1, 2. (a) Ehaa orọo ono o te wha oghọghọ ulogbo fihọ obọ odhiwu? (b) Kọ enọ vẹ e romavia?

RE A ruẹrẹ oma kpahe kẹ ehaa orọo, o rẹ rehọ oke. Rekọ ma be te ta kpahe obọdẹ ehaa orọo jọ nọ u wo ibe he, ehaa orọo ovie. Anwọ oware wọhọ ikpe idu ivẹ (2,000) nọ i kpemu a be rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ehaa orọo nana. Obọnana oke ehaa orọo na o kẹle gaga no, nọ ọva na o ti ro kuomagbe ọmọtibobo riẹ. Kẹle na, edo ile oghọghọ e te vọ ighẹ Ovie na, ogbotu obọ odhiwu a te so nọ: “Aliluya! keme Ọnowo Ọghẹnẹ no wo ogaga kpobi ọ be re uvie. Fikiere jọ oma ghọghọ eva e were omai re ma kẹ e ejiro, keme oke orọwo omogodẹ na u te no, ọmọtẹ-ibobo riẹ ọ ruẹrẹ oma kpahe ino.”—Evia. 19: 6, 7.

² Jesu Kristi họ “omogodẹ” nọ a te rọ fiki orọo riẹ ghọghọ evaọ obọ odhiwu na. (Jọn 1:29) Oghẹrẹ ẹgọ vẹ ọ gọ kẹ ehaa orọo na? Ono họ ọmọtibobo riẹ? Ẹvẹ a rọ ruẹrẹ ọmọtibobo na họ kẹ orọo? Oke vẹ họ oke ehaa orọo na? Ehaa orọo na o te wha oghọghọ fihọ obọ odhiwu, kọ otu nọ o wo ẹruore otọakpọ a te ghọghọ re? Nọ ma be rọ ọwhọ rẹro oke yena, ma te ta ẹme kpahe uyo enọ nana nọ ma gbẹ be kiẹ Olezi avọ 45 riwi na.

3, 4. (a) Eme a ta kpahe ewu ehaa orọo Ọva na, kọ eme o fiba oghọghọ riẹ? (b) Amono họ “emetẹ ivie” gbe “ovie-aye” nọ i bi lele Ọva na ghọghọ?

³ Se Olezi 45:8, 9. Ọva na Jesu Kristi, ọ rehọ ewu ehaa orọo nọ e wha orro họ iẹe oma gọ ẹgọ. Iwu riẹ i bi “gbo ore awere” wọhọ ore eko gbe akọma gbe ovee nọ a jẹ hai kugbe ro ru ewhri nọ a jẹ hai kuhọ ahwo nọ Ọghẹnẹ ọ salọ uzou evaọ oke emọ Izrẹl.—Ọny. 30:23-25.

⁴ Edo ile nọ e vọ ighẹ ovie na evaọ obọ odhiwu yọ oware ofa nọ o be wha oghọghọ sei nọ oke ehaa orọo riẹ u bi si kẹle na. Ikọ-odhiwu nọ a se “emetẹ ivie,” nọ e rrọ usu abọ odhiwu ọrọ ukoko Ọghẹnẹ na a bi lele iei ghọghọ re. A jọ Ebaibol na se abọ ukoko Ọghẹnẹ nana nọ o rrọ obọ odhiwu na “ovie-aye.” O rẹ ginẹ kẹ evawere gaga nọ who te yo urru ogbotu obọ odhiwu nana nọ a bi bo nọ: “Jọ oma ghọghọ eva e were omai . . . keme oke orọwo omogodẹ na u te no.”

5. Ono họ “aye Omogodẹ na”?

⁵ Se Olezi 45:10, 11. Obọnana ma riẹ Ọva na no, rekọ ono họ ọmọtibobo na? Orọnikọ omọvo jọ họ ọmọtibobo na ha rekọ utu ahwo jọ nọ a rrọ ukoko nọ Jesu Kristi o wuzou riẹ na. (Se Ahwo Ẹfẹsọs 5:23, 24.) A ti kuomagbe Jesu su evaọ Uvie riẹ. (Luk 12:32) Ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) nana nọ a rọ ẹzi wholo na a bi “lele Omogodẹ na nya kpohọ koria koria.” (Evia. 14:1-4) A zihe ruọ “aye Omogodẹ na,” je bi lele iei rria ighẹ riẹ evaọ obọ odhiwu.—Evia. 21:9; Jọn 14:2, 3.

