AHWO buobu a ta nọ ughe ọ “Creation Drama” na o rẹ sae “thọrọ ẹro ho!” O ze evaọ ẹruoke, yọ u duobọte ahwo udu gaga. Ughe ọ “Creation Drama” na u se isẹri gaga nọ o wha orro se Jihova taure esuo Hitler ọ tẹ te wha ukpokpoma se inievo na evaọ obọ Europe. Eme họ “Creation Drama”?

Evaọ ukpe ọ 1914, oria nọ u wuzou iruo Isẹri Jihova akpọ-soso nọ o rrọ obọ America, u siobọno ividio ọ “Photo-Drama of Creation.” O jọ ividio ọrọ iwoho nọ i wo ekọlọ gbe edo ikporakporo nọ a rẹ rehọ euwa eree riwi. Ima ahwo buobu wariẹ akpọ na họ a rri ividio na. Evaọ ukpe ovona, a siobọno ividio ọfa nọ o theri te ọyena ha, nọ uzoẹme riẹ o rrọ “Eureka Drama.” Rekọ evaọ ikpe jọ nọ i lele rie, ividio na gbe ekwakwa nọ a re ro dhesẹ ae e tẹ te joma raha kpobi no. Ghele na, ahwo buobu a gbẹ gwọlọ rri ividio na. Wọhọ oriruo, ahwo ọ Ludwigsburg evaọ obọ Germany, a jẹ nọ inievo na nọ “Oke vẹ wha te rọ wariẹ dhesẹ ividio ọ ‘Photo-Drama’ na?” Kọ eme inievo na a ti ru?

Re a sae wariẹ dhesẹ ughe na, ahwo uwou ogha obọ Magdeburg evaọ Germany a tẹ dẹ ekwakwa nọ a re ro ru ividio mi ogbẹgwae iyẹrẹ-enẹ jọ evaọ Paris, obọ France, jẹ dẹ ekwakwa nọ a re ro ru iwoho mi ekọmpene jọ evaọ obọ Leipzig gbe Dresden. A tẹ rehọ enana ze kugbe ekwakwa ividio ọ “Creation Drama” na nọ e raha kiọkọ.

Oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Erich Frost nọ o wo onaa ile ziezi, o te ru ikporakporo fihọ iwoho na. Obe mai nọ a re se Creation a rehọ iku jọ no ze fihọ ividio nọ a bi ru na. Oyejabọ nọ a ro se ividio “Photo-Drama” nọ a wariẹ ru na “Creation Drama.”

Ividio nana nọ a wariẹ ru na avọ ọrọ “Photo-Drama” na euwa eree evona a re ro rri rai yọ k’owọwọ k’owọwọ a jẹ hai ro rri rie ẹmẹrera bẹsenọ u re ro re. O r’obọ k’otọ ta kpahe epanọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma eware, ikuigbe Ebaibol na, eware nọ e be via evaọ akpọ, gbe epanọ egagọ erue e rọ wha ebẹbẹ se ahwo-akpọ no. A jọ obọ Austria, Germany, Luxemburg, Switzerland, gbe ẹkwotọ efa nọ a rẹ jọ ta ẹvẹrẹ Germany dhesẹ ividio na.

Brọda Erich Frost ọ ta nọ: “Evaọ okenọ ma je dhesẹ ividio na, mẹ vuẹ inievo nọ ma gbẹ jọ usu nọ ma rehọ oke eriosehọ ghale ebe gbe emebe-evẹvẹ mai kẹ ahwo na. Ma jẹ rọ enẹ fi ebe họ ada vi etoke usiuwoma ota n’uwou ruọ uwou.” Johannes Rauthe nọ ọ jẹ rẹrote iruo usiuwoma ota ividio na evaọ obọ  Poland gbe ẹkwotọ nọ a re se Czech Republic enẹna ọ ta nọ ahwo buobu nọ a rri ividio na a jẹ kẹ ae adrẹse rai re a ruẹsi zihe bru ae oke ofa. Ma je zihe bru ahwo na yọ onana o wha emamọ iyẹrẹ ze.

Evaọ ikpe ọ 1930, ọgwa nọ ma kokohọ kpobi ọ jẹ hae vọ kiọkọ nọ ma te bi dhesẹ ividio ọ “Creation Drama” na, yọ ahwo a jẹ hae ta emamọ ẹme Isẹri Jihova evaọ ewho na. Evaọ ukpe ọ 1933, ahwo nọ a bu te enwene ima ọvo a rri ividio nana nọ uwou ogha obọ Germany u ru ọruẹrẹfihotọ riẹ na. Käthe Krauss ọ ta nọ “evaọ edẹ isoi nọ a re ro dhesẹ ughe na, ma jẹ hae nya ugbo nọ u thabọ te emaele ezeza kẹdẹ kẹdẹ, nya ẹwọ vrẹ, te igbehru gbe ikiekpotọ kpohọ oria nọ a ti jo rri ughe na.” Else Billharz ọ ta nọ, “Ughe ‘Creation Drama’ na họ oware nọ u fi obọ họ kẹ omẹ riẹ uzẹme na.”

Omọfa jọ nọ a re se Alfred Almendinger ọ ta nọ okenọ oni riẹ o no ughe uriwo na kpozi, “u duobọtei udu te epanọ ọ rọ dẹ Ebaibol re ọ gwọlọ ẹme na ‘pọgatri’ (oria nọ a ta nọ a rẹ jọ kẹ ahwo nọ a whu no uye).” Nọ ọ jọ Ebaibol na ruẹ ẹme otiọye he, ọ tẹ siọ ichọche nọ ọ jẹ nya ba jẹ họ-ame evaọ ukoko na. Erich Frost ọ ta nọ: “Ividio ọ ‘Creation Drama’ na u ru ahwo buobu kurẹriẹ ziọ ukoko na.”—3 Jọn 1-3.

U kri hi, nọ a dhesẹ ividio ọ “Creation Drama” kẹ ahwo gaga no ukpokpoma Nazi u te du lahwe evaọ obọ Europe. No umuọ 1933 vrẹ, a te fi awhaha họ iruẹru Isẹri Jihova evaọ obọ Germany. Isẹri Jihova nọ e rrọ obọ Europe a ruẹ uye ukpokpoma gaga oke yena rite ukuhọ ẹmo akpọ avivẹ evaọ ukpe 1945. Oware wọhọ ikpe eree Erich Frost ọ jọ uwou-odi. Rekọ a si obọ noi, kẹsena o te ti kpohọ iruo Ebẹtẹle evaọ Wiesbaden, obọ Germany. U woma gaga nọ a siobọno ividio ọ “Creation Drama” na ẹruoke, onọ u fi obọ họ kẹ inievo na wo udu nọ a ro kru ẹrọwọ rai evaọ etoke Ẹmo Akpọ Avivẹ.—Iruẹru mai erọ oke nọ u kpemu evaọ Germany.