Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kpohọ oria eware nọ e riẹe eva

Fi Obọ Họ Kẹ Ahwo “Rọwo No Owezẹ” Ze

Fi Obọ Họ Kẹ Ahwo “Rọwo No Owezẹ” Ze

Fi Obọ Họ Kẹ Ahwo “Rọwo No Owezẹ” Ze

‘Wha riẹ epanọ oke ute no, inọ enẹna họ oke nọ wha rẹ rọ rọwo no owezẹ ze.’—ROM 13:11.

KỌ WHỌ SAE K’IYO ENỌ NANA VEVẸ?

․․․․․

Fikieme u ro fo re Ileleikristi a jaja aro vi evaọ egagọ Ọghẹnẹ?

․․․․․

Fikieme Ileleikristi a rẹ rọ gaviezọ je muẹrohotọ evaọ usiuwoma ota na?

․․․․․

Ẹvẹ ẹwo o re ro fi obọ họ k’omai evaọ usiuwoma ota na?

1, 2. Didi oghẹrẹ owezẹ u fo nọ ahwo buobu a rẹ rọwo no ze?

K’UKPE k’ukpe, ahwo buobu a bi whu fikinọ owezẹ u go rai nọ a jẹ dhẹ omoto. A si otujọ no iruo fikinọ a kaki kpohọ iruo ho keme a wezẹ ruọ oghẹ, hayo fikinọ a jẹ wezẹ evaọ oria iruo. Rekọ re ohwo o kie ruọ owezẹ evaọ oreva Ọghẹnẹ uruo o mai tube yoma. Fiki onana Ebaibol ọ rọ ta nọ: ‘O ghale ohwo nọ ọ jaja aro vi.’—Evia. 16:14-16.

2 Nọ ẹdẹ ologbo Jihova o bi si kẹle na, ahwo-akpọ kpobi a rrọ owezẹ, wọhọ odẹme. Makọ isu-egagọ Kristẹndọm dede a se ahwo ichọche rai ‘egba owezẹ.’ Re a kie ruọ owezẹ evaọ oreva Ọghẹnẹ uruo, eme u dhesẹ? Fikieme o rọ r’oja re uvi Ileleikristi a jaja aro vi? Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ amọfa rọwo no owezẹ ze?

EME HỌ OWEZẸ EVAỌ OREVA ỌGHẸNẸ URUO?

3. Ẹvẹ who re dhesẹ ohwo nọ ọ jaja aro vi kẹ oreva Ọghẹnẹ uruo ho?

3 Ohwo nọ ọ rrọ owezẹ o re ru oware ovo ho. Wo ohẹriẹ, ohwo nọ ọ rrọ owezẹ evaọ oreva Ọghẹnẹ uruo ọ rẹ sai ru eware buobu, rekọ orọnọ eware nọ i kiekpahe egagọ Ọghẹnẹ hẹ. Obọ ohwo otiọye o rẹ sae jọ eware buobu evaọ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ hayo ilale omawere, okpodẹ, hayo efe. Nọ o te bi le eware nana, o re gbe wo oke kẹ egagọ Ọghẹnẹ hẹ. Rekọ ahwo nọ a jaja aro vi a vuhumu inọ ‘edẹ urere na’ ma rrọ na, fikiere a re wo ọwhọ evaọ iruo Ọghẹnẹ.—2 Pita 3:3, 4; Luk 21:34-36.

4. Eme họ otofa ẹme na, “wha jọ oma wezẹ hẹ, epanọ edekọ i re ruo”?

4Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5:4-8. Pọl ukọ na ọ be jọ oria Ebaibol nana ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ inọ a “wezẹ hẹ, epanọ edekọ i re ruo.” Eme họ otofa ẹme riẹ na? Edhere jọ nọ ma sae rọ “wezẹ” họ, nọ ma te bi gbabọkẹ izi ikiẹrẹe Jihova. Edhere ọfa họ, nọ ma gbẹ be daezọ họ inọ oke nọ Jihova ọ te rọ raha ahwo oyoma o kẹle no. Ma rẹ yọroma re ahwo oyoma na a siọ ekpehre uruemu rai ba ẹwha fihọ omai.

