Kọ Who Gine Rri Orọo Ghaghae Wọhọ Okẹ Nọ U No Obọ Ọghẹnẹ Ze?
Kọ Who Gine Rri Orọo Ghaghae Wọhọ Okẹ Nọ U No Obọ Ọghẹnẹ Ze?
“ỌNOWO na o ru re wha wo iwou obọ rai, re wha jọ ọvuọ uwou ọzae riẹ!”—RUT 1:9.
K’IYO ENỌ NANA:
Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ idibo Ọghẹnẹ erọ oke nọ u kpemu a rri orọo ghaghae?
Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ oghẹrẹ ọrivẹ-orọo nọ ma salọ u muẹme evaọ aro Ọghẹnẹ?
Ohrẹ Ebaibol vẹ kpahe orọo whọ jiroro nọ who ti fihọ iruo evaọ uzuazọ ra?
1. Dhesẹ epanọ oma o jọ Adamu nọ Ọghẹnẹ ọ ma aye kẹe no.
“ỌNANA họ onwa enwa mẹ, gbe uwou uwou-oma mẹ, a re ti se i aye, keme a si ie no oma ọzae na ze.” (Emu. 2:23) Eva e were Adamu gaga nọ a ma aye kẹe. Agbẹta nọ evawere nọ o wo e rọ wọe ta eme iwoma yena. Nọ Jihova o ru Adamu kie ruọ owezẹ udidi no, ọ tẹ rọ ubiofẹ ọzae na ma aye owoma nana. Adamu o te sei Ivi. Ọghẹnẹ o ku imava na gbe re a jọ orọo evawere. Nọ o rọnọ ubiofẹ Adamu Jihova ọ rọ ma aye kẹe na, Adamu avọ Ivi a kpekpe vi ọzae-avọ-aye ọfa kpobi.
2. Fikieme ọzae avọ aye a rẹ rọ gwọlọ jọ kugbe ohwohwo?
2 Jihova nọ areghẹ riẹ o kpehru thesiwa na, ọ ma ahwo-akpọ evaọ edhere nọ a sai ro wo uyoyou kẹ ohwohwo, oghẹrẹ uyoyou nọ o rẹ lẹliẹ ọzae avọ aye gwọlọ jọ kugbe ohwohwo. Obe na, The World Book Encyclopedia o ta nọ: “Ọzae avọ aye nọ a rọo no a wo irẹro inọ a rẹ te wezẹ kugbe je wo isiuru obẹlẹ kẹ ohwohwo ribri.” Yọ enẹ o rrọ kẹ idibo Jihova.
A WO ADHẸẸ KẸ ORỌO
3. Ẹvẹ Aiziki o ro wo aye?
3 Abraham ọzae nọ o wo ẹrọwọ na o wo adhẹẹ kẹ orọo. Oyejabọ nọ o ro vi odibo riẹ kpohọ Mẹsopotemia nyai wo aye kẹ Aiziki ọmọzae riẹ. Olẹ nọ odibo riẹ na ọ lẹ o wha emamọ iyẹrẹ ze. Rebeka nọ o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ na o te ti zihe ruọ aye Aiziki, o te ti yẹ emọ nọ e wha uyẹ Abraham haro wọhọ epaọ ọruẹrẹfihotọ Jihova. (Emu. 22:18; 24:12-14, 67) Onana u dhesẹ hẹ inọ ohwo jọ ọ tẹ maki wo emamọ eva kpahe imava jọ nọ e re rọo ho, ọ rẹ daoma ku ai gbe kẹ orọo, dede nọ a zizie i rie he. Evaọ akpọ inẹnẹ, o rẹ were ahwo buobu re a salọ erivẹ-orọo kẹ omarai. Evaọ uzẹme, orọnikọ Ọghẹnẹ ọ be salọ erivẹ-orọo kẹ ahwo ho, rekọ ọ rẹ kpọ Ileleikristi evaọ abọ nana gbe eware efa nọ a tẹ lẹ sei kẹ obufihọ jẹ kuvẹ re ẹzi ọfuafo riẹ ọ kpọ ae.—Gal. 5:18, 25.
4, 5. Ẹvẹ whọ rọ riẹ nọ ọmọtẹ obọ Shulam na avọ othuru-igodẹ na a gine you ohwohwo?