6. Fikieme a ro se Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na “ọmọtẹ ovie,” kọ fikieme a rọ ta kẹ ae nọ ‘a kpairoro vrẹ ahwo rai’?

⁶ U te no odẹ nọ a kuhọ ọmọtibobo na nọ, “O ọmọtẹ” no, a se rie “Ọmọtẹ ovie” re. (Ol. 45:13) Kọ ono họ “ovie” nana? A rọ azẹ Jesu dẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na, a te zihe ruọ “emọ” Jihova. (Rom 8:15-17) Nọ orọnọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a bi ti zihe ruọ aye ovie evaọ obọ odhiwu na, a vuẹ rai nọ: “Jọ ahwo ra gbe uwou ọsẹ ra e thọ owhẹ ẹro.” O gwọlọ nọ a re “fi iroro [rai] họ eware obọ odhiwu, orọnọ eware akpọ na ha.”—Kọl. 3:1-4.

7. (a) Ẹvẹ Kristi ọ be rọ ruẹrẹ ọmọtibobo riẹ kpahe kẹ orọo? (b) Ẹvẹ ọmọtibobo na o rri Ọva na?

⁷ Anwọ ikpe buobu ze na, Kristi ọ be ruẹrẹ ọmọtibobo riẹ họ kẹ ehaa orọo obọ odhiwu na. Pọl ukọ na ọ ta nọ “Kristi o you [ukoko na, NW], ọ jẹ rehọ oma obọriẹ kẹe, re ọ ruẹse ru ei ọrẹri, nọ ọ jẹ rehọ ame gbe ẹme wozẹ iẹ fo, re a ruẹse kpare ukoko na kẹ e eva uvi, kare afuẹwẹ hayo ẹnwarikuo hayo oghẹrẹ utioye na re ọ ruẹse jọ ọrẹri kare epe.” (Ẹf. 5:25-27) Pọl ọ vuẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e jọ obọ Kọrint nọ: “Ihrieriọ Ọghẹnẹ mẹ rọ owhai, keme mẹ sa owhai họ otọ kẹ Kristi re ọ rehọ owhai via wọhọ ọvo kẹ ọzae ọvo.” (2 Kọr. 11:2) ‘Erru’ nọ ọmọtibobo na o wo evaọ egagọ Ọghẹnẹ o were Ọva na, Jesu Kristi. Yọ ọmọtibobo na o vuhumu nọ ọva na họ “olori” riẹ, ọ tẹ be jẹ “rọ oma kpotọ kẹ e” wọhọ ọnọ ọ be te jọ ọzae riẹ.

8. Fikieme ma sae rọ ta nọ ẹgọ ọmọtibobo na ọ rrọ wowoma?

⁸ Se Olezi 45:13, 14a. A ta nọ ọmọtibobo na ọ gẹgọ nọ o woma gaga kẹ ehaa orọo na. A jọ obe Eviavia 21:2 rehọ iẹe  dhesẹ okpẹwho, onọ a se Jerusalẹm Ọkpokpọ nọ “a ruẹrẹ kpahe . . . be hẹrẹ ọzae riẹ.” Okpẹwho obọ odhiwu nana “ọ vọ avọ oruaro Ọghẹnẹ; yọ elo riẹ ọ wọhọ elo utho oghaghae . . . jẹ wọhọ itho jaspa nọ i bi lo nwranwranwra.” (Evia. 21:10, 11) A jọ obe Eviavia romatotọ dhesẹ epanọ Jerusalẹm Ọkpokpọ na o wo erru te. (Evia. 21:18-21) Yọ ere ọvona ọso-ilezi na o dhesẹ i rie, keme ọ ta nọ ọmọtibobo na “ọ gọẹgọ iwu-igoru.” O sae ginẹ jọ ere keme obọ odhiwu a ti jo ru ehaa orọo na.

