1, 2. Ẹvẹ ajọwha mai ọ rẹ rọ ga vi epanọ o jọ nọ ma tẹ be hai roro kpahe ukoko ehrugbakpọ Jihova?

U GBUNU kẹhẹ inọ ma rrọ abọjọ ukoko ehrugbakpọ Ọghẹnẹ. Eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Izikiẹl uzou ọsosuọ gbe Daniẹl uzou avọ ihrẹ i dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ kpọ eware re ọ sai ru ẹjiroro riẹ gba. Jesu ọ be kpọ abọ otọakpọ ukoko Jihova re o tẹrovi iruo usiuwoma ota na, rẹrote inievo nọ e be ta usiuwoma na re a dikihẹ ga evaọ egagọ Jihova, re o jẹ wha egagọ Jihova haro. Onana u bi ru omai fievahọ ukoko Jihova.—Mat. 24:45.

² Kọ mai omomọvo ma be nya lele ukoko na? Kọ ajọwha nọ ma wo evaọ ukoko na ọ be ga, manikọ o bi kpotọ? Ma te roro kpahe enọ itienana, ẹsejọhọ ma te ruẹ nọ oma o be dina rrọ omai no hayo ajọwha nọ ma wo vẹre o bi kpotọ. Onana o sae via. Pọl ukọ na ọ tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ inọ a rọ aro kele ọwhọ Jesu Kristi, re “oma o siọ [ae] ba ẹ rọ hayo ẹlọhọ.” (Hib. 12:3) Epọvo na u fo nọ u re fi obọ họ k’omai yọrọ ajọwha gbe akothiho mai nọ ma tẹ romatotọ roro kpahe uzoẹme uwuhrẹ nọ o vrẹ na, onọ o ta kpahe eware nọ ukoko Jihova u bi ru.

3. Re oma o siọ omai ba ẹrrọ, eme o gwọlọ? Kọ eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Rekọ Pọl ọ ta nọ, re oma o siọ omai ba ẹrrọ o gwọlọ oware ofa. Ọ ta nọ ma re ru “oware uwoma.” (Gal. 6:9) Joma ta kpahe eware isoi jọ nọ ma re ru re ma sai dikihẹ ga jẹ nya lele ukoko Jihova. Kẹsena ma vẹ te ruẹ sọ u wo abọjọ evaọ eware nana nọ o gwọlọ nọ mai hayo ahwo uviuwou mai a re muẹrohọ ziezi.

4. Fikieme ma sae rọ ta nọ omakugbe yọ abọjọ egagọ uzẹme nọ u wuzou gaga?

⁴ N’otọ avọ otọ ze idibo Jihova a be hai  kuomagbe. Evaọ obọ odhiwu, ikọ-odhiwu a re kokohọ aro Jihova nọ o tẹ gwọlọ ere. (1 Iv. 22:19; Job 1:6; 2:1; Dan. 7:10) Evaọ oke anwae, orẹwho Izrẹl soso a kokohọ “re a yo je wuhrẹ.” (Izie. 31:10-12) Ahwo Ju erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ hẹ nyai se Ikereakere na evaọ iwou-egagọ. (Luk 4:16; Iruẹru 15:21) Anwẹnọ a rọ rehọ ukoko Ileleikristi na mu a be rọ kẹ idibo Ọghẹnẹ uduotahawọ inọ a hai kuomagbe, omakugbe o gbẹ rrọ abọ nọ o wuzou gaga evaọ egagọ mai. Oleleikristi uzẹme kpobi o re “roro epanọ ọ rẹrọ jaja ọrivẹ riẹ oma.” O gwọlọ nọ mai “ohwo ọ hẹ ta udu họ ohwo awọ, [nọ ma] riẹ nọ ẹdẹ [Jihova] ọ kẹlino” na.—Hib. 10:24, 25.

5. Ẹvẹ ma sae rọ bọ ohwohwo ga evaọ etoke iwuhrẹ?