5. Iroro ethọthọ vẹ ahwo nọ a rrọ owezẹ evaọ oreva Ọghẹnẹ uruo a wo?

5 Ahwo jọ a rẹ sai roro inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ nọ ọ te rehọ ae gu ẹdhọ. (Ol. 53:1) Amọfa a re roro nọ Ọghẹnẹ ọ be daezọ mai hi, fikiere ma rẹ daezọ riẹ gbe he. Yọ ahwo jọ a bi roro nọ a te kpohọ ichọche yọ a zihe ruọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ no. Ahwo otiọye na kpobi a rrọ owezẹ evaọ oreva Ọghẹnẹ uruo. U fo nọ a rẹ rọwo no owezẹ ze. Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ ae?

MAI OMAMAI MA RẸ JAJA ARO VI

6. Fikieme Ileleikristi a rẹ rọ daoma jaja aro vi evaọ egagọ Ọghẹnẹ?

6 Re ma sae rọwo amọfa no owezẹ ze, mai omamai ma rẹ jaja aro vi. Eme onana u dhesẹ? Ebaibol ọ rọ oghẹrẹ owezẹ nana dhesẹ “iruo ebi,” wọhọ omovia, idi-eda thomawa, ọfariẹ-ogbe, eware odode iruo, ẹwhọ gbe ihri-eriọ. (Se Ahwo Rom 13:11-14.) O rẹ sae jọ bẹbẹ re ma whaha iruemu nana. Aro ọjajavi u wuzou gaga. Ohwo nọ ọ be dhẹ omoto nọ ọ jaja aro vi hi, o bi fi uzuazọ riẹ họ ọza. O tubẹ mai wuzou re Oleleikristi ọ riẹ inọ ọ gbẹ jaja aro vi evaọ egagọ Ọghẹnẹ hẹ, o rẹ sae wha uwhu ze.

7. Ẹvẹ eriwo ọthọthọ kpahe ahwo ẹkwotọ mai u re ro kpomahọ usiuwoma ota mai?

7 Wọhọ oriruo, Oleleikristi ọ rẹ sai roro nọ ahwo ẹkwotọ riẹ kpobi a be siọ usiuwoma na yọ a te sai kurẹriẹ hẹ. (Itẹ 6:10, 11) Whọ rẹ sae jọ udu ra ta nọ, ‘Otẹrọnọ ohwo ọvo ọ te gaviezọ họ, fikieme me je wo ọwhọ kẹ usiuwoma ota na?’ Uzẹme, o sae jọnọ ahwo ẹkwotọ ra a be ginẹ daezọ usiuwoma na ha, rekọ uzuazọ gbe uruemu rai o sai nwene. Ahwo jọ a rẹ sae rọwo no owezẹ ze, a vẹ te gaviezọ. Yọ ma rẹ sai fi obọ họ kẹ ae nọ ma tẹ jaja aro vi be rọ onaa sa-sa ta usiuwoma nya te ai udu. Re ma sae jaja aro vi u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ inọ usiuwoma ota mai na o r’oja.

FIKIEME USIUWOMA OTA NA U RO WUZOU?

8. Fikieme usiuwoma ota mai u ro wuzou tere?

8 Kareghẹhọ inọ te ahwo a yo hayo a yo ho, usiuwoma ota mai o be wha orro se Jihova, u te bi je ru ẹjiroro riẹ gba. Kẹle na, ahwo nọ a gaviezọ kẹ usiuwoma na ha, a te rahai kufiẹ. Oware nọ ahwo a ru kpahe usiuwoma na a ti ro gu ai ẹdhọ. (2 Tẹs. 1:8, 9) Ofariẹ, o rẹ jọ orithọ re Oleleikristi o roro nọ usiuwoma ota na o nwane gwọlọ ajọwha tere he keme “ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” (Iruẹru 24:15) Ebaibol o wuhrẹ omai nọ ahwo nọ a ro dhesẹ “ewe” nọ a bruoziẹ kpe a re ti kpohọ ‘ọraha ebẹdẹ bẹdẹ.’ Usiuwoma ota mai yọ odhesẹvia ohrọ Ọghẹnẹ, onọ u re rovie uvẹ fihọ nọ ahwo a ti ro wo “uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Mat. 25:32, 41, 46; Rom 10:13-15) Nọ ma gbẹ ta usiuwoma na ha, kọ ẹvẹ ahwo a te sai ro yo ovuẹ nọ u re fi obọ họ kẹ ai wo uzuazọ?

