ERNST nọ ọ kpako vrẹ ikpe 70 no, o ku ẹwẹ jẹ ta nọ: “Oma mẹ nọ o gbẹ ga tere he na o be rọ ẹmẹrera mi omẹ ẹgba kpobi no.” * Kọ o be hae jọ owhẹ oma enẹ? Otẹrọnọ whọ be kpako no yọ oma o gbẹ be hae ga owhẹ tere he, ẹsejọhọ who bi wo ọkpọ ebẹbẹ nọ a ta ẹme te evaọ obe Ọtausiuwoma Na uzou avọ 12. Owọ ọsosuọ u dhesẹ oke owho wọhọ “edẹ iyoma na.” Ghele na, orọnikọ onana u dhesẹ nọ edada ọvo whọ te ruẹ evaọ edẹ uzuazọ ra nọ i kiọkọ họ. Whọ sai gbe yeri uzuazọ evawere evaọ egagọ Jihova.

Whai inievo iyoyou mai nọ e kpako no, idibo Jihova oke anwae nọ e kpako no a rẹriẹ ovao dhe ọkpọ ebẹbẹ nọ wha wo na. Wọhọ oriruo, u wo okejọ nọ Aiziki, Jekọp, gbe Ahija a gbẹ jẹ ruẹ ude he fiki owho. (Emu. 27:1; 48:10; 1 Iv. 14:4) Sera omariẹ dede o muẹrohọ nọ eware jọ e riẹ nọ ọ rẹ gbẹ sai ru hu fikinọ ọ “who u no.” (Emu. 18:11, 12) “Dede nọ a rehọ ohọ wowo [Devidi,] oma [riẹ] o gbẹ jẹ sasa ha” fikinọ ọ kpako gaga no. (1 Iv. 1:1) Bazilai nọ o fe gaga na ọ gbẹ jẹ tubẹ reawere edo ile gbe emu dede he okenọ ọ who no. (2 Sam. 19:32-35) Yọ Abraham avọ Naomi a thihakọ edada fiki uwhu erivẹ-orọo rai.—Emu. 23:1, 2; Rut 1:3, 12.

Eme o fiobọhọ kẹ ahwo nana dadamu usu rai kugbe Jihova avọ evawere? Eva nọ Abraham o fihọ eyaa Ọghẹnẹ makọ evaọ oke owho, u ru nọ ọ rọ “jọ gaga evaọ ẹrọwọ.” (Rom 4:19, 20) Mai omamai ma gwọlọ ẹrọwọ ọgaga re. Orọnikọ unu ikpe nọ ma rrọ, onaa nọ ma wo, hayo uyero mai o rẹ lẹliẹ omai wo ẹrọwọ otiọna ha. Wọhọ oriruo, nọ Jekọp ọ make kpako gaga no, nọ ọ gbẹ jẹ ruẹ ude he yọ ọ gbẹ jẹ sae kpama no ehwa riẹ hẹ, ẹrọwọ nọ o wo kpahe eyaa Ọghẹnẹ ọ gbẹ jọ gaga ghele. (Emu. 48:1-4, 10; Hib. 11:21) Oniọvo-ọmọtẹ mai jọ nọ ọ kpako te ikpe 93 nọ a re se Ines, o wo ẹbẹbẹ oma nọ o rẹ lọhọ iẹe ẹsikpobi, ghele na ọ ta nọ: “Kẹdẹ kẹdẹ mẹ rẹ ruẹ nọ Jihova ọ be ghale omẹ. Yọ Kẹdẹ kẹdẹ me re roro kpahe aparadase. Onana o be hae kẹ omẹ ẹruore.” Emamọ eriwo oniọvo mai nana o woma kẹhẹ!

Ẹrọwọ mai ọ rẹ ga nọ ma tẹ be hae lẹ, kiẹ Ẹme Ọghẹnẹ rri, je kpohọ iwuhrẹ ukoko na. Okenọ Daniẹl ọ kpako no, ọ jẹ hae lẹ isiasa okpẹdẹ yọ ọ jẹ hai wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi. (Dan. 6:10; 9:2) Anna nọ ọ kpako gaga no nọ ọ jọ aye-uku, “ọ jẹ hai kpohọ etẹmpol na ẹsikpobi.” (Luk 2:36, 37) Whọ tẹ be hai kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi jẹ be jarai wobọ, who ti wo omosasọ jẹ sasa ibe Ileleikristi ra oma. Eva e rẹ were Jihova nọ whọ tẹ be hae lẹ sei dede nọ whọ gbẹ be sai ru te epanọ who je ru vẹre he.—Itẹ 15:8.