4 Evaọ Izrẹl, ọmọtẹ obọ Shulam nọ o wo erru gaga na ọ rọwo nọ egbẹnyusu riẹ a tẹzẹ iẹe he re ọ jọ omọvo eyae ibuobu Solomọn Ovie na. Ọ ta nọ: ‘Mẹ nabe vẹvẹ owhai unu, whai emetẹ Jerusalẹm, re wha se ọwhọ uyoyou mẹ ba ẹkpare bẹsenọ ezi riẹ o re te.’ (Ole. 8:4) Ọmọtẹ obọ Shulam na avọ othuru-igodẹ jọ a wo isiuru kpahe ohwohwo. Ọmọtẹ na ọ ta avọ omaurokpotọ nọ: “Mẹ ododo Sharọm, ododo ikiekpotọ na.” Othuru-igodẹ na ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Wọhọ ododo nọ ọ rọ udevie enwẹnwẹ, ere uyoyou mẹ o rọ eva udevie idibo emetẹ.” (Ole. 2:1, 2) Aimava a gine you ohwohwo.
5 Fikinọ ọmọtẹ Shulam na avọ othuru-igodẹ na a you Ọghẹnẹ, usu orọo rai o te jọ gaga. Ẹhẹ, ọmọtẹ obọ Shulam na ọ ta kẹ othuru-igodẹ nọ o you gaga na inọ: “Fi omẹ họ udu ra wọhọ oware nọ a tamu, wọhọ oware nọ whọ tamu obọ ra; keme uyoyou o rẹ gaga wọhọ uwhu, ihrieriọ i re muozọ wọhọ uki. Elo riẹ kerọ elo erae, ebrerae avọ ofu. Ame obuobu ọ sae furie uyoyou hu, owhe dede ọ sai ku ruru iei hi. Ohwo ọ tẹ gwọlọ nọ ọ rẹ rehọ efe riẹ kpobi dẹ uyoyou, o rẹ jọ oware ijehwẹ.” (Ole. 8:6, 7) Kọ odibo Jihova ọ tẹ gwọlọ rọo, u gbe fo re ọ romatotọ salọ ọrivẹ-orọo nọ o you rie te enẹ?
OGHẸRẸ OHWO NỌ WHỌ SALỌ U MUẸME EVAỌ ARO ỌGHẸNẸ
6, 7. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ oghẹrẹ ọrivẹ-orọo nọ ma salọ u muẹme evaọ aro Ọghẹnẹ?
6 Oghẹrẹ ọrivẹ-orọo nọ whọ salọ u muẹme evaọ aro Jihova. Ọghẹnẹ o juzi kẹ emọ Izrẹl kpahe ahwo Kenan inọ: “Wha lele ae ruọ orọo ho, wha rehọ emetẹ rai kẹ emezae rai hi hayo wha rehọ emetẹ rai gbehe. Keme na a re ti ku emezae rai rẹriẹ nọ a gbe ti lele omẹ hẹ, a vẹte gọ ẹdhọ; kẹsena [Jihova] o veti muofu ọgaga kpahe owhai, o veti kpe owhai no.” (Izie. 7:3, 4) Nọ ikpe buobu e vrẹ no, Ẹzra ozerẹ na ọ ta nọ: “Wha nyathọ nọ wha rọ rehọ eyae orẹwho ofa, nọ obrukpe Izrẹl o je bi dhe ebuebuo.” (Ẹzra 10:10) Pọl ukọ na ọ ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ nọ: ‘Aye ọ rẹ sae se ọzae riẹ ba ha, nọ aviẹ a gbẹ rọ uzuazọ na. Rekọ ọzae na o te whu, aye na o wo uvẹ nọ ọ rẹ rọ rehọ ọzae nọ ọ were riẹ evaọ Ọnowo na.’—1 Kọr. 7:39.
7 Nọ odibo Jihova nọ ọ roma mudhe no ọ tẹ rọo ohwo nọ ọ be gọ Jihova ha, yọ o yoẹme kẹ Ọghẹnẹ hẹ. Emọ Izrẹl evaọ oke Ẹzra a jẹ thọ uzi Ọghẹnẹ nọ a “rehọ eyae orẹwho ofa,” yọ o thọ re ma gbolaro kẹ uzi uvevẹ nọ o rrọ Ikereakere na. (Ẹzra 10:10; 2 Kọr. 6:14, 15) Oleleikristi nọ ọ rọo ohwo nọ ọ rrọ ukoko ho, o bi dhesẹ emamọ oriruo ho yọ o bi rri orọo ghaghae he wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. Oleleikristi nọ ọ họ-ame no ọ tẹ ruọ orọo utioye, a rẹ sai mi ei ewha-iruo jọ. Yọ o rrọ oware nọ o kare orimuo re ohwo otiọye ọ lẹ se Ọghẹnẹ inọ: ‘Jihova, me kekaro fihọ ghẹmeeyo k’owhẹ, rekọ ivie ghale omẹ ghele.’