9. Ẹvẹ usiuwoma ota u ro fi obọ họ k’owhẹ gbe amọfa no?

9 Erere o re te omai re nọ ma tẹ be ta usiuwoma na. (Se 1 Timoti 4:16.) Kọ whọ gbẹ be ruẹ nọ Jihova gbe Uvie riẹ nọ whọ be hae ta kpahe o be bọ ẹrọwọ gbe uyoyou nọ who wo kẹ Ọghẹnẹ ga? Ẹsejọhọ usiuwoma na u fi obọ họ kẹ owhẹ nwene uruemu ra wowoma no, u te bi je ru owhẹ wo evawere vi epaọ ọsosuọ. Inievo buobu e be wereva nọ a tẹ be ruẹ epanọ ẹzi Ọghẹnẹ o bi fi obọ họ kẹ ahwo nọ a wuhrẹ uzẹme na ru emamọ inwene evaọ uzuazọ rai.

HAI MUẸROHOTỌ ZIEZI

10, 11. (a) Ẹvẹ Jesu avọ Pọl a ro dhesẹ nọ a muẹrohotọ? (b) Kẹ oriruo epanọ ẹromuhotọ o sai ro fi obọ họ kẹ ohwo wo onaa evaọ usiuwoma ota.

10 U wo idhere buobu nọ ma sai ro ru ahwo wo isiuru kpahe usiuwoma Uvie na. Fikiere, o gwọlọ nọ Ileleikristi a re muẹrohotọ ziezi. Oriruo Jesu ma be rọ aro kele. Jesu ọ jọ ohwo ọgbagba, o muẹrohotọ ziezi te epanọ ọ sae rọ riẹ evedha nọ ohwo Farisi jọ o wo kpahe iẹe, aye jọ nọ o gine kurẹriẹ no udu ze, gbe ẹzi ọghoruo nọ aye-uku jọ o wo. (Luk 7:37-50; 21:1-4) Jesu ọ sai fi obọ họ kẹ ai keme ọ riẹ oware nọ omomọvo rai ọ gwọlọ. Dede na, onana u dhesẹ nọ odibo Ọghẹnẹ kpobi ọ rẹ jọ gbagba taure ọ tẹ te riẹ oware nọ amọfa a gwọlọ họ. Oware nọ Pọl ukọ na o ru u dhesẹ onana via. Ọ rọ onaa sa-sa ta usiuwoma re ọ sai fi obọ họ kẹ eghẹrẹ ahwo buobu.—Iruẹru 17:22, 23, 34; 1 Kọr. 9:19-23.

11 Ma tẹ be hai muẹrohotọ ziezi evaọ usiuwoma ota mai wọhọ Jesu avọ Pọl, ma te riẹ epanọ ma rẹ rọ kpare isiuru ahwo nọ ma nyaku. Wọhọ oriruo, nọ whọ tẹ be nya kẹle uwou, muẹrohọ eware nọ i dhesẹ uruemu-ẹwho, oware nọ o rrọ isiuru kẹ ahwo na, gbe oghẹrẹ ahwo nọ a rrọ uwou na. Whọ sai muẹrohọ oware nọ a bi ru okioke yena, whọ vẹ rehọ oyena mu ẹmeọta họ.