⁵ Edhere jọ nọ o wuzou gaga nọ ma rẹ rọ tuduhọ ohwohwo awọ họ, nọ ma tẹ be hai w’abọ evaọ iwuhrẹ. Ma rẹ sae jọ udevie inievo na dhesẹ ẹrọwọ mai via nọ ma tẹ be hai kuyo enọ, ru oria ikereakere vẹ, kẹ oriruo nọ o dhesẹ oware nọ u ro fo re ma hai fi ehrẹ Ebaibol họ iruo, hayo evaọ edhere ọfa. (Ol. 22:22; 40:9) Ma tẹ make rrọ ukoko na kri no hayo ma kurẹriẹ obọ, iyo inievo mai nọ ma be hae gaviezọ kẹ evaọ iwuhrẹ, te erọ emaha gbe ekpako e be bọ omai ga.

6. Ẹvẹ iwuhrẹ mai i bi ro fi obọ họ k’omai kru oma ga evaọ ukoko na?

⁶ Ẹjiroro ọfa vẹ Ọghẹnẹ ọ rọ gwọlọ nọ ma hai kuomagbe ẹsikpobi? Iwuhrẹ gbe ikokohọ i re fi obọ họ k’omai ta usiuwoma na ududu, je wo udu nọ ma rẹ rọ rẹriẹ ovao dhe ọwọsuọ evaọ ẹkwotọ usiuwoma ota mai. (Iruẹru 4:23, 31) Ma rẹ jarai wo ọbọga, yọ eware nọ ma bi wuhrẹ no Ebaibol ze i re je ru ẹrọwọ mai ga re. (Iruẹru 15:32; Rom 1:11, 12) Eware nọ ma bi wuhrẹ gbe ọbọga nọ ma bi wo mi ohwohwo evaọ etoke iwuhrẹ i re ru omai wo uvi evawere je ru nọ ma re ro wo udhedhẹ evaọ “edẹ uye.” (Ol. 94:12, 13) Utu Ogbẹgwae Ewuhrẹ ọrọ Ugboma Esuo na a be ruẹrẹ eware nọ idibo Jihova a bi ro ru iwuhrẹ họ evaọ akpọ na soso. Eware ezi nọ a bi wuhrẹ omai koka koka, n’ukpe t’ukpe evaọ iwuhrẹ Ileleikristi na e be were omai gaga.

7, 8. (a) Eme họ ugogo ẹjiroro nọ ma bi ro kpohọ iwuhrẹ? (b) Ẹvẹ iwuhrẹ ukoko na i bi ro fi obọ họ kẹ owhẹ dikihẹ ga evaọ egagọ Ọghẹnẹ?

⁷ Rekọ oware ofa jọ o riẹ nọ u wuzou vi irere nọ mai omomọvo ma be jọ iwuhrẹ na wo. Ẹjiroro ọsosuọ nọ ma bi ro kuomagbe họ, re ma gọ Jihova. (Se Olezi 95:6.) Uvẹ-ọghọ nọ ma wo o rro kẹhẹ nọ ma bi ro jiri Ọghẹnẹ Erumeru na. (Kọl. 3:16) Jihova o gine te ọnọ ma re kuomagbe gọ. (Evia. 4:11) Agbẹta nọ a rọ kẹ omai ohrẹ nọ ma hai “se oma ba e kugbe he [na], wọhọ epanọ uruemu otu jọ o rọ.”—Hib. 10:25.

⁸ Kọ ma bi rri iwuhrẹ ukoko wọhọ ọruẹrẹfihotọ nọ Jihova o ru re u fi obọ họ k’omai thihakọ bọwo okenọ ọ te raha akpọ omuomu nana? O tẹ rrọ ere, iwuhrẹ na e rẹ jọ usu “eware nọ e mae r’oja” nọ u fo nọ ma re wo oke kẹ. (Fil.1:10) Otẹrọnọ oware jọ o rẹ ginẹ whaha omai ewuhrẹ, kiyọ oware nọ ma rẹ sae whaha ha.

9. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ iruo usiuwoma ota na i wuzou?

