸ JỌ TA USIUWOMA
4, 5. Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na ọ rọ kpọ Pọl avọ ibe etausiuwoma riẹ?
4 Orọ ọsosuọ, ikọ na a jaja aro vi re a riẹ ẹkwotọ nọ a rẹ jọ ta usiuwoma. Ma jọ oria jọ evaọ obe Iruẹru Ikọ Na se kpahe epanọ Jesu ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo nọ Jihova ọ kẹ riẹ rọ kpọ Pọl ukọ na gbe ibe etausiuwoma riẹ evaọ erẹ usiuwoma ota obọdẹ jọ nọ a kpohọ. (Iruẹru 2:33) Rehọ iẹe inọ whọ rrọ usu rai evaọ onya na.—Se Iruẹru Ikọ Na 16:6-10.
5 Pọl, Saelas, gbe Timoti a no ẹwho Listra, onọ o jọ ofẹ obọze ovatha-ọre ọrọ ẹwho Galesha. Nọ edẹ jọ e vrẹ no, a tẹ nyate edhere Rom jọ, onọ a re ro kpohọ ẹkwotọ Esia jọ nọ ahwo a vọ gaga. A gwọlọ nya edhere yena re a sai te ikpewho nọ ahwo buobu a be rria, re a ruẹse ta usiuwoma kẹ ae kpahe Kristi. Rekọ oware jọ o via nọ ikọ na a gbẹ rọ ruọ ikpewho na ha. Owọ avọ 6 o ta nọ: ‘A tẹ nya Frijia avọ Galesha vrẹ, keme ẹzi ọfuafo na ọ whaha e rai inọ a jọ evaọ Esia ta ẹme na ha.’ Ẹzi ọfuafo na ọ rọ oghẹrẹ jọ whaha ikọ na re a siọ usiuwoma na ba ẹta evaọ ẹkwotọ Esia. Oyena u dhesẹ nọ Jesu ọ gwọlọ nọ Pọl avọ ibe etausiuwoma riẹ a kpohọ oria ofa.
6, 7. (a) Eme ọ via kẹ Pọl avọ ahwo nọ a gbẹ jọ usu nọ a kẹle Bithinia no? (b) Eme ilele na a ru, kọ eme o no rie ze?
6 Kọ bovẹ etausiuwoma ajọwha nana a kpohọ? Owọ avọ 7 o ta nọ: “Nọ a rọ aro wha Misia, a tẹ [daoma re] a nya ruọ evaọ Bithinia, rekọ Ẹzi Jesu ọ rọwo kẹ ae he.” Nọ ẹzi na ọ whaha Pọl avọ ibe etausiuwoma riẹ inọ a jọ ẹkwotọ Esia ta usiuwoma na ha, a te kuoma rẹriẹ kpohọ ofẹ ẹkpẹlobọ-ọre Esia, re a sae jọ ikpewho Bithinia ta usiuwoma. Dede na nọ a kẹle Bithinia no, Jesu ọ tẹ wariẹ rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo na whaha ae. Ababọ avro, onana o lẹliẹ akpọ gbe ezae na unu. A riẹ oware nọ a rẹ ta evaọ usiuwoma gbe epanọ a rẹ tae, rekọ a riẹ obonọ a rẹ jọ tae he. Oware nọ o via kẹ ae na họ: O wọhọ ẹsenọ a kporo ẹthẹ nọ a rẹ rọ rueva Esia rekọ a rovie kẹ ae he. A te je kporo ẹthẹ nọ a rẹ rọ ruọ Bithinia, a rovie kẹ ae gbe he. Kọ oma o lọhọ e rae, a tẹ seba ekporo? Ijo, oma o rrọ etausiuwoma ajọwha nana ha!
7 Kẹsena ezae na a te ru oware jọ nọ o rẹ sae dina gbunu. Owọ avọ 8 o ta kẹ omai nọ: “A [tẹ] nya akotọ Misia vrẹ, a tẹ ze Troas.” Koyehọ Pọl avọ ibe etausiuwoma riẹ a rọ ovao rri ofẹ ukiediwo-ọre, a tẹ nya emaele egba esa gbe udhuvẹ gbe ikpe (350), a nya ewho buobu vrẹ bẹsenọ a ro te unueri Troas, oria nọ a re ro kpohọ Masidonia. Evaọ odẹme, Pọl avọ ibe etausiuwoma riẹ a jọ etenẹ kporo ẹthẹ ọrọ avọ isiasa, ẹthẹ na o te rovie kẹ ae gbaladha! Owọ avọ 9 o niyẹrẹ oware nọ o via inọ: “Eviavia e tẹ via kẹ Pọl aso, ohwo Masẹdonia o te dikihẹ be lẹ e annọ, ‘Wha nyaze obọ Masẹdonia re wha fiobọhọ kẹ omai.’” Whaọ, Pọl ọ riẹ obonọ ọ rẹ jọ ta usiuwoma no. Ababọ okioraha, a tẹ ruọ okọ kpohọ Masidonia.
