Onọ nana u wuzou gaga, maero rọkẹ ohwo nọ aye hayo ọzae riẹ o whu no. Ahwo otiọnana a rẹ sai rẹro okenọ te ai te erivẹ-orọo rai nọ a te kpare ze a te wariẹ ruọ orọo evaọ akpọ ọkpokpọ na. Ọzae jọ nọ aye riẹ o whu no ọ ta nọ: “Orọnikọ o jọ ẹgwọlọ mai nọ orọo mai u re kuhọ họ, ma gwọlọ nọ ma rẹ gọ Jihova kugbe bẹdẹ bẹdẹ. Yọ ere o gbẹ rrọ omẹ iroro rite enẹna.” Kọ ẹjiroro jọ ọ riẹ nọ ma sai ro rẹro nọ otu nọ a te kpare ze na a te wariẹ ruọ orọo? Uzẹme riẹ họ, ma sae ta gbiae he.

Anwọ ikpe buobu ze na, ma be hae jọ ebe mai ta nọ, o wọhọ nọ ẹme Jesu kpahe ẹkparomatha gbe orọo nọ a te wariẹ ro na u kiekpahe enọ a te kpare ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ na, gbe nọ otu nọ a te kpare ze akpọ ọkpokpọ na a te ruọ orọo ho. * (Mat. 22:29, 30; Mak 12:24, 25; Luk 20:34-36) Ma sae nwane tehe utu mu ẹme na ha, ghele na, kọ o sae jọnọ eme Jesu na i kiekpahe ahwo nọ a te kpare kpohọ odhiwu? Joma wariẹ kiẹ ẹme Jesu na riwi.

Roro kpahe oghẹrẹ nọ ẹmeọta na ọ jọ. (Se Luk 20:27-33.) Ahwo Sadusi nọ a rọwo ẹkparomatha ha na a nọ Jesu onọ kpahe ẹkparomatha gbe orọo oniọvo ọzae re a rọ ere dawo Jesu. * Jesu ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Emọ akpọ nana e rẹ [rọwo], a vẹ jẹ rọ kẹ rọwo; rekọ enọ, a roro nọ i te e rọ akpọ ọyena gbe ẹkparomatha iwhowhu a rẹ rọwo ho, a rẹ rọ kẹ rọwo gbehe. Keme a gbẹ sai whuẹ ofa ha, keme ae avọ ikọ-odhiwu ẹrẹrẹe, a tẹ jẹ rọ emọ Ọghẹnẹ epanọ a rọ emọ ẹkparomatha na.”—Luk 20:34-36.

Fikieme ma rọ jọ ebe mai ta nọ o sae jọnọ ahwo nọ a te kpare ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ Jesu ọ jẹ ta kpahe? Ẹjiroro ivẹ jọ e wha riẹ ze. Orọ ọsosuọ, o wọhọ nọ ahwo Sadusi na a jẹ ta kpahe ẹkparomatha uzuazọ evaọ otọakpọ, yọ o wọhọ nọ oware nọ a wo họ iroro na Jesu ọ kuyo riẹ. Orọ avivẹ, okenọ Jesu o je ku ẹme na họ, ọ fodẹ Abraham, Aiziki, gbe Jekọp, enọ e rrọ usu ahwo nọ a te kpare ziọ uzuazọ otọakpọ.—Luk 20:37, 38.

Ghele na, o wọhọ nọ ahwo nọ a te kpare kpohọ odhiwu Jesu ọ jẹ ta kpahe. Fikieme ma rọ ta ere? Joma ta kpahe ugogo eme ivẹ jọ.

“Enọ, a roro nọ i te e rọ . . . ẹkparomatha iwhowhu.” Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ i kru ẹrọwọ rai te urere, a ‘kele i rai dhe ahwo nọ a te kẹ Uvie Ọghẹnẹ.’ (2 Tẹs. 1:5, 11) A rọ idhe ẹtanigbo na ru ai fo kẹ uzuazọ no, fikiere a re whu wọhọ erahaizi hi. (Rom 5:1, 18; 8:1) A se ahwo nana otu nọ o ‘wo oghale jẹ rọ ọrẹri,’ yọ a te ahwo nọ a rẹ kpare kpohọ odhiwu. (Evia. 20:5, 6) Wo ohẹriẹ, “enọ ikiete he” e te jọ usu ahwo nọ a te kpare ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ. (Iruẹru 24:15)  Kọ a sae ta nọ ahwo nana a “te e rọ” ẹkparomatha?

