Uruemu Jọ nọ O rẹ Sai Gbe Iroro Mai Ku Ihri-Eriọ

Napoleon Bonaparte o wo rie. Juliọs Siza o wo rie. Alekzanda Ologbo na o wo rie. Ezae nana a wo uruemu ihri-eriọ dede nọ a jọ ahwo ologbo nọ a riodẹ. A wo ekpehre uruemu nana nọ o rẹ sai gbe iroro ohwo ku.

Ọgba-iroro jọ nọ a re se Bertrand Russell o kere nọ: “Napoleon ọ jẹ re Siza ihri, Siza ọ jẹ re Alekzanda [Ologbo na] ihri, yọ Alekzanda ọ jẹ re Hercules ihri, dede nọ Hercules yọ ohwo nọ ọ rria ẹdẹvo ho nọ a ro gbiku esia gheghe.” Ohwo kpobi ọ rẹ sai wo uruemu ihri-eriọ o tẹ make rọnọ o fe, o wo onaa, hayo akpọ o woma kẹe.

Ihri-eriọ yọ eva nọ e rẹ dha ohwo fikinọ amọfa a wo ekwakwa, ugho, ẹnyaharo, hayo eware efa. Obe jọ nọ o ta kpahe eme nọ e rrọ Ebaibol na o ta nọ “ihri-eriọ” nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na, u dhesẹ epanọ ohwo ọ rẹ rọ gwọlọ wo oware nọ omọfa o wo gbe epanọ ohwo ọ rẹ rọ gwọlọ wha ọraha fihọ oware omọfa. Nọ amọfa a te wo oware, eva e rẹ dha ohwo nọ ọ rẹ re-ihri, yọ ọ rẹ jẹ gwọlọ si oware nọ a wo na no ae obọ.

U fo re ma ta kpahe oghẹrẹ nọ ẹzi ihri-eriọ o sae rọ ruọ omai udu gbe oware nọ o rẹ sai noi ze. U te je wuzou gaga re ma riẹ oware nọ ma re ru re ma sae whaha uruemu ihri-eriọ.

OWARE NỌ O RẸ LẸLIẸ IHRI-ERIỌ GA

Fikinọ ma gba ha, mai ahwo-akpọ ma wo ẹzi ihri-eriọ, rekọ eware jọ e riẹ nọ e rẹ lẹliẹ ihri-eriọ ga. Pọl ukọ na ọ fodẹ ojọ evaọ usu eware nana inọ: “Wha joma jọ otu omovia ha, nọ a rẹ guọlọ ẹwhọ họ, nọ a re wo ẹro-oyoma kpahọ ọrivẹ gbe he.” (Gal. 5:26) Omovia hayo oma-uhrowo o rẹ sai ru ẹzi ihri-eriọ nọ ma wo fikinọ ma gba ha na ga viere. Inievo Ileleikristi ivẹ mai jọ nọ a re se Cristina avọ José * a ruẹ nọ onana ginọ uzẹme.

Cristina nọ ọ rrọ ọkobaro oke-kpobi ọ ta nọ: “Ẹzi ihri-eriọ ọ rẹ ruọ omẹ udu ẹsibuobu. Eware nọ amọfa a wo nọ me wo ho i re si omẹ uru.” Ẹdẹjọ Cristina ọ jẹ re emu kugbe ọsẹro ọnyawariẹ jọ avọ aye riẹ. Fikinọ Cristina ọ riẹ nọ ọyomariẹ avọ ọzae riẹ Eric gbe ọsẹro ọnyawariẹ na avọ aye riẹ enwenọ ikpe evona a rrọ, yọ a ru oghẹrẹ iruo Uvie na jọ kugbe no evaọ oke nọ u kpemu, Cristina ọ tẹ ta nọ: “Ọzae mẹ yọ ọkpako ukoko re! Kọ ẹvẹ wha rọ rrọ iruo ọsẹro ọnyawariẹ yọ ma rrọ họ?” Oma-uhrowo u ru ẹzi ihri-eriọ nọ Cristina o wo ga te epanọ ọ gbẹ be rọ ruẹ ewoma ọvo evaọ iruo nọ ọyomariẹ avọ ọzae riẹ a bi ru hu.

José ọ gwọlọ nọ ọ rẹ jọ odibo oruiruo evaọ ukoko riẹ. Nọ a rehọ inievo emezae jọ mu idibo iruiruo yọ a re rehọ José mu hu, ọ tẹ jẹ re ae ihri je wo ẹgo kpahe ọnọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ. José ọ ta nọ: “Ihri-eriọ e tẹ whae  ze nọ mẹ jẹ rọ jẹ oniọvo nana egrẹ je roro nọ o wo emamọ eva kpahe omẹ hẹ. Nọ ohwo o te wo uruemu ihri-eriọ, omobọ riẹ ọvo o re roro kpahe, iroro riẹ e rẹ gbẹ gba ha.”