8, 9. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no erẹ usiuwoma ota Pọl ze?
8 Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ikuigbe nana ze? Muẹrohọ inọ Pọl ọ ruọ edhere no bi kpohọ Esia taure ẹzi Ọghẹnẹ o te ti mu ei họ ẹkpọ. Yọ Pọl ọ kẹle Bithinia no taure Jesu ọ tẹ te kpọe. Ofariẹ, Pọl o te Troas no taure Jesu ọ tẹ te kpọe kpohọ Masidonia. Jesu, Ọnọ o wuzou ukoko na, ọ rẹ sae kpọ omai epọvo na re. (Kọl. 1:18) Wọhọ oriruo, ẹsejọhọ who bi roro kpahe epanọ whọ sae rọ jọ ọkobaro hayo kwa kpohọ oria nọ ẹgwọlọ kẹ etausiuwoma o jọ mae rro. Rekọ taure Jesu ọ tẹ te rehọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ kpọ owhẹ, ẹsejọhọ o gwọlọ nọ whọ rẹ j’owọ tao. Wọhọ oriruo: Nọ omoto ọ tẹ be dhẹ ẹsiẹ edraiva ọ sae rọ kpọe kpohọ obọze hayo ẹkpẹlobọ. Epọvo na, re Jesu ọ tẹ kpọ omai re ma w’obọ ziezi evaọ odibọgba na, ma rẹ daoma re ma nyate utee mai.
9 Kọ eme who re ru otẹrọnọ iyẹrẹ nọ who rẹro riẹ i no omodawọ ra ze ẹsiẹsiẹ hẹ? Kọ oma o rẹ lọhọ owhẹ, who ve ku ei họ inọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ be kpọ owhẹ hẹ? Kareghẹhọ inọ orọnikọ epanọ Pọl o roro eware e nya ha. Ghele na, ọ ruabọhọ ekporo bẹsenọ ọ rọ ruẹ ẹthẹ nọ o rovie kẹe. Epọvo na, whọ tẹ be ruabọhọ gwọlọ ‘ẹthẹ ologbo iruo nọ o rovie fihọ,’ who ti wo eghale re.—1 Kọr. 16:9.
A JẸ HAE LẸ ẸSIKPOBI
10. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ re ma sae jaja aro vi ma rẹ ruabọhọ olẹ?
10 Joma ta kpahe oware avivẹ nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ kpahe aro ọjajavi: A Jẹ hae lẹ ẹsikpobi. (1 Pita 4:7) Re ma sae jaja aro vi, ma rẹ ruabọhọ olẹ. Kareghẹhọ inọ taure a te ti mu Jesu evaọ ọgbọ Getsemane, ọ ta kẹ ilele esa riẹ inọ: ‘Wha roro jẹ hae lẹ.’—Mat. 26:41.
11, 12. Fikieme Herọd o je ro kpokpo Pita avọ Ileleikristi edekọ, kọ oghẹrẹ vẹ o ro ru ere?
11 Uwhremu na, Pita, ọmọvo ikọ na nọ ọ jọ kugbe Jesu evaọ ọgbọ Getsemane na, ọ ruẹ epanọ olẹ nọ a rẹ ruabọhọ u wuzou te. (Se Iruẹru Ikọ Na 12:1-6.) Evaọ emuhọ obe Iruẹru Ikọ Na uzou avọ 12, Ebaibol na ọ ta kẹ omai inọ Herọd o je kpokpo Ileleikristi na re ọ sai ru ahwo Ju eva were. O wọhọ nọ Herọd ọ riẹ inọ Jemis yọ ukọ Jesu nọ ọ kẹle Jesu gaga. Onana u ru nọ Herọd ọ rọ k’udu re a rọ “ọpia” kpe Jemis. (Owọ avọ 2) Enẹ ukọ yena nọ a you gaga na o ro whu. Onana o jọ odawọ ulogbo kẹ inievo na.
