Kọ Whọ te “Ruabọhọ Erou”?
“Fikiere, wha ruabọhọ erou, keme wha riẹ ẹdẹ na hayo auwa na ha.”—MAT. 25:13.
1, 2. (a) Eme Jesu ọ ta kpahe edẹ urere na? (b) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?
DAE rehọ iẹe nọ whọ keria ehru Ugbehru Olivi nọ o rẹriẹ ovao ku Jerusalẹm, okenọ Jesu ọ jẹ ta kpahe eruẹaruẹ obọdẹ jọ nọ i ti rugba evaọ obaro. Pita, Andru, Jemis gbe Jọn a tọ ovao vi Jesu be gaviezọ nọ ọ be vuẹ ae eware nọ i ti rugba evaọ obaro na. Ọ vuẹ rae eware buobu kpahe edẹ urere akpọ omuomu nana, nọ ọ te rọ jọ Ovie Uvie Ọghẹnẹ. Ọ vuẹ rae nọ oke yena, ọ te rọ ẹkwoma “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” rehọ emu iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko idibo riẹ nọ e rrọ otọakpọ.—Mat. 24:45-47.
2 Kẹsena evaọ eruẹaruẹ evona, Jesu ọ tẹ kẹ ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ ikpe na. (Se Matiu 25:1-13.) Joma ta kpahe enọ nana: (1) Eme họ ugogo uwuhrẹ ọtadhesẹ na? (2) Ẹvẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ro fi uwuhrẹ ọtadhesẹ Jesu ọrọ emetẹ-kọkọ ikpe na hiruo no, kọ eme o no rie ze? (3) Ẹvẹ mai omomọvo ma sai ro wo erere no ọtadhesẹ Jesu nana ze nẹnẹ?
EME HỌ UWUHRẸ ỌTADHESẸ NA?
3. Oghẹrẹ vẹ a jẹ hae jọ ebe mai fotọ ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ ikpe na, kọ eme onaa uwuhrẹ utiona o rẹ sai su kpohọ?
3 Ma jọ uzoẹme nọ o vrẹ na ruẹ nọ anwọ ikpe jọ ze na, oghẹrẹ nọ ọrigbo nọ a re fievahọ na ọ be rọ fotọ Ikereakere na o gbẹ rrọ onọ a rẹ jọ fodẹ oware jọ no a vẹ ta oware ofa nọ o riobọ kpohọ họ. Enẹna, a be mae tẹrovi oware nọ ma wuhrẹ no oria ikere ze gbe epanọ ma sai ro fi ei hiruo. Evaọ oke nọ u kpemu, ebe mai e jẹ hae fodẹ oware nọ ikpẹ na, ewhri na, ilolo na, gbe eware efa nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ emetẹ-kọkọ ikpe na i dikihẹ kẹ tọkọ toni. Dede na, kọ o sae jọnọ oghẹrẹ onaa uwuhrẹ utionana u ru nọ ma gbẹ jẹ rọ tẹrovi oware nọ u fo nọ ma re wuhrẹ no ọtadhesẹ na ze he? Wọhọ epanọ ma be te ruẹ na, uyo onọ nana u wuzou gaga.
4. Evaọ ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ na, ẹvẹ ma sae rọ riẹ (a) ọva na? (b) emetẹ-kọkọ na?
4 Joma ruẹ ugogo oware nọ Jesu ọ be rọ ọtadhesẹ nana wuhrẹ. Orọ ọsosuọ, roro kpahe ahwo nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ na. Ono họ ọva na evaọ ọtadhesẹ na? Avro ọ riẹ hẹ, Jesu omariẹ họ ọva na. Ọ tubẹ jọ oke ofa jọ se omariẹ ọva. (Luk 5:34, 35) Kọ ẹvẹ kpahe emetẹ-kọkọ na? Evaọ ọtadhesẹ na Jesu ọ ta nọ emetẹ-kọkọ na a wo owha-iruo nọ a rẹ rọ rehọ ikpẹ rai tu jẹ ruẹrẹ oma kpahe evaọ okenọ ọva na ọ te rọ ze. Jesu ọ vuẹ “uthuru okakao” na, koyehọ ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo na ọkpọ oware ovona inọ: “Wha ku iwu rai họ jẹ ruẹrẹ oma kpahe, jọ ikpẹ rai e hai lo, wha jọ wọhọ erigbo nọ e be hẹrẹ olori rai nọ o kpohọ ehaa orọo.” (Luk 12:32, 35, 36) Ofariẹ, ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ ikọ na, Pọl gbe Jọn kere kpahe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na inọ a wọhọ emetẹ-kọkọ. (2 Kọr. 11:2; Evia. 14:4) Fikiere, o rrọ vevẹ inọ Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ nana nọ ọ rrọ obe Matiu 25:1-13 na re o jọ ohrẹ gbe unuovẹvẹ rọkẹ ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo na.
