1, 2. Wọhọ epanọ Jọn ukọ na ọ ta, ẹvẹ Jihova o ro fi oriruo uyoyou hotọ kẹ omai?

AHWO buobu a rọwo nọ edhere nọ ọ mai woma nọ ọsẹ ọ sai ro wuhrẹ emọ riẹ họ, oriruo nọ o re fihotọ kẹ ae. Jọn ukọ na o kere nọ, “ma wo uyoyou keme [Ọghẹnẹ] ọ kaki you omai.” (1 Jọn 4:19) Fikiere, o rrọ vevẹ inọ Jihova o fi obọdẹ oriruo ọsẹ nọ o mai woma hotọ nọ o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai you rie.

² Oghẹrẹ vẹ Ọghẹnẹ ọ rọ “kaki you omai”? Pọl ukọ na ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ o dhesẹ uyoyou riẹ kẹ omai, keme nọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o whu kẹ omai.” (Rom 5:8) Jihova o dhesẹ oware nọ uyoyou o ginẹ rrọ via kẹ omai nọ ọ kuvẹ re Ọmọ ọvo riẹ o whu re ọ ruẹse ta ahwo-akpọ nọ i fi ẹrọwọ họ iẹe no igbo uzioraha gbe uwhu. Uyoyou nana o wọ Jihova siobọno oware nọ o ghare riẹ obọ gaga fiki ewoma mai. Erọvrẹ Ọghẹnẹ u ru nọ ma sai ro si kẹle iẹe je bi wo erere no uyoyou riẹ zẹ, onọ u ru nọ ma be sai ro wo uyoyou kẹe re.—1 Jọn 4:10.

3, 4. Ẹvẹ u fo nọ ma re ro dhesẹ uyoyou mai kẹ Jihova?

³ Uyoyou họ okwakwa-aghae Jihova nọ o mae viodẹ. Agbẹta nọ Jesu ọ rọ ta kẹ ọzae jọ nọ ọ nọ riẹ kpahe uzi ọsosuọ  inọ: “Whọ rẹ rehọ udu ra kpobi gbe uzuazọ ra kpobi gbe iroro ra kpobi gbe ẹgba ra kpobi ro you Jihova Ọghẹnẹ ra hrọ.” (Mak 12:30) Uyo Jesu na u wuhrẹ omai nọ, orọ ọsosuọ obọ udu na uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ u re no ze. O rẹ were Ọghẹnẹ hẹ nọ ma te wo eva ivẹ. Dede na, ma muẹrohọ nọ uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ o kẹre te uzuazọ, iroro, gbe ẹgba mai kpobi. Onana u dhesẹ nọ uvi uyoyou nọ ma re wo kẹ Ọghẹnẹ u vi oware nọ ma rẹ jọ eva hayo udu roro ọvo. U te no udu mai nọ ma re jo wo uyoyou kẹ Ọghẹnẹ no, o gwọlọ nọ u re dhesẹ oma via evaọ omamai gbe egagọ mai. Maeka ọruẹaro na ọ ta nọ oware nọ Jihova ọ gwọlọ mi omai oye.—Se Maeka 6:8.

⁴ Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma gine you Ọsẹ obọ odhiwu mai? O gwọlọ nọ ma re you Jihova no eva mai kpobi ze. Wọhọ epanọ Jesu ọ ta na, ma rẹ rọ oma mai, iroro mai, gbe ẹwẹ mai kpobi you Jihova, jẹ rọ egagọ riẹ karo evaọ uzuazọ. Evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, ma ta kpahe idhere ene nọ Jihova o ro dhesẹ uyoyou ulogbo riẹ kẹ omai emọ riẹ no. Obọnana, joma ta kpahe epanọ ma sai ro you Jihova je ru uyoyou na ga evaọ idhere nọ ọ rẹ jẹrehọ.

5. Eme u fo nọ ma re ru kpahe eware kpobi nọ Jihova o ru kẹ omai no?

⁵ Eme who re ru nọ a tẹ kẹ owhẹ okẹ? U muẹro nọ whọ te rọ oghẹrẹ jọ dhesẹ edẹro. U te no ere no, whọ te gwọlọ rọ okẹ na ru iruo ziezi, who ti rri rie vo ho. Jemis olele na o kere nọ: “Okẹ uwoma kpobi gbe okẹ ogbagba kpobi obọ ehru u re no ze, obọ Ọsẹ elo na u re no ze ọnọ o re nwene he wọhọ uwoho nọ u re go.” (Jem. 1:17) Jihova ọ be kẹ omai oware kpobi nọ ma gwọlọ re ma sae jọ uzuazọ je wo evawere. Kọ onana o gbẹ wọ omai gwọlọ you rie zihe?

