1. Fikieme a ro se Jihova Ọtausiuwoma ọsosuọ?

OHWO nọ ọ rẹ vuẹ amọfa emamọ usi họ ọtausiuwoma. Jihova Ọghẹnẹ họ Ọtausiuwoma ọsosuọ kpobi. Nọ ọzae-avọ-aye ọsosuọ a nwane ghẹmeeyo evaọ ogba Idẹn no, Jihova o te whowho emamọ usi jọ inọ ọ te raha araomuomu na, koyehọ Setan Ẹdhọ na. (Emu. 3:15) Jihova ọ rehọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ fi obọ họ kẹ ezae ẹrọwọ kere kpahe epanọ o ti ro ru odẹ riẹ fo, si eyoma kpobi nọ Setan ọ whaze n’otọ je ru ahwo-akpọ wariẹ wo uzuazọ ogbagba nọ Adamu avọ Ivi a kufiẹ na.

2. (a) Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ Ijẹle yọ etausiuwoma re? (b) Didi oriruo Jesu o fi h’otọ kẹ etausiuwoma?

² Ijẹle yọ etausiuwoma re. A bi whowho emamọ usi na je bi fi obọ họ kẹ amọfa ru epọvo na. (Luk 1:19; 2:10; Iruẹru 8:26, 27, 35; Evia. 14:6) Kọ ukọ-odhiwu oride na, Maekẹl omariẹ? Okenọ ọ jọ Jesu evaọ otọakpọ, o fi emamọ oriruo h’otọ nọ ahwo-akpọ nọ a rrọ etausiuwoma a rẹ rọ aro kele. Ọ rehọ uzuazọ riẹ kpobi kẹ iruo usiuwoma ota na.—Luk 4:16-21.

3. (a) Emamọ usi vẹ ma bi whowho? (b) Enọ vẹ u fo nọ mai etausiuwoma ma rẹ riẹ iyo rai?

³ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a ta usiuwoma na. (Mat. 28:19, 20; Iruẹru 1:8) Pọl ukọ na ọ tuduhọ Timoti ibe-oruiruo riẹ awọ nọ: “Ru iruo ọta-usiuwoma, je ru iruo ra gbunu.” (2 Tim. 4:5) Emamọ usi vẹ mai ilele Jesu ma bi whowho? O kẹre te uzẹme nọ ma be vuẹ ahwo inọ Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai, o you omai. (Jọn 3:16; 1 Pita 5:7) Ugogo edhere jọ nọ Jihova o bi ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ omai họ, ẹkwoma Esuo riẹ. Fikiere, ma be rọ evawere vuẹ ahwo inọ a tẹ romakpotọ kẹ esuo Uvie Ọghẹnẹ, yoẹme kẹ Ọghẹnẹ, je ru oware nọ u kiehọ, a sae jọ egbẹnyusu riẹ. (Ol. 15:1, 2) Ẹhẹ, o rrọ abọjọ ẹjiroro Jihova inọ o re si uye-oruẹ kpobi  notọ. O ti je si edada nọ uye-oruẹ o whaze kpobi no. Onana ginọ emamọ usi! (Aiz. 65:17) Nọ o rọnọ mai yọ etausiuwoma na, ma te k’iyo enọ ivẹ jọ nọ i wuzou gaga: Fikieme u ro wuzou re ahwo a yo emamọ usi na nẹnẹ? Kọ ẹvẹ ma sai ro ru iruo usiuwoma ota na gba?

4. Oghẹrẹ erue vẹ ahwo a rẹ ta kpahe Ọghẹnẹ ẹsejọ?

⁴ Ma rehọ iẹe nọ ohwo jọ ọ vuẹ owhẹ nọ ọsẹ ra ọ nyasiọ owhẹ gbe ahwo uviuwou ra ba no riẹriẹriẹ. Ahwo nọ a ta nọ a riẹ ọsẹ ra a tẹ jẹ ta kẹ owhẹ nọ ọ jẹ hai kuomagbe ahwo ho, ọ rrọ eva kpiri kpiri, yọ ọ geva gaga. Ejọ e tubẹ ta nọ who du lahiẹ oma gwọlọ iẹe he keme o whu no. Evaọ uzẹme, a ta eme itieye na kẹ ahwo buobu no kpahe Jihova Ọghẹnẹ. A bi wuhrẹ ae nọ a rẹ sae riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ, hayo ọ rrọ eva gaga. Wọhọ oriruo, isu-egagọ jọ a bi wuhrẹ ahwo nọ Ọghẹnẹ ọ te kẹ irumuomu uye bẹdẹ bẹdẹ evaọ erae ehẹle. Amọfa a be ta nọ Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ be wha okpẹtu nọ ohwo ọ r’obọ so ho ze. Dede nọ okpẹtu otiọna ọ rẹ wha uwhu se emamọ ahwo gbe ikpehre ahwo, a rẹ ta nọ Ọghẹnẹ ọ be rehọ onana kẹ ahwo uye.