12 Nọ Herọd o ru onana no, eme ọfa o ru? Owọ avọ 3 o ta nọ: “Whaọ nọ ọ ruẹ nọ o were ahwo Ju, koyehọ ọ guọlọ nọ o re mu Pita re.” Rekọ Pita avọ ikọ edekọ na a jẹ hae rria uwou-odi kri hi. (Iruẹru 5:17-20) Ababọ avro, Herọd ọ riẹ onana. Fikiere, ọ tẹ dawo ẹgba riẹ kpobi re ọ ruẹ nọ onana o seba ẹvia. O te mu Pita jẹ “rehọ iẹe họ abọ elakpa kpogbezeza re a sẹro riẹ, ọ tẹ ma fihọ no [inọ] Eha-Iwẹ-Ọnyavrẹ e ruemu no, ọ vẹ rehọ iẹe kẹ ahwo.” (Owọ avọ 4) Dai rri oware nọ o ru! Herọd ọ kẹ udu re elakpa ikpegbezeza e hai rroro Pita t’aso t’uvo re ọ seba ẹdhẹ. A ghale elakpa na fihọ itu ene, koyehọ ene i je ru iruo kugbe ẹsiẹvo, ivẹ i dikihẹ gbae, ivẹ efa i te je rroro inuẹthẹ na. Ẹjiroro Herọd họ re ọ rehọ Pita kẹ ahwo na nọ Ehaa Ọnyavrẹ na i te kuhọ no, keme ọ riẹ nọ uwhu Pita o te were ogbotu na. Eme ibe Ileleikristi Pita a rẹ sai ru evaọ otọ uyero obẹbẹ utionana?
13, 14. (a) Didi owọ inievo na a jẹ okenọ a fi Pita họ uwou-odi? (b) Kpahe olẹ, eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo nọ ibe Ileleikristi Pita a fihotọ ze?
13 Inievo na a riẹ oware nọ u fo nọ a re ru. Owọ avọ 5 o ta nọ: “Fikiere a te fi Pita họ uwou-odi be sẹro; rekọ [ukoko na] ọ tẹ lẹ olẹ riẹ whawha kẹ Ọghẹnẹ.” Ẹhẹ, a lẹ gaga se Ọghẹnẹ kpahe oniọvo oyoyou nana. Uwhu Jemis u ru oma lọhọ ae he, yọ u ru rai roro ho inọ Ọghẹnẹ o re yo elẹ hẹ. Ukpoye, a riẹ nọ olẹ nọ idibo Jihova a rẹ lẹ roro ibe ileleikristi rai o rẹ were Jihova. Elẹ itieye na e tẹ rọwo kugbe oreva Jihova, ọ rẹ k’iyo rai.—Hib. 13:18, 19; Jem. 5:16.
14 Eme ma rẹ sai wuhrẹ no owọ nọ ibe Ileleikristi Pita a jẹ ze? Re ma jaja aro vi u kugbe elẹ nọ ma rẹ lẹ roro inievo abọ-ẹzi mai, orọnikọ omobọ mai ọvo ho. (Ẹf. 6:18) Kọ whọ riẹ inievo jọ nọ ebẹbẹ e rrọ oma? O sae jọnọ inievo mai jọ a rẹriẹ ovao dhe ukpokpoma, awhaha egọmeti, hayo eware wọhọ otọ nọ u nuhu gbe ẹvo nọ ọ raha eware ku ai. Kọ who gbe fi ai họ olẹ kẹ Ọghẹnẹ? Whọ sae jẹ riẹ kpahe inievo efa nọ ebẹbẹ rai e nwani dhesẹ oma via ha. Ẹsejọhọ a bi lele ebẹbẹ uviuwou, elọhoma, hayo ẹyao muabọ. Kọ who gbe roro kpahe inievo jọ nọ whọ rẹ sae fodẹ odẹ rai evaọ olẹ se Jihova, “ọnọ o re yo elẹ” na?—Ol. 65:2.
15, 16. (a) Dhesẹ oghẹrẹ nọ ukọ-odhiwu Jihova o ro siwi Pita no uwou-odi. (Rri uwoho nọ o rrọ obotọ na.) (b) Fikieme o rọ rrọ oware omosasọ nọ ma te roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ro siwi Pita?
