Oghẹrẹ Ẹzi Vẹ Who Bi Dhesẹ?
Oghẹrẹ Ẹzi Vẹ Who Bi Dhesẹ?
“Aruoriwo Ọnowo na Jesu Kristi ọ ria gbe ẹzi ra.”—FILIM. 25.
KỌ WHỌ SAE K’UYO ENỌ NANA?
Fikieme u ro fo re ma muẹrohọ oghẹrẹ ẹzi nọ ma bi dhesẹ?
Oghẹrẹ iruemu vẹ u fo nọ ma rẹ whaha, kọ ẹvẹ ma sai ro ru ere?
Eme ma rẹ sai ru nọ o rẹ kẹ amọfa ọbọga evaọ ukoko na?
1. Didi irẹro Pọl o wo nọ o je kere ileta se ibe Ileleikristi riẹ?
NỌ Pọl ukọ na o je kere ileta se ibe ileleikristi riẹ, ọ ta ẹsibuobu kpahe irẹro riẹ inọ Ọghẹnẹ avọ Kristi a te jẹ ẹzi nọ ikoko na a bi dhesẹ rehọ. Wọhọ oriruo, o kere se Ileleikristi obọ Galesha inọ: “Imoni, aruoriwo Ọnowo mai Jesu Kristi o lele ẹzi rai ria. Ami.” (Gal. 6:18) Eme “ẹzi” nọ Pọl ọ jọ etenẹ fodẹ na u dhesẹ?
2, 3. (a) Nọ Pọl ọ fodẹ “ẹzi” ẹsejọ, eme ọ jẹ ta kpahe? (b) Didi enọ u fo nọ ma rẹ nọ omamai kpahe oghẹrẹ ẹzi nọ ma bi dhesẹ?
2 “Ẹzi” nọ Pọl ọ jọ etenẹ fodẹ na u dhesẹ iroro nọ e rẹ wọ omai ta ẹme hayo ru oware evaọ oghẹrẹ edhere jọ. Ohwo ọ rẹ sae jọ wowolẹ, dhesẹ ororokẹ, ru ọghọ hayo wo erọvrẹ. Ebaibol na o jiri “omaurokpotọ avọ ẹzi udhedhẹ.” (1 Pita 3:4; Itẹ 17:27) Evaọ abọdekọ riẹ, ohwo ọ rẹ sai zue eme họ hayo poviẹ amọfa, le ekwakwa efe, mu ofu ọkpakpata hayo rẹroso omobọ riẹ. Mai yoma na, ahwo jọ a wo uruemu ugbegbe, aghẹmeeyo, hayo uruemu ọwọsuọ.
3 Fikiere nọ Pọl ọ ta nọ “ỌNOWO na o lele ẹzi ra jọ,” ọ be tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ inọ a dhesẹ ẹzi nọ ọ rọwo kugbe oreva Ọghẹnẹ gbe ọkpọ iruemu Kristi. (2 Tim. 4:22; se Ahwo Kọlọsi 3:9-12.) U fo re ma nọ omamai inọ: ‘Oghẹrẹ ẹzi vẹ me bi dhesẹ? Ẹvẹ mẹ sai ro dhesẹ ẹzi nọ ọ rẹ were Ọghẹnẹ ziezi? Kọ mẹ sae gbẹ daoma fiba emamọ ẹzi nọ ọ rrọ ukoko na?’ Wọhọ oriruo, evaọ ọgbọ idodo, eghẹrẹ idodo sa-sa e rẹ rehọ erru rai lahwe, onana u ve ru ọgbọ na kpobi jọ wowoma. Kọ mai yọ “ododo” jọ nọ ọ be rehọ erru riẹ lahwe evaọ ukoko na? Ma rẹ daoma kpobi re ma jọ ododo otiọye. Joma ruẹ oghẹrẹ nọ ma sai ro dhesẹ ẹzi nọ ọ rẹ were Ọghẹnẹ.
WHAHA ẸZI AKPỌ NA
4. Eme họ “ẹzi akpọ na”?
4 Ebaibol na ọ ta nọ: “Orọnikọ ẹzi akpọ na ma wo ho, rekọ ẹzi nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze.” (1 Kọr. 2:12) Eme họ “ẹzi akpọ na”? Ẹzi ọvo yena a ta ẹme te evaọ obe Ahwo Ẹfẹsọs 2:2 nọ o ta nọ: “Ẹsiẹnwae wha jẹhẹ nya lele epanọ akpọ ọ rọ, wọhọ epanọ osu ogaga ofou na ọ rọ, ọnọ ẹzi riẹ o bi ru iruo eva emọ udu uyoma enẹna.” “Ofou” nana họ ẹzi hayo iroro ahwo-akpọ yọ ọ wariẹ omai họ wọhọ ofou. Ọ rrọ oria kpobi. Ẹsibuobu, ẹzi nana o re dhesẹ oma via evaọ iruemu wọhọ, uvumọ ohwo ọ rẹ ta onọ me re ru k’omẹ hẹ hayo họre kẹ omara, enọ ahwo buobu a wo nẹnẹ. Utu ahwo nana họ “emọ udu uyoma” akpọ Setan na.
