Wha Hae Rọ Vrẹ Ohwohwo
Wha Hae Rọ Vrẹ Ohwohwo
“Whai ohwo o thi-akọ kẹ ohwo, re ohwo jọ o te wo eguago kpahe ọrivẹ riẹ, jọ ọrọ vrẹe.”—KỌL. 3:13.
ẸVẸ WHỌ TE K’IYO ENỌ NANA?
Fikieme o jẹ roja re ma hae rọ vrẹ amọfa?
Ọtadhesẹ vẹ Jesu ọ kẹ ro dhesẹ nọ u fo re ma hae rọ vrẹ amọfa?
Irere vẹ i re te omai nọ ma tẹ be hae rọ vrẹ amọfa?
1, 2. Fikieme u ro fo inọ who roro kpahe epanọ whọ sae rọ vrẹ amọfa?
EBAIBOL na o ru omai riẹ epanọ Jihova o rri uzioraha gbe oghẹrẹ nọ o rẹ jọ Jihova oma nọ ma tẹ raha uzi. Ebaibol na ọ tẹ jẹ ta kẹ omai inọ Jihova ọ vọ avọ erọvrẹ. Evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, ma ta kpahe oware nọ o soriẹ nọ Jihova ọ jẹ rọ vrẹ Devidi avọ Manasẹ. Oware nọ a ruthọ na o da rai, onana u te ru nọ a rọ fa izieraha rai kẹ Jihova, je kurẹriẹ no eva ze. O tẹ whae ze nọ a ro wo aruoriwo Jihova.
2 Obọnana, joma ta kpahe erọvrẹ no ofẹ ofa ze. O hae jọnọ eware nọ Manasẹ o ru evaọ oke yena e wha uwhu se omoni ra jọ, kọ whọ hae te rọ vrẹ Manasẹ? U fo nọ ma roro kpahe onọ yena keme ma be rria akpọ nọ emuemu, ozighi, gbe oriobọ o da fia. Fikieme u ro fo re Oleleikristi ọ hae rọ vrẹ amọfa? Nọ a te ru owhẹ thọ, eme o ti fi obọ họ kẹ owhẹ kpọ ofu ra jẹ rọ vrẹ wọhọ epanọ Jihova o rẹro riẹ?
OWARE NỌ O RỌ GWỌLỌ NỌ MA RỌ VRẸ AMỌFA
3-5. (a) Ọtadhesẹ vẹ Jesu ọ kẹ ro dhesẹ epanọ u ro fo re ma hae rọ vrẹ amọfa? (b) Eme ọtadhesẹ Jesu nọ o rrọ obe Matiu 18:21-35 na u wuhrẹ omai?
3 Nọ ahwo a te ru omai thọ, u fo nọ ma rẹ rọ vrẹ ae, makọ evaọ ukoko na hayo obọ otafe. Onana u wuzou keme u re fi obọ họ k’omai lele ahwo uviuwou mai, egbẹnyusu gbe amọfa rria dhedhẹ, yọ onana u re ru usu mai kugbe Jihova ga ziezi. Ebaibol na ọ ta nọ ma rẹ rọ vrẹ amọfa o tẹ make rọnọ a ru omai thọ unuẹse buobu. Jesu ọ rọ ọtadhesẹ ọrigbo jọ nọ ọ riosa olori riẹ kẹ oriruo ọrọ epanọ onana u ro fo.