ỌSẸ OBỌ ODHIWU MAI Ọ MAE RIẸ ONỌ U WOMA KẸ OMAI
8. Kẹ oriruo ọrọ oware nọ u ro fo re ma lele ithubro nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ kpahe orọo.
8 Ohwo nọ o ku ẹjini ọ riẹ epanọ ẹjini na o re ru iruo. Ọ rẹ sai dhesẹ oghẹrẹ nọ a rẹ whẹ ẹjini na họ. Kọ eme ọ rẹ via nọ who gbe ru lele oghẹrẹ nọ ọ ta nọ a rẹ rọ whẹ ẹjini na họ họ? Ẹjini na o ti ru iruo ziezi hi. Epọvo na, ma tẹ gwọlọ orọo evawere, ma re lele ithubro Jihova, Ọnọ ọ to orọo họ.
9. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ Jihova ọ riẹ epanọ oma o rẹ jọ ohwo goli gbe evawere nọ orọo o rẹ sae kẹ?
9 Jihova ọ riẹ oware kpobi kpahe ohwo-akpọ gbe orọo. Ọ ma isiuru owezẹ fihọ ahwo-akpọ re ‘a yẹ, je vi’ evaọ akpọ na. (Emu. 1:28) Ọghẹnẹ ọ riẹ epanọ o rẹ kẹ ọkora te re ohwo ọ jọ goli, keme taure ọ tẹ te ma aye ọsosuọ ọ ta nọ: “Uwoma re ohwo na ọvo ọ jọ họ. Mẹ rẹ ma ofiobọhọ nọ o fo rie kẹ e.” (Emu. 2:18) Jihova ọ tẹ jẹ riẹ epanọ orọo o rẹ sae kẹ evawere te.—Se Itẹ 5:15-18.
10. Eme u fo nọ Ileleikristi nọ e rọo no a rẹ kareghẹhọ kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye?
10 Fiki uzioraha gbe sebaẹgba nọ ma reuku riẹ mi Adamu, orọo ovuovo nọ o kare ẹbẹbẹ nẹnẹ o rrọ họ. Rekọ nọ idibo Jihova a te ru lele Ẹme Ọghẹnẹ, a rẹ sai wo evawere evaọ orọo rai. Wọhọ oriruo, roro kpahe ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye. (Se 1 Ahwo Kọrint 7:1-5.) Orọnikọ Ebaibol ọ ta nọ fiki emọ-iyẹ ọvo ọzae-avọ-aye a rẹ rọ wezẹ kugbe he. Omakugbe utioye na o rẹ sae kẹ omawere nọ aimava na a gwọlọ. Rekọ oghẹrẹ uruemu owezẹ otọtọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva. Avro ọ riẹ hẹ, Ileleikristi nọ e rọo no a rẹ daoma rọ ẹwo ru ẹgwọlọ ohwohwo gba evaọ abọ nana, a vẹ rọ ere dhesẹ uyoyou udidi kẹ ohwohwo. Yọ a rẹ whaha iruemu kpobi nọ e rẹ dha Jihova eva.
