AHWO buobu a riẹ nọ Jesu o wo ikọ 12. Rekọ o sae jọnọ a riẹ hẹ inọ eyae e jọ usu ilele ekpekpe riẹ. Joana ọ jọ omọvo eyae yena.—Mat. 27:55; Luk 8:3.

Eme Joana o ru ro fiobọhọ kẹ Jesu evaọ etoke odibọgba otọakpọ riẹ, kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo riẹ ze?

Joana yọ “aye Kuza, ọnọ ọ jẹ rẹrote eyero Herọd.” Ẹsejọhọ iruẹru uwou Herọd Antipas eye Kuza ọ jẹ hae rẹrote. Joana ọ jọ omọvo eyae nọ Jesu o siwi ẹyao rai. Joana omariẹ gbe eyae efa a jẹ hai lele Jesu gbe ikọ riẹ kpohọ erẹ usiuwoma ota.—Luk 8:1-3.

Egba-iwuhrẹ egagọ ahwo Ju a jẹ hai wuhrẹ nọ eyae a re kuomagbe ezae he nọ a gbẹ rrọ imoni rai hi, kabikọ erẹ nọ a re lele ai kpohọ. A tubẹ ta nọ umutho ẹme ọvo ezae Ju a re lele eyae ta. Rekọ Jesu o lele iruemu ahwo Ju yena ha, ọ kuvẹ re Joana avọ eyae efa nọ i fi ẹrọwọ họ iẹe a kuomagbei avọ ikọ riẹ.

Joana o kuomagbe Jesu avọ ikọ riẹ, dede nọ ọ riẹ nọ onana o te were amọfa buobu hu. O gwọlọ nọ ohwo kpobi nọ ọ gba riẹ mu nọ o re lele Jesu o re ru inwene evaọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ riẹ. Jesu ọ ta kpahe ilele itieye na nọ: “Oni mẹ gbe inievo mẹ họ enana nọ i bi yo ẹme Ọghẹnẹ je bi koko iei na.” (Luk 8:19-21; 18:28-30) Otu nọ o siobọno eware jọ re a sai lele Jesu họ ahwo nọ o rri nọ a mae kpekpe iẹe oma, kọ onana o gbẹ rrọ uduotahawọ kẹ owhẹ?

Joana avọ eyae efa buobu a rehọ “eware obọrai” gbodibo kẹ Jesu avọ ikọ ikpegbivẹ riẹ. (Luk 8:3) Ohwo jọ nọ o re kere ebe ọ ta nọ: “Orọnikọ Luk ọ be jọ etenẹ vuẹ omai nọ eyae na a jẹ hai there emu, wozẹ imidhe, hayo ko iwu [Jesu avọ ikọ na] nọ e bẹre he. O sae jọnọ a je ru ere . . . , Rekọ orọnọ iruo nana Luk o wo họ iroro ho.” U muẹro nọ eyae na a jẹ rehọ ugho, eware, hayo eyero obọrai ze je ro fiobọhọ kẹ amọfa nọ a gbẹ jọ usu.

Jesu avọ ikọ riẹ a jẹ kọ okọ họ evaọ etoke erẹ usiuwoma ota rai. Fikiere, a hae te sae ruẹ ugho nọ a rẹ rọ dẹ emu hayo rẹrote ẹgwọlọ utu rai na ha, onọ ahwo nọ a bu te oware wọhọ 20 a jọ. Dede nọ u wo ẹsejọ nọ ahwo a jẹ hai dede Jesu avọ ikọ riẹ rehọ ruọ iwou rai, “ẹkpẹti ugho” nọ Jesu avọ ikọ riẹ  a jẹ hae wha lele oma na u dhesẹ nọ a jẹ rẹroso ọghoruo amọfa ẹsikpobi hi. (Jọn 12:6; 13:28, 29) O sae jọnọ Joana avọ eyae efa a jẹ hae zọhọ eware ze rọ rẹrote araha utu na.