OWARE NỌ IRIRUO EBAIBOL I WUHRẸ OMAI

Iriruo buobu e rrọ Ebaibol na nọ e rrọ unuovẹvẹ kẹ omai. (1 Kọr. 10:11) Iriruo nana jọ i dhesẹ epanọ ihri-eriọ i re ro muhọ gbe enwoma nọ o wha se ahwo nọ a kuvẹ kẹ uruemu uyoma nana.

Wọhọ oriruo, eva e dha Keni, ọmọ ọkpako Adamu avọ Ivi fikinọ Jihova ọ jẹ idhe Ebẹle rehọ ọ tẹ siọ eriẹ. Keni ọ hẹ sae kpọ iroro riẹ vi, rekọ ọ re oniọvo riẹ ihri te epanọ o ro kpei. (Emu. 4:4-8) Agbẹta nọ Ebaibol ọ rọ ta nọ Keni “ọ jọ ọ rọ oyoma na,” Setan!—1 Jọn 3:12.

Inievo ikpe Josẹf a jẹ re iẹe ihri fiki emamọ usu nọ o wo kugbe ọsẹ rai. Egrẹ nọ a wo kẹe ọ tẹ te ga viere nọ ọ vuẹ ae ewezẹ nọ ọ wezẹ. A tẹ gwọlọ nọ a re kpei. Ukuhọ riẹ, a tẹ zẹe kpohọ igbo je gu ọrue kẹ ọsẹ rai inọ Josẹf o whu no. (Emu. 37:4-11, 23-28, 31-33) Nọ ikpe buobu e vrẹ no, a tẹ rọwo nọ a ruthọ jẹ ta kẹ ohwohwo nọ: “Uzẹme ma riabe kpahọ ọsọvo mai, epanọ ma rọ ruẹ edada ẹzi riẹ nọ ọ jẹ rọ lẹ omai yo ma gaviezọ riẹ hẹ.”—Emu. 42:21; 50:15-19.

Kora, Dethan, gbe Abiram a jẹ re Mosis ihri nọ a roro kpahe ewha-iruo nọ Mosis avọ Erọn a wo nọ ae omarai a wo ho. A jẹ fo Mosis inọ ọ be ‘rehọ oma riẹ ru ọmọ-ovie’ gbe nnọ ọ be wọ oma riẹ kpehru vi otu nọ o kiọkọ. (Ik. 16:13) Ẹme nọ a ta na uzẹme he. (Ik. 11:14, 15) Jihova họ ọnọ ọ rehọ Mosis mu. Rekọ otu ọwọsuọ nana a jẹ re Mosis ihri fiki owha-iruo riẹ. Uwhremu na, Jihova o te kpe ai fiki ihri-eriọ rai.—Ol. 106:16, 17.

Solomọn ovie na ọ ruẹ nọ ihri-eriọ e rẹ sae ginẹ lẹliẹ ohwo ru oware uyoma ulogbo. Aye jọ nọ ọmọ ọboba riẹ o whu ọ jẹ gwọlọ viẹ ọrivẹ riẹ họ inọ ọmọ ọrivẹ riẹ na họ ọnọ o whu. Nọ aimava a nyai gu ẹdhọ na, ọnọ o je gu ọrue na ọ tubẹ rọwo inọ jọ a kpe ọmọ nọ ọ rrọ uzuazọ na. Rekọ Solomọn o te ru nọ a ro zihe ọmọ na kẹ oni nọ o gine yẹe.—1 Iv. 3:16-27.

Ihri-eriọ e rẹ wha okpẹtu ze. Iriruo Ebaibol nọ ma ta kpahe no na i dhesẹ nọ ihri-eriọ e rẹ sai su kpohọ omukpahe, okienyẹ, gbe ohwo-okpe. Ofariẹ, evaọ iriruo nọ ma ta kpahe na, enọ a jẹ re-ihri na a ru oware ovo thọ họ. Kọ eme ma rẹ sai ru nọ u re fi obọ họ k’omai fi ihri-eriọ kparobọ?

IFUE KẸ IHRI-ERIỌ

Wo uyoyou. Pita ukọ na ọ hrẹ Ileleikristi inọ: “Nọ wha rọ fiki uvi uyoyou imoni na rehọ ẹme-oyo uzẹme na ru izi rai fo no na, whai ohwo ọ rehọ uvi uyoyou you ohwo no eva ze.” (1 Pita 1:22) Kọ eme họ uyoyou? Pọl ukọ na o kere nọ: “Uyoyou u re wo odiri krẹkri, avọ ọriẹruo; uyoyou u wo ihrieriọ họ hayo eha-ise he; u wo  omovia ha, hayo u re ru eware etọtọ họ oma riẹ hẹ. Uyoyou o rẹ guọlọ orọ obọ riẹ hẹ.” (1 Kọr. 13:4, 5) Otẹrọnọ ma wo oghẹrẹ uyoyou utiona kẹ amọfa, kọ ma sae ginẹ re ae ihri? (1 Pita 2:1) Jonatan ọ re Devidi ihri vievie he, ukpoye o ‘you rie wọhọ omobọ riẹ.’—1 Sam. 18:1.

