1. Eme ọ via nọ “ẹzi ọfuafo” na o ro ru Jesu “wereva gaga”? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

DAI roro epanọ o jọ okenọ “ẹzi ọfuafo” na o ru Jesu Kristi “wereva gaga.” Whọ sae jọ iroro ra ruẹ Jesu nọ ovao riẹ o rrọ ohwohwẹ. Eme ọ kẹ riẹ evawere te ere? U ri ti kri hi nọ o vi ilele 70 riẹ kpohọ usiuwoma ota Uvie Ọghẹnẹ. Oghẹrẹ nọ ilele na a ti ru iruo usiuwoma ota na o jariẹ oja gaga. U wo ewegrẹ buobu nọ i mukpahe usiuwoma na, otu ikere-ebe gbe ahwo Farisi nọ i wo areghẹ gaga jẹ riẹ obe lafi na a jọ usu ewegrẹ nana. A je tube ru ahwo rri Jesu kuẹku wọhọ ekapenta gheghe, je ru nọ ahwo a je ro rri ilele riẹ wọhọ ahwo nọ “a kpohọ isukulu hu yọ a viodẹ hẹ.” (Iruẹru 4:13; Mak 6:3) Ghele na, ikọ na a zihe no iruo usiuwoma ota na ze avọ eva nọ e be were ai. A ta usiuwoma na ghelọ ọwọsuọ, makọ ọwọsuọ idhivẹri dede. Eme ọ lẹliẹ e rai wo oghọghọ gbe udu tere?—Se Luk 10:1, 17-21.

2. (a) Ẹvẹ ilele Jesu a rọ jọ wọhọ emaha? (b) Eme o fiobọhọ kẹ ilele Jesu wo otoriẹ obọdẹ iwuhrẹ Ọghẹnẹ?

² Jesu ọ ta kẹ Jihova nọ: “Mẹ be jọ iraro ahwo jiri owhẹ, Ọsẹ, Olori odhiwu gbe otọakpọ, keme whọ ko eware nana dhere no iwoareghẹ gbe enọ e riẹ ikpebe, who te rovie ae via kẹ emaha. O Ọsẹ, keme onana họ oreva ra.” (Mat. 11:25, 26) Orọnikọ Jesu ọ be jọ etenẹ ta nọ ikọ na ginọ emaha ha. Ukpoye, ọ riẹ nọ ilele  na a wọhọ emaha nọ a tẹ rehọ ae wawo otu nọ o kpohọ isukulu ikpehru jẹ riẹ ikpebe, enọ i bi rri omarai nọ a wo areghẹ gaga. Mai wuzou na, Jesu o wuhrẹ ilele riẹ inọ a daoma jọ wọhọ emaha, koyehọ ahwo nọ a wo omaurokpotọ nọ a rẹ sai wuhrẹ lọlọhọ. (Mat. 18:1-4) Ẹvẹ omaurokpotọ nana u ro fiobọhọ kẹ ae? Jihova ọ rọ ẹzi ọfuafo na fiobọhọ kẹ ilele na wo otoriẹ obọdẹ iwuhrẹ Ọghẹnẹ, rekọ Setan gbe omorro u ru nọ otu ọdekọ nọ o je rri rai vo na a gbe ro wo otoriẹ rai hi.

3. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Agbẹta nọ eva e rọ were Jesu gaga na. O kẹ riẹ evawere nọ ọ ruẹ oghẹrẹ nọ Jihova o ro dhesẹ eware ididi erọ iwuhrẹ riẹ kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi nọ a wo omaurokpotọ, te a kpohọ isukulu hayo a nya ha. Eva e tẹ jẹ were iẹe inọ oghẹrẹ edhere ewuhrẹ ọlọlọhọ otiọna ọ were Ọsẹ riẹ. Kọ Jihova o nwene no? Ẹvẹ o bi ro dhesẹ nọ oghẹrẹ edhere ewuhrẹ otiọna ọ be were iẹe nẹnẹ? Nọ ma be te kuyo enọ nana, ma ti wo ọkpọ evawere Jesu.

