1, 2. Fikieme Olezi avọ 45 o ro wuzou kẹ omai?

OVIE nọ o wo oruaro ọ dhẹ nyai fi ẹmo kugbe ewegrẹ riẹ fiki uzẹme gbe ẹrẹreokie. Nọ o fi ẹmo na zihe ze avọ obọkparọ no, ọ tẹ ruọ orọo kugbe ọmọtibobo jọ. A be kareghẹhọ ovie nana je jiri ei no ige te ige. Onana họ otofa eme nọ e rrọ obe Olezi avọ 45.

² Dede na, otofa eme Olezi avọ 45 na o kẹre vi iku ewewere jọ nọ e riẹ kuhọ. I kpomahọ uzuazọ mai nẹnẹ gbe evaọ obaro. Fikiere, joma romatotọ kiẹ eme olezi nana riwi.

3, 4. (a) “Iku iwoma” jọ vẹ i kpomahọ omai, kọ eme e rẹ sae wọ omai ru? (b) Oghẹrẹ vẹ ma be rọ suole kpahe ovie, kọ ẹvẹ ẹrọo mai ọ rọ wọhọ ugbe-ame okere-obe?

³ Se Olezi 45:1. Eme kpahe ovie jọ họ “iku iwoma” nọ ọso-ilezi na ọ ta nọ e vọ riẹ eva na. Ẹme Hibru nọ a fa “vọ avọ” na u dhesẹ epanọ “ọwhọ ọ rẹ jọ ohwo oma.” Ọwhọ otiọnana o ru eva were ọso-ilezi na gaga na, je ru ẹrọo riẹ wọhọ “ugbe-ame okere-obe nọ a ruẹrẹ kpahe.”

 ⁴ Kọ mai omamai? Usiuwoma kpahe Uvie Mesaya na yọ oware isiuru nọ u duobọte omai udu. Ukpe 1914 usiuwoma Uvie na o mae rọ jọ “iku iwoma.” Anwọ oke yena ze, iku na e gbẹ rrọ ẹme Ovie nọ a ti ro mu evaọ obaro ho, rekọ emamọ usi kpahe egọmeti nọ ọ rrọ obọ odhiwu enẹna. Onana họ “ovuẹ usiuwoma Uvie” nọ ma bi whowho na “re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi.” (Mat. 24:14) Kọ ọwhọ usi Uvie na ọ rrọ omai oma? Kọ ma be rehọ ajọwha ta usiuwoma Uvie na? Wọhọ ọso-ilezi na, ole mai họ usiuwoma nọ ma be ta kpahe Ovie mai, Jesu Kristi. Ma bi whowho iei kẹ akpọ-soso nọ ọye họ Ovie Uvie Mesaya nọ Ọghẹnẹ o ro mu evaọ obọ odhiwu. U te no ere no, ma bi zizie ivie gbe otu nọ a bi su kpobi nọ a romakpotọ kẹ esuo riẹ. (Ol. 2:1, 2, 4-12) Yọ ẹrọo mai ọ wọhọ “ugbe-ame okere-obe nọ a ruẹrẹ kpahe” keme ẹsikpobi ma be hai se Ebaibol na kẹ ahwo evaọ etoke usiuwoma ota.

5. (a) Eme ọ mai ru Jesu wo ‘erru’? (b) Oghẹrẹ vẹ eme “aruoriwo” i ro no unu Ovie na ze, kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele iei?

⁵ Se Olezi 45:2. Ebaibol na ọ ta ẹme tere he kpahe oghẹrẹ nọ Jesu ọ jọ evaọ ugboma. Rekọ ma riẹ nọ o ti wo ‘erru’ gaga keme ọ jọ ohwo ọgbagba. Rekọ ẹmeoyo riẹ kẹ Ọghẹnẹ gbe ẹrọwọ riẹ nọ o kru te urere họ oware nọ o mae kẹe erru. U te no ere no, Jesu ọ jẹ ta ẹme avọ “aruoriwo” nọ o je whowho ovuẹ Uvie na. (Luk 4:22; Jọn 7:46) Kọ ma be daoma rọ aro kele iei ta eme nọ i re duobọte ahwo udu nọ ma tẹ rrọ usiuwoma ota?—Kọl. 4:6.

6. Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ rọ ghale Jesu ‘bẹdẹ bẹdẹ’?

⁶ Fikinọ Jesu ọ roma kpobi kẹ egagọ Ọghẹnẹ, Jihova ọ ghale iruo odibọgba riẹ evaọ otọakpọ jẹ kẹe ọkwa ologbo okenọ ọ rehọ uzuazọ riẹ ta ahwo-akpọ no igbo jẹ kparoma kpohọ odhiwu no. Pọl ukọ na o kere nọ: “Nọ [Jesu] o hrẹ oma riẹ kpotọ ọ tẹ rọwo whu, whu uwhu [ure oja, NW]. Fikiere Ọghẹnẹ o je ru ei ro kpo-ehru gaga ọ jẹ kẹe odẹ nọ o ro vi edẹ kpobi, a nọ ighilawọ kpobi i re diguẹ kẹ odẹ Jesu, erọ eware nọ erọ obọ ehru, gbe eware nọ erọ akpọ, gbe enọ erọ otọ akpọ, jegbe nọ kunu kunu kpobi o rẹ rọwo nọ Jesu Kristi họ Ọnowo, rọ kẹ oruaro Ọghẹnẹ Ọsẹ na.” (Fil. 2:8-11) Jihova ọ ghale Jesu ‘bẹdẹ bẹdẹ’ ẹkwoma uzuazọ sebaewhuo nọ ọ kẹ riẹ nọ ọ kparoma ze no.—Rom 6:9.

7. Oghẹrẹ vẹ Ọghẹnẹ o ro wholo Jesu vi “erivẹ” riẹ kpobi?

⁷ Se Olezi 45:6, 7. Fikinọ Jesu o you ẹrẹreokie je mukpahe oware kpobi nọ o rẹ sae wha ekela se Ọsẹ riẹ, Jihova ọ rehọ e riẹ mu Ovie ọrọ Uvie Mesaya na. A rehọ “ewhri oghọghọ wholo” Jesu vi “erivẹ” riẹ,  koyehọ ivie Juda kpobi nọ i no uyẹ Devidi ze. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Orọ ọsosuọ, Jihova ọvo ọ rehọ obọ riẹ wholo Jesu. U te no ere no, Jihova ọ rehọ e riẹ mu Ovie gbe Ozerẹ Okpehru. (Ol. 2:2; Hib. 5:5, 6) Ofariẹ, ẹzi ọfuafo a ro wholo Jesu orọnikọ ewhri hi, yọ obọ odhiwu Uvie riẹ o rrọ.

8. Obọ ono udu-esuo Jesu u no ze, kọ ẹvẹ ma sai ro wo imuẹro inọ ẹrẹreokie ọ te da esuo riẹ fia?

⁸ Jihova ọ jọ obọ odhiwu rehọ Ọmọ riẹ mu Ovie Uvie Mesaya na evaọ ukpe 1914. O rẹ sai mu omai ẹro nọ ẹrẹreokie ọ te da esuo riẹ fia keme ‘ọkpọ uvie riẹ yọ ọkpọ udhedhẹ.’ Obọ Ọghẹnẹ uvie riẹ u no ze, yọ esuo riẹ “ọ rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.” Kọ eva e gbẹ be were owhẹ nọ whọ be gọ Jihova evaọ otọ esuo Ovie ologbo otiọye nọ o ro mu na?

9, 10. (a) Oke vẹ Jesu ọ rọ tọlọ ọlọkọ riẹ fihọ owa, kọ ẹvẹ ọ rọ rehọ iẹe ru iruo oke yena? (b) Eme ọfa ọ te rehọ ọlọkọ na ru?