Hai kuomagbe ibe Ileleikristi. Ọnọ o kere Olezi avọ 73 na ọ jẹ re ahwo omuomu ihri fikinọ a be reakpọ kuoma yọ uye u bi te ai hi. Rekọ “aruẹri Ọghẹnẹ” nọ o kpohọ u fi obọ họ kẹe fi ihri-eriọ na kparobọ. (Ol. 73:3-5, 17) Ibe eg’Ọghẹnẹ nọ o kuomagbe u fi obọ họ kẹ ọso-ilezi nana vuhu eghale nọ ọ be reawere rai fikinọ o “sikẹle Ọghẹnẹ.” (Ol. 73:28) Ibe Ileleikristi mai nọ ma re kuomagbe ẹsikpobi evaọ obọ iwuhrẹ u re fi obọ họ k’omai riẹ eghale nọ ma be reawere rai re.

Hai ru ewoma kẹ amọfa. Nọ Ọghẹnẹ ọ ruẹ nọ ihri-eriọ gbe omukpahe e ruọ Keni udu, ọ tẹ ta kẹe nọ jọ ọ “riẹ ru.” (Emu. 4:7) Eme Ileleikristi a re ru nọ u dhesẹ nọ a be “riẹ ru” hayo ru ewoma? Jesu ọ ta nọ ma rẹ ‘rehọ eva mai kpobi, gbe ẹzi mai kpobi, gbe iroro mai kpobi, you Ọnowo na Ọghẹnẹ mai. Ma ve je you omọfa epanọ ma you omamai.’ (Mat. 22:37-39) Evawere nọ ma re wo nọ ma tẹ be rehọ uzuazọ mai kpobi gọ Jihova, je bi fi obọ họ kẹ amọfa, yọ obọdẹ ifue nọ u re fi obọ họ k’omai whaha ihri-eriọ. Nọ ma tẹ be hai w’obọ ziezi evaọ iruo usiuwoma ota gbe ilele-iruo na yọ emamọ edhere jọ nọ ma rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ je ru ewoma kẹ erivẹ mai yọ onana u re ru omai wo “Oghale ỌNOWO na.”—Itẹ 10:22.

“Lele enọ e rẹ ghọghọ gbẹ ghọghọ.” (Rom 12:15) Eva e were Jesu nọ ilele riẹ a no usiuwoma ota ze avọ emamọ iyẹrẹ, yọ ọ ta kẹ ae inọ a ti ru vi ọyomariẹ evaọ iruo usiuwoma ota na. (Luk 10:17, 21; Jọn 14:12) Mai idibo Jihova ma be gọ evaọ okugbe ọvo, fikiere nọ eware i te woma kẹ omọvo yọ u woma kẹ omai kpobi. (1 Kọr. 12:25, 26) Kọ u gbe woma re ma lele amọfa ghọghọ nọ a te wo ewha-iruo evaọ ukoko na viukpenọ ma rẹ re ae ihri?

RE A SAI FI IHRI-ERIỌ KPAROBỌ O LỌHỌ TERE HE

Re a sai fi ihri-eriọ kparobọ o rẹ sae rehọ oke. Cristina ọ ta nọ: “Me gbe bi lele ihri-eriọ muabọ. Dede nọ o were omẹ hẹ, ẹzi ihri-eriọ na o gbẹ rrọ omẹ udu yọ ẹsikpobi mẹ rẹ nyẹ oma mẹ.” José o wo use-abọ ọvona re. Ọ ta nọ: “Jihova o fi obọ họ k’omẹ muẹrohọ emamọ iruemu erọ oniọvo nọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ. Emamọ usu nọ me wo kugbe Jihova u fi obọ họ k’omẹ gaga.”

Ihri-eriọ yọ abọjọ “iruo uwo” nọ Oleleikristi kpobi ọ rẹ daoma whaha. (Gal. 5:19-21) Ma gbẹ be kuvẹ re ihri-eriọ e kpọ uzuazọ mai hi, ma ti yeri uzuazọ evawere je ru eva were Ọsẹ obọ odhiwu mai, Jihova.

[Oruvẹ-obotọ]

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]

“Lele enọ e rẹ ghọghọ gbẹ ghọghọ”