4 Ọrigbo na ọ riosa olori riẹ, yọ re ọ sae hwa osa na zihe o re ru iruo te edẹ nọ i bu te ima udhosa (60,000,000); rekọ olori riẹ ọ tẹ ta kẹe nọ jọ ọ kpairoro vrẹ igho na. Evaọ oke ofa jọ, ọrigbo na ọ tẹ ruẹ ibe ọrigbo riẹ nọ ọ riosa riẹ, yọ iruo edẹ udhusoi (100) ọvo a sae rọ hwa osa na kẹe. Ibe ọrigbo na ọ tẹ be lẹe nọ ọ te hwa osa na rekọ jọ ọ gbẹ kẹe omoke jọ. Ọrigbo nọ a rọ igho buobu vrẹ na o te mu ibe ọrigbo riẹ fihọ uwou-odi. Onana u ru eva dha olori rai gaga. Ọ tẹ nọ ọrigbo na inọ: “Kọ whọ gbẹ hae re ohrọ ibẹ odibo ra, epanọ mẹ re ohrọ ra? Olori riẹ ọ tẹ rehọ ofu [rehọ ọrigbo nọ o wo erọvrẹ hẹ na] kẹ ekẹ-ahwo-uye, bẹsenọ ọ rẹ te hwa osa na re.”—Mat. 18:21-34.
5 Eme ọtadhesẹ Jesu na o wuhrẹ omai? Jesu ọ ta nọ: “Ere Ọsẹ mẹ nọ ọ rọ obọ odhiwu o re ru owhai omomọvo u re, wha gbẹ rọ vrẹ ọvuọ omoni riẹ no eva ha.” (Mat. 18:35) Ẹme Jesu na ọ rrọ vevẹ. Izi sa-sa nọ ma thọ fikinọ ma gba ha anwẹnọ ma rọ rrọ uzuazọ na o kẹ imuẹro inọ ma be sae nyate utee ẹrẹreokie Jihova ha. Ghele na ọ be rọ vrẹ omai, wọhọ ẹsenọ ọ be wozẹ uluhu no omai oma n’oke t’oke. Fikiere, ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ jọ ogbẹnyusu Jihova, o gba riẹ họ inọ ọ rẹ rọ vrẹ amọfa nọ a ru rie thọ. O nwane wọhọ epanọ Jesu ọ ta evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru riẹ inọ: “Wha tẹ rọ vrẹ e nọ iru owhai thọ, Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu ọ rẹ rọ iruthọ rai vrẹ owhai re; rekọ wha gbẹ rọ iruthọ ahwo vrẹ ae he, Ọsẹ rai ọ rẹ rọ iruthọ rai vrẹ owhai gbe he.”—Mat. 6:14, 15.
6. Fikieme o rẹ rọ jọ bẹbẹ ẹsejọ re ma rọ vrẹ amọfa?
6 Ẹsejọhọ whọ te jọ iroro ra ta nọ u gine woma re a rọ vrẹ ohwo rekọ o nwane lọhọ tere he. Whọ sai roro ere keme, o rẹ da gaga nọ omọfa o te ru omai thọ. Eva e rẹ sae dha ohwo, o rẹ sae jariẹ oma inọ ohwo ọdekọ nọ o ru rie thọ na ọ kare evaifihọ, gbe inọ o re ru ei kele. Ahwo jọ a rẹ tubẹ ta nọ a sae rọ vrẹ ohwo nọ o ru rai thọ vievie he. Otẹrọnọ who wo iroro itieye, ẹvẹ whọ sai ro wo uruemu erọvrẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ who wo na.
DAOMA RIẸ OWARE NỌ EVA E BE RỌ DHA OWHẸ
7, 8. Eme ọ rẹ sai fi obọ họ k’owhẹ rọ vrẹ amọfa nọ a te ru owhẹ eva dha?