⁹ Se Olezi 45:3. Jihova ọ ta kẹ Ovie riẹ nọ o ro mu inọ ọ ‘tọlọ ọlọkọ riẹ fihọ owa,’ ọ tẹ rehọ ere kẹe udu nọ o re ro fi ẹmo kugbe otu nọ ọ be wọso udu-esuo Ọghẹnẹ re ọ ruẹsi kpe ai no. (Ol. 110:2) Fikinọ Jesu yọ Ovie nọ omọfa ọ rẹ sai fi kparobọ evaọ ẹmo ho, a se rie “olori ọvo na.” Ọ tọlọ ọlọkọ riẹ fihọ owa evaọ ukpe 1914 nyae họre Setan avọ ikọ imuomu riẹ, kẹsena o te fi ae kparobọ je le ai no odhiwu ze otọakpọ.—Evia. 12:7-9.

¹⁰ Oyena o jọ emuhọ gheghe ọrọ ẹmo nọ Ovie na o bi fi. Yọ ukuhọ riẹ, o ti “kpe avọ obọ-okparọ.” (Evia. 6:2) Jesu ọ te raha otu nọ ọ rrọ abọ Setan kpobi evaọ otọakpọ, kẹsena o ve mi Setan avọ idhivẹri na ogaga. Egagọ erue akpọ-soso nọ a se Babilọn Ologbo na ọ te kake raha. Orọ ẹjiroro Jihova nọ ọ te rọ isu akpọ na raha “ogberẹ” omuomu nana. (Evia. 17:16, 17) Kẹsena Ovie nana nọ ọ rrọ Ọgbaẹmo na ọ vẹ te raha isuẹsu akpọ omuomu Setan nana. Kristi nọ a dhesẹ nọ o wuzou ọgọdọ odidi na o ve ti gbolo Setan avọ idhivẹri riẹ fihọ ọgọdọ na. (Evia. 9:1, 11; 20:1-3) Joma ruẹ ẹme nọ Olezi avọ 45 ọ ta kpahe eware nana.

11. Ẹvẹ Kristi o bi ro fi ẹmo “fiki uzẹme” na?

¹¹ Se Olezi 45:4. Orọnikọ Ovie na o bi fi ẹmo nọ o ti ro mu ahwo jọ kpohọ igbo re ọ rehọ ekwotọ rai hi. Ẹjiroro nọ o bi ro fi ẹmo ẹrẹreokie nana o vi oyena kpekufiẹ. O bi fi ẹmo nana avọ omaurokpotọ fiki uzẹme gbe ẹrẹreokie. Jihova họ ọnọ o wo udu-esuo ehrugbakpọ na, onana yọ uzẹme nọ o mae gwọlọ nọ ohwo kpobi o re dikihẹ kẹ. Setan ọ wọso Jihova jẹ rọ ere ta nọ Jihova o wo udu-esuo ehrugbakpọ họ. Anwọ oke yena ze, idhivẹri gbe ahwo-akpọ a be rọwo uzẹme na ha inọ Jihova o wo udu-esuo ehrugbakpọ. Oke u te no nọ Ovie nọ Jihova o ro mu na ọ rẹ rọ jẹ ahwo kpobi riẹ uzẹme na inọ Jihova ọvo o wo udu-esuo ehrugbakpọ na.

12. Oghẹrẹ vẹ Ovie na o bi ro fi ẹmo avọ omaurokpotọ?

¹² Ofariẹ, Ovie na o bi fi ẹmo na avọ omaurokpotọ. Jesu Kristi, Ọmọ ọvo Ọghẹnẹ na, o fi oriruo omaurokpotọ họ otọ, keme ọ be romakpotọ kẹ udu-esuo Ọsẹ riẹ. (Aiz. 50:4, 5;  Jọn 5:19) O gwọlọ nọ ahwo kpobi nọ a rrọ otọ esuo Jesu a rẹ rọ aro kele iei romakpotọ kẹ udu-esuo Ọsẹ riẹ evaọ eware kpobi. Ahwo nọ a ru ere ọvo a te rria akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na.—Zek. 14:16, 17.