5, 6. Oghẹrẹ vẹ uwuhrẹ uzuazọ-umurọ gbe iwuhrẹ erue efa i kpomahọ ahwo no?

⁵ Amọfa a rẹ ta nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. Evaọ abọ nana, roro kpahe uwuhrẹ eghrorotha hayo uzuazọ-umurọ. Ahwo nọ a be wha uwuhrẹ nana haro a rẹ ta nọ Ọmemama ọvuọvo ọ riẹ hẹ, inọ uzuazọ u mu lahwe. Ejọ dede e rẹ ta nọ ohwo yọ arao, fikiere o rrọ oware igbunu hu nọ ohwo o te bi dhesẹ uruemu arao. A rẹ ta nọ otu nọ ọ goma a rẹ duọ eyẹlẹ b’otọ, inọ oyena yọ ẹkoma ohwo-akpọ. Agbẹta nọ ahwo buobu a be rọ ta nọ okienyẹ ọ rẹ sai n’otọ họ na. Ahwo nọ a rọwo uwuhrẹ nana a rẹ sai wo uvi ẹruore he.

⁶ Avro ọ riẹ hẹ, uwuhrẹ uzuazọ-umurọ gbe iwuhrẹ erue efa e rrọ usu eware nọ e be wha ebẹbẹ ilogbo se ahwo-akpọ evaọ edẹ urere nana. (Rom 1:28-31; 2 Tim. 3:1-5) Iwuhrẹ nana e re sae wha emamọ usi nọ o rẹ tọ se ahwo-akpọ họ, wọhọ epanọ Pọl ukọ na ọ ta, iwuhrẹ nana i ru ‘nọ otoriẹ ahwo o rọ rrọ biebi, je ru ai vru no uzuazọ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rae no.’ (Ẹf. 4:17-19) U te no ere no, uwuhrẹ uzuazọ-umurọ gbe iwuhrẹ erue efa i ru nọ ahwo a gbẹ be rọ gaviezọ kẹ emamọ usi nọ u bi no obọ Ọghẹnẹ ze he.—Se Ahwo Ẹfẹsọs 2:11-13.

7, 8. Ẹvẹ ahwo a sae rọ riẹ kpahe emamọ usi na ziezi?

⁷ Re ahwo a sai mu usu kugbe Ọghẹnẹ, o gwọlọ nọ a rẹ riẹ nọ Jihova ọ ginẹ rrọ gbe inọ u wo emamọ ẹjiroro nọ a re ro si kẹle iẹe. Ma rẹ sai fi obọ họ kẹ ae riẹ Ọghẹnẹ nọ ma tẹ be tuduhọ ai awọ roro kpahe eware nọ ọ ma. Nọ ahwo a tẹ ginẹ romatotọ roro kpahe emama, a te riẹ kpahe areghẹ gbe ogaga Ọghẹnẹ. (Rom 1:19, 20) Ma sae rehọ obe na Si Kẹle Jihova ro fi obọ họ kẹ ahwo roro kpahe iruo urirẹ Ọghẹnẹ, onọ u re ru ai wo ozodhẹ kẹ Ọnọma Oride mai na. Dede na, ahwo nọ a rọ ẹkwoma emama Ọghẹnẹ ọvo wuhrẹ kpahe iẹe a rẹ sai duku iyo enọ jọ họ, nọ ahwo buobu a be sae za nẹnẹ hẹ, wọhọ: Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ re ahwo a ruẹ uye? Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ ma akpọ na? Kọ Ọghẹnẹ ọ be ginẹ daezọ mẹ?

⁸ Edhere ọvuọvo nọ ahwo a sae rọ riẹ emamọ usi nọ u no obọ Ọghẹnẹ  ze gbe ẹjiroro riẹ vevẹ họ, nọ a te wuhrẹ Ebaibol na. Uvẹ-ọghọ nọ ma wo o rro kẹhẹ nọ ma re ro fi obọ họ kẹ ahwo duku iyo enọ rai. Rekọ o gwọlọ nọ ma rẹ tẹzẹ ahwo na re ẹme mai ọ ruẹsi te ai udu ziezi, orọnikọ ẹta ọvo ho. (2 Tim. 3:14) Oriruo Jesu nọ ma rẹ rọ aro kele u ti fi obọ họ kẹ omai tẹzẹ ahwo ziezi. Eme o fi obọ họ kẹe tẹzẹ ahwo ziezi? Oware jọ nọ o soriẹ họ, ọ jẹ hae nọ ahwo enọ ziezi? Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele iei?

