“Ono Ozọ Riẹ U Re Mu Omẹ?”
“Ono Ozọ Riẹ U Re Mu Omẹ?”
“Makinọ a wọ ẹmo bru omẹ ze, whẹ me re fievahọ.” —OL. 27:3.
WỌHỌ EPANỌ ERIA EBAIBOL NANA E TA, EME O RẸ SAI FI OBỌ HỌ KẸ OWHẸ WO UDU?
Olezi 27:1
Olezi 27:4
Olezi 27:11
1. Eme Olezi avọ 27 na o ti fi obọ họ kẹ omai riẹ?
FIKIEME ma bi ro wo ẹnyaharo evaọ usiuwoma ota mai dede nọ akpọ na o bi dhe eyeyoma? Fikieme ma be rọ rehọ oke gbe ẹgba mai ru iruo usiuwoma ota na dede nọ ọbẹwẹ ọ rrọ ahwo buobu oma? Ẹvẹ udu o sae rọ jọ omai awọ dede nọ amọfa buobu a be ruawa kpahe obaro? Eme ọ ole Devidi ovie na nọ e rrọ Olezi avọ 27 e kẹ iyo enọ nana.
2. Ẹvẹ ozọ o rẹ sai ru ohwo, kọ imuẹro vẹ ma wo?
2 Devidi o mu olezi na họ inọ: “ỌNOWO họ elo mẹ gbe esiwo mẹ; kọ ono mẹ rẹ dhẹ? ỌNOWO họ ogaga uzuazọ mẹ; kọ ono ozọ riẹ u re mu omẹ?” (Ol. 27:1) Ozọ o rẹ sai ru oma lọhọ ohwo. Rekọ ozọ oware ovo u re mu ohwo nọ ọ be dhozọ Jihova ha. (1 Pita 3:14) Ma tẹ rehọ Jihova wọhọ oria adhẹzọ mai, ma “rẹte ria evaọ omofọwẹ, [gbe] udhedhẹ, ababọ ozọ eyoma.” (Itẹ 1:33; 3:25) Fikieme o rọ rrọ ere?
“ỌNOWO HỌ ELO MẸ”
3. Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ rọ rrọ elo mai, kọ eme o gwọlọ nọ ma re ru?
3 Ẹme na “ỌNOWO họ elo mẹ” u dhesẹ nọ Jihova o bi fi obọ họ k’omai riẹ otọ eware sa-sa. (Ol. 27:1) Ukpẹ u re ru ohwo ruẹ oware nọ o rẹ sae wha enwoma ze evaọ edhere, rekọ u re si oware na no ho. Mai ọvo ma rẹ kẹnoma kẹ oware enwoma utioye na. Epọvo na re, Jihova o bi dhesẹ otofa eware nọ e rrọ akpọ via kẹ omai. O bi fi obọ họ k’omai ruẹ eware enwoma nọ e rrọ uyerakpọ nana. Ọ be k’omai ekpọvio nọ i re fi obọ họ k’omai ẹsikpobi, rekọ o gwọlọ nọ ma re fi eware nọ o bi wuhrẹ omai na họ iruo. Ọso-ilezi na ọ ta nọ: “Ujaje ra u ru omẹ wareghẹ vi ewegrẹ mẹ” gbe nọ “me wo eriariẹ vi iwuhrẹ mẹ kpobi.” Nọ ma te bi koko izi Jihova, u re ru omai wo areghẹ ziezi.—Ol. 119:98, 99, 130.
4. (a) Fikieme Devidi ọ sae rọ ta avọ imuẹro inọ: “ỌNOWO họ . . . esiwo mẹ”? (b) Oke vẹ Jihova ọ te mae rọ jọ osiwi mai?
4 Eme ọ Devidi nọ e rrọ Olezi 27:1 na i dhesẹ nọ Devidi ọ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova o ro siwi ei evaọ oke nọ u kpemu. Wọhọ oriruo, Jihova o siwi rie no “ikpeituabọ okporokpo gbe adaka.” Jihova o te je fi obọ họ kẹe fi Goliat kparobọ. Oke ofa jọ, Sọl ovie na ọ jẹ gwọlọ rọ ozuẹ fi Devidi, rekọ Jihova ọ thọ Devidi unuẹse nọ Sọl o fi rie. (1 Sam. 17:37, 49, 50; 18:11, 12; 19:10) Agbẹta nọ Devidi ọ rọ ta avọ imuẹro inọ “ỌNOWO họ . . . esiwo mẹ.” Jihova ọ te jẹ jọ osiwi kẹ idibo riẹ wọhọ epanọ ọ jọ kẹ Devidi na. Evaọ oghẹrẹ vẹ? O ti siwi idibo riẹ evaọ etoke ‘uye ulogbo’ nọ o be tha na.—Evia. 7:14; 2 Pita 2:9.