6. Eme o gwọlọ nọ emọ Izrẹl a re ru re a ruẹsi wo eghale Jihova ẹsikpobi?

⁶ Emọ Izrẹl a jọ otọ ẹruọsa Jihova ikpe buobu yọ ọ ghale rae evaọ abọ ugboma gbe egagọ riẹ. (Izie. 4:7, 8) Dede na, re a gbẹ reawere eghale nana, o gwọlọ nọ a re koko izi Ọghẹnẹ, onọ u kugbe idhe nọ a rẹ rehọ “ubi nọ oraro eva ibi ọsosuọ” rai dhe kẹ Jihova. (Ọny. 23:19) Enẹ emọ Izrẹl a re ro dhesẹ nọ a rri uyoyou gbe eghale Jihova vo ho.—Se Iziewariẹ 8:7-11.

7. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ “eyero” mai dhesẹ kẹ Jihova nọ ma you rie?

⁷ Kọ ẹvẹ kpahe omai? Dede nọ o gbẹ gwọlọ nọ ma dhe-idhe erao nẹnẹ hẹ, u fo nọ ma rẹ rọ “eyero” mai dhesẹ uyoyou nọ ma wo kẹ Ọghẹnẹ. (Itẹ 3:9) Idhere jọ vẹ ma sai ro ru onana? Avro ọ riẹ hẹ, ma sae rọ eyero mai tha iruo Uvie na uke evaọ ukoko nọ ma rrọ gbe ukoko akpọ-soso mai. Onana yọ obọdẹ edhere jọ nọ ma sai ro dhesẹ uyoyou mai kẹ Jihova, te ma wo bu hayo ma wo bu hu. (2 Kọr. 8:12) Rekọ u wo idhere efa nọ ma re ro dhesẹ kẹ Jihova nọ ma you rie.

8, 9. Ẹvẹ eva nọ ma re fihọ eyaa Jihova u ro wobọ kugbe uyoyou nọ ma wo kẹe? Kẹ oriruo.

⁸ Kareghẹhọ ohrẹ nọ Jesu ọ kẹ ilele riẹ inọ a du ruawa kpahe emu gbe emuẹgọ họ, rekọ a hae kake gwọlọ Uvie na. Ọ ta nọ Ọsẹ na ọ riẹ eware nọ ma ginẹ gwọlọ. (Mat. 6:31-33) Epanọ ma fievahọ eyaa yena te u re dhesẹ epanọ uyoyou mai kẹ Jihova o ga te, keme uyoyou gbe evaifihọ e jẹhọ ohwohwo. Ma rẹ sai gine you ohwo ho nọ ma gbe fievahọ iẹe he. (Ol. 143:8) Fikiere ma sae nọ omamai nọ: ‘Kọ itee nọ me bi le gbe oghẹrẹ nọ me bi yeri uzuazọ mẹ u dhesẹ nọ me gine you Jihova?  Kọ eware nọ me bi ru kẹdẹ kẹdẹ i bi dhesẹ nọ me fievahọ Jihova inọ ọ te kẹ omẹ eware nọ mẹ ginẹ gwọlọ?’

⁹ Oniọvo jọ nọ a re se Mike o dhesẹ oghẹrẹ uyoyou gbe evaifihọ itieye na. Okenọ ọ gbẹ jọ ọmaha o ro wo isiuru inọ ọ rẹ kwa kpohọ orẹwho ofa kẹ iruo Uvie na. Uwhremu na, o te ti wo aye je yẹ emọ ivẹ, rekọ isiuru na e gbẹ jariẹ udu ghele. Ikuigbe gbe iyẹrẹ inievo sa-sa nọ e kwa kpohọ erẹwho efa nọ a jọ mae gwọlọ iwhowho-uvie nọ Mike avọ uviuwou riẹ a jẹ hai se, e tuduhọ ae awọ siobọno eware jọ evaọ uzuazọ. A zẹ uwou ulogbo rai jẹ kwa kpohọ umuwou osese. Kẹsena Mike o te siobọno abọjọ iruo ẹruorote-iwou nọ ọ jẹ hai ru, je wuhrẹ epanọ ọ sae rọ jọ itanẹte ru iruo na no obonọ a te kwa kpohọ na ze. Uviuwou na o tẹ te kwa. Nọ a rria obonọ a