9. Re ma sai fi obọ họ kẹ ahwo jẹ emamọ usi na rehọ, eme o gwọlọ nọ ma re ru?

⁹ Fikieme u ro fo nọ ma rọ aro kele Jesu rọ enọ ru iruo ziezi evaọ usiuwoma ota na? Dai roro onana: Edọkita ra ọ ta nọ ọ gwọlọ vuẹ owhẹ emamọ usi jọ. Anọ ọ sai siwi ẹyao ra nọ o te ru obẹrọ kẹ owhẹ. Ẹsejọhọ whọ te rọwo ẹme riẹ. Rekọ ẹvẹ otẹrọnọ ọ ta ẹme nana no taure ọ tẹ be nọ owhẹ oghẹrẹ ẹyao nọ whọ be mọ? U muẹro nọ whọ te rọwo ẹme riẹ na ha. Ghelọ epanọ edọkita na ọ riẹ iruo te kẹhẹ, ọ rẹ nọ epanọ oma na u bi ru owhẹ jẹ gaviezọ kẹ owhẹ taure o te ti fi obọ họ kẹ owhẹ. Epọvo na, re ma sai fi obọ họ kẹ ahwo jẹ emamọ usi Uvie na rehọ, o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ epanọ a rẹ rọ enọ ru iruo ziezi. Ma tẹ riẹ oghẹrẹ nọ usu rai kugbe Ọghẹnẹ o rrọ, ma sai ro fi obọ họ kẹ ae.

10, 11. Eme ma te sai ru nọ ma tẹ rọ aro kele Jesu evaọ oghẹrẹ nọ o je ro wuhrẹ ahwo?

¹⁰ Jesu ọ riẹ nọ owuhrẹ ọ tẹ be rọ onaa nọ ọmọ-uwuhrẹ riẹ enọ, u re ru owuhrẹ na riẹ eva ọmọ-uwuhrẹ na je fi obọ họ kẹ ọmọ-uwuhrẹ zọhọ fihọ ẹmeọta-kugbe na. Wọhọ oriruo, okenọ Jesu ọ gwọlọ wuhrẹ ilele riẹ kpahe omaurokpotọ, ọ kake nọ ae onọ jọ. (Mak 9:33) Re u fi obọ họ kẹ Pita roro ziezi, Jesu ọ nọ riẹ onọ jọ. (Mat. 17:24-26) Evaọ oke ofa jọ nọ Jesu ọ gwọlọ riẹ oware nọ o rrọ ilele riẹ eva, ọ nọ rai enọ buobu. (Se Matiu 16:13-17.) Enọ nọ Jesu ọ jẹ hae nọ ahwo gbe eme nọ ọ jẹ ta i fi obọ họ nọ eme riẹ i je ro te ahwo udu, onọ o wọ rai jẹ emamọ usi na rehọ.

¹¹ Ma tẹ rọ aro kele Jesu rọ enọ ru iruo ziezi, o tẹ kawo, u ti fi obọ họ kẹ omai evaọ idhere esa jọ. Ma te ruẹ oghẹrẹ nọ ma re ro fi obọ họ kẹ ahwo ziezi, ta usiuwoma kẹ ahwo nọ a gwọlọ yo emamọ usi na ha, je wuhrẹ ahwo nọ a wo omaurokpotọ epanọ a sai ro wo erere kẹ omarai. Muẹrohọ iriruo esa jọ nọ i dhesẹ epanọ ma sae rọ rehọ enọ ru iruo ziezi.

12-14. Ẹvẹ whọ sai ro fi obọ họ kẹ ọmọ ra wo udu nọ ọ rẹ rọ ta usiuwoma kẹ amọfa ziezi? Kẹ oriruo.

¹² Oriruo ọsosuọ: Ma rehọ iẹe nọ ọmọ ra nọ ọ rrọ uzoge ọ ta kẹ owhẹ nọ o rrọ bẹbẹ kẹe re ọ sai dhesẹ kẹ ọmọ eklase riẹ oware nọ ọ gbẹ rọ rọwo uwuhrẹ uzuazọ-umurọ họ, eme who ti ru? Avro ọ riẹ hẹ, whọ te gwọlọ fi obọ họ kẹe. Ukpenọ who re do ku ọmọ na hayo nwane ta kẹe oware nọ o re ru, kọ u gbe ti fo re whọ rọ aro kele Jesu rọ enọ fi obọ họ kẹe? Ẹvẹ whọ sai ro ru onana?