KAREGHẸHỌ OBỌ NỌ JIHOVA O FIHỌ KẸ OWHẸ NO
5, 6. (a) Ẹvẹ ekareghẹhọ obọ nọ Jihova o fihọ kẹ omai no o rẹ rọ kẹ omai udu? (b) Ẹvẹ oghẹrẹ nọ Jihova o ro fi obọ họ kẹ idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu o rẹ rọ kẹ omai udu?
5 A fodẹ oware jọ nọ u re fi obọ họ k’omai wo udu evaọ Olezi 27:2, 3. (Sei.) Devidi ọ kareghẹhọ etoke sa-sa nọ Jihova o siwi rie. (1 Sam. 17:34-37) Eware yena nọ ọ kareghẹhọ e kẹ riẹ udu nọ ọ rọ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ ilogbo. Kọ obọ nọ Jihova o fihọ k’owhẹ evaọ oke nọ u kpemu o be kẹ owhẹ udu utioye? Wọhọ oriruo, kọ whọ lẹ kpahe idhọvẹ jọ no ẹdẹjọ kẹsena whọ tẹ ruẹ nọ Jihova ọ kẹ owhẹ areghẹ gbe ẹgba nọ who ro fi idhọvẹ na kparobọ? Kọ whọ sae kareghẹhọ oware jọ nọ o jẹ whaha owhẹ evawere evaọ egagọ Jihova nọ o si no kẹ owhẹ hayo obọdẹ uvẹ iruẹru Uvie na jọ nọ o rovie k’owhẹ. (1 Kọr. 16:9) Ẹvẹ oma o rẹ jọ owhẹ obọnana nọ whọ tẹ kareghẹhọ eware itieye? Kọ e gbẹ be kẹ owhẹ imuẹro inọ Jihova ọ rẹ sai fi obọ họ k’owhẹ fi ebẹbẹ hayo idhọvẹ nọ e rro vi ere kparobọ?—Rom 5:3-5.
6 Kọ ẹvẹ otẹrọnọ egọmeti jọ ọ gba ẹgwae inọ a rẹ raha ukoko Isẹri Jihova muotọ? Ahwo buobu a wo iroro itieye no evaọ oke mai na rekọ a kparobọ họ. Ma te roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ro fi obọ họ kẹ idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu, u re fi obọ họ k’omai wo udu kpahe obaro.—Dan. 3:28.
JỌ EGAGỌ UZẸME E WERE OWHẸ
7, 8. (a) Wọhọ epanọ o rrọ Olezi 27:4, eme Devidi ọ yare Jihova? (b) Eme họ etẹmpol ologbo Jihova, kọ ẹvẹ a rẹ rọ jọ etẹe gọ Ọghẹnẹ?
7 Oware ofa nọ u re fi obọ họ k’omai wo udu họ, nọ egagọ uzẹme e tẹ be were omai ẹsikpobi. (Se Olezi 27:4.) Evaọ oke Devidi, uwou-udhu na o jọ “uwou ỌNOWO” na. Devidi ọ ruẹrẹ eware họ kẹ ebabọ etẹmpol ologbo na re Solomọn ọmọ riẹ ọ bọe. Nọ ikpe buobu e vrẹ no, Jesu o dhesẹ via inọ Ọghẹnẹ o gbe wo ugogo uwou ovo ho, onọ a rẹ jọ gọe enẹna re a te wo ọjẹrehọ riẹ. (Jọn 4:21-23) Pọl ukọ na o dhesẹ evaọ obe Ahwo Hibru uzou avọ 8 rite 10 inọ ọruẹrẹfihotọ egagọ Ọghẹnẹ nọ o wọhọ etẹmpol ologbo o roma via evaọ ukpe 29 C.E. nọ Jesu ọ họ-ame jẹ roma kẹ oreva Ọghẹnẹ uruo. (Hib. 10:10) Etẹmpol ologbo nana họ ọruẹrẹfihotọ nọ Jihova o ru re ma sae rọ ẹkwoma ẹrọwọ nọ ma re fihọ idhe ẹtanigbo Jesu wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ. Ẹvẹ ma rẹ rọ jọ etẹmpol nana gọ Ọghẹnẹ? Nọ ma tẹ be lẹ se Ọghẹnẹ avọ “emamọ eva [gbe] orọwọ nọ umuẹro”; nọ ma tẹ be ta ẹruore mai via ababọ ozọ; gbe nọ ma tẹ be hae jaja ibe eg’Ọghẹnẹ mai oma jẹ tuduhọ ae awọ evaọ obọ iwuhrẹ ukoko gbe egagọ uviuwou mai. (Hib. 10:22-25) Nọ ma tẹ be hai wo evawere kpahe eruẹrẹfihotọ egagọ uzẹme, o rẹ kẹ omai udu evaọ edẹ urere nana nọ e vọ avọ ebẹbẹ na.