13. Oghẹrẹ vẹ ẹmo Kristi na ọ rọ rrọ ẹmo ẹrẹreokie?

¹³ Ẹmo Kristi na ọ tẹ jẹ rrọ ẹmo ẹrẹreokie. “Ẹrẹreokie Ọghẹnẹ” Ovie na o bi fi ẹmo riẹ na, koyehọ epanọ a re ro ru lele oware nọ Jihova ọ ta nọ uwoma jẹ whaha onọ ọ ta nọ uyoma. (Rom 3:21; Izie. 32:4) Aizaya ọ ruẹaro kpahe Ovie na Jesu Kristi nọ: “Ovie o reti suẹ avọ ẹrẹreokie.” (Aiz. 32:1) Esuo Jesu ọ te rehọ “ihru ekpokpọ avọ akpọ ọkpokpọ” ze “enọ ẹrẹreokie ọ be ria.” (2 Pita 3:13) O gwọlọ nọ ohwo kpobi nọ ọ te rria akpọ ọkpokpọ yena o re ru oreva Ọghẹnẹ.—Aiz. 11:1-5.

14. Oghẹrẹ vẹ Kristi ọ te rọ rehọ obọze riẹ ru “eware nọ i re muozọ”? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

¹⁴ Ovie na ọ be dhẹ na yọ o dhe ọlọkọ họ owa. (Ol. 45:3) Rekọ oke u te nọ ọ rọ rehọ obọze riẹ yolo iei lahwe re ọ rehọ iẹe ru iruo. Ọso-ilezi na ọ ta nọ: ‘Obọze ra u ti ru eware nọ i re muozọ.’ (Ol. 45:4) Evaọ etoke Amagẹdọn, Jesu o ti ru ewegrẹ riẹ “eware nọ i re muozọ.” Dede na, ma riẹ ugogo oware nọ ọ te rọ raha akpọ Setan he. Rekọ onana u ti ru ozọ mu ahwo-akpọ kpobi nọ a rọwo romakpotọ kẹ esuo Ovie na ha. (Se Olezi 2:11, 12.) Nọ Jesu ọ jẹ ta kpahe eware nọ e te via evaọ edẹ urere na, ọ ta nọ “ahwo a re ti kie ewawa fiki ozọ gbe fiki ẹruore eware nọ e bete tha akpọ na; keme egaga ihru i re ti nuhẹ.” Ọ ta re nọ: “Kẹsena a [vẹ te] ruẹ Ọmọ ohwo nọ ọ te tha evaọ ẹgho avọ ogaga gbe oruaro ulogbo.”—Luk 21:26, 27.

15, 16. Amono a te jọ usu “ogbotu-ẹmo” nọ a ti kuomagbe Kristi fi ẹmo na?

¹⁵ Nọ obe Eviavia u je whowho nọ Ovie na ọ be tha avọ “ogaga gbe oruaro ulogbo,” o ta nọ: “Mẹ tẹ jẹ ruẹ odhiwu nọ o riefihọ, mẹ tẹ ruẹ esi ọfuafo jọ, ọnọ ọ keria e na, a re se i Ọwata gbe Uzẹme, keme ẹrẹreokie o re ghine ro guẹdhọ je fiẹmo. Ogbotu-ẹmo nọ e dhẹ enyenya efuafo nọ e jọ obọ odhiwu i te lele iei, yọ a gọ ẹgọ iwu elọlọhọ nọ e rọ fuafo nwranwranwra. Ọgbọdọ ọdada ologbo jọ o te hiolo nọ unu riẹ ze re ọ rehiẹ e kpe erẹwho na, ọ vẹ te rehọ ọkpọ utehru su ai; o te mi udi ofu ọgaga Ọghẹnẹ Erumeru.”—Evia. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Amono họ “ogbotu-ẹmo” obọ odhiwu nọ a ti lele Kristi kpohọ ẹmo na? Okenọ Jesu o le Setan avọ idhivẹri riẹ no obọ odhiwu ze, “ikọ-odhiwu riẹ” a jọ kugbei. (Evia. 12:7-9) Fikiere ma sae ta nọ ikọ-odhiwu na a ti kuomagbe Jesu evaọ etoke ẹmo Amagẹdọn. Kọ amọfa a ti kuomagbe ae? Jesu ọ ya eyaa kẹ inievo riẹ nọ a rọ ẹzi wholo na nọ: “Ọnọ ọ kpare obọ je ru iruo mẹ te urere, mẹ rẹ te kẹ e udu nọ o re ro su erẹwho akpọ na kpobi, ọkpọ utehru o re ti ro su ai epanọ a re kpe ithẹ ehehẹhẹ, wọhọ epanọ me mi ogaga no obọ Ọsẹ mẹ ze.” (Evia. 2:26, 27) Onana u dhesẹ nọ inievo Jesu nọ a  rọ ẹzi wholo nọ i kpobọ odhiwu no a te jọ usu ogbotu-ẹmo obọ odhiwu na re. Ibe isu riẹ nana a te jọ kugbei okenọ ọ te rehọ ọkpọ uteru su erẹwho na jẹ rọ ere ru “eware nọ i re muozọ” na.