¹³ Nọ who te se eria jọ kugbe ọmọ ra no evaọ obe Si Kẹle Jihova na, whọ sae nọ ọmọ na re ọ ta kẹ owhẹ kpahe eware  nọ o wo otoriẹ rai ziezi hi evaọ ẹme uzuazọ-umurọ na. Ta kẹe re ọ vuẹ owhẹ oware nọ o soriẹ nọ ọ rọ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi gbe oware nọ ọ rọ gwọlọ ru oreva riẹ. (Rom 12:2) Ru ọmọ na riẹ inọ o nwane gwọlọ nọ iroro evona dẹẹ whẹ avọ iẹe wha re wo ho.

¹⁴ Ta kẹe nọ ọ sae rọ oghẹrẹ odhesẹvia nọ wha ru na ro lele ọmọ eklase riẹ ta ẹme na. Ọmọ ra ọ sae kiẹ eware jọ nọ e kẹ imuẹro riwi, kẹsena ọ vẹ nọ enọ nọ e rẹ lẹliẹ ọmọ eklase riẹ ta oware nọ o riẹe eva. Wọhọ oriruo, ọ sae ta kẹ ọmọ eklase riẹ re o se edhe-ẹme avọ ikpegbivẹ evaọ ẹwẹ-obe avọ 172 orọ obe Si Kẹle Jihova na. Ọmọ ra ọ sae nọe nọ, “Ginọ uzẹme nọ ẹvori ohwo-akpọ o wo ẹgba te epanọ ọ rẹ rọ wha evuẹ nọ e rrọ evu-ebe akpọ na kpobi, inọ eware nọ e rẹ sae ruọ ẹvori na a re kele ai mu hu?” Ọmọ eklase na ọ sae kuyo nọ Ee. Kẹsena ọmọ ra ọ vẹ nọe nọ, “Kọ who roro nọ ẹvori ohwo-akpọ nọ a rẹ sae riẹ otọ riẹ hẹ na, nọ ọ rẹ wha evuẹ vi oware ofa kpobi na o mu lahwe?” Re whọ sai fi obọ họ kẹ ọmọ ra wo udu nọ ọ rẹ rọ ta ẹme kẹ amọfa kpahe orọwọ riẹ, whọ sai leliei wuhrẹ epanọ a re ro ru ere n’oke t’oke. Who te wuhrẹ ọmọ ra epanọ ọ sae rọ rehọ enọ ru iruo ziezi, who ti fi obọ họ kẹe ru iruo usiuwoma ota riẹ gba.

15. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ enọ fi obọ họ kẹ ohwo nọ ọ rọwo Ọghẹnẹ hẹ?

¹⁵ Oriruo avivẹ: Nọ ma tẹ rrọ usiuwoma, ma rẹ nyaku ahwo nọ a rẹ ta nọ a rọwo Ọghẹnẹ hẹ. Ukpenọ ma rẹ kuvẹ re ẹme ọyena o bru ẹme mai dhe, ma rẹ sae rọ omaurokpotọ nọe anwọ okenọ o ro wo iroro yena gbe oware nọ o soriẹ nọ o je roro ere. Nọ ma tẹ kezọ kẹe je yere iei no, ma sae nọe sọ o te were iẹe re o se obe nọ o kẹ imuẹro nọ Ọghẹnẹ ọ ma omai. Ohwo na ọ tẹ  ginẹ gwọlọ riẹ, ẹsejọhọ o te were iẹe re o se obe utioye na. Kẹsena, ma vẹ kẹe obe Si Kẹle Jihova na. Ma tẹ rọ onaa avọ omaurokpotọ nọ ahwo enọ, o sai rovie uvẹ fihọ nọ a te rọ gaviezọ kẹ emamọ usi na.