12. Nọ ma tẹ rrọ usiuwoma, fikieme ma rẹ rọ yọroma kpahe ẹmeọta kugbe oniọvo nọ ma gbẹ rrọ usu gbe eroruiruo ifonu?

12 Ohwo nọ o re muẹrohotọ ziezi ọ rẹ kuvẹ hẹ re eware efa e rehọ iroro riẹ. Nọ ma tẹ rrọ usiuwoma, ẹmeọta kugbe oniọvo nọ ma gbẹ rrọ usu o rẹ sae jọ oware ọbọga. Ghele na, ma rẹ kareghẹhọ inọ oware nọ o wọ omai kpohọ otafe họ re ma ta usiuwoma kẹ amọfa. (Ọtausi. 3:1, 7) Fikiere ma rẹ yọroma re ẹme nọ ma bi lele ohwohwo ta ọ gbẹ whaha omai usiuwoma ota ha. Nọ ma tẹ be ta kpahe ẹme nọ ma te ta kẹ ahwo nọ ma nyaku, yọ emamọ edhere jọ nọ ma sae rọ tẹrovi ẹjiroro nọ ma ro kpohọ usiuwoma. Ofariẹ, dede nọ ifonu e rẹ sai fi obọ họ ẹsejọ evaọ usiuwoma ota, ma rẹ daoma whaha eroruiruo ifonu evaọ etoke ẹmeọta na.

WO ISIURU KPAHE AHWO

13, 14. (a) Ẹvẹ ma sae rọ riẹ eware nọ ahwo a wo isiuru kpahe? (b) Eme ma rẹ ta kpahe nọ o rẹ lẹliẹ ahwo wo isiuru kpahe ẹme Ọghẹnẹ?

13 Iwhowho-uvie nọ e jaja aro vi a rẹ romatotọ gaviezọ kẹ ahwo nọ a nyaku. Enọ vẹ whọ rẹ sae nọ ahwo evaọ usiuwoma nọ o rẹ lẹliẹ ae ta onọ o rrọ eva rai? Kọ ahwo na a be ruawa kpahe oghẹrẹ nọ egagọ e da oria kpobi fia, ozighi nọ ọ rrọ oria kpobi, hayo ekpehre isuẹsu? Kọ whọ sai ru ahwo wo isiuru kpahe ẹme Ọghẹnẹ ẹkwoma ẹme nọ whọ rẹ ta kpahe epanọ eware nọ Ọghẹnẹ ọ ma i woma te hayo epanọ ekoko izi Ọghẹnẹ e rẹ kẹ erere te? Olẹ u re si ahwo buobu urru, makọ otujọ nọ a rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. U re mu ahwo buobu ẹro ho sọ ohwo jọ o bi yo elẹ. Enọ efa nọ ahwo a re roro kpahe evaọ udu rai họ: Kọ elẹ kpobi Ọghẹnẹ o re yo? Otẹrọnọ o re yo elẹ kpobi hi, eme ma re ru re ọ sai yo elẹ mai?

14 Ma rẹ sai wuhrẹ oghẹrẹ nọ ma sai ro mu ẹmeọta họ evaọ usiuwoma nọ ma te bi muẹrohọ oghẹrẹ nọ iwhowho-uvie nọ i wo onaa ziezi a bi ro ru ei. Muẹrohọ oghẹrẹ nọ a be rọ nọ enọ yọ eva e be dha ahwo na ha. Ẹvẹ uvou ẹmeọta gbe ovao rai u bi ro dhesẹ nọ a wo isiuru kpahe ahwo nọ a be ta usiuwoma kẹ?—Itẹ 15:13.

ẸWO GBE ONAA

15. Fikieme ma re ro dhesẹ ẹwo evaọ usiuwoma?

15 Kọ o rẹ were owhẹ re a rọwo owhẹ no owezẹ udidi ze? O rẹ were ahwo buobu hu nọ whọ tẹ rọwo ae evaọ oghẹrẹ nọ a ro jojo no owezẹ ze. O rẹ mae were ae otẹrọnọ whọ rọ ẹmẹrera rọwo ae. Epọvo na o rrọ re nọ who te bi wuhrẹ ahwo ẹme Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ eva e dha ohwo jọ fikinọ whọ nyae ta usiuwoma kẹe, eme u fo nọ who re ru? Whọ rẹ sae ta kẹe inọ jọ eva e dhae he, whọ vẹ nya vrẹ. (Itẹ 15:1; 17:14; 2 Tim. 2:24) Ẹwo nọ who dhesẹ o rẹ sai ru ohwo na gaviezọ kẹ usiuwoma na evaọ oke ofa.

16, 17. Ẹvẹ ma sai ro wo orimuo evaọ usiuwoma ota mai?