4. Oghẹrẹ vẹ uvitha Uwou-Eroro nọ a ru eme riẹ lọhọ na o rọ rrọ obọdẹ okẹ?

⁴ Anwọ oke jọ ze na, ẹnyaharo sa-sa ọ romavia no evaọ oghẹrẹ nọ ukoko Jihova u bi ro wuhrẹ omai Ebaibol, edhere nọ ọ rrọ lọlọhọ jẹ rrọ vevẹ a be mai ro wuhrẹ omai enẹna. Joma ta kpahe iriruo esa jọ. Orọ ọsosuọ, a mu uvitha Uwou-Eroro okpokpọ họ ekere, onọ a ru eme riẹ lọhọ. * Uvitha Uwou-Eroro nana yọ obọdẹ okẹ rọkẹ ahwo nọ o dina rrọ bẹbẹ kẹ re a se Oyibo ziezi je wo otoriẹ oware nọ a bi se. Esẹgbini buobu a ruẹ nọ emọ rai a bi wobọ gaga enẹna evaọ etoke ewuhrẹ Uwou-Eroro, onọ o rrọ ugogo edhere nọ ma bi ro wo iwuhrẹ Ọghẹnẹ nẹnẹ. Ahwo buobu a kere ileta uyere se ukoko no fiki erere nọ a bi wo no Uwou-Eroro nana ze. Oniọvo-ọmọtẹ jọ o kere nọ ọ jẹ hẹ sae kuyo ho evaọ etoke ewuhrẹ Uwou-Eroro, anọ ọ jẹ hae dhomovuọ gaga. Rekọ o gbẹ rrọ ere kẹe enẹna ha. Nọ o mu uvitha Uwou-Eroro nọ a ru eme riẹ lọhọ na họ ẹwha kpohọ ewuhrẹ no, o kere se ukoko nọ: “Enẹna, mẹ be hae kuyo vrẹ ẹsiẹvo evaọ ewuhrẹ, yọ ozọ u no omẹ ẹro no. Me yere Jihova gbe owhai.”

5. Irere vẹ e rrọ Ebaibol ọ New World Translation of the Holy Scriptures nọ a wariẹ ru eme riẹ lọhọ na?

⁵ Orọ avivẹ, evaọ ẹgwae ẹgbukpe Isẹri Jihova ọrọ Akpe 5, 2013, a siobọno Ebaibol New World Translation of the Holy Scriptures nọ a wariẹ ru eme riẹ lọhọ. * Eme eria ikere jọ i gbe bu te epanọ e jọ họ, ghele na i gbe wo otofa ovona je tube vẹ vi epaọ anwẹdẹ. Wọhọ oriruo, viukpọ eme 27 nọ e jọ obe Job 10:1 vẹre, eme 19 e riẹ enẹna; yọ obe Itẹ 8:6 nọ u wo eme 20 vẹre, enẹna kọ 13. Eria ikere ivẹ nana i vẹ vi epaọ anwẹdẹ evaọ Ebaibol ọkpokpọ na. Oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ rrọ okpodhiwu yọ ọ rrọ ukoko na te ikpe buobu no ọ ta nọ: “Nọ me se obe Job na evaọ Ebaibol ọkpokpọ na, o tẹ wọhọ nọ me bi wo otoriẹ riẹ obọ.” Amọfa buobu a ta ọkpọ ẹme nana no.

6. Ẹvẹ otoriẹ okpokpọ nọ ma wo kpahe ẹme nọ ọ rrọ Matiu 24:45-47 o rrọ owhẹ oma?

⁶ Orọ avesa, roro kpahe otoriẹ okpokpọ sa-sa nọ ma wo no kẹle na. Wọhọ oriruo, eva e were omai gaga nọ ma wo otoriẹ okpokpọ kpahe “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na,” onọ a jọ  Uwou-Eroro Ahrẹ 15, 2013 ta ẹme kpahe. (Mat. 24:45-47) A jọ Uwou-Eroro yena ru ei vẹ nọ Utu Ẹruorote Iruẹru Isẹri Jihova na họ ọrigbo yena, yọ “erigbo uwou” Olori na họ ahwo kpobi nọ a be rọ iwuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ ko, te enọ a rọ ẹzi wholo gbe “igodẹ efa” na. (Jọn 10:16) Eva e were omai gaga nọ ma rọ riẹ uzẹme nana jẹ be rehọ iẹe wuhrẹ ahwo nọ a bi kurẹriẹ ze obọ. Oghẹrẹ ofa vẹ Jihova o ro dhesẹ nọ edhere ọlọlọhọ nọ ọ rrọ vevẹ nọ a re ro wuhrẹ ahwo ọ rẹ were iẹe?

7, 8. Eware jọ vẹ a fodẹ evaọ Ebaibol na nọ i dikihẹ kẹ oware ofa?