9. Ono họ “ovie” nọ a su ọmọtibobo na bru na, kọ oghẹrẹ ẹgọ vẹ ọmọtibobo na ọ gọ?

⁹ Ovie Uvie Mesaya na nọ ọ rrọ Ọva na a su ọmọtibobo na se. Anwẹdẹ ọ be rehọ “ame gbe ẹme wozẹ” ọmọtibobo na, be rọ ruẹrẹ iẹe kpahe kẹ ehaa orọo na. Ọmọtibobo na ọ rrọ “ọrẹri [jẹ] kare epe.” (Ẹf. 5:26, 27) Ọ tẹ jẹ gẹgọ nọ o fo kẹ ehaa orọo na. “Ọ gọẹgọ iwu-igoru,” yọ a te rọ ‘oghoghẹrẹ iwu eghaghae su ei se ovie na.’ Evaọ ehaa orọo omogodẹ na, ọmọtibobo na “’a rọ ọghọ kẹ nọ ọ rẹ gọ ẹgọ iwu efuafo elọlọhọ nọ i re lo nwranwranwra’—keme ehọ efuafo na họ ẹgọ ẹrẹreokie erezi na.”—Evia. 19:8.

10. Oke vẹ omogodẹ na o ti ro ru ehaa orọo riẹ na?

¹⁰ Se Eviavia 19:7. Oke vẹ omogodẹ na o ti ro ru ehaa orọo riẹ na? Dede nọ oria ikere nana o ta nọ “ọmọtẹ-ibobo riẹ ọ ruẹrẹ oma kpahe” kẹ ehaa orọo na no, eme nọ i lele i rie evaọ obaro i gbe kie kpahe iruẹru ehaa orọo na ha. Ukpoye kọ eware nọ e te via evaọ abọ urere ọrọ uye ulogbo na. (Evia. 19:11-21) Kọ onana u dhesẹ nọ Ovie na o ru ehaa orọo na taure o te ti fi ẹmo riẹ kuhọ avọ obokparọ? Ijo. A kere eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Eviavia na fihọ otọ lele epanọ e rọ via ha. Olezi avọ 45 u dhesẹ nọ Ovie na Jesu Kristi ọ tọlọ ọlọkọ riẹ dhehọ owa, jẹ “dhẹ avọ obọokparọ” nyae raha ewegrẹ riẹ taure o te ti ru ehaa orọo na.—Ol. 45:3, 4.

11. Oghẹrẹ vẹ Kristi o ti ro fi ẹmo riẹ kparobọ othotha?

¹¹ Fikiere, ma sae ta nọ eware na e te via othotha enẹ: Orọ ọsosuọ, a te raha Babilọn ologbo na, koyehọ egagọ erue akpọ-soso, ọnọ a se “ogberẹ ologbo na.” (Evia. 17:1, 5, 16, 17; 19:1, 2) Kẹsena Kristi ọ vẹ te rọ ẹkwoma Amagẹdọn, “ẹmo ologbo Ọghẹnẹ Erumeru na” raha eyero akpọ omuomu Setan nọ o kiọkọ. (Evia. 16:14-16; 19:19-21) Ukuhọ riẹ Jesu Kristi, Ovie nọ ọ rrọ Ọgbaẹmo na o ve ti fi Setan avọ idhivẹri riẹ họ ọgọdọ odidi je mi ai ẹgba, ọ vẹ te rọ enẹ fi ẹmo na te urere avọ obokparọ.—Evia. 20:1-3.

12, 13. (a) Oke vẹ Omogodẹ na o ti ro ru ehaa orọo riẹ? (b) Amono a te jọ obọ odhiwu ghọghọ fiki orọo Omogodẹ na?

¹² Ohwo kpobi nọ ọ rrọ utu ọmọtibobo na, koyehọ Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi ọ tẹ nwani whu evaọ etoke ọzino Kristi na, a vẹ kpare iẹe no uwhu ze kpohọ odhiwu. Evaọ etoke jọ nọ a tẹ raha Babilọn Ologbo na no, Jesu o ve ti koko utu ọmọtibobo na nọ i kiọkọ otọakpọ kpohọ odhiwu. (1 Tẹs. 4:16, 17) Fikiere taure ẹmo Amagẹdọn o te ti muhọ, yọ a rehọ ahwo utu ‘ọmọtibobo’ na nọ i kiọkọ otọakpọ kpobi kpohọ odhiwu no. Nọ a te fi ẹmo Amagẹdọn no, Omogodẹ na o ve ti ru ehaa orọo riẹ. Ehaa orọo na e te jọ oware evawere gaga. Obe Eviavia 19:9 o ta nọ, “oghale ute ahwo nọ a zizie ze eha orọwo Omogodẹ na.” O te ginẹ jọ oware evawere gaga kẹ ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) nọ e rrọ utu ọmọtibobo na. Yọ o te jọ oware oghọghọ ulogbo kẹ Ovie nọ ọ rrọ Ọva na nọ ọ te ruẹ ibe  isu riẹ nọ a ti lele iei ‘re, jẹ da eva emẹjẹ riẹ evaọ Uvie riẹ.’ (Luk 22:18, 28-30) Dede na, orọnikọ Ọva na avọ ọmọtibobo riẹ ọvo orọo Omogodẹ na o te wha oghọghọ se he.