5. Eme Jesu ọ ta nọ u fiobọhọ kẹ omai riẹ okenọ ọtadhesẹ riẹ na o kiekpahe?
5 Ofariẹ, oke vẹ uwuhrẹ ọtadhesẹ Jesu na o kiekpahe? Ẹme nọ Jesu ọ ta evaọ obọ ekuhọ ọtadhesẹ na u fiobọhọ kẹ omai riẹ etoke na. Ọ ta nọ: “ọva na ọ tẹ nyaze.” (Mat. 25:10) Wọhọ epanọ ma ta evaọ Uwou-Eroro ọ Ahrẹ 15, 2013, isia eree Jesu ọ jọ eruẹaruẹ riẹ nọ e rrọ Matiu uzou avọ 24 gbe 25 na ta ẹme kpahe okenọ ọ te rọ “tha” hayo ze; yọ ẹme Griki nọ u wo otofa ovona ọ rọ ta ẹme na evaọ eria nana kpobi. Ẹsikpobi nọ Jesu ọ fodẹ ẹme nana, ọ jẹ ta kpahe okenọ ọ te rọ nyaze ti guẹdhọ ahwo-akpọ evaọ etoke uye ulogbo na, jẹ raha akpọ omuomu nana. O rrọ vevẹ nọ ọtadhesẹ nana o kiekpahe edẹ urere na, rekọ ọva na ọ te nyaze evaọ etoke uye ulogbo na.
6. Ma te roro kpahe eme nọ Jesu ọ ta taure ọ tẹ te kẹ ọtadhesẹ nana, eme họ ugogo uwuhrẹ ọtadhesẹ na?
6 Eme họ ugogo uwuhrẹ ọtadhesẹ nana? Kareghẹhọ eme nọ Jesu ọ ta no taure ọ tẹ te kẹ ọtadhesẹ na. Ọ nwane ta kpahe “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” no ọ rọ kẹ ọtadhesẹ nana. Ọrigbo yena ọ te jọ utu okakao orọ ezae nọ a rọ ẹzi wholo nọ e te kobaro evaọ udevie ilele Jesu erọ oke urere na. Jesu ọ ta kẹ ezae nana nọ o gwọlọ nọ a rẹ jọ idibo nọ a re fievahọ. Kẹsena, ọ tẹ kẹ ọtadhesẹ nana rọ tuduhọ ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo kpobi awọ evaọ edẹ urere na inọ jọ a “ruabọhọ erou,” re a siọ osohwa oghaghae rai na ba ekufiẹ. (Mat. 25:13) Obọnana joma wariẹ kiẹ ọtadhesẹ na rri re ma ruẹ oghẹrẹ nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ro fi uwuhrẹ riẹ hiruo no.
ẸVẸ ILELEIKRISTI NỌ A RỌ ẸZI WHOLO NA A RO FI UWUHRẸ ỌTADHESẸ NA HIRUO NO?
7, 8. (a) Iruemu ivẹ vẹ i fiobọhọ kẹ emetẹ-kọkọ iwareghẹ na nọ ọva na ọ sai ro di ai họ? (b) Ẹvẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ro dhesẹ nọ a ruẹrẹ oma kpahe?