⁷ Otẹrọnọ whọ rrọ ukoko na te ikpe buobu no, ẹsejọhọ who muẹrohọ no inọ oghẹrẹ nọ a be rọ jọ ebe mai ta kpahe ikuigbe Ebaibol o dina nwene no. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Evaọ oke nọ u kpemu, nọ ma tẹ fodẹ ikuigbe Ebaibol ọrọ oware jọ nọ o via evaọ oke anwae no, ma vẹ fodẹ oghẹrẹ oware utioye ovona nọ o via evaọ oke mai na hayo nọ o te via evaọ obaro, kẹsena ma vẹ ta nọ ọnana yọ orugba ologbo ọrọ oware oke anwae yena. Kọ ma sae ta nọ Ikereakere na e rọwokugbe oghẹrẹ ewuhrẹ nana? Ee. Wọhọ oriruo, Jesu ọ fodẹ “oka Jona ọruẹaro na.” (Se Matiu 12:39, 40.) Jesu ọ ta nọ Jona nọ ọ jọ eva eri nọ o hae te jọ uki riẹ ogbẹrọnọ Jihova o siwi iei hi na, yọ eruẹaruẹ nọ e riobọ kpohọ okenọ Jesu omariẹ ọ te rọ jọ uki.

⁸ Whọ rẹ jọ Ebaibol na ruẹ ikuigbe efa nọ i dikihẹ kẹ oware ofa evaọ obaro. Pọl ukọ na ọ ta kpahe ejọ rai. Wọhọ oriruo, usu nọ o jọ udevie Abraham, Hega gbe Sera o riobọ kpohọ usu nọ Jihova o wo kugbe orẹwho Izrẹl gbe abọ ukoko riẹ nọ o rrọ obọ odhiwu. (Gal. 4:22-26) Epọvo na re, uwou-udhu egagọ na avọ etẹmpol na, Ẹdẹ Omavoro, gbe abọ ọfa sa-sa ọrọ Uzi Mosis na e jọ “uwoho eware iwoma nọ e te tha.” (Hib. 9:23-25; 10:1) U re mu urirẹ jẹ bọ ẹrọwọ mai ga nọ ma te bi wuhrẹ kpahe eruẹaruẹ itieye na. Dede na, kọ ma sae ta nọ ohwo kpobi, oware kpobi nọ o via gbe eware kpobi nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na i dikihẹ kẹ ohwo hayo oware ofa jọ?

9. Ẹvẹ a fotọ ikuigbe Nebọt na evaọ okenọ u kpemu?

⁹ Evaọ oke nọ u kpemu, oghẹrẹ utioye ma jẹ hẹ mae rọ fotọ oria Ikereakere hayo wuhrẹ Ebaibol na. Wọhọ oriruo, roro kpahe ikuigbe Nebọt, ọnọ Jezibẹl ovie-aye ọgeva na o ru nọ a ro guẹdhọ riẹ je kpei ekueku re Ehab ọzae ọyomariẹ ọ ruẹse rehọ ọgbọ-evaene Nebọt. (1 Iv. 21:1-16) Evaọ ukpe 1932, ajọ ebe mai ta nọ ikuigbe nana i dikihẹ kẹ oware ofa jọ. A ta nọ Ehab avọ Jezibẹl a dikihẹ kẹ Setan avọ ẹgba riẹ, yọ Nebọt o dikihẹ kẹ Jesu. Uwhu Nebọt u te dikihẹ kẹ uwhu Jesu. Rekọ evaọ ikpe jọ nọ i lele i rie, a tẹ jọ obe na, “Let Your Name Be Sanctified,” onọ a kere evaọ ukpe 1961 ta nọ Nebọt o dikihẹ kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na, Jezibẹl o te dikihẹ kẹ ichọche Kristẹndọm. Onọ u dhesẹ nọ ọwọsuọ nọ Jezibẹl ọ wọso Nebọt na u dikihẹ kẹ ọwọsuọ nọ a te wọso Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na evaọ edẹ urere na. Oghẹrẹ utiona nọ a jẹ hai ro wuhrẹ Ebaibol na o bọ ẹrọwọ idibo Ọghẹnẹ ga evaọ ikpe buobu. Kọ fikieme a ro nwene oghẹrẹ nọ ma bi ro wuhrẹ Ebaibol na enẹna?

10. (a) Ẹvẹ orimuo o ro fiobọhọ kẹ “ọrigbo nọ a re fievahọ” na no evaọ oghẹrẹ nọ o bi ro ru iwuhrẹ Ebaibol vẹ enẹna? (b) Oghẹrẹ vẹ ebe mai e be rọ ta kpahe iwuhrẹ Ebaibol enẹna?