¹³ Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, otu obọ odhiwu a ku unu gbe jẹ so inọ: “Jọ oma ghọghọ eva e were omai re ma kẹ e ejiro, keme oke orọwo omogodẹ na u te no, ọmọtẹ-ibobo riẹ ọ ruẹrẹ oma kpahe ino.” (Evia. 19:6, 7) Kọ ẹvẹ o te jọ kẹ idibo Jihova nọ e rrọ otọakpọ? Kọ a te ghọghọ re?

14. Wọhọ epanọ o rrọ Olezi avọ 45, amono họ ‘egbẹnyusu ọmọtibobo na nọ e riẹ ezae he’ na?

¹⁴ Se Olezi 45:12, 14b, 15. Zekaraya ọruẹaro na ọ ta nọ evaọ edẹ urere, ahwo erẹwho na a te nya usu kugbe ikpodhiwu na nọ i kiọkọ otọakpọ, enọ a se Izrẹl Ọghẹnẹ. O kere nọ: “Evaọ oke oyena imakpe i re ti no kẹvẹrẹ kẹvẹrẹ erẹwho kpobi tha te jẹ obọ họ iwu ahwo Iju, anọ, ‘Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.’” (Zek. 8:23) A jọ obe Olezi 45:12 se “imakpe” nana nọ i dikihẹ kẹ otu obuobu na “ahwo Taya” gbe “ahwo nọ a mai fe.” A be rọ ekẹ se ikpodhiwu na nọ e rrọ otọakpọ, koyehọ a be tha ai uke evaọ iruo Uvie na re ikpodhiwu na a ruẹsi fi obọ họ kẹ ai wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ. Anwọ ukpe 1935 ze, ima ahwo buobu a be rọwo nọ utu ikpodhiwu na a wuhrẹ ai je “ku [ai] rẹriẹ ruọ ẹrẹreokie.” (Dan. 12:3) Egbẹnyusu ikpodhiwu nana a riẹ ọzae he, koyehọ a si oma no egagọ erue no riẹriẹriẹ. Otu nana nọ a  se ‘egbẹnyusu ọmọtibobo na nọ e riẹ ezae he’ na a roma mudhe kẹ Ọghẹnẹ no jẹ be romakpotọ kẹ Ovie na nọ ọ rrọ Ọva na.

15. Ẹvẹ ‘egbẹnyusu ọmọtibobo na nọ e riẹ ezae he’ na a bi ro ruiruo kugbe utu ọmọtibobo na nọ e gbẹ rrọ otọakpọ?

¹⁵ Eva ‘egbẹnyusu ọmọtibobo na’ e be were utu ikpodhiwu na nọ i kiọkọ otọakpọ keme a be rọ ọwhọ “vuẹ ovuẹ usiuwoma uvie na” nya akpọ na soso duwu. (Mat. 24:14) Orọnikọ ‘Ẹzi na avọ Ọva na ọvo a be ta kẹ ahwo nọ a “Nyaze”’ he, rekọ ohwo nọ o yo uzizie na kpobi o bi zizie amọfa re inọ: “Nyaze.” (Evia. 22:17) Ẹhẹ, “igodẹ efa” na a yo uzizie ikpodhiwu na inọ a “Nyaze,” ae omarai a te kuomagbe ae bi zizie ahwo kpobi nọ a “Nyaze.”—Jọn 10:16.