7 Eva e rẹ ginẹ dha ohwo gaga nọ a te ru ei thọ, hayo nọ o te roro nọ a ru rie thọ. Uzoge ọmọzae jọ ọ ta kpahe oware nọ o ru okenọ o je muofu inọ: “Ẹdẹjọ . . . nọ eva e jẹ dha omẹ gaga, me no uwou avọ iroro inọ me re gbe zihe tha ofa ha. Oke yena o jọ ezi uvewhru nọ otafe na o jọ wowoma, mẹ tẹ ruọ edhere owotọ nọ ọ jọ fọfọ rirẹ avọ eware isiuru nọ e jọ tabọ tabọ edhere na, eware iwoma nọ mẹ be ruẹ i te ru ofu mẹ kpotọ nọ mẹ nya te oria jọ, kẹsena nọ oke jọ o vrẹ no, udu mẹ u te nwene, me te zihe kpo jẹ ruẹ nọ me jeti mu ofu na ga hrọ.” Wọhọ epanọ oriruo nana o dhesẹ, nọ whọ tẹ kuvẹ omoke jọ re ofu ra o kpotọ u re ru nọ whọ rẹ rọ romatotọ roro kpahe oware nọ o via, onana u ve ti fi obọ họ k’owhẹ whaha eruo oware nọ whọ rẹ vioja riẹ ẹsiẹfa.—Ol. 4:4; Itẹ 14:29; Jem. 1:19, 20.
8 Kọ otẹrọnọ ofu mai ọ be rọwo kpotọ họ? Daoma riẹ oware nọ o soriẹ nọ eva e be rọ dha owhẹ tere. Kọ o sae jọnọ fikinọ a kienyẹ owhẹ, hayo a ta ẹme ọdada jọ k’owhẹ? Kọ ohwo na o keke aro fihọ ru owhẹ re o da owhẹ? Kọ oware nọ o ru owhẹ na ere u gine yoma te? Nọ whọ tẹ romatotọ roro kpahe oware nọ o via na gbe oware nọ o soriẹ nọ eva e be rọ dha owhẹ u ti fi obọ họ k’owhẹ ru lele ohrẹ Ebaibol. (Se Itẹ 15:28; 17:27.) Nọ whọ tẹ be hai ru enẹ, u ti ru nọ whọ gbẹ te dheva ga hrọ họ, nọ u ti fi obọ họ k’owhẹ rọ vrẹ amọfa. Dede nọ o rẹ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ, nọ whọ tẹ be hai ru ere yọ whọ be kẹ Ebaibol na uvẹ re o kiẹ “ẹjiroro obọ eva” ra. Onana u ti fi obọ họ k’owhẹ rọ aro kele Jihova rọ vrẹ amọfa.—Hib. 4:12.
KỌ U GINE TE EPANỌ EVA E RẸ RỌ DHA OWHẸ?
9, 10. (a) Eme whọ rẹ sai ru nọ who te roro nọ a ru owhẹ eva dha? (b) Nọ whọ gbẹ be kaki mu ofu hu jẹ be hae rọ vrẹ amọfa, ẹvẹ oma o rẹ jọ owhẹ?
9 Eware buobu e rẹ via nọ o rẹ lẹliẹ eva dha ohwo. Ma rehọ iẹe nọ whọ be dhẹ omoto vrẹ evaọ edhere, omoto ọfa jọ nọ ọ be dhẹ ze ọ tẹ rọ ovao rri owhẹ je ti kpomahọ omoto ra. Eme who ti ru? Ahwo jọ a re nwrotọ no imoto rai a ve mu ohọre hayo ekela họ. Rekọ whẹ Oleleikristi, who ti ru ere he.