¹⁰ Wọhọ epanọ ma rẹ sai rẹro riẹ, Jihova o bi fiobọhọ kẹ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” dhesẹ orimuo noke  toke. Orimuo u ru nọ ọrigbo na ọ gbẹ be rọ nwane ta nọ ikuigbe Ebaibol kpobi e riobọ kpohọ oware ofa jọ họ, ajokpanọ Ikereakere na i dhesẹ ere vevẹ. U te no ere no, ma muẹrohọ nọ o rrọ bẹbẹ kẹ ahwo buobu re a wo otoriẹ oghẹrẹ ewuhrẹ otiọna ziezi, onọ a rẹ jọ fodẹ oware jọ no a vẹ fodẹ oware ofa nọ u dikihẹ kẹ, keme a rẹ kaki muẹrohọ oware nọ u bi dikihẹ kẹ ofa na ha, gbe oghẹrẹ nọ o rọ rrọ ere. Tubẹ mae rro na, fikinọ eruẹaruẹ gbe orugba rai ọvo oghẹrẹ ewuhrẹ nana ọ jẹ hẹ mae tẹrovi, u ru nọ o rọ jọ bẹbẹ re ahwo a wuhrẹ oware jọ noi ze nọ u re fiobọhọ kẹ ai evaọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ rai je ru usu rai ga kugbe Jihova. Oyejabọ nọ ebe mai nẹnẹ e be rọ rehọ edhere ovevẹ nọ a rẹ kaki wo otoriẹ riẹ ta ẹme kpahe iwuhrẹ Ebaibol, re e sai ru omai wo ẹrọwọ, akothiho, ẹzi omarọkẹ Ọghẹnẹ, gbe obọdẹ iruemu itieye efa. *

11. (a) Ẹvẹ ma wo otoriẹ iku Nebọt na enẹna, kọ oghẹrẹ vẹ oriruo riẹ o rọ rrọ obufihọ kẹ omai? (b) Fikieme a gbẹ be rọ nwane jọ ebe mai enẹna fodẹ iku no a vẹ fodẹ oware nọ o riobọ kpohọ họ? (Rri, “Enọ Ahwo nọ A s’Ebe” nọ o rrọ uvitha nana.)

¹¹ Nọ o rrọ ere na, ẹvẹ u fo nọ ma re wo otoriẹ ikuigbe Nebọt na enẹna? Otoriẹ mai kpahe iẹe u vẹ vi epaọ anwẹdẹ no. Ọzae yena o whu fiki ẹgbakiete riẹ, orọnikọ fikinọ uwhu riẹ o riobọ kpohọ oware nọ o te via kẹ Jesu hayo Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ha. O koko Uzi Jihova ghelọ okienyẹ ovie nọ o wha uwhu sei. (Ik. 36:7; 1 Iv. 21:3) Obọdẹ oware jọ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo riẹ ze họ, uzi Ọghẹnẹ nọ ma bi koko o rẹ sae wha ukpokpoma gbe oghẹrẹ uwhu utiona se omai. (Se 2 Timoti 3:12.) Oghẹrẹ ohwo kpobi ọ rẹ sai wo otoriẹ jẹ kareghẹhọ iku nana nọ i re ru ẹrọwọ mai ga na, ọ vẹ jẹ sai fi oware nọ o wuhrẹ noi ze họ iruo.

12. (a) Eme ma rẹ nwane ta gbiae kpahe ikuigbe Ebaibol ho? (b) Fikieme ma be sai ro wo otoriẹ iwuhrẹ Ọghẹnẹ vevẹ enẹna, makọ enọ e rrọ didi? (Rri oruvẹ obotọ.)

¹² Kọ onana u dhesẹ nọ u te no oware nọ ma rẹ sai wuhrẹ no ikuigbe Ebaibol ze no, i gbe wo otofa ofa ha? Ijo. Enẹna a be mae jọ ebe mai fodẹ oware nọ ikuigbe  Ebaibol jọ o rẹ sae kareghẹhọ omai, oware nọ ma rẹ sai wuhrẹ noi ze, hayo oria ikere efa nọ u wobọ kugbe ẹme ọvona. Oghẹrẹ uwuhrẹ mai enẹna o gbẹ nwane rrọ onọ a rẹ jọ fodẹ ikuigbe Ebaibol no a vẹ fodẹ ugogo oware ofa nọ u dikihẹ kẹ hẹ. Wọhọ oriruo, ma sae ta nọ Nebọt nọ o kru ẹgbakiete riẹ rite uwhu evaọ otọ ọwọsuọ na o kareghẹhọ omai ẹgbakiete Kristi avọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na. Yọ o rẹ jẹ sae kareghẹhọ omai “igodẹ efa” Olori na nọ i bi kru ẹrọwọ rai nẹnẹ. Ma ruẹ nọ Jihova ọ be ginẹ rọ edhere ọlọlọhọ wuhrẹ omai. *