17. Eme anyenya ọfuafo nọ Kristi ọ be dhẹ na o dikihẹ kẹ? (b) Eme ọlọkọ gbe uzei na i dikihẹ kẹ?

¹⁷ Se Olezi 45:5. Ovie na ọ keria ehru esi hayo anyenya ọfuafo, onọ u dhesẹ nọ evaọ aro Jihova ẹmo na yọ ẹmo okiẹrẹe. (Evia. 6:2; 19:11) U te no ọlọkọ no, o wo uzei re. Ebaibol na ọ ta nọ: “Nọ me ri, mẹ tẹ ruẹ esi ọfuafo yọ, ọnọ ọ be dhẹ e na o kru uzei họ obọ; a tẹ rehọ etu-uvie kẹe nọ ọ be dhẹ vrẹ yọ o kpe avọ obọ-okparọ.” Ọlọkọ gbe uzei na i dikihẹ kẹ oware nọ Kristi ọ te rọ raha ewegrẹ riẹ.

18. Oghẹrẹ vẹ “ese” Kristi e te rọ jọ “dada”?

¹⁸ Ọso-ilezi na o dhesẹ nọ ‘ese Ovie na e rẹ dada yọ i bi duwu eva ewegrẹ riẹ’ je bi ru ‘ahwo na kpobi kie fihọ otọ awọ riẹ.’ Ikpakpe nana o te nya akpọ na soso duwu. Jerimaya ọ ruẹaro nọ: “Enọ ỌNOWO na o kpe eva ẹdẹ ọyena a rẹte vaha ae no oka du oka akpọ na.” (Jeri. 25:33) A jọ obe Eviavia ruẹaro kpahe onana re inọ: “Mẹ tẹ jẹ ruẹ ukọ-odhiwu jọ nọ o dikihẹ udevie uvo, ọ tẹ rehọ uru owhawha bose evrae kpobi nọ e be ra eva udevie obọ ehru, nnọ, ‘Wha kokohọ re wha bize eha Ọghẹnẹ oride na, re wha te re uwo-oma ivie na, te uwo-oma ọ iletuẹmo na, gbe orọ egba na, te orọ enyenya na te uwo-oma ahwo kpobi, te erigbo te emuyẹ, te erọ ekakao te ilogbo.’”—Evia. 19:17, 18.

19. Ẹvẹ Kristi o ti ro ku ẹmo na họ “avọ obọokparọ”?

¹⁹ Nọ Kristi ọ tẹ raha akpọ omuomu nana no, ọ vẹ te “dhẹ avọ obọokparọ” gbe “idudu.” (Ol. 45:4) Ukuhọ riẹ, o ve ti gbolo Ẹdhọ avọ idhivẹri riẹ fihọ ọgọdọ odidi re a jọ etẹe bẹsenọ Esuo Odu Ikpe na o ti re. (Evia. 20:2, 3) Nọ a te mi Ẹdhọ avọ idhivẹri riẹ ogaga no, a gbẹ te sai su ahwo-akpọ thọ họ, kẹsena ahwo-akpọ kpobi a vẹ te romakpotọ kẹ Jesu, Ovie rai nọ o wo obokparọ gbe oruaro na. Rekọ taure a tẹ te rọ ẹmẹrera zihe akpọ na soso ruọ aparadase, ahwo-akpọ a ti wo ẹjiroro ọfa nọ a ti ro lele Ovie rai gbe ibe isu riẹ ghọghọ. Ma te ta kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.