7 Ọtadhesẹ Jesu na u dhesẹ nọ, wo ohẹriẹ no emetẹ-kọkọ igheghẹ na, ọva na o di emetẹ-kọkọ iwareghẹ na họ. Fikieme ọ sai ro di ai họ? Fiki iruemu ivẹ nana: Omaruẹrẹkpahe gbe aro-ọjajavi. O gwọlọ nọ emetẹ-kọkọ nọ a vuẹ nọ a hẹrẹ ọva na evaọ aso na a re ru epanọ ikpẹ rai i re ro lo evaọ etoke nọ a be rọ hẹrẹ na soso, a vẹ jẹ jaja aro vi bẹsenọ ọva na ọ rẹ nyaze. Wo ohẹriẹ no emetẹ-kọkọ igheghẹ na, emetẹ-kọkọ isoi a ruẹrẹ oma kpahe, a wha ewhri lele oma evaọ ilolo kugbe ewhri nọ ọ jọ ikpẹ rai. Kọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ruẹrẹ oma kpahe enẹ re?
8 Ee. Anwẹnọ edẹ urere na i ro muhọ, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ruẹrẹ oma kpahe wọhọ emetẹ-kọkọ iwareghẹ na. A gba riẹ mu nọ a re ru iruo nọ a kẹ rai kpobi te urere. No emuhọ ze, a riẹ nọ re a sai ru iruo na o te gwọlọ nọ a re siobọno jẹ kpairoro vrẹ efe akpọ Setan nọ ahwo a bi le nẹnẹ. A rọ oma kpobi kẹ Jihova gbe egagọ riẹ, yọ orọnikọ a bi ru onana fiki epanọ a riẹ nọ urere na o kẹle gaga no ho, rekọ fiki uvi uyoyou nọ a wo kẹ Jihova avọ Ọmọ riẹ gbe usu rai nọ a dadamu. A kru ẹgbakiete rai, a be kuvẹ vievie he re ẹzi akpọ omuomu nana ọ daruọ ae oma, onọ o kẹre te urusio ilale efe, ọfariẹ-ogbe, gbe uzuazọ oriobọ. Enẹ a rọ ruẹrẹ oma kpahe bi lo noke toke wọhọ ikpẹ, yọ ohẹrẹ o be bẹ ai hi nọ a be hẹrẹ Ọva na.—Fil. 2:15.
9. (a) Ẹvẹ Jesu ọ rọ kẹ unuovẹvẹ kpahe owezẹ nọ o rẹ sai su ohwo? (b) Eme Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ru no kpahe ubo na: “Ọva na ọ be tha”? (Rri oruvẹ obotọ na re.)
9 Uruemu avivẹ nọ u fiobọhọ kẹ emetẹ-kọkọ iwareghẹ na họ, aro-ọjajavi. Kọ o lọhọ re Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo o kie ruọ owezẹ nọ a be hẹrẹ Ọva na? Ee. Muẹrohọ nọ Jesu ọ ta kpahe emetẹ-kọkọ ikpe na nọ, “owezẹ u te mu ai họ esu a tẹ wezẹ no” evaọ etoke nọ o rọ wọhọ nọ ọva na o bi lehie hrọ. Jesu ọ riẹ nọ makọ ohwo nọ o wo ajọwha nọ ọ gwọlọ jaja aro vi dede ọ rẹ sai kie ruọ owezẹ fiki elọhoma ugboma na. Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kru ẹrọwọ rai a fi unuovẹvẹ na hiruo no, a be daoma kpobi ruẹ nọ a jaja aro vi jẹ ruabọhọ erou. Evaọ ọtadhesẹ na, emetẹ-kọkọ na kpobi a ru oware nọ u dhesẹ nọ a yo ubo na, inọ: “Ọva na ọ be tha!” Rekọ enọ e jaja aro vi na ọvo e ruabọhọ erou rite urere. (Mat. 25:5, 6; 26:41) Kọ ẹvẹ kpahe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i wo ẹrọwọ nẹnẹ? Anwọ edẹ urere nana kpobi na, a bi ru eware nọ u dhesẹ nọ u mu rai ẹro ziezi inọ ọva na ọ te romavia kẹle, o wọhọ ẹsenọ a bi yo ubo na inọ, “ọva na ọ be tha.” A thihakọ gaga no re, be hẹrẹ ẹtha Ọva na avọ oma nọ a ruẹrẹ kpahe. * Dede na, ekuhọ ọtadhesẹ na o tẹrovi ugogo etoke jọ. Ẹvẹ o rọ rrọ ere?