10 U ti woma re whọ rehọ omoke jọ roro kpahe oware nọ o via na. Ẹsejọhọ oware nọ o jẹ te via na u no obọ ra ze re keme o wọhọ nọ iroro ra e jọ oria ofa. O sae jọnọ omoto ohwo na o wo ẹbẹbẹ jọ. Oriruo nana o dhesẹ nọ a te ru omai eva dha, ma sai ru ofu mai kpotọ nọ ma tẹ rọ omoke jọ roro kpahe oware nọ o via na jẹ kareghẹhọ inọ o rẹ sai wo eware efa nọ e wha ẹbẹbẹ na ze nọ ma riẹ hẹ, onana u ve ti ru omai wo erọvrẹ. Obe Ọtausiuwoma Na 7:9 o ta nọ: “Whọ kaki mu ofu hu, keme ofu ọ rẹ ruọ igbama ohwo ogheghẹ.” Who mu ofu ga hrọ họ. Ẹsibuobu nọ amọfa a te ru omai eva dha, orọnikọ a kekaro fihọ ru ei hi, rekọ fikinọ mai kpobi ma gba ha, hayo ẹsejọhọ ma wo otoriẹ oware nọ o via na ziezi hi. Roro oware nọ o via na ziezi nọ o tẹ wọhọ nọ ohwo jọ o ru owhẹ eva dha, re whọ rọ vrẹ riẹ. Who te ru ere, o te wha evawere se owhẹ.—Se 1 Pita 4:8.
‘JỌ UDHEDHẸ RAI U ZIHE BRU OWHAI’
11. Ghelọ oware nọ ahwo a ru omai kẹhẹ nọ ma tẹ rrọ usiuwoma, eme ma rẹ daoma ru?
11 Ẹvẹ whọ sai ro kru omara nọ ohwo nọ whọ nyae ta usiuwoma kẹ ọ tẹ ta eme iyoma kẹ owhẹ hayo ru owhẹ eva dha? Okenọ Jesu o vi ilele udhosa gbikpe kpohọ usiuwoma ota, ọ vuẹ rai nọ a ta kẹ ohwo kpobi nọ a dihọ uwou inọ udhedhẹ u tei. Ọ ta nọ: “Otẹrọnọ ọmọ udhedhẹ ọ rọ etẹe, udhedhẹ rai u ve te i; rekọ ọ gbẹ riẹ hẹ u ve zihe bru owhai.” (Luk 10:1, 5, 6) Eva e rẹ were omai nọ ahwo a tẹ kezọ kẹ ovuẹ mai, keme o te wha erere se ai. Rekọ ẹsejọ, a re le omai. Kọ eme ma re ru nọ o tẹ via ere? Jesu ọ ta nọ jọ udhedhẹ nọ ma wha nya na u zihe bru omai. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi, ma rẹ daoma no uwou ohwo otiọye na dhedhẹ ghelọ oware nọ a ru omai kẹhẹ. Nọ ma te mu ofu fiki oware jọ nọ a ru omai, ma rẹ sai gbe wo udhedhẹ nọ Jesu ọ ta na ha.
12. Wọhọ epanọ Pọl ọ ta evaọ Ahwo Ẹfẹsọs 4:31, 32, eme u fo nọ ma re ru ẹsikpobi?
12 Daoma ru udhedhẹ evaọ oware kpobi orọnikọ evaọ etoke usiuwoma ota ọvo ho. Re a rọ vrẹ amọfa orọnikọ u dhesẹ nọ whọ rẹ jẹ iruemu iyoma rai rehọ hayo rri ebẹbẹ nọ i re no iruemu itieye na ze evevere he. Rekọ u dhesẹ eware iyoma nọ a ru owhẹ nọ who re si no eva, who ve gbe wo udhedhẹ. Ahwo jọ a re roro kpahe eware iyoma nọ a ru rai n’oke t’oke, a vẹ be kuvẹ re uruemu amọfa o whaha ae evawere. Whọ k’uvẹ re ofu ọ kpọ owhẹ hẹ. Kareghẹhọ inọ whọ rẹ sae wereva ha nọ egrẹ ọ tẹ rrọ owhẹ eva. Fikiere hae rọ vrẹ amọfa ẹsikpobi.—Se Ahwo Ẹfẹsọs 4:31, 32.
HAI RU OWARE NỌ O WERE JIHOVA
13. (a) Eme u dhesẹ re Oleleikristi o “kru ẹkuerae” họ uzou ọwegrẹ riẹ? (b) Eme o rẹ sai noi ze nọ ma tẹ kpahe ẹme owowolẹ kẹ ohwo nọ o ru omai eva dha?