5. Ẹzi oyoma vẹ emọ Izrẹl jọ a dhesẹ?
5 Orọnikọ iruemu nana i muhọ obọ họ. Evaọ oke Mosis, Kora ọ wọso ahwo nọ a jọ esẹro evaọ ukoko emọ Izrẹl. Erọn avọ emọ riẹ nọ a jọ izerẹ ọ mae rẹriẹ ovao dhe. Ẹsejọhọ fiki ethobọ rai jọ nọ o muẹrohọ. Yọ o sae jọnọ o je si ikẹ inọ Mosis ọ be rọ uvẹ-iruo kẹ imoni obọriẹ ọvo. Oghẹrẹ nọ o jọ kpobi kẹhẹ, u muẹro inọ Kora o gbe je rri eware wọhọ epanọ Ọghẹnẹ o rri rai hi, ọ tẹ be wọso ahwo nọ Jihova o ro mu, be ta ẹme kẹ ae ababọ adhẹẹ inọ: “Wha nya therabọ hrọ! . . . Kẹvẹ wha je [bi] ru oma rai kpehru vi ukoko ỌNOWO na?” (Ik. 16:3) Epọvo na Dethan avọ Abiram a jẹ go kpahe Mosis, be ta kẹe nọ ‘ọ be rehọ oma riẹ ru ọmọ-ovie kẹ ae.’ Nọ Mosis o se ai nọ a nyaze, a tẹ ta avọ uzou uveghe inọ: “Ma rẹ nya tha ha.” (Ik. 16:12-14) O rrọ vevẹ, ẹzi nọ a dhesẹ na o were Jihova ha. O kpe otu ọwọsuọ na kpobi no.—Ik. 16:28-35.
6. Ẹvẹ otu jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a ro dhesẹ nọ a wo ekpehre ẹzi, kọ ẹsejọhọ eme ọ wha onana ze?
6 Ahwo jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ fo enọ i wo ewha-iruo evaọ ukoko Ọghẹnẹ, jẹ “jẹ otu nọ uwuzou fiẹ.” (Jud 8) Ẹsejọhọ ahwo nana a wo edẹro kẹ ewha-iruo rai hi, a tẹ be lẹliẹ amọfa họ re a wọso ahwo nọ a ro mu nọ e be romatotọ ru iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai evaọ ukoko na.—Se 3 Jọn 9, 10.
7. Abọ vẹ u fo nọ ma rẹ jọ yọroma evaọ ukoko na nẹnẹ?
7 O rrọ vevẹ inọ u fo ho re a jọ ukoko Ileleikristi dhesẹ oghẹrẹ ẹzi otiọye. Oyejabọ nọ u ro fo inọ ma rẹ yọroma evaọ abọ nana. Ekpako ukoko a gba ha, wọhọ epanọ a gba ha evaọ oke Mosis gbe oke Jọn ukọ na. Oware o rẹ sae thọ ekpako na obọ ẹsejọ nọ o rẹ yawo omai. O tẹ via ere, u re yoma gaga nọ otujọ evaọ ukoko na a te bi dhesẹ ẹzi akpọ na, ta avọ ofu inọ “onana okienyẹ” hayo inọ “a re ru oware jọ kpahe ọkpako nana hrọ.” Ẹsejọ Jihova ọ sae kpairoro vrẹ ethobọ esese jọ. Kọ ma gbe ru epọvo na? Ahwo jọ a re roro nọ ekpako na a be riẹ ru hu, fikiere ahwo otiọnana a tẹ thuzi ulogbo jọ evaọ ukoko na, a rẹ rọwo keria kẹ ekpako itieye na nọ a fihọ nọ a keria kẹ ẹme na re a fi obọ họ kẹ ae he. Onana o wọhọ ohwo nọ ọ be mọ nọ ọ siọ usiwo edọkita fikinọ edọkita na o wo uruemu jọ nọ o were riẹ hẹ.