OSOHWA NỌ IWAREGHẸ NA A TI WO GBE UYE NỌ U TI TE IGHEGHẸ NA
10. Onọ vẹ ẹme nọ emetẹ-kọkọ iwareghẹ na a lele igheghẹ na ta o wha ze?
10 Ẹsejọhọ oware jọ nọ o rẹ sai vẹ tere he họ, ẹme nọ emetẹ-kọkọ iwareghẹ na a Matiu 25:8, 9.) Onana o wha onọ jọ ze: “Evaọ ikuigbe idibo Ọghẹnẹ, oke vẹ ahwo jọ a yare obufihọ mi Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ a jẹ se?” Ma rẹ sae ruẹ uyo onọ nana nọ ma tẹ wariẹ roro kpahe etoke nọ ọtadhesẹ na o kiekpahe. Kareghẹhọ otoriẹ okpokpọ nọ ma wo inọ Jesu nọ ọ rrọ Ọva na, ọ te nyaze ti guẹdhọ evaọ ubrobọ ekuhọ uye ulogbo na. Kọ onana u gbe dhesẹ nọ abọ ekuhọ ọtadhesẹ na o kiekpahe oware nọ o te via evaọ obọ ekuhọ uye ulogbo na? O wọhọ ere, keme evaọ oke yena yọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a wo oka-ukpehọ urere rai no.
lele igheghẹ na ta evaọ abọ ekuhọ ọtadhesẹ na. (Se11. (a) Eme ọ te via taure uye ulogbo na o tẹ te nwani muhọ? (b) Eme họ otofa ẹme emetẹ-kọkọ iwareghẹ na okenọ a vuẹ igheghẹ na nọ a nyabru ahwo nọ a rẹ zẹ ewhri?
11 Fikiere, taure uye ulogbo na u te ti muhọ, yọ a kpoka urere họ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ i kru ẹrọwọ rai no. (Evia. 7:1-4) No umuo oke yena vrẹ, u mu rai ẹro no inọ a te siọ obọ odhiwu ba ẹnya ha. Eme ọ te via kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ i kru ẹgbakiete rai hi? A ti gbe wo uvẹ nọ a re ro kpohọ odhiwu hu. O rrọ vevẹ nọ a ti kpoka urere na họ ai hi taure uye ulogbo na u te ti muhọ. Evaọ oke yena, a vẹ te rọ ẹzi wholo Ileleikristi efa nọ i kru ẹrọwọ rai. Okenọ uye ulogbo na u te muhọ no, akpọ o ve ti gbe igheghẹ na unu nọ a tẹ ruẹ nọ a raha Babilọn Ologbo na no. Ẹsejọhọ oke yena a ti ro vuhumu nọ a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹtha Ọva na ha. Eme who roro nọ ọ te via, otẹrọnọ a yare obufihọ oke nana nọ eware e va rai abọ no na? Ọtadhesẹ Jesu na o ru omai riẹ oware odada nọ o te via kẹ ae. Emetẹ-kọkọ iwareghẹ na a rọwo kẹ igheghẹ na ewhri hi, ukpoye a vuẹ rai nọ a nyabru enọ e rẹ zẹ re a dẹ kẹ omarai. Rekọ kareghẹhọ nọ “udevie aso” oware nana o rọ via. Kọ a te ruẹ ahwo nọ a te zẹ ewhri kẹ ae evaọ aso yena? Vievie. Keme yọ oke o va rai abọ no.
12. (a) Evaọ etoke uye ulogbo na, oware odada vẹ o te via kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i siobọno ẹrọwọ rai taure oke oka ukpehọ urere na u te ti te? (b) Ukuhọ riẹ, eme ọ te via kẹ enọ e wọhọ emetẹ-kọkọ igheghẹ na?
12 Epọvo na, evaọ etoke uye ulogbo na, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kru ẹrọwọ rai a te sai fiobọhọ kẹ enọ i ku uvẹ rai fiẹ hẹ. Ohwo ọvo o ti fiobọhọ kẹ ai hi. Evaọ oke yena yọ eware e va rai abọ no. Kọ eme ọ te via kẹ ae? Jesu ọ fodẹ oware nọ o via okenọ igheghẹ na a nyae dẹ ewhri nọ a te ruẹ dẹ hẹ na inọ: “Ọva na ọ tẹ nyaze. Emetẹ-kọkọ nọ e ruẹrẹ oma kpahe na a te lele iei ruọ eva oria ehaa orọo na, a tẹ kare ẹthẹ na.” Okenọ Kristi ọ te tha avọ oruaro riẹ evaọ ubrobọ ekuhọ uye ulogbo na, ọ te rehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ i kru ẹrọwọ rai kpobọ odhiwu. (Mat. 24:31; 25:10; Jọn 14:1-3; 1 Tẹs. 4:17) A vẹ te kare ẹthẹ na dhe enọ i siobọno ẹrọwọ rai na, enọ e wọhọ emetẹ-kọkọ igheghẹ na. Evaọ oke yena o te wọhọ ẹsenọ a bi bo nọ: “Ọga, Ọga, rovie kẹ omai!” Rekọ a te kẹ ae ọkpọ uyo nọ a te kẹ otu nọ o dhesẹ uruemu ewe evaọ etoke ẹdhoguo yena, inọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, mẹ riẹ owhai hi.” U yoma kẹhẹ.—Mat. 7:21-23; 25:11, 12.
13. (a) Fikieme ma gbẹ rọ nwane ta ha inọ ibuobu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ti siobọno ẹrọwọ rai? (b) Ẹvẹ unuovẹvẹ Jesu na o sai je ro dhesẹ imuẹro nọ o wo kpahe ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo na? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)
13 Kọ eme eware nana nọ ma ta no na i dhesẹ? Kọ ẹme Jesu na o dhesẹ nọ Ileleikristi buobu evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na a ti siobọno ẹrọwọ rai, u ve ti ru nọ a te rọ rehọ amọfa nwene ai? Ijo. Kareghẹhọ nọ ọ vẹvẹ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo Ahwo Hibru 6:4-9; rri Iziewariẹ 30:19.) Muẹrohọ nọ unuovẹvẹ Pọl na o jọ gaga, dede na ẹme nọ ọ ta lele iei u dhesẹ nọ o wo imuẹro inọ “eware iwoma” e rrọ obaro hẹrẹ ibe Ileleikristi riẹ kpobi. Unuovẹvẹ nọ o rrọ ọtadhesẹ Jesu na o kẹ imuẹro iwoma itieye na re. Ọ riẹ nọ odibo riẹ kpobi nọ a rọ ẹzi wholo ọ sai kru ẹrọwọ riẹ te urere je wo obọdẹ osohwa na.
areghẹ na” unu inọ o du zihe ruọ ọrigbo omuomu hu. Rekọ orọnọ oyena u dhesẹ nọ o bi rẹro nọ oware utioye o te via ha. Ere ọvona ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ na o rrọ unuovẹvẹ re. Wọhọ epanọ emetẹ-kọkọ isoi i wo areghẹ yọ isoi e jọ gheghẹ na, Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi o wo uvẹ nọ ọ rẹ rọ salọ sọ ọ rẹ ruẹrẹ oma kpahe jẹ jaja aro vi hayo ọ rẹ jọ ogheghẹ je siobọno ẹrọwọ riẹ. Ẹzi ọfuafo ọ wọ Pọl ukọ na ta ọkpọ ẹme ọvona okenọ o je kere se ibe Ileleikristi riẹ nọ a rọ ẹzi wholo. (SeẸVẸ “IGODẸ EFA” KRISTI NA A SAI RO WO ERERE?
14. Ẹvẹ “igodẹ efa” na a sai ro wo erere no ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ ikpe na ze re?