16. Uvẹ-ọghọ vẹ Jihova ọ kẹ utu igodẹ efa na?

¹⁶ Ikpodhiwu nọ i kiọkọ otọakpọ na a you utu igodẹ efa na gaga, yọ eva e be were ae nọ Jihova nọ ọ rrọ Ọsẹ Ọva na ọ kẹ igodẹ efa na uvẹ nọ a re ro kuomagbe ae ghọghọ fiki ehaa orọo Omogodẹ na. Ebaibol ọ ta nọ “oghọghọ avọ evawere” a ti ro su ‘egbẹnyusu ọmọtibobo na nọ e riẹ ezae he’ na ze. Ẹhẹ, utu igodẹ efa na nọ e te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na a ti kuomagbe ikọ-odhiwu gbe ikpodhiwu na ghọghọ okenọ Omogodẹ na o ti ru ehaa orọo riẹ evaọ obọ odhiwu. Agbẹta nọ obe Eviavia o rọ ta nọ “otu obuobu” na a “dikihẹ aro akaba uvie jegbe aro Omogodẹ na.” A be gọ Jihova taso tuvo evaọ abọ ukoko riẹ nọ o rrọ otọakpọ.—Evia. 7:9, 15.

17, 18. Eghale vẹ orọo Omogodẹ na o te wha ze, kọ amono Jesu Kristi o ti zihe ruọ ọsẹ kẹ evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe riẹ?

¹⁷ Se Olezi 45:16. ‘Egbẹnyusu ọmọtibobo Kristi na nọ e riẹ ezae he’ na a ti je wo evawere nọ a te ruẹ eghale nọ orọo na o te wha ze evaọ akpọ ọkpokpọ na. Ovie na ọ vẹ te rẹriẹ ovao rri otọakpọ na jẹ kpare ‘esẹ-ide’ riẹ nọ i whu no zihe ziọ uzuazọ, enọ i ti je zihe ruọ “emọ” riẹ uwhremu na evaọ otọ esuo riẹ. (Jọn 5:25-29; Hib. 11:35) Ovie na ọ vẹ te jọ usu ahwo nana rehọ “emọ-ivie [mu] eva akpọ na kpobi.” Avro ọ riẹ hẹ, Jesu Kristi ọ te jọ usu ekpako ukoko nọ i kru ẹrọwọ rai te urere rehọ ahwo jọ mu re, nọ a te rẹrote iruẹru sa-sa evaọ akpọ ọkpokpọ na.—Aiz. 32:1.

¹⁸ Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe Kristi na, Jesu Kristi ọ te jọ ọsẹ kẹ amọfa buobu re. Ẹrọwọ nọ ahwo kpobi nọ a te jọ otọakpọ evaọ oke yena a fihọ idhe ẹtanigbo Jesu Kristi, o te whae ze nọ a ti ro wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 3:16) Enẹ Jesu ọ te rọ jọ “Ọsẹ Ebẹdẹ bẹdẹ” rai.—Aiz. 9:6, 7.

19, 20. Ẹvẹ eme nọ e rrọ Olezi avọ 45 na i ro kiekpahe Ileleikristi uzẹme kpobi nẹnẹ?

¹⁹ Se Olezi 45:1, 17. Evaọ uzẹme, eme nọ e rrọ Olezi avọ 45 i kiekpahe Oleleikristi kpobi. Oma o be were ikpodhiwu nọ i gbe kiọkọ otọakpọ gaga inọ kẹle na a ti kuomagbe inievo rai nọ e rrọ kugbe Ọva na no evaọ obọ odhiwu. Utu igodẹ efa na a be rọ unevaze romakpotọ kẹ Ovie rai nọ o wo oruaro na, yọ eva e be were ae inọ a wo uvẹ-ọghọ nọ a rọ rrọ usu kugbe ikpodhiwu nọ i kiọkọ otọakpọ. Nọ a te ru ehaa orọo na no, Jesu Kristi avọ ibe isu riẹ a te wha eghale buobu ziọ otọakpọ na.—Evia. 7:17; 21:1-4.

²⁰ Nọ ma bi rẹro eware “iwoma” nọ Mesaya Ovie na o ti ru kẹ omai na, kọ ma gbẹ rọ ọwhọ vuẹ amọfa kpahe Ovie na? Ajọ ma jọ usu ahwo nọ a te “kẹ Ovie na ajiri bẹdẹ bẹdẹ.”