8. Oria Ikereakere vẹ o rẹ sai fi obọ họ k’omai rọ emamọ ẹro rri ekpako ukoko na?
8 Re ma sae whaha oghẹrẹ ẹzi otiọye na, joma kareghẹhọ nọ a dhesẹ Jesu evaọ Ebaibol na inọ “o kru isi ihrẹ họ obọ ọze riẹ.” “Isi” na i dikihẹ kẹ esẹro nọ a rọ ẹzi wholo na, yọ onana o kẹre te esẹro kpobi nọ e rrọ ukoko na. Jesu ọ rẹ sae kpọ “isi” nọ e rrọ obọ riẹ na oghẹrẹ kpobi nọ ọ ruẹ nọ u fo. (Evia. 1:16, 20) Jesu họ Ọnọ o wuzou ukoko Ileleikristi na, fikiere, ọye ọ be kpọ ugboma ekpako na. Otẹrọnọ ọkpako jọ ọ gwọlọ ọkpọvio, Ọnọ “ibiaro riẹ [e rrọ] kerọ ebrerae” na ọ te kpọ eware vi evaọ oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ gbe ẹruoke riẹ. (Evia. 1:14) Bọo oke yena, ma rẹ rọ adhẹẹ kẹ ekpako nọ ẹzi ọfuafo o ro mu na keme Pọl okere nọ: “Wha yo ẹme e nọ i bi su owhai re wha rehọ oma kpotọ kẹ ae; keme ae a be sẹro izi rai, wọhọ ahwo nọ a rẹ te niyẹrẹ re a rọ evawere, ru onana o jọ orọ ofuhu, keme oyena u re wo erere kẹ owhai hi.”—Hib. 13:17.
9. (a) Use-abọ vẹ o rẹ sae jọ kẹ Oleleikristi nọ a whọku? (b) Ẹvẹ u fo nọ ma re rri ọwhọkuo?
9 Ma gbẹ yọroma ha, ma sai je dhesẹ ekpehre ẹzi nọ a tẹ kẹ omai ohrẹ hayo nọ a te mi omai owha-iruo jọ evaọ ukoko na. Ekpako ukoko jọ a rọ onaa rehọ ohrẹ kẹ oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ rrọ uzoge kpahe erozaha ividio ozighi. O k’uye gaga inọ oniọvo na ọ jẹ ohrẹ na rehọ họ, a te mi ei owha-iruo odibo oruiruo keme uruemu riẹ o gbẹ rọwokugbe utee Ikereakere na nọ a gwọlọ mi odibo oruiruo ho. (Ol. 11:5; 1 Tim. 3:8-10) Uwhremu na oniọvo na ọ tẹ be ta nọ ọ rọwo kugbe ọwhọkuo na ha, o te bi dhe ileta ekekere se uwou ogha rọ fo ekpako na, be tubẹ ta kẹ amọfa nọ a ru epọvo na. Evaọ uzẹme, oware uwoma ovo u re noi ze te omai hi nọ ma tẹ be gwọlọ dhesẹ nọ ma ruthọ họ rọ ere raha ẹzi udhedhẹ nọ o rrọ ukoko na. O rẹ mai woma nọ ma tẹ be hai rri ọwhọkuo wọhọ edhere nọ a bi ro fi obọ họ k’omai ruẹ abọ nọ ma jọ yẹlẹ, ma vẹ jẹ ọwhọkuo na rehọ.—Se Enuobro 3:28, 29.
10. (a) Fodẹ eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ no obe Jemis 3:16-18 ze kpahe ekpehre ẹzi gbe emamọ ẹzi. (b) Eme o re noi ze nọ ma tẹ be hai dhesẹ “areghẹ nọ o nehru ze”?
10 Obe Jemis 3:16-18 u re fi obọ họ kẹ omai riẹ ekpehre ẹzi nọ ma rẹ whaha gbe emamọ ẹzi nọ u fo nọ ma re dhesẹ evaọ ukoko na. O ta nọ: “Oria nọ ihri-eriọ avọ mọvuowo e rọ, etẹe eghẹrẹ umuemu avọ ọdhaze kpobi e jẹ whẹgbe. Rekọ areghẹ nọ o nehru ze o re muhọ avọ ẹfuọ, kẹsena udhedhẹ, omaurokpotọ, o re roro didi, ọrẹ vọ avọ ohrọ gbe emamọ ibi, o re fiabọ ọriẹwẹ gbe eviẹhọ. Ahwo nọ a rẹ ruẹrẹ ahwo họ a rẹ kọ ubi udhedhẹ a ve vu ẹrẹreokie.” Nọ iruẹru mai e tẹ be hae rọwo kugbe “areghẹ nọ o nehru ze,” iruemu ezi mai i ti fi obọ họ k’omai fiba emamọ ẹzi nọ ọ rrọ udevie inievo na.