8 Idibo Jihova a be jọ akpọ na soso ta usiuwoma na vi epaọ anwẹdẹ, a bi wuhrẹ evẹrẹ ekpokpọ, jẹ kwa kpohọ eria nọ ẹgwọlọ ọ mae rrọ kẹ iwhowho-uvie. Wọhọ Devidi, iruẹru rai i dhesẹ nọ oware ovo a be yare mi Jihova. A gwọlọ reawere egagọ Jihova je w’obọ evaọ egagọ riẹ ghelọ oware nọ o via kpobi.—Se Olezi 27:6.
RẸROSO ỌGHẸNẸ INỌ O TI FI OBỌ HỌ K’OWHẸ
9, 10. Eme họ otofa eme nọ e rrọ Olezi 27:10?
9 Devidi o dhesẹ epanọ ọ rẹroso Jihova te nọ ọ ta nọ: “Ọsẹ gbe oni mẹ a tẹ se omẹ, Ọnowahwo o re ti kru omẹ rehọ.” (Ol. 27:10) Nọ ma te roro kpahe eme nọ e rrọ obe 1 Samuẹle uzou avọ 22 na, ma sae ta nọ ọsẹgboni Devidi a se riẹ hẹ. Rekọ inievo buobu a riẹ nẹnẹ nọ ahwo uviuwou rai a se. Ukoko Ileleikristi na u dede inievo nana buobu rehọ je bi fi obọ họ kẹ ae avọ evawere.
10 Nọ o ruọ Jihova nọ o re fi obọ họ kẹ idibo riẹ nọ amọfa a tẹ siọ ae na, kọ Jihova o gbe ti fi obọ họ kẹ ae nọ a te wo oghẹrẹ ebẹbẹ efa? Wọhọ oriruo, nọ ma tẹ be ruawa kpahe epanọ ma sae rọ ko uviuwou mai, kọ o gbẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova o ti fi obọ họ k’omai? (Hib. 13:5, 6) Ọ riẹ oware nọ o be via kẹ idibo riẹ kpobi gbe ẹgwọlọ rai.
11. Ẹvẹ eva nọ ma fihọ Jihova o rẹ sai kpomahọ amọfa? Kẹ oriruo.
11 Muẹrohọ oware nọ o via kẹ Victoria, aye jọ nọ a bi wuhrẹ Ebaibol kugbe evaọ obọ Liberia. Nọ ọ joma wuhrẹ Ebaibol te ame-ọhọ no, ọzae nọ avọ iẹe a gbẹ jẹ rria uwou ọ tẹ nya siọ aye na avọ emọ esa aye na ba. Dede nọ o wo uwou obọriẹ hẹ yọ o wo iruo ho, ọ ruabọhọ uwuhrẹ Ebaibol na. Nọ Victoria ọ họ-ame no, u kri hi, ọmọtẹ riẹ nọ ọ rrọ ikpe 13 ọ tẹ ruẹ ẹmẹkpa jọ nọ igho e vọ. Re a siọ odawọ ba ekiero, a tẹ gbaemu inọ a re kele igho na ha. Ukpoye, a tẹ rọ ẹmẹkpa na se alakpa nọ o wo rie okioke yena. Alakpa na ọ tẹ ta kẹ ae nọ o hae jọnọ ahwo kpobi a rrọ oruọzewọ wọhọ Isẹri Jihova, akpọ na kpobi ọ hai ti woma vi enẹ jẹ vọ avọ udhedhẹ. Victoria ọ tẹ jọ Ebaibol na dhesẹ eyaa Jihova kẹ alakpa na inọ akpọ na kpobi o ti zihe ruọ ọkpọkpọ. Oware nọ Victoria o ru na o were alakpa na gaga, kẹsena ọ tẹ jọ usu igho na rọ igho buobu ro ru ei ọghọ. Uzẹme, eva nọ idibo Jihova a fihọ iẹe inọ ọ te rẹrote ai u ru nọ a ro wo uruemu oruọzewọ nọ ahwo kpobi a be ruẹ vuhumu.