11. Didi eghale Rut o wo fikinọ o ru oreva Jihova?
11 U fo nọ orọo o rẹ jọ oware evawere, orọnikọ orọ akọriọ hayo ọkora ha. Uwou Oleleikristi o rẹ jọ oria udhedhẹ gbe ufuoma. Kareghẹhọ oware nọ o via enwenọ ikpe idu esa (3,000) nọ i kpemu. Naomi, aye-uku nọ ọ kpako no avọ Ọpa gbe Rut, eyae emezae ivẹ riẹ nọ i whu no a jọ edhere bi no Moab kpohọ Juda. Naomi ọ jẹ ta kẹ eyae ivẹ na inọ jọ aimava a zihe bru ahwo rai. Rut, ohwo Moab na ọ rọwo nya siọ Naomi ba ha, o fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ uzẹme na. Boaz nọ ọ rrọ odibo Jihova re ọ ta kẹe nọ: “ỌNOWO na ọ [te] rọ vọ kẹ owhẹ, Ọghẹnẹ Izrẹl no whọ dhẹ ruọ agada riẹ!” (Rut 1:9; 2:12) Rut nọ o rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze na, ọ tẹ rọo Boaz, ọnọ ọ rrọ uvi odibo Jihova. Okenọ a te kpare Rut ze evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ, eva e te were iẹe nọ ọ te riẹ inọ ọye yọ oni-ode Jesu Kristi. (Mat. 1:1, 5, 6; Luk 3:23, 32) Eghale nọ i te rie fiki oreva Ọghẹnẹ nọ o ru a rẹ ruẹ unu gbiku rai hi.
UVI EHRẸ NỌ E RẸ KẸ EVAWERE EVAỌ ORỌO
12. Diẹse ohwo ọ sae jọ ruẹ uvi ehrẹ kpahe orọo?
12 Jihova nọ ọ to orọo họ na ọ vuẹ omai eware nọ u fo nọ ma rẹ riẹ nọ e rẹ lẹliẹ orọo wo evawere. Ohwo ọvo nọ ọ riẹ kpahe orọo te Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. Ẹme nọ Ebaibol ọ ta kpobi ọ rrọ gbagba, yọ re ohwo ọ sae kẹ uvi ehrẹ nọ i re fi obọ họ evaọ orọo, Ebaibol na họ obe nọ o re kpohọ. Wọhọ oriruo, Pọl ukọ na o kere nọ: “Je owhai kohwo kohwo o you aye riẹ wọhọ oma obọriẹ, jọ aye omariẹ ọ ruẹ nọ ọ rehọ adhẹẹ kẹ ọzae riẹ.” (Ẹf. 5:33) Oleleikristi kpobi nọ o kruga evaọ ukoko na o re wo otoriẹ ehrẹ Ebaibol itienana vevẹ. Onọ na họ, Kọ a ti ru lele ehrẹ nana nọ i no obọ Jihova ze na? A ti ru ere otẹrọnọ a gine rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. *
13. Eme o rẹ sai noi ze nọ ọzae o gbe fi ohrẹ nọ o rrọ 1 Pita 3:7 h’iruo ho?
13 Ọzae Oleleikristi o re tete aye riẹ. Pita ukọ na o kere nọ: “Whai ezae na ere re, wha rọ iroro lele eyae rai yeri, he tete aye na wọhọ oware ohẹhẹ, keme ae omarai avọ owhai a gbẹrọ ereuku aruoriwo uzuazọ na, re elẹ nọ wha rẹ lẹ, oware ovo o se ai ba ebrudhe.” (1 Pita 3:7) Elẹ ọzae e rẹ sai te Jihova oma ha nọ o gbe ru lele ehrẹ Jihova ha. Onana o rẹ sai kpomahọ usu rai imava na kugbe Ọghẹnẹ yoyoma, yọ o rẹ sae wha idhọvẹ, ẹwhọ, gbe ebẹbẹ ilogbo ze.
14. Ewoma vẹ aye nọ ọ rrọ yoyou ọ rẹ wha ziọ uwou?
14 Aye nọ Ẹme Jihova avọ ẹzi ọfuafo riẹ ọ be kpọ o re ru nọ uwou riẹ o rẹ rọ jọ oria udhedhẹ gbe evawere. Ọzae nọ o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, o re you aye riẹ jẹ daoma rẹro tei evaọ k’abọ k’abọ. Aye ọ rẹ gwọlọ nọ ọzae riẹ o you rie, yọ u fo nọ o re dhesẹ emamọ iruemu nọ ọzae riẹ ọ sai ro you rie. Obe Itẹ 14:1 o ta nọ: “Areghẹ ọ bọ uwou riẹ no, rekọ uwewe o tẹ rehọ abọ riẹ kporo iei họ otọ.” Aye nọ o wo areghẹ jẹ rrọ yoyou, ọ rẹ wha evawere se uviuwou riẹ. Ọ rẹ jẹ rọ uruemu riẹ dhesẹ nọ o rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze.