RỌ ADHẸẸ KẸ AMỌFA EVAỌ UKOKO NA
11. (a) Nọ ma te wo emamọ ẹzi, eme u re fi obọ họ k’omai whaha? (b) Eme ma wuhrẹ no oriruo Devidi ze?
11 U fo re ma hae kareghẹhọ ẹsikpobi inọ Jihova ọ rehọ ekpako na mu re a ‘sẹro ukoko Ọghẹnẹ.’ (Iruẹru 20:28; 1 Pita 5:2) Fikiere, ma riẹ nọ o rrọ oware areghẹ re ma rọ adhẹẹ kẹ ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ, ma make rrọ ekpako hayo ma rrọ ekpako ho. Nọ ma te wo emamọ ẹzi, u re ru nọ ma gbẹ họroma kẹ ewha-iruo ho evaọ ukoko na. Okenọ Sọl ovie Izrẹl o roro nọ Devidi o bi ti mi ei uvie, “ọ tẹ suọ Devidi ẹro oyoma.” (1 Sam. 18:9) Ekpehre ẹzi ọ tẹ ruọ Sọl udu, tube te epanọ ọ jẹ rọ gwọlọ Devidi kpe dede. Ukpenọ ma rẹ tẹrovi ọkwa wọhọ Sọl, u fo nọ ma jọ wọhọ Devidi. Ghelọ eware sa-sa nọ ọ reoja rai ekueku, Devidi o gbe wo adhẹẹ kẹ ohwo nọ Ọghẹnẹ o ro mu.—Se 1 Samuẹle 26:23.
12. Ẹvẹ ma sai ro fiba okugbe nọ ọ rrọ ukoko na?
12 Fikinọ ẹsejọ imava a re wo eriwo ọvo ho, ẹbẹbẹ ọ rẹ sae romavia evaọ udevie inievo nọ e rrọ ukoko na, makọ evaọ udevie ekpako na dede. Ohrẹ Ebaibol nana o rẹ sai fi obọ họ k’omai evaọ abọ nana: “Whai ohwo ọ kẹ ohwo adhẹẹ,” gbe nnọ “Wha ri areghẹ obọ rai ruaro nọ wha wo hrọ họ.” (Rom 12:10, 16) Ukpenọ ma re si ikẹ nọ eriwo mai ọ mae gba, joma vuhumu inọ idhere buobu e riẹ nọ i kiehọ nọ a sai ro ru oware. Nọ ma tẹ be hai roro kpahe amọfa, onana o rẹ sai fiba okugbe nọ ọ rrọ ukoko na.—Fil. 4:5.
13. Ẹvẹ ma rẹ rehọ eriwo mai, kọ oriruo Ebaibol vẹ o dhesẹ onana?
13 Kọ onana u dhesẹ nọ o thọ re ma ta kpahe oware jọ nọ ma muẹrohọ nọ o gwọlọ nọ a rẹ kpọvi evaọ ukoko na? Ijo. Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, oware jọ o romavia nọ o wha avro ologbo ze. Inievo na “a te vi Pọl avọ Banabas, re a kpo obọ Jerusalem bru ahwo ikọ avọ ekpako na nya enọ onọ ẹme na.” (Iruẹru 15:2) Ababọ avro, inievo yena kpobi a wo ọvuọ eriwo riẹ kpahe ẹme na gbe epanọ a sai ro ku ei họ. Rekọ, nọ a ta ọvuọ ẹkẹ eva riẹ no nọ ẹzi na ọ jẹ kpọ ae jiroro na no, inievo na a tẹ nwane rọwo kugbe ẹjiroro na, a gbe je si ikẹ inọ orọ eva rai a re lele he. Nọ ileta nọ a kere se ikoko na kpahe ẹjiroro rai u te ai obọ, “a tẹ ghọghọ fiki oma-osasọ” na, ‘ẹrọwọ rai ọ tẹ ga’ ziezi. (Iruẹru 15:31; 16:4, 5) Epọvo na nẹnẹ re, nọ ma tẹ vuẹ ekpako na oware jọ nọ ma muẹrohọ, ma rẹ kẹ ae uvẹ re ae ọvo a ru oware kpahe iẹe.
DHESẸ EMAMỌ ẸZI NỌ WHO TE WO ẸBẸBẸ KUGBE AMỌFA
14. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ emamọ ẹzi evaọ oghẹrẹ nọ ma re yeri kugbe amọfa?