12. Nọ ma tẹ gbẹ be gọ Jihova dede nọ eware i vru ku omai, eme ma bi dhesẹ na? Kẹ oriruo.
12 Dai roro epanọ oware jọ nọ o via kẹ Thomas o jariẹ oma, owhowho-uvie jọ nọ ọ re họ-ame he evaọ obọ Sierra Leone. Ọ jọ iruo iticha evaọ ekọleji, rekọ oware wọhọ ukpe soso a hwa riẹ osa ha. Kọ eme o gwọlọ nọ Thomas o re ru re a tẹ hwae igho nọ a riosa riẹ na? Ohwo nọ o wuzou isukulu na nọ ọ rrọ ozerẹ ichọche ọ rẹ kiẹe riwi tao. Nọ ọ nya bru ei, ozerẹ na ọ tẹ ta kẹe nọ iwuhrẹ Isẹri Jihova e rọwo kugbe erọ isukulu na ha. Ọ tẹ ta kẹ Thomas inọ otẹrọnọ ọ rẹ daji iruo na, o re siomano Isẹri Jihova. Thomas o te no isukulu na dede nọ a rọwo hwa osa enwenọ ẹgbukpe nọ a re riẹ na kẹe he, kẹsena o te muọ iruo efa họ, be ruẹrẹ irediyo gbe ifonu. Wọhọ epanọ iriruo nana gbe itieye buobu efa i dhesẹ, amọfa buobu a rẹ sae dhozọ ọbẹwẹ, rekọ ma rẹ dhozọ vievie he keme ma fievahọ Jihova, Ọnọ ọ ma eware kpobi jẹ be sẹro idibo riẹ.
13. Ẹvẹ iruo usiuwoma ota na e be nyaharo te evaọ erẹwho nọ ahwo a jọ fe tere he?
13 Evaọ erẹwho buobu nọ ẹgaga ọ rrọ, iwhowho-uvie a bi w’obọ ziezi evaọ iruo usiuwoma ota na. Fikieme? Uwou ogha jọ u kere nọ: “Ahwo buobu nọ inievo i bi wuhrẹ Ebaibol kugbe a wo iruo ho, fikiere uvẹ o rrọ kẹ ae nọ a bi ro wuhrẹ Ebaibol. Inievo na a te je wo uvẹ usiuwoma ota ziezi. Ahwo a rẹ vro ho inọ edẹ urere na ma rrọ na, maero kọ enọ e rrọ oria nọ ẹgaga ọ jọ r’obọ duotọ keme a be ruẹ kẹ omobọ rai.” Oniọvo jọ nọ ọ rrọ iruo imishọnare vrẹ ikpe ikpegbivẹ no evaọ ẹkwotọ nọ owhowho-uvie ọvo ọ jọ wo emọ-uwuhrẹ Ebaibol vrẹ esa nọ a tẹ ghale iẹe, o kere nọ: “Fikinọ iwhowho-uvie buobu a wo ekwakwa eyero akpọ buobu nọ e be rehọ iroro rai hi, a wo oke ziezi kẹ iruo usiuwoma ota na.”
14. Idhere vẹ Jihova ọ sae rọ thọ otu obuobu na?
14 Jihova ọ ya eyaa inọ o ti fi obọ họ, thọ, je siwi ukoko riẹ evaọ kabọ kabọ, yọ ma fievahọ iẹe inọ o ti gine ru ere. (Ol. 37:28; 91:1-3) Ahwo nọ a te zọ evaọ etoke ‘uye ulogbo’ na a te ginẹ jọ ogbotu ologbo. (Evia. 7:9, 14) Oyena u dhesẹ nọ Jihova ọ te kuvẹ hẹ re a raha ogbotu yena muotọ evaọ edẹ urere na. Jihova ọ te kẹ ae obufihọ kpobi nọ a sai ro thihakọ edawọ jẹ daji usu rai kugbe ọyomariẹ. Yọ evaọ abọ urere ọrọ uye ulogbo na, Jihova ọ te thọ idibo riẹ.
“ỌNOWO, WUHRẸ OMẸ EDHERE RA”
15, 16. Erere vẹ o re te omai nọ ma te bi ru lele ekpọvio Ọghẹnẹ? Kẹ oriruo.