13 Ẹsejọ, uvẹ u re rovie fihọ nọ who re ro fi obọ họ kẹ ohwo jọ nọ o ru owhẹ thọ nọ ọ rrọ Oleleikristi hi. Pọl ukọ na o kere nọ: “Ohọwo u te bi kpe ọwegrẹ ra, whọ kuẹe; otẹrọnọ uruame u bi kpei, kẹe ame da; keme ere oruo who rero kru ẹkuerae họ uzou riẹ. Wha rọ eyoma kpare obọ họ, rekọ rehọ uwoma ru uyoma re.” (Rom 12:20, 21) Nọ whọ tẹ be hae kpahe ẹme owowolẹ nọ a tẹ maki ru owhẹ eva dha, whọ rẹ sae rọ ere fi obọ họ kẹ ohwo nọ o wo uruemu uyoma kurẹriẹ. Nọ who te roro kpahe oware nọ o via ziezi, wo ohrọ kẹ ohwo nọ o ru owhẹ eva dha na, ẹsejọhọ onana u ti fi obọ họ kẹe wuhrẹ Ebaibol na. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi kẹhẹ, ẹme owowolẹ nọ ma rẹ kpahe kẹ ohwo nọ o ru omai eva dha u re ru ohwo na roro kpahe emamọ uruemu mai.—1 Pita 2:12; 3:16.
14. O tẹ make rọnọ ohwo jọ o ru owhẹ thọ gaga, fikieme whọ jẹ daoma rọ vrẹ riẹ?
14 Ẹsejọ o rẹ gwọlọ nọ ma whaha usu kugbe ahwo jọ. Wọhọ oriruo, ma rẹ nyusu kugbe ahwo nọ a si no ukoko ho, enọ e raha uzi ulogbo jọ yọ a rọwo kurẹriẹ hẹ. Otẹrọnọ oware nọ ohwo otiọye o ru na o k’owhẹ uye gaga, o rẹ sae jọ bẹbẹ k’owhẹ re whọ rọ vrẹ riẹ o tẹ make rọnọ o kurẹriẹ. O tẹ rrọ ere, u fo nọ whọ rẹ lẹ Jihova re o fi obọ họ kẹ owhẹ rọ vrẹ ohwo otiọye nọ o kurẹriẹ no na. Uzẹme na họ, whọ rẹ sae riẹ eva ohwo ho. Jihova ọvo ọ riẹ. Ọye ọ rẹ kiẹ udu ohwo yọ o wo ohrọ kẹ erahaizi. (Ol. 7:9; Itẹ 17:3) Oye o soriẹ nọ Ebaibol ọ rọ ta nọ: “Wha rehọ eyoma hwosa eyoma kẹ ohwo ọvo ho, rekọ wha wo ẹjiroro eware nọ ikiehọ eva aro ahwo kpobi. Otẹ make bẹ, epa umutho nọ orọ owhai oma na, wha rehọ iẹe lele ahwo kpobi ria dhedhẹ. Iyoyou, whai ọvo a kioja kẹ oma rai hi, rekọ wha vueiwa kẹ ofu Ọghẹnẹ; keme a kere nọ, ‘Orukele na ọmẹ, me re ru kele, ere Ọnowo ọ tare.’” (Rom 12:17-19) Kọ who gine who udu nọ who re ro brukpe ohwo jọ? Vievie. (Mat. 7:1, 2) Rekọ jọ u mu owhẹ ẹro inọ Ọghẹnẹ o re bruoziẹ eware kpobi kiẹrẹe.