14 Nọ who te bi yeri kugbe amọfa, uvẹ sa-sa o rrọ nọ who re ro dhesẹ emamọ ẹzi. U re woma gaga otẹrọnọ mai kpobi ma re wo ẹzi erọvrẹ nọ amọfa a te ru omai thọ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Whai ohwo o thi-akọ kẹ ohwo, re ohwo jọ o te wo eguago kpahe ọrivẹ riẹ, jọ ọrọ vrẹe; wọhọ epanọ Ọnowo na ọ rọ vrẹ owhai na ere wha rẹ rọ vrẹ re.” (Kọl. 3:13) Ẹme na “ohwo jọ o te wo eguago,” u dhesẹ nọ amọfa a rẹ sai gine ru omai eva dha ẹsejọ. Ukpenọ ma rẹ dheva kpahe eware nọ i tulo ho nọ amọfa a ru omai re ma rọ ere raha udhedhẹ nọ o rrọ ukoko na, ma rẹ daoma rọ aro kele Jihova rọ vrẹ amọfa no eva ze, jẹ nyaharo evaọ egagọ mai.
15. (a) Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi Job kpahe erọvrẹ? (b) Ẹvẹ olẹ o sai ro fi obọ họ k’omai wo emamọ eva?
15 Ma rẹ sai wuhrẹ erọvrẹ mi Job. Egbẹnyusu esa riẹ nọ e nyaze te sasa iẹe oma a ta ikpehre eme buobu kẹe. Ghele na, Job ọ rọ vrẹ rai. Evaọ oghẹrẹ vẹ? “Ọ lẹ rọ kẹ egbẹnyusu riẹ.” (Job 16:2; 42:10) Nọ ma tẹ be hae lẹ roro amọfa o rẹ sai nwene oghẹrẹ eva nọ ma wo kpahe ai. Nọ ma tẹ be hae lẹ roro ibe Ileleikristi mai kpobi, u re fi obọ họ k’omai wọ ọkpọ iruemu Kristi. (Jọn 13:34, 35) U te no inievo mai nọ ma rẹ lẹ roro no, u fo re ma lẹ inọ Ọghẹnẹ ọ k’omai ẹzi riẹ. (Luk 11:13) Ẹzi Ọghẹnẹ o re fi obọ họ k’omai dhesẹ iruemu uvi Oleleikristi nọ ma te bi yeri kugbe amọfa.—Se Ahwo Galesha 5:22, 23.
FIBA EMAMỌ ẸZI NỌ Ọ RRỌ UKOKO ỌGHẸNẸ
16, 17. Eme whọ gba riẹ mu no inọ who ti ru kpahe ‘ẹzi nọ ma bi dhesẹ’?
16 Emamọ iyẹrẹ i re noi ze nọ inievo nọ e rrọ ukoko na kpobi a tẹ be daoma fiba emamọ ẹzi nọ ọ rrọ ukoko na. Nọ ma ta kpahe eware buobu no na, ẹsejọhọ ma ti ru ọtamuo inọ ma re dhesẹ iruemu nọ e rẹ bọ amọfa ga vi epaọ anwẹdẹ kpobi. O tẹ rrọ ere, joma hae rehọ Ebaibol kiẹ omamai riwi ẹsikpobi. (Hib. 4:12) Pọl nọ o jọ isiuru riẹ re o dhesẹ emamọ ẹzi ẹsikpobi evaọ ukoko na ọ ta nọ: “Mẹ ọvo ọ riẹ onahona [kpahe] oma obọ mẹ hẹ, dede o rọ nọ me wo unuzou hu; rekọ Ọnowo na họ ọ nọ ọ rọ oziẹ mẹ e bro.”—1 Kọr. 4:4.
17 Nọ ma be daoma yeri uzuazọ mai lele areghẹ nọ o no ehru ze na, nọ ma gbẹ be họroma kẹ ewha-iruo ho, nọ ma gbẹ be dheva kpahe omoware kpobi hi, ma ti fiba emamọ ẹzi nọ ọ rrọ ukoko na. Nọ ma tẹ be hae rọ vrẹ amọfa je wo emamọ eva kpahe ae, ma te reawere udhedhẹ kugbe ibe ileleikristi mai. (Fil. 4:8) Nọ ma bi ru eware nana, o rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova avọ Jesu a ti wo evawere kpahe ‘ẹzi nọ ma bi dhesẹ.’—Filim. 25.
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14]
Nọ ma tẹ be hae kareghẹhọ inọ Jesu họ Ọnọ o wuzou ukoko na, ẹvẹ onana o sai ro kpomahọ oghẹrẹ nọ ma re ru kpahe ohrẹ?