15 Re udu o gbẹ jọ omai awọ, ma gwọlọ ekpọvio nọ i re no obọ Ọghẹnẹ ze ẹsikpobi. Ma rẹ sae jọ olẹ Devidi ruẹ onana vuhumu, nọ ọ ta nọ: “ỌNOWO, wuhrẹ omẹ edhere ra; who su omẹ fihọ edhere nọ okiete fiki ewegrẹ mẹ.” (Ol. 27:11) Re ma ru lele olẹ nana, o gwọlọ nọ ma rẹ romatotọ gaviezọ kẹ ohrẹ kpobi nọ ukoko Jihova o be kẹ omai no Ebaibol ze, ma ve je fi ei họ iruo okioke yena. Ahwo buobu a ru lele ohrẹ Ebaibol nọ o ta nọ a ru ẹro rai lọhọ, fikiere nọ ekọ i kie, a wo awaọruọ tere he keme a riesa vọ uzou hu. A be ruawa esa ha, fikiere a wo uvẹ nọ a re ro w’obọ ziezi evaọ iruo usiuwoma ota na. U fo re ma nọ omamai nọ, ‘Kọ me bi fi eware nọ me se evaọ Ebaibol na gbe ebe ukoko na họ iruo okioke yena, o tẹ make rọnọ u ti mi omẹ oware jọ?’—Mat. 24:45.
16 Nọ ma tẹ be kuvẹ re Jihova o wuhrẹ omai je su omai evaọ edhere ẹrẹreokie, udu oware ovo u re bru omai hi. Nọ ọkobaro jọ evaọ obọ America o fi odẹ h’otọ kẹ iruo nọ i re fi obọ họ kẹe avọ ahwo uviuwou riẹ daji iruo ọkobaro, ọga-iruo na ọ tẹ ta kẹe nọ o kpohọ isukulu ikpehru hu fikiere iruo na i ti tei obọ họ. O hae jọnọ whẹ oware utiona o via kẹ na, whọ hae te vioja inọ dodokọ who kpohọ isukulu ikpehru viukpọ iruo ọkobaro oke-kpobi? Nọ eka ivẹ e vrẹ no, a te si ọga-iruo yena no iruo, ọga-iruo ọfa nọ a fihọ ẹta riẹ ọ tẹ nọ oniọvo na oware nọ o bi le. Oniọvo na ọ tẹ ta nọ ọye avọ aye riẹ yọ Isẹri Jihova, inọ ae yọ ekobaro nọ e rẹ rọ abọjọ oke rai ta usiuwoma, gbe nnọ a gwọlọ ruabọhọ iruo ọkobaro na. Nọ oniọvo na ọ be te gwọlọ ta ẹme ọfa na, ọga na ọ tẹ ta nọ: “Me muẹrohọ inọ who wo ohẹriẹ no amọfa. Nọ ọsẹ mẹ ọ jẹ mọ taure o te ti whu, Isẹri Jihova ivẹ jọ a jẹ hae nyaze ti se Ebaibol kẹe kẹdẹ kẹdẹ. Mẹ tẹ jọ udu mẹ ta nọ ẹdẹ kpobi nọ uvẹ u rovie k’omẹ nọ mẹ sai ro fi obọ họ kẹ omọvo Isẹri Jihova, me re ru ei.” Ohiohiẹ okiokiọ riẹ, a tẹ kẹ oniọvo nana iruo nọ ọga-iruo ọsosuọ na ọ ta nọ i re tei obọ họ na. Ẹhẹ, nọ ma tẹ rọ iruo uvie na karo, Jihova o re ru eyaa riẹ gba, o ti fi obọ họ k’omai wo eware nọ ma rẹ rọ rẹrote omamai.—Mat. 6:33.
ẸRỌWỌ GBE ẸRUORE E ROJA
17. Eme o ti fi obọ họ k’omai rọ udu dhe eware nọ e te via evaọ obaro?
17 Devidi o dhesẹ epanọ ẹrọwọ gbe ẹruore i wuzou te nọ ọ ta nọ: “Mẹ rọ ẹroso nọ mẹ rẹ ruẹ ewoma ỌNOWO eva otọ enọ e rọ uzuazọ!” (Ol. 27:13) Evaọ uzẹme, ẹvẹ uzuazọ mai o hae te jọ ogbẹrọ ẹruore nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai hi gbe eme nọ e rrọ Olezi avọ 27 na nọ ma wo otoriẹ rai hi? Fikiere, joma hae lẹ avọ evaifihọ inọ Ọghẹnẹ ọ te kẹ omai ẹgba je siwi omai enẹna gbe etoke Amagẹdọn nọ ọ kẹle no na.—Se Olezi 27:14.
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]
Udu o ruọ Devidi awọ nọ ọ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova o ro siwi ei evaọ oke nọ u kpemu
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 25]
Kọ ma rri oke ẹgaga wọhọ uvẹ nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma ziezi?