15 Kọ eme ọ via kẹ Pita evaọ uwou-odi na? Nọ ọ jọ owezẹ udidi evaọ aso urere riẹ evaọ uwou-odi na, avọ elakpa ivẹ nọ i bi rroro iei, Pita ọ tẹ ruẹ eware igbunu jọ. (Se Iruẹru Ikọ Na 12:7-11.) Dai roro oware nọ o via: Ẹsiẹvo na, elo ọnwranwra ọ tẹ vọ ubruwou nọ a kare riẹ fihọ na. Ukọ-odhiwu o dikihẹ etẹe, u muẹro inọ elakpa na a ruẹ e riẹ hẹ, ọ tẹ rọwo Pita kpama ovovẹrẹ. Egbregba nọ a rọ kare iẹe abọ na i te kie noi abọ! Kẹsena, ukọ-odhiwu na o te su Pita no uwou-odi na, nya elakpa nọ e jọ inuẹthẹ na vrẹ, jẹ nya te ẹthẹ uteru na, “oyeọvo u [te] rovie.” Nọ a nwane ruọ otafe uwou-odi na no, ukọ-odhiwu na ọ tẹ rayẹ siọ Pita ba. Enẹ Pita o ro no uwou-odi!
16 Nọ ma te roro kpahe epanọ Jihova ọ be rọ rehọ ogaga riẹ siwi idibo riẹ, kọ o gbẹ bọ ẹrọwọ mai ga? Uzẹme, ma re rẹro nọ Jihova ọ te rọ edhere igbunu siwi omai evaọ oke nana ha. Ghele na, ma wo imuẹro inọ ọ be rehọ ogaga riẹ rọ thọ ahwo riẹ nẹnẹ. (2 Irv. 16:9) Ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ, ọ sai fi obọ họ kẹ omai thihakọ oghẹrẹ odawọ kpobi nọ u te omai. (2 Kọr. 4:7; 2 Pita 2:9) Yọ kẹle na Jihova ọ te kẹ Ọmọ riẹ udu nọ o ti ro siwi ima ahwo-akpọ buobu no uwou-odi nọ o mai yoma kpaobọ na, koyehọ uwhu. (Jọn 5:28, 29) Eva nọ ma fihọ Ọghẹnẹ o rẹ sae kẹ omai udu nọ ma re ro thihakọ edawọ nọ ma rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ.
A ROMATOTỌ SE ISẸRI GHELỌ EZADHE
17. Oghẹrẹ vẹ Pọl o ro fi uvi oriruo h’otọ kpahe ajọwha nọ a re wo kẹ emamọ usi na?
17 Oware avesa nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi ikọ na kpahe aro ọjajavi họ: A romatotọ se isẹri ghelọ ezadhe. Re ma sae jaja aro vi, ma rẹ rọ ajọwha whowho emamọ usi na. Pọl ukọ na yọ emamọ oriruo evaọ onana. Ọ rọ ajọwha whowho emamọ usi na, o kpohọ ewho sa-sa, jẹ rọ ikoko mu evaọ eria buobu. O thihakọ ebẹbẹ buobu, rekọ ọ kuvẹ re oyena u whrehe ajọwha riẹ hẹ.—2 Kọr. 11:23-29.
18. Ẹvẹ Pọl ọ rọ ruabọhọ usiuwoma ota nọ ọ jọ uwou-odi evaọ Rom?
18 Muẹrohọ oware urere nọ obe Iruẹru Ikọ Na uzou avọ 28 o fodẹ nọ Pọl o ru. Whaọ enẹna Pọl o te obọ Rom no, oria nọ Nero ọ te jọ rehọ iẹe gu ẹdhọ. A fi rie họ uwou-odi, yọ ẹsejọhọ abọdekọ egbregba nọ a rọ kare iẹe na ọ rrọ obọ alakpa nọ o bi rroro iei. Dede na, egbregba ọvo e sae fare unu ukọ ajọwha nana ha! Pọl ọ gbẹ jẹ gwọlọ idhere sa-sa nọ ọ jẹ rọ ta usiuwoma. (Se Iruẹru Ikọ Na 28:17, 23, 24.) Nọ edẹ esa e vrẹ no, Pọl o te se ikpahwo Ju na koko re ọ ta usiuwoma kẹ ae. Kẹsena, evaọ ẹdẹ ọfa nọ a fihọ, o te sisẹri nọ o tubẹ rro vi oyena. Owọ avọ 23 o ta nọ: “Whaọ nọ [ahwo Ju na] a ti bru ẹdẹ kẹe ino, otu obuobu rai a te bru ei ze evaọ oria nọ o [wohọ]. Ọ tẹ ta otọ ẹme na kẹ ae no ohiohiẹ te owọwọ, yọ o se [isẹri] uvie Ọghẹnẹ, jẹ ta ẹme Jesu ruọ ae oma no evaọ uzi Mosis gbe eruẹaro na ze.”