⁹ Iruo usiuwoma ota nọ ma rẹ jọ w’obọ ziezi u re fi obọ họ kẹ omai nya lele ukoko Jihova. Jesu o mu iruo nana họ okenọ ọ jọ otọakpọ. (Mat. 28:19, 20) No umuo oke yena ze, ukoko Ọghẹnẹ o be ta usiuwoma je wuhrẹ  ahwo re a jọ ilele Jesu. Eware buobu nọ ma be rọ ẹro ruẹ evaọ iruo usiuwoma ota na i dhesẹ nọ injẹle e be tha iruo na uke, jẹ be kpọ omai bru enọ “a ro mu kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Iruẹru 13:48; Evia.14:6, 7) A ruẹrẹ abọ otọakpọ ukoko Ọghẹnẹ họ re o ruẹsi ru iruo nana nọ e mae wuzou na. Kọ iruo nana ma be tẹrovi re?

10. (a) Kẹ oriruo oware nọ ma rẹ sai ru nọ uzẹme na o jẹ jọ ghaghae kẹ omai ẹsikpobi. (b) Ẹvẹ iruo usiuwoma ota na i bi ro fi obọ họ k’owhẹ dikihẹ ẹsikpobi?

¹⁰ Ma tẹ be rọ ajọwha ru iruo usiuwoma ota na u re fi obọ họ kẹ omai rri uzẹme na ghaghae ẹsikpobi. Enẹ Mitchel, oniọvo jọ nọ ọ rrọ ọkpako gbe ọkobaro kri no ọ ta: “Mẹ rẹ gwọlọ vuẹ amọfa ẹme Ọghẹnẹ. Nọ me te se emagazini Uwou-Eroro gbe Awake!, u re si omẹ urru gaga nọ mẹ tẹ ruẹ areghẹ nọ ọ rrọ eme na, epanọ e rẹ kẹ otoriẹ te gbe oghẹrẹ nọ a ruẹrẹ e rae họ woma te. Mẹ rẹ gwọlọ kpohọ usiuwoma re mẹ ruẹ oghẹrẹ nọ i ti si ahwo urru te, gbe epanọ mẹ te sae rọ kpare isiuru rai. Usiuwoma ota o be lẹliẹ omẹ dikihẹ gaga. Mẹ rẹ kuvẹ re oware jọ u kpomahọ oke usiuwoma ota mẹ hẹ, mẹ rẹ daoma ru oware ofa kpobi taure oke usiuwoma u te ti te hayo nọ me te zihe ze no.” Epọvo na, ma te bi w’obọ ẹsikpobi evaọ egagọ mai, o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai dikihẹ gaga evaọ edẹ urere nana.—Se 1 Ahwo Kọrint 15:58.

11. Fikieme ma re ro se ebe kpobi nọ Jihova ọ be rọ ẹkwoma ukoko riẹ kere?

¹¹ Jihova ọ be k’omai eware buobu nọ a kere nọ i bi fi obọ họ k’omai dikihẹ ga evaọ egagọ riẹ. Avro ọ riẹ hẹ, ẹsejọhọ whọ te kareghẹhọ obe jọ nọ who se, kẹsena who te bo nọ, ‘Oware nọ mẹ be gwọlọ ona. O wọhọ nọ Jihova o ru re a kere oware onana fiki mẹ.’ Orọnikọ gheghe a ro kere oware na ha. Jihova ọ be rọ eware nana wuhrẹ jẹ kpọ omai. Ọ ta nọ: “Me re ti wuhrẹ owhẹ dhesẹ kẹ owhẹ edhere nọ whọ rẹ te nya.” (Ol. 32:8) Kọ ma be daoma se ebe kpobi nọ i kpozi je roro kpahe eware nọ ma se? Ma tẹ be hai ru ere u ti fi obọ họ k’omai mọ ibi, onọ ma ti ro kruga ẹsikpobi evaọ edẹ urere nana.—Se Olezi 1:1-3; 35:28; 119:97.