15. Ohrẹ vẹ o rrọ obe Ahwo Ẹfẹsọs 5:22-25?
15 Nọ ọzae-avọ-aye a tẹ be rọ aro kele oghẹrẹ nọ Jesu o ro yerikugbe ukoko na, yọ a bi dhesẹ nọ a rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. (Se Ahwo Ẹfẹsọs 5:22-25.) Nọ ọzae-avọ-aye a te gine wo uyoyou kẹ ohwohwo jẹ be whaha omorro, egrẹ-ọjẹ, gbe iruemu iyoma itieye na efa, a re wo evawere ziezi evaọ orọo rai.
JỌ OHWO ỌVO Ọ HẸRIẸ AE HE
16. Fikieme Ileleikristi jọ a gbẹ re rọ rọo ho?
16 Dede nọ ahwo buobu a rẹ jiroro nọ a tẹ rria te ikpe jọ no a te rọo, idibo Jihova jọ a re rọo ho keme a re ruẹ ọrivẹ nọ ọ were rai jẹ be gọ Jihova ha. Efa jọ a wo okẹ seba-ẹrọo, onọ o be kẹ ae uvẹ rọ oma kpobi kẹ iruo Jihova. Rekọ ohwo ọ rẹ rọ okẹ seba-ẹrọo ru iruo evaọ edhere nọ Jihova ọ gwọlọ.—Mat. 19:10-12; 1 Kọr. 7:1, 6, 7, 17.
17. (a) Eme Jesu ọ ta kpahe orọo nọ u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ ẹsikpobi? (b) Nọ Oleleikristi jọ o te bi wo isiuru kpahe ọrivẹ-orọo omọfa, eme u fo nọ o re ru ababọ oke oraha?
17 U fo nọ mai kpobi, te enọ e rọo no gbe enọ e re rọo ho, ma kareghẹhọ ẹme Jesu nọ ọ ta inọ: “Wha ri se nọ, [Ọghẹnẹ] ọnọ ọ ma rae eva emuhọ ọ mae ọzae gbe aye, ọ tẹ ta nọ, ‘Fiki onana ọzae ọ jẹ se ọsẹ gbe oni riẹ ba o ve kuomagbe aye riẹ, ai ivẹ na a vẹ te jọ uwo ovo’? Fikiere a gbẹrọ ivẹ hẹ rekọ ọvo. Fikiere onọ Ọghẹnẹ o kugbe no, a jọ ohwo ọvo ọ hẹriẹ e he.” (Mat. 19:4-6) Ọrivẹ-orọo omọfa nọ a re wo isiuru kpahe yọ uzioraha. (Izie. 5:21) Nọ ekpehre isiuru itieye e tẹ ruọ Oleleikristi jọ udu, jọ ọ j’owọ vẹrẹ vẹrẹ re o si isiuru iyoma yena no udu riẹ, o tẹ make rọnọ ere oruo o te kẹe idhọvẹ fikinọ ohwo na ọ dhẹ ruẹe oma no vẹre. (Mat. 5:27-30) O roja gaga re ohwo ọ kpọ iroro itieye na vi jẹ whaha isiuru nọ i re su kpohọ uzioraha.—Jeri. 17:9.
18. Ẹvẹ who roro nọ ma re rri orọo?
18 Makọ ahwo buobu nọ a riẹ oware ovuovo kpahe Jihova Ọghẹnẹ hẹ gbe inọ orọo yọ okẹ nọ u no obọ riẹ ze he, a dina wo adhẹe kẹ orọo. Kọ mai ahwo nọ a roma mudhe kẹ Jihova, ‘Ọghẹnẹ evawere’ na, o gbẹ gwọlọ nọ ma wereva kpahe eruẹrẹfihotọ riẹ kpobi jẹ rọ uruemu mai dhesẹ nọ ma rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ riẹ ze?—1 Tim. 1:11.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 12 Rọkẹ eme efa kpahe orọo, rri uzou avọ 10 gbe orọ avọ 11 evaọ obe na, Daji Uyoyou Ọghẹnẹ.
[Enọ Uwuhrẹ]
[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]
Emamọ orọo o rẹ wha orro se Jihova jẹ sae wha evawere se uviuwou na soso
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]
Rut o rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 7]
Kọ whọ be rọ uruemu ra dhesẹ nọ who rri orọo ghaghae wọhọ okẹ nọ u no obọ Jihova ze?