16 Ẹsejọ, nọ ahwo a tẹ make ta nọ a gwọlọ yo ho, whọ sae rọ edhere jọ ruọ ae oma ghele. Ohwo jọ ọ sae ta nọ, “Mẹ gwọlọ yo ho, me wo egagọ mẹ” hayo, “Whọ ta kẹ omẹ hẹ” fikinọ a roro nọ onana họ edhere nọ ọ mae lọhọ nọ a sai ro le owhẹ. Ghele na, avọ onaa gbe ẹwo, whọ rẹ sae nọ onọ nọ o rẹ lẹliẹ ohwo na wo isiuru kpahe usiuwoma ota na.—Se Ahwo Kọlọsi 4:6.

17 Ẹsejọ nọ ma tẹ nya bru ohwo nọ ọ ta nọ obọ riẹ o rrọ oware, ma rẹ kẹe uvẹ. Rekọ evaọ ẹsejọ, whọ rẹ sae ta ẹme kpẹkpẹe nọ ọ rẹ nya te ohwo na udu. Inievo jọ a re se oria Ebaibol jọ nọ o rẹ kpare isiuru, a vẹ nọ ohwo na onọ nọ a te ta kpahe oke ofa, enana kpobi evaọ oware wọhọ iminiti ọvo. Ẹsejọ, ẹme nọ a ta kpẹkpẹe na ọ rẹ were ohwo na te epanọ ọ rẹ rọ ta nọ ma gbẹ ta ẹme na haro. Kọ who gbe ru ere nọ uvẹ utioye u te rovie?

18. Eme ma re ru re ma sae ta usiuwoma oke-gheghe?

18 Nọ ma tẹ nyaku ahwo evaọ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ mai, ma rẹ sae kpare isiuru rai re a gaviezọ kẹ usiuwoma na nọ ma tẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ usiuwoma oke-gheghe. Inievo buobu a re fi ebe ukoko na họ ẹkpa nọ a te bi kpohọ eria sa-sa. A re je wo oria Ebaibol jọ họ iroro nọ a sae rọ ta usiuwoma nọ uvẹ na u te rovie. Whọ rẹ sae nọ ọsẹro usiuwoma ota hayo ekobaro ukoko ra kpahe epanọ whọ sai ro ru onana.

RỌ ẸWO RỌWO IMONI RA NO OWEZẸ ZE

19. Fikieme ma rẹ rọ ruabọhọ usiuwoma ota kẹ imoni mai?

19 Mai kpobi ma gwọlọ fi obọ họ kẹ imoni mai jẹ usiuwoma na rehọ. (Jos. 2:13; Iruẹru 10:24, 48; 16:31, 32) Otẹrọnọ a gaviezọ họ evaọ oke ọsosuọ nọ ma rọ ta usiuwoma kẹ ae, o rẹ sai fi oyẹlẹ họ omai oma. Ma rẹ sai roro nọ u wo oware ovo nọ ma re ru nọ o te lẹliẹ ae nwene iroro ho. Ghele na, oware jọ o rẹ sae via nọ u re ru ai nwene iroro. Hayo o sae jọnọ who wo onaa uwuhrẹ vi epaọ ọsosuọ no te epanọ omoni ra o re ro wo otoriẹ uzẹme na.

20. Fikieme u ro fo re ma rọ ẹwo ta ẹme kugbe imoni mai kpahe uzẹme na?

20 Ma re wo uruemu orivo kẹ imoni mai hi. (Rom 2:4) Kọ u gbe fo re ma rọ unu kpotọ ta ẹme kẹ ae wọhọ epanọ ma re ru nọ ma tẹ nyae ta usiuwoma kẹ amọfa? Ta ẹme avọ ẹwo gbe adhẹẹ. Orọnikọ ẹsikpobi whọ rẹ ta usiuwoma kẹ imoni ra ha, whọ sae rọ uruemu ra dhesẹ oghẹrẹ nọ uzẹme na u ro fi obọ họ k’owhẹ no. (Ẹf. 4:23, 24) Dhesẹ vevẹ kẹ ae oghẹrẹ nọ Jihova o bi ro “wuhrẹ owhẹ wo erere.” (Aiz. 48:17) Jọ imoni ra a jọ uruemu ra ruẹ oghẹrẹ nọ u fo nọ Oleleikristi o re yeri uzuazọ.