12. Eme ọ rẹ sai fi obọ họ k’omai nọ ma gbe ro gbabọkẹ ebe ukoko na ha?

¹² U fo nọ ma hai roro kpahe iruo nọ ukoko na u bi ru re a ruẹ nọ ma wo ebe nana n’oke t’oke. Ogbẹgwae Ebe-Ikere orọ Ugboma Esuo na o be rẹrote otu nọ o bi ru ekiakiẹ, kere-ebe, se eware nọ a kere na sọ e gba, ru iwoho fihọ ae, jẹ fae fihọ evẹrẹ sa-sa, gbe enọ a bi fihọ oria evuẹ Itanẹte mai. Iwou Ogha nọ a be jọ printi ebe mai i bi ru ọruẹrẹfihotọ nọ a be rọ wha ebe na kpohọ ikoko sa-sa. Fikieme a bi ro ru iruo nana kpobi? Re idibo Jihova a ruẹsi wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ ziezi. (Aiz. 65:13) Ajọ ma hae romatotọ se ebe nana nọ Jihova ọ be rọ ẹkwoma ukoko riẹ kere kẹ omai na.—Ol. 119:27.

13, 14. Amono a be rọ uketha kẹ eruẹrẹfihotọ Jihova evaọ obọ odhiwu, kọ ẹvẹ ma sai ro ru epọvo na evaọ otọakpọ?

¹³ Jọn ọ jọ evaọ eruẹaruẹ nọ a dhesẹ kẹe ruẹ Jesu nọ ọ be dhẹ anyenya ọfuafo nyai kpe otu nọ ọ be wọso Jihova. (Evia. 19:11-15) Ẹrọwọ mai ọ rẹ ga nọ ma riẹ nọ injẹle na gbe otu nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ obọ odhiwu enẹna a be tha Jesu Kristi uke. (Evia. 2:26, 27) Onana yọ emamọ oriruo otu nọ ọ be thọ eruẹrẹfihotọ Jihova uke.

¹⁴ Epọvo na otu obuobu na a be rọ uketha kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e gbẹ rrọ otọakpọ, enọ e be kobaro evaọ ukoko Ọghẹnẹ nẹnẹ. (Se Zekaraya 8:23.) Ẹvẹ mai omomọvo ma sae rọ tha eruẹrẹfihotọ Jihova uke? Edhere jọ họ, oma nọ ma re ro kpotọ kẹ inievo nọ e be kobaro evaọ ukoko Ọghẹnẹ. (Hib. 13:7, 17) Ma rẹ jọ ukoko mai mu onana họ. Kọ oghẹrẹ eme nọ ma be hae ta kpahe ekpako na u re ru amọfa kẹ ae adhẹẹ jẹ rọ ọghọ kẹ iruo rai? Kọ ma be tuduhọ emọ mai awọ re a rọ adhẹẹ kẹ inievo nana nọ i wo ẹrọwọ na, jẹ nya bru ai kẹ ohrẹ? U te no ere no, kọ uviuwou mai o be hae ta ẹme kugbe kpahe epanọ ma sai ro ru unevaze ugho kẹ ẹnyaharo iruo Uvie na? (Itẹ 3:9; 1 Kọr. 16:2; 2 Kọr. 8:12) Kọ ma be hai se iruo ẹruorote Ọgwa Uvie mai gboja? Ẹzi Jihova ọ rẹ jọ udevie mai nọ ma te wo adhẹẹ gbe ẹzi okugbe. Ẹzi yena o bi fi obọ họ k’omai evaọ edẹ urere nana nọ oma o gbẹ be rọ rrọ omai hi.—Aiz. 40:29-31.

15. Fikieme o jẹ gwọlọ nọ ma hae daoma ẹsikpobi re ma ruẹsi yeri uzuazọ mai rọwokugbe oreva Jihova?

¹⁵ Orọ urere, re ma sai thihakọ jẹ nya lele ukoko Jihova ẹsikpobi, o gwọlọ nọ ma re yeri uzuazọ rọwokugbe eware nọ ma bi wuhrẹ amọfa, koyehọ ma re wo uruemu nọ “o rẹ were  Ọnowo na.” (Ẹf. 5:10, 11) Fikinọ ma gba ha, yọ Setan avọ akpọ omuomu riẹ a be daoma epanọ a re ro gele omai kie, kẹse kẹse ma rrọ ohọre epanọ ma re ro dikihẹ ga evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Otu rai jọ ọ rrọ ohọre ẹsikpobi re wha ruẹ nọ wha kru usu rai ga kugbe Jihova. Onana u ru nọ Jihova o bi ro rri owhai ghaghae. Wha fi oma h’otọ họ. Ma te bi yeri uzuazọ mai rọwokugbe oreva Jihova u ti ru omai wo evawere, je ru nọ iruo mai evaọ egagọ Ọghẹnẹ e gbẹ te rọ jọ ifofe he.—1 Kọr. 9:24-27.