“A gbẹ sai whuẹ ofa ha.” Orọnikọ “a ti gbe whuẹ hẹ” Jesu ọ ta ha. Ukpoye ọ ta nọ: ‘A gbẹ sai whuẹ ofa ha.’ Efafa Ebaibol efa e fa oria ikere nana nọ, “a gbẹ rrọ otọ uwhu hu” gbe “uwhu u gbe wo ẹgba evaọ akotọ rai hi.” Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kru ẹrọwọ rai te urere je whu, a rẹ kpare ae kpohọ odhiwu avọ uzuazọ sebaewhuo. (1 Kọr. 15:53, 54) Uwhu o gbẹ sai kpe ahwo nọ a kpare kpohọ odhiwu hu. *

Kọ eme ma be daoma ta anwẹsiẹ na? O sae jọnọ ẹme nọ Jesu ọ ta kpahe orọo gbe ẹkparomatha na o kiekpahe ahwo nọ a te kpare kpobọ odhiwu. O tẹ rrọ ere, kiyọ ẹme riẹ ọ rẹ sai ru omai riẹ eware jọ kpahe ahwo nọ a te kpare kpohọ odhiwu: A rẹ rọo ho, a sai whu hu, yọ a re wo oma ẹzi wọhọ ikọ-odhiwu. Rekọ enọ efa e romavia.

Orọ ọsosuọ, fikieme Jesu ọ rẹ rọ ta ẹme kpahe otu nọ a te kpare kpobọ odhiwu kpakiyọ o wọhọ nọ ẹkparomatha ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ ahwo Sadusi na a nọ riẹ kpahe? Orọnikọ oware nọ otu nọ ọ jẹ wọso Jesu a wo họ iroro ọ jẹ hae rọ kẹ ai uyo ho. Wọhọ oriruo, okenọ ahwo Ju a jẹ gwọlọ nọ o dhesẹ oka jọ kẹ ae, ọ ta kẹ ai nọ: “Wha raha uwou egagọ-ode ọnana, edẹ esa e gba e, mẹ rẹ kpare iẹe.” Jesu ọ riẹ nọ etẹmpol Jerusalẹm na ahwo na a je roro nọ ọ be ta kpahe, ‘rekọ ọ jẹ ta ẹme kpahe etẹmpol ugboma riẹ.’ (Jọn 2:18-21) Ẹsejọhọ Jesu ọ ruẹ nọ u du gwọlọ nọ ọ rẹ kuyo onọ nọ ahwo Sadusi a be rọ dawo iẹe na ha, enọ e tubẹ rọwo ẹkparomatha hayo ikọ-odhiwu hu. (Itẹ 23:9; Mat. 7:6; Iruẹru 23:8) Ukpoye, o sae jọnọ ọ gwọlọ ta kpahe eware nọ i kpomahọ otu nọ a te kpare kpobọ odhiwu re u fiobọhọ kẹ ikọ riẹ nọ a ti wo ẹkparomatha yena.

Orọ avivẹ, okenọ Jesu o je ku ẹme na họ, fikieme ọ rọ fodẹ Abraham, Aiziki, gbe Jekọp, enọ a te kpare ziọ otọakpọ? (Se Matiu 22:31, 32.) Muẹrohọ nọ taure Jesu ọ tẹ te fodẹ esẹ-anwae yena, ọ fodẹ “ẹme ẹkparomatha iwhuowhu na.” O sae jọnọ ọ ta ẹme yena ro dhesẹ nọ ẹme ọfa ọ ro no na. Yọ okenọ ọ jẹ ta ẹme no ikere Mosis nọ ahwo Sadusi na a rọwo ze, Jesu ọ wariẹ ẹme nọ Jihova ọ ta kẹ Mosis evaọ oria nọ ẹwọ ọ jẹ jọ to na ro dhesẹ nọ o rrọ ẹjiroro Jihova re ọ kpare ahwo nọ a whu no ziọ otọakpọ na.—Ọny. 3:1-6.

Orọ avesa, otẹrọnọ ẹme Jesu kpahe ẹkparomatha gbe orọo na u kiekpahe otu nọ a te kpare kpobọ odhiwu, kọ onana u dhesẹ nọ enọ a te kpare ziọ otọakpọ na a te ruọ orọo? Ebaibol na ọ kẹ uyo onọ yena gbiae he. Otẹrọnọ otu nọ a te kpare kpobọ odhiwu Jesu ọ jẹ ta kpahe, kiyọ ẹme riẹ na o wobọ ovo kpahe enọ a te kpare ziọ otọakpọ na ha, sọ a te rọo hayo a te rọo ho.

Rekọ ma rẹ kareghẹhọ nọ Ebaibol ọ ta nọ uwhu o rẹ fa orọo. Fikiere, ohwo nọ ọrivẹ-orọo riẹ o whu no ọ rẹ sae wariẹ ruọ orọo kugbe omọfa ababọ udu nọ u re brukpei. Onana yọ ẹme obọ ohwo, yọ u fo nọ ohwo ọvo ọ fo ohwo otiọye na ha nọ ọ tẹ gwọlọ wariẹ rọo.—Rom 7:2, 3; 1 Kọr. 7:39.

Uzẹme riẹ họ, ma sai wo enọ buobu kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ o te jọ evaọ akpọ ọkpokpọ na. Viukpenọ ma rẹ rọ eriariẹ obọmai kẹ iyo enọ yena, u ti woma gaga re ma hẹrẹ jẹ ruẹ epanọ o te jọ. Dede na, ma wo imuẹro inọ ahwo nọ a te jọ akpọ ọkpokpọ na kpobi a te wereva keme Jihova o ti ru ẹgwọlọ rai kpobi kẹ ae gbagba.—Ol. 145:16.