19, 20. (a) Fikieme usiuwoma ota Pọl u je ro te ahwo udu tere? (b) Nọ otujọ e siọ usiuwoma ota Pọl, eme o ru?
19 Fikieme usiuwoma ota Pọl u je ro te ahwo udu tere? Muẹrohọ nọ owọ avọ 23 o fodẹ eware sa-sa. (1) Uvie Ọghẹnẹ gbe Jesu Kristi ọ jẹ mae ta kpahe. (2) Ọ jẹ daoma duobọte udu enọ e jẹ gaviezọ kẹe ẹkwoma ‘ẹme nọ ọ jẹ ta ruọ ae oma.’ (3) Ọ rọ eme riẹ no Ikereakere na ze. (4) O dhesẹ ẹzi omolahiẹ, keme o sisẹri “no ohiohiẹ te owọwọ.” Pọl ọ ta usiuwoma ziezi, rekọ orọnikọ ahwo kpobi a jẹ eme riẹ rehọ họ. Owọ avọ 24 (NW) o ta nọ: “Ejọ e rọwo eme nọ ọ ta na; efa e rọwo ho.” Avro ọ tẹ ruọ udevie rai, a te kpohọ ọvuọ oboriẹ.
20 Kọ oma o lọhọ Pọl fikinọ ahwo jọ a jẹ usiuwoma na rehọ họ? Vievie! Iruẹru Ikọ Na 28:30, 31, o ta nọ: “Ọtẹ ria etẹe ikpe ivẹ gbagba. Ọye ọvo ọ jẹ kuọ oma riẹ yọ o dede ahwo nọ a bru rie ze kpobi rehọ, gbe ovuẹ uvie Ọghẹnẹ ovuẹ, yọ o wuhrẹ ẹme Jesu Kristi Ọnowo na vevẹ; oware ovo o jẹ whaha [iẹe] he.” Eme ọ ezi nana obe Iruẹru Ikọ Na u ro kuhọ.
21. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ Pọl o ru ze evaọ okenọ a juzi kẹe inọ o no uwou riẹ ze he?
21 Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Pọl ze? Nọ egọmeti o juzi kẹ Pọl inọ o no uwou riẹ ze he, o gbe wo uvẹ nọ ọ rẹ rọ ta usiuwoma n’uwou ruọ uwou hu. Ghele na, oma o lọhọ e riẹ hẹ, ọ gbẹ jẹ ta usiuwoma kẹ ahwo kpobi nọ e nyaze te rue riẹ. Epọvo na, idibo Ọghẹnẹ buobu nẹnẹ a gbẹ be wereva, jẹ be ruabọhọ usiuwoma ota dede nọ a fi rai họ uwou-odi ekueku fiki ẹrọwọ rai. Fiki owho hayo ẹyao, inievo mai jọ a gbẹ be sai no uwou ze he. Inievo nana a be hae ta usiuwoma kẹ edọkita avọ amọfa nọ e be ziọ uwou te rẹrote ai gbe ahwo nọ i weze bru ai ze. Isiuru rai họ re a romatotọ se isẹri kpahe Uvie Ọghẹnẹ. Emamọ oriruo nọ a bi fihotọ o were omai gaga.
22. Eme họ ọtamuo ra nọ whọ be hẹrẹ ekuhọ uyerakpọ omuomu nana?
22 O rrọ vevẹ inọ ma rẹ sai wuhrẹ eware buobu kpahe aro ọjajavi mi ikọ na gbe Ileleikristi efa erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, enọ a fodẹ evaọ obe Iruẹru Ikọ Na. Nọ ma be hẹrẹ ekuhọ ọrọ uyerakpọ omuomu nana, joma gbaemu inọ ma re lele oriruo Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na re ma hai se isẹri avọ ọwhọ gbe aruọwha. Re ma romatotọ se isẹri kpahe Uvie Ọghẹnẹ họ uvẹ-ọghọ nọ o mae rro kpaobọ.—Iruẹru 28:23.
EME WHỌ RẸ SAI WUHRẸ NO ENANA ZE?
․․․․․
Aro ọjajavi re whọ riẹ oria nọ whọ rẹ jọ ta usiuwoma.
․․․․․
Olẹ nọ a rẹ lẹ ẹsikpobi.
․․․․․
Usiuwoma ota ghelọ ezadhe.
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Ukọ-odhiwu o su Pita nya ẹthẹ ologbo ọrọ uwou-odi na vrẹ