21, 22. Gbiku jọ nọ i dhesẹ nọ emamọ iyẹrẹ e rẹ sai noi ze nọ ma tẹ ruabọhọ usiuwoma ota kẹ imoni mai.

21 Kẹle na, oniọvo-ọmọtẹ jọ o kere nọ: “Mẹ be daoma ẹsikpobi re mẹ rọ ẹmeunu gbe uruemu mẹ ta usiuwoma kẹ inievo 13 mẹ. Kukpe kukpe me re kere ileta se ai omomọvo. Ghele na, evaọ ikpe 30 soso, omọfa o kurẹriẹ hẹ evaọ uviuwou mai.”

22 Oniọvo-ọmọtẹ na o fibae nọ: “Ẹdẹjọ, mẹ tẹ rọ ifonu se oniọvo ọmọtẹ mẹ jọ nọ ọ be rria thabọ no oria nọ mẹ rrọ. Ọ tẹ ta kẹ omẹ nọ ọ ta kẹ osu-ichọche rai re o wuhrẹ Ebaibol kugbei rekọ ọ rọwo ho. Nọ mẹ ta kẹe nọ o te were omẹ re me wuhrẹ kugbei ọ tẹ ta nọ: ‘U woma, rekọ mẹ be j’owhẹ riẹ inọ: Mẹ te jọ Osẹri Jihova ha.’ Nọ me vi obe na Eme Ebaibol na O Gine Wuhrẹ? sei no, me te gbe emedẹ jọ h’oma me ve sei. Rekọ ọ vẹ ta kẹ omẹ nọ o ri rovie obe na ha. Uwhremu na, mẹ tẹ rọ ifonu sei ẹdẹjọ jẹ ta kẹe nọ jọ o rovie obe na, ma tẹ rọ iminiti 15 se jẹ ta kpahe eria Ebaibol jọ evaọ obe na. Nọ me sei unuẹse jọ no, ọ tẹ rọwo nọ ma hai wuhrẹ vrẹ iminiti 15. Kẹsena ọye ọvo o te mu omẹ họ ese rọkẹ uwuhrẹ na, ẹsejọ o re se omẹ isiava okpẹdẹ hayo makọ okenọ mẹ re rọwo no owezẹ ze he. Ukpe nọ u lele i rie, ọ tẹ họ-ame, nọ ukpe yena o vrẹ no, o te muọ iruo ọkobaro họ.”

23. Fikieme oma o gbẹ rọ rrọ omai hi nọ ma be daoma rọwo ahwo no owezẹ ze na?

23 Re ma fi obọ họ kẹ ahwo rọwo no owezẹ ze o gwọlọ omodawọ gbe akothiho. Ghele na, ahwo evezi a be gaviezọ kẹ usiuwoma ota mai. Nọ a tẹ ghale iẹe, ahwo nọ a bu te idu udhe (20,000) a be họ-ame kamara kamara wọhọ Isẹri Jihova. Joma ru lele ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ Akipọs evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ inọ: “Yọrọ iruo nọ wha wo no obọ Ọnowo na ze gba.” (Kọl. 4:17) Uzoẹme nọ o rrọ aro na u ti fi obọ họ k’omai riẹ oware nọ u dhesẹ re ma ta usiuwoma na avọ ọwhọ ababọ oke oraha.

[Enọ Uwuhrẹ]

[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]

EPANỌ WHỌ SAE RỌ JAJA ARO VI

▪ Ruabọhọ oreva Ọghẹnẹ uruo

▪ Whaha iruo ebi

▪ Riẹ nọ enwoma i re noi ze nọ who te kie ruọ owezẹ evaọ egagọ Ọghẹnẹ

▪ Who ku ei họ họ inọ ahwo ẹkwotọ ra a te sai kurẹriẹ hẹ

▪ Rehọ onaa sa-sa ta usiuwoma kẹ amọfa

▪ Kareghẹhọ epanọ usiuwoma ota na o r’oja te