Ma riẹ nọ o rrọ ẹgwọlọ rai inievo nọ e kpako no na re wha ruẹ ude se obe je wo ẹgba nọ wha sai ro kpohọ iwuhrẹ, rekọ wha be sai ru onana ha fiki ebẹbẹ owho. Kọ eme wha rẹ sai ru? Reawere uvẹ kpobi nọ whọ sai gbe ro wuhrẹ kpahe Ọghẹnẹ. Inievo mai buobu nọ e gbẹ be sai kpohọ ewuhrẹ hẹ, o rẹ were ae gaga nọ a tẹ be rọ ifonu gaviezọ kẹ iwuhrẹ na. Dede nọ Inge nọ ọ kpako te ikpe 79 no ọ gbẹ be ruẹ ude tere he, ọ rẹ rehọ ebe ibieme ikpokpoko nọ oniọvo jọ nọ a gbẹ rrọ ukoko o re printi kẹe ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ.

O sae jọnọ who wo oke, onana yọ oware nọ ahwo buobu a be gwọlọ wo nẹnẹ. Kọ whọ gbẹ rehọ iẹe gaviezọ kẹ isase Ebaibol gbe ebe ukoko na, te evuẹ ogbotu, gbe edrama nọ a rekọdo? U te no ere no, whọ sae rọ ifonu se ibe Ileleikristi ra je lele ai ta kpahe eware nọ e be kẹ owhẹ evawere evaọ egagọ Ọghẹnẹ jẹ rọ ere “tuduhọ ohwohwo awọ.”—Rom 1:11, 12.

Christa, oniọvo-ọmọtẹ mai jọ nọ ọ rrọ ikpe 85 ọ ta avọ uweri nọ, “o rẹ kẹ idhọvẹ gaga nọ whọ gbẹ be sai ru te epanọ who je ru vẹre he.” Kọ ẹvẹ inievo nọ e kpako  no a sae gbẹ rọ wereva? Peter, nọ ọ rrọ ikpe 75 ọ ta nọ: “Hai wo emamọ eriwo ẹsikpobi, who du raha oke roro kpahe eware nọ whọ rẹ sai ru hu hu, ukpoye reawere enọ whọ rẹ sai ru.”

Kọ whọ sai roro kpahe idhere efa nọ whọ gbẹ sae rọ ta usiuwoma na? Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Heidi, ọ gbẹ be sai wobọ evaọ usiuwoma ota nuwou ruọ uwou hu. Dede nọ ọ dina kpoko vrẹ ikpe 80 no, o wuhrẹ epanọ a rẹ rehọ ekọmputa kere ileta. Inievo jọ nọ e kpako no a rẹ ta usiuwoma kẹ ahwo nọ a ruẹ nọ a tẹ keria oria eriosehọ hayo oria nọ a be jọ hẹrẹ omoto. Otẹrọnọ whọ be rria oria nọ a rẹ jọ rẹrote ahwo nọ a kpakọ no, kọ whọ sai zihe etẹe ruọ ẹkwotọ usiuwoma ota ra, re whọ hae ta usiuwoma kẹ ahwo nọ wha gbẹ be rria etẹe gbe otu nọ ọ be rẹrote owhai?

Okenọ Devidi ovie na ọ kpako gaga no, ọ rehọ ajọwha zọhọ fihọ ẹnyaharo egagọ Ọghẹnẹ. Ọ rehọ igho ze jẹ ruẹrẹ eware họ rọkẹ ebabọ etẹmpol na. (1 Irv. 28:11–29:5) Epọvo na re, whọ sai wo isiuru kpahe oghẹrẹ nọ a bi ro ru iruo Uvie na nyaharo evaọ akpọ-soso. Daoma tha ekobaro hayo iwhowho-uvie nọ i wo ajọwha evaọ ukoko ra uke ẹkwoma uduotahawọ nọ whọ rẹ kẹ ae, emuọriọ nọ who re se ai kẹ hayo okẹ nọ whọ rẹ kẹ ae. Whọ sae lẹ roro emaha na, iviuwou, inievo nọ e rrọ iruo odibọgba oke-kpobi, enọ e be mọ, gbe enọ i wo ewha-iruo buobu evaọ ukoko na.

Whọ rrọ ghaghae yọ ere umutho nọ who bi ru evaọ egagọ Ọghẹnẹ o rrọ re. Whai inievo iyoyou mai nọ e kpako no, Ọsẹ obọ odhiwu mai ọ te siọ owhai ba vievie he. (Ol. 71:9) Jihova o you owhai yọ wha rrọ ghaghae kẹe. Kẹle na, ma te hai kele ikpe mai vrẹ ọvo ababọ owho nọ o te kẹ omai uye. Mai kpobi ma ti wo ẹgba gbe oma okpokpọ, ma vẹ te ruabọhọ egagọ Jihova, Ọghẹnẹ oyoyou mai na bẹdẹ bẹdẹ.