15. Nọ amọfa a te ru omai thọ, eme ma rẹ kareghẹhọ nọ ma gbe ro mu ofu ga hrọ họ?
15 Who te roro nọ ohwo jọ o kienyẹ owhẹ, yọ o rrọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ rọ vrẹe nọ ọ tẹ maki kurẹriẹ, u fo re whọ kareghẹhọ inọ a kienyẹ ohwo yena no re. Ọ be ruẹ uye sebaẹgba nọ ọ reuku riẹ. (Rom 3:23) Jihova o wo ohrọ kẹ ahwo-akpọ kpobi nọ a gba ha. Fikiere, u fo inọ ma rẹ lẹ roro ohwo nọ o ru omai thọ. Nọ ma tẹ be lẹ roro iei, o te jọ bẹbẹ re ma wo egrẹ họ eva kpahe iẹe. Yọ Jesu ọ ta ẹme nọ u dhesẹ vevẹ inọ ma re si egrẹ no eva nọ ahwo a tẹ maki ru omai thọ nọ ọ ta nọ: “[Wha] you ewegrẹ rai [jẹ] lẹ kẹ enọ e be kẹ owhai uye.”—Mat. 5:44.
16, 17. Eme who re ru nọ ekpako ukoko a te bruoziẹ inọ ohwo jọ nọ o ruthọ o kurẹriẹ, kọ fikieme?
16 Jihova ọ kẹ ekpako Ileleikristi owha-iruo nọ a re ro guẹdhọ ohwo nọ o ruthọ evaọ ukoko na. Dede nọ ahwo nana a rẹ sae riẹ oware kpobi nọ o via wọhọ Ọghẹnẹ hẹ, o rrọ utee rai re a bruoziẹ rọwokugbe ithubro nọ e rrọ Ebaibol na avọ obufihọ ẹzi Ọghẹnẹ. Fikiere, nọ a tẹ lẹ kẹ obufihọ Jihova taure a te ti mu ẹdhoguo hayo ẹme kpobi fihọ, u re ru nọ oziẹbro rai ọ rẹ rọ rọwokugbe oreva Jihova.—Mat. 18:18.
17 Nọ o tẹ via enẹ, o gwọlọ nọ ma rẹ rọ omaurokpotọ jẹ oziẹbro ekpako na rehọ. U fo nọ ma rẹ rọ vrẹ je you ahwo otiọye nọ a ro guẹdhọ jẹ ruẹ nọ o kurẹriẹ no na. (2 Kọr. 2:5-8) Onana o rẹ sae dina bẹ otẹrọnọ oware nọ ohwo na o ru na u kpomahọ owhẹ hayo omoni ra yoyoma. Rekinọ who te fievahọ Jihova gbe oghẹrẹ nọ ọ be kpọ ukoko na, who ti ru oware nọ u fo. Whọ te rọ vrẹ amọfa.—Itẹ 3:5, 6.
18. Irere vẹ whọ rẹ sai wo nọ whọ tẹ be hae rọ vrẹ amọfa?
18 Egba-eriariẹ nọ i wuhrẹ kpahe ohwo-akpọ a ta inọ u re fiba omakpokpọ ohwo nọ ọ tẹ be hae rọ vrẹ amọfa. Erọvrẹ u re ru nọ ma gbe ro kru edada gbe egrẹ fihọ eva ha, onọ o rẹ lẹliẹ ohwo jọ sasasa ẹsikpobi nọ ọ tẹ rrọ kugbe amọfa. Wo ohẹriẹ, ohwo nọ ọ rẹ rọ vrẹ amọfa ha ọ rẹ jọ dokpo dokpo, usu riẹ kugbe amọfa o rẹ tọ họ, yọ o rẹ jọ bẹbẹ kẹe re o lele amọfa ta ẹme. Erere nọ ọ mae rro nọ o re noi ze nọ ma tẹ be hae rọ vrẹ amọfa họ, ma re wo usu okpekpe kugbe Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai.—Se Ahwo Kọlọsi 3:12-14.
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Eme họ otọ ọtadhesẹ Jesu nana?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]
O gwọlọ re Oleleikristi ọ hae rọ vrẹ amọfa