16. Fikieme u gbe te he nọ ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol ọ tẹ be hai se iyo no obe ze ọvo?

¹⁶ Oriruo avesa: Ma te bi wuhrẹ obe kugbe ohwo, ma sai ru uwuhrẹ na evaọ edhere nọ ọmọ-uwuhrẹ na ọ rẹ rọ kiyo nọ e rrọ obe na ọvo. Rekọ onana u re ru nọ ọmọ-uwuhrẹ na o gbe ro wo ẹnyaharo ho. Fikieme? Keme ọmọ-uwuhrẹ o te se iyo na no obe ze ababọ iyo na nọ o re roro kpahe, ọ sai wo eriariẹ ididi hi. Ọ tẹ rẹriẹ ovao dhe ukpokpoma ọ sae wọhọ okakọ nọ u re whu fiki ẹroro. (Mat. 13:20, 21) Re ma sae whaha oware utiona, u fo nọ ma rẹ hae nọe epanọ o rri eware nọ o bi wuhrẹ na. Daoma riẹ sọ ọ rọwo eware nọ who bi wuhrẹ iẹe na. Maero, nọe oware nọ ọ rọ rọwo hayo wo avro kpahe oware nọ o bi wuhrẹ na. Kẹsena who ve fi obọ họ kẹe roro kpahe oria ikere nọ wha se re ọyọvo ọ rọ ere wo otoriẹ oware nọ oria na o be ta. (Hib. 5:14) Ma tẹ rọ enọ ru iruo ziezi, u ti ru ahwo nọ ma bi wuhrẹ na wo ẹrọwọ ọgaga nọ u ti fi obọ họ kẹ ai mudhe kẹ otu nọ ọ be wọso ae hayo nọ e gwọlọ su ai thọ. (Kọl. 2:6-8) Eme ọfa ma rẹ sai ru nọ u ti fi obọ họ kẹ omai ru iruo usiuwoma ota mai gba?

17, 18. Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ ohwohwo nọ ma tẹ rrọ usiuwoma ota?

¹⁷ Nọ Jesu o vi ilele riẹ kpohọ usiuwoma ota, o dhe rai imimava. (Mak 6:7; Luk 10:1) Uwhremu na, Pọl ukọ na ọ fodẹ “ogbiruo” nọ a gbẹ jọ ‘tabọ tabọ evaọ iruo usiuwoma ota na.’ (Fil. 4:3) Fikiere anwọ ukpe 1953 ze, a ru ọruẹrẹfihotọ evaọ ukoko na re a dhe owhowho-uvie nọ o wo onaa ziezi kugbe ọnọ o ri wo onaa tere he, re ọnọ o wo onaa na o fi obọ họ kẹe evaọ etoke usiuwoma ota.

¹⁸ Nọ whẹ avọ ibe Oleleikristi ra wha tẹ rrọ usiuwoma, ẹvẹ wha sai ro fi obọ họ kẹ ohwohwo? (Se 1 Ahwo Kọrint 3:6-9.) Rovie Ebaibol ra kpohọ oria ikere nọ ọrivẹ ra o bi se kẹ ohwo na. Tẹrovi ọrivẹ ra hayo ohwo na nọ a tẹ be ta ẹme. Gaviezọ ziezi evaọ etoke ẹmeọta na re whọ sai fi obọ họ kẹ ọrivẹ ra nọ o tẹ gwọlọ ere. (Ọtausi. 4:12) Rekọ oware jọ nọ whọ rẹ whaha họ: Who bru ẹme dhe ọrivẹ ra unu hu nọ ọ tẹ be daoma ru ẹme vẹ kẹ ohwo na. O gbẹ rrọ ere he, whọ sai kpomovuọ họ ọrivẹ ra oma je ru ohwo na reghe no evaọ ẹme na. Dede na, o rẹ sai fo re who dhunu họ ẹme na ẹsejọ. Rekọ otẹrọnọ who ru ere, jọ ẹme ra ọ jọ kpẹkpẹe re whọ kẹ ọrivẹ ra uvẹ ruabọhọ ẹme na.

19. Eme u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ, kọ fikieme?

¹⁹ Ẹvẹ whẹ avọ ọrivẹ ra wha sai ro fi obọ họ kẹ ohwohwo nọ wha te no unuẹthẹ jọ no bi kpohọ ofa? Kọ u gbe fo re wha rọ oke yena ta kpahe epanọ wha sai ro ru ẹme rai siuru viere? Wha jọ eme nọ wha rẹ ta kẹ ohwohwo kpahe ahwo ẹkwotọ rai e jọ enọ i re whrehe ohwo udu hu. Epọvo na, wha rọ uruemu ibe Oleleikristi rai nọ u fo ho gbiku hu. (Itẹ 18:24) Joma kareghẹhọ nọ ẹkpẹ gheghe a rọ ma omai. Jihova o wo aruoriwo kẹ omai nọ ọ rọ kẹ omai uvẹ oghaghae nọ ma be rọ ta emamọ usi na. (Se 2 Ahwo Kọrint 4:1, 7.) Fikiere, joma daoma kpobi re ma ruẹ nọ ma ru iruo usiuwoma ota mai gba, onọ u re dhesẹ nọ ma rri uvẹ nana ghaghae.