16, 17. (a) Eme ma re ru nọ ma tẹ thọ uzi ulogbo? (b) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Anne na ze?

¹⁶ Rekọ eme ma re ru nọ ma tẹ thọ uzi ulogbo jọ? Ma rẹ gwọlọ obufihọ vẹrẹ vẹrẹ. Ma tẹ be ko oware na dhere u re ru ẹbẹbẹ na ga. Kareghẹhọ, Devidi ọ ta nọ okenọ ọyomariẹ ọ ko izieraha riẹ dhere, ‘o te muhọ ẹdọ fiki imẹidio riẹ bẹsenọ oke u ro kpo.’ (Ol. 32:3) Avro ọ riẹ hẹ, ma tẹ be hae ko izieraha dhere u re ru omai jọ ọkọkora jẹ raha usu mai kugbe Jihova, rekọ “ọnọ ọ ta iruthọ riẹ via, nọ o je sioma no ai o re wo ohrọ-oriọ.”—Itẹ 28:13.

¹⁷ Roro kpahe oware nọ o via kẹ Anne. * Anne ọ jọ ọkobaro oke-kpobi evaọ okenọ ọ jọ uzoge. Rekọ ọ jẹ lẹlẹ ru eware nọ i fo ho, dede nọ ọ jọ ọkobaro. Obruoziẹ-iroro riẹ u te je brukpei. Ọ ta nọ: “Udu o jẹ hai brukpe omẹ n’oke t’oke. Ọkora ọvo ọ j’omẹ oma.” Kọ eme o ru? Ọ ta nọ ẹdẹjọ a jẹ ta ẹme kpahe obe Jemis 5:14, 15 evaọ obọ ewuhrẹ. Ọ tẹ ruẹ nọ ọ gwọlọ obufihọ, fikiere ọ tẹ nya bru ekpako ukoko riẹ. Ọ ta kpahe obọ nọ a fihọ kẹe inọ: “Oria ikereakere yena yọ umu usiwo nọ Jihova ọ ruẹrẹhọ, onọ u re ru omai ruẹrẹ usu mai họ kugbei nọ ma te wo ẹbẹbẹ. Umu na o rẹ bẹ ẹlọ rekọ u re ru iruo. Me ru lele ohrẹ nọ o rrọ oria ikereakere yena, yọ u ru iruo k’omẹ.” Nọ ikpe jọ e ruemu no, Anne ọ tẹ wariẹ mu usu riẹ họ kugbe Jihova avọ ajọwha ọkpokpọ gbe emamọ obruoziẹ-iroro.

18. Eme u fo nọ o rẹ jọ ọtamuo mai?

¹⁸ Abọjọ ukoko Jihova nọ ma rrọ evaọ edẹ urere nana yọ uvẹ-ọghọ ulogbo. Wha jọ ma gbabọkẹ uvẹ-ọghọ nana vievie he. Ukpoye, jọ mai gbe ahwo uviuwou mai ma hai kuomagbe inievo na evaọ iwuhrẹ, gwọlọ ahwo nọ a wo udu oruọzewọ evaọ ẹkwotọ mai, jẹ hai se ebe ukoko nọ i kpozi kpobi. Wha jọ ma hae rọ uketha kẹ inievo nọ e be kobaro evaọ ukoko na, re ma je yeri uzuazọ mai rọwokugbe eware nọ ma bi wuhrẹ amọfa. Ma te ru ere, ma te rọ kpahe ukoko Jihova, oma oware uwoma uruo o te rrọ omai hi.