Ahwo jọ a vro nọ eyae Ju e sai wo ugho hayo eyero obọrai hi. Dede na, ebe nọ a kere evaọ oke Joana i dhesẹ nọ u wo idhere sa-sa nọ aye Ju ọ sai ro wo eyero obọriẹ: (1) ọ sae reuku eyero ọsẹ riẹ nọ ọsẹ na o gbe yẹ ọmọzae he, (2) a sae rọ eyero ru ei ọghọ, (3) a sae kẹe ugho nọ uzi o ta nọ a rẹ hwa kẹe nọ a tẹ fa orọo riẹ, (4) a sae kẹe ugho nọ a hwa fihọ uwou nọ ọzae riẹ o whu seba nọ ọ rẹ rọ rẹrote omariẹ, hayo (5) ọ rẹ sai je ru iruo nọ o re jo wo ugho kẹ omariẹ.

Ababọ avro, ilele Jesu a jẹ hae zọhọ umutho nọ a wo. Ẹsejọhọ eyae nọ i fe ziezi e jọ usu ahwo nọ a je lele Jesu. Fikinọ Joana ọ jọ aye Kuza oke yena hayo taure oke yena u te ti te, yọ Kuza ọ jọ orieyero Herọd, u ru nọ ahwo jọ a rọ ta nọ Joana o wo ugho ziezi okenọ ọ jọ olele Jesu. O sae jọnọ ohwo wọhọ Joana ọ rehọ ewu obeva nọ o wo uko ho na ru Jesu ọghọ. Ohwo jọ nọ o re kere ebe ọ ta nọ “o sae jọnọ eyae ikuori a rọ ewu otiọna ruọghọ họ” keme ọ ghare vi oware nọ ae omarai a rẹ sai wo.—Jọn 19:23, 24.

Ikereakere na e ta gbiae he inọ Joana ọ rọ ugho ru unevaze. Dede na, o ru utho oware nọ ọ rẹ sai ru ro fiobọhọ, yọ ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no oriruo riẹ ze. Te ma rẹ rọ oware jọ ru unevaze kẹ ẹnyaharo iruo Uvie na, hayo ma bi du ru hu, yọ ẹme obọmai. Oware nọ o roja kẹ Ọghẹnẹ họ, ma tẹ be rọ evawere ru utho nọ ma rẹ sai ru.—Mat. 6:33; Mak 14:8; 2 Kọr. 9:7.

Joana ọ jariẹ okenọ a ro kpe Jesu, kugbe eyae efa nọ “e jẹ hai lele iei jẹ gbodibo kẹe evaọ oke nọ ọ jọ obọ Galili, gbe eyae efa buobu nọ i lele i rie ziọ obọ Jerusalẹm.” (Mak 15:41) Okenọ a wọ ori Jesu no ure-oja na fihọ otọ re a nyai ki ei, “eyae nọ i lele i rie no Galili ze na a nya re, a te rri uki na a tẹ ruẹ epanọ a wọ riẹ họ uki na, a te zihe kpo nyae ruẹrẹ idẹ gbe eware efa nọ i re gbo ore awere họ.” Luk ọ ta nọ eyae nana họ, “Meri Magdalini, Joana, gbe Meri oni Jemis.” Yọ a zihe kpobọ uki na nọ ẹdijala ọ nwane vrẹ no, a tẹ ruẹ ikọ-odhiwu nọ e vuẹ rai nọ Jesu ọ kparoma no.—Luk 23:55–24:10.

O sae jọnọ Joana gbe oni Jesu avọ inievo riẹ a jọ usu ilele nọ i kokohọ Jerusalẹm evaọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E. (Iruẹru 1:12-14) Nọ orọnọ ọzae Joana o je ru iruo kẹ Herọd Antipas na, o sae jọnọ ẹkwoma Joana Luk o ro wo evuẹ jọ nọ o kere kpahe Herọd Antipas na, maero nọ orọnọ Luk ọvo họ ohwo nọ ọ fodẹ odẹ riẹ evaọ ebe Usiuwoma na.—Luk 8:3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10.

Iku Joana na i wuhrẹ omai obọdẹ eware jọ. Ọ gbodibo kẹ Jesu te epanọ uyero riẹ o kẹ riẹ uvẹ te. Ababọ avro, o jẹ hae kẹe evawere nọ ọ tẹ ruẹ nọ eyero riẹ o bi fiobọhọ kẹ Jesu, ikọ ikpegbivẹ na, gbe amọfa nọ a jẹ hai gbe kpohọ erẹ usiuwoma ota. Joana ọ gbodibo kẹ Jesu yọ ọ talamu ei makọ evaọ oke ebẹbẹ. U fo nọ eyae Ileleikristi a rẹ daoma rehọ aro kele uruemu ezi riẹ.