14 Fikinọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ emetẹ-kọkọ ikpe na o kiekpahe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na, kọ onana u dhesẹ nọ ẹme nọ Jesu ọ ta na o wo erere ọvuọvo kẹ utu “igodẹ efa” na ha? (Jọn 10:16) Vievie. Kareghẹhọ nọ okenọ Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ na no, ọ ta nọ: “Wha ruabọhọ erou.” Kọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo ọvo ohrẹ yena u kiekpahe? Evaọ oke jọ taure ọ tẹ te kẹ ọtadhesẹ yena, Jesu ọ ta nọ: “Ẹme nọ mẹ be ta kẹ owhai na, ahwo kpobi mẹ be tae kẹ: Wha ruabọhọ erou.” (Mak 13:37) Jesu ọ gwọlọ nọ ilele riẹ kpobi a ruẹrẹ udu rai họ kẹ egagọ efuafo jẹ jaja aro vi wọhọ epanọ enọ a rọ ẹzi wholo na a bi ru na. Fikiere Oleleikristi kpobi ọ rẹ rọ aro kele enọ a rọ ẹzi wholo na jaja aro vi, wo emamọ uruemu jẹ rọ iruo usiuwoma ota na karo evaọ uzuazọ. Ma rẹ jẹ kareghẹhọ nọ emetẹ-kọkọ igheghẹ na a yare iwareghẹ na nọ a kẹ ae ewhri jọ. Ayare rai na ọ kareghẹhọ omai nọ uvumọ ohwo o re kru ẹrọwọ kẹ omai hi, daji ukoko na kẹ omai hayo jaja aro vi kẹ omai gbe he. Mai omomọvo o ti gu ẹkẹ unu riẹ kẹ Oguẹdhọ okiẹrẹe nọ Jihova o ro mu na. Ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe hrọ. Yọ ọ te tha kẹle!
Ayare kẹ ewhri na o rẹ kareghẹhọ omai nọ uvumọ ohwo ọ sai kru ẹrọwọ kẹ omai hayo jaja aro vi kẹ omai hi
15. Fikieme ehaa orọo Kristi avọ ọmọtibobo nọ a ti ru evaọ obaro na o rọ rrọ oware evawere kẹ Ileleikristi uzẹme kpobi?
15 Oleleikristi kpobi ọ rẹ sai je wo erere no ehaa orọo nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ Jesu na ze. Ono jọ evaọ usu mai ọ be rọ ọwhọ hẹrẹ oke ehaa orọo yena ha? Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a te jọ obọ odhiwu evaọ oke yena; a ve ti zihe ruọ ọmọtibobo Kristi nọ ẹmo Amagẹdọn o te fi vrẹ no. (Evia. 19:7-9) Ohwo kpobi nọ ọ te jọ otọakpọ oke yena o ti wo erere no ehaa orọo obọ odhiwu yena ze, keme onana u ti ru nọ ma te rọ jọ otọ egọmeti ọgbagba. Ghelọ ẹruore nọ ma wo kẹhẹ, te ọrọ obọ odhiwu hayo ọrọ otọakpọ, ajọ ma gbaemu nọ ma re kru obọdẹ uwuhrẹ nọ o rrọ ọtadhesẹ emetẹ-kọkọ ikpe na dhobọ. Joma ruẹrẹ udu mai họ, kru ẹgbakiete mai, jẹ jaja aro vi ẹsikpobi re ma ruẹse reawere uzuazọ uwoma nọ Jihova ọ ruẹrẹ họ kẹ omai evaọ obaro na.
^ edhe-ẹme 9 Evaọ ọtadhesẹ na, nọ a yo ubo na no inọ, “Ọva na ọ be tha” (owọ avọ 6), oke jọ o ruemu taure ọva na ọ tẹ te romavia (owọ avọ 10). Evaọ etoke edẹ urere na kpobi, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e jaja aro vi a muẹrohọ oka ọzino Jesu no. Fikiere a riẹ nọ “ọ be tha,” keme o muhọ esuo no evaọ Uvie Ọghẹnẹ. Obọnana, a rẹriẹ ovao dhe use-abọ epanọ a ti ro thihakọ kru ẹrọwọ rai bẹsenọ o te nyaze.