13. Iriruo vẹ i dhesẹ nọ enẹna a be fotọ etadhesẹ Jesu jọ lọlọhọ evaọ ebe mai?

¹³ Jesu Kristi họ Owuhrẹ nọ ọ mae rro nọ ọ rria akpọ na no. Edhere jọ nọ o je ro wuhrẹ ahwo gaga họ, etadhesẹ nọ ọ jẹ hae kẹ. (Mat. 13:34) Etadhesẹ i re fiobọhọ kẹ ohwo riẹ oware nọ a be ta kpahe lọlọhọ, u re ru uwuhrẹ duobọte ohwo udu. Anwọ ikpe buobu ze na, kọ ebe mai e be fotọ etadhesẹ Jesu evaọ edhere ọlọlọhọ nọ ọ rrọ vevẹ? Ee. Kọ o gbẹ kẹ omai evawere gaga okenọ ma wo otoriẹ okpokpọ kpahe etadhesẹ Jesu erọ ẹvi na, ubi mọstad na, gbe osakrosa nọ a fotọ rai evaọ Uwou-Eroro ọ Ahrẹ 15, 2008 na? Enẹna ma ruẹ vevẹ no inọ etadhesẹ nana i kiekpahe Uvie Ọghẹnẹ gbe ẹnyaharo nọ Uvie na u bi wo evaọ ekoko nọ u bi koko Ileleikristi uzẹme họ evaọ akpọ omuomu nana.

14. (a) Ẹvẹ a jọ ebe mai fotọ ọtadhesẹ ohwo Sameria na evaọ okenọ u kpemu? (b) Ẹvẹ ma wo otoriẹ ọtadhesẹ yena enẹna?

¹⁴ Kọ ẹvẹ kpahe ikuigbe hayo etadhesẹ jọ nọ Jesu ọ ta ẹme kpahe didi? Ejọ rai yọ eruẹaruẹ nọ i dikihẹ kẹ oware ofa; efa e rrọ rọkẹ uwuhrẹ nọ u re fiobọhọ kẹ omai evaọ uzuazọ. Kọ evẹ họ eruẹaruẹ, evẹ e rrọ rọkẹ uwuhrẹ? Uyo onọ yena u bi dhe evevẹ anwọ ikpe buobu ze na. Wọhọ oriruo, roro kpahe oghẹrẹ nọ ma fotọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ ohwo Sameria na evaọ okenọ u kpemu. (Luk 10:30-37) A jọ Uwou-Eroro 1924 ọrọ Oyibo ta nọ ohwo Sameria na o dikihẹ kẹ Jesu; edhere nọ o no Jerusalẹm kpohọ Jeriko nọ o ku whrẹrẹ na o dikihẹ kẹ uzuazọ ohwo-akpọ nọ u bi dhe eyeyoma anwọ oke ọkparesuọ Idẹn ze; iji na i dikihẹ kẹ ehreki ilogbo akpọ nana nọ i bi wo okperere no ofruriọ ze, ozerẹ na avọ ohwo Livai na a te dikihẹ kẹ otu egagọ Ileleikristi erue. Rekọ enẹna, a be jọ ebe mai rehọ ọtadhesẹ yena kareghẹhọ Ileleikristi kpobi inọ u fo re a fiobọhọ kẹ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ obufihọ ababọ ọriẹwẹ, maero kọ obọ nọ a re fihọ kẹ ai wo emamọ usu kugbe Jihova. Kọ eva e gbẹ be were omai nọ Jihova ọ be rọ edhere ovevẹ otiọna wuhrẹ omai?

15. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁵ Evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na, ma te ta kpahe ọtadhesẹ Jesu ọrọ emetẹ-kọkọ ikpe na. (Mat. 25:1-13) Ẹvẹ Jesu ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a wo otoriẹ ọtadhesẹ owoma yena evaọ edẹ urere na? Kọ ọ gwọlọ nọ ma wo otoriẹ riẹ wọhọ eruẹaruẹ nọ oware kpobi nọ o jariẹ via, oware gbe ohwo kpobi nọ a jariẹ fodẹ i dikihẹ kẹ oware ofa jọ? Manikọ Jesu ọ jẹ gwọlọ nọ ilele riẹ a wuhrẹ ugogo oware jọ noi ze nọ u re fiobọhọ kẹ ae sẹro ẹrọwọ rai evaọ edẹ urere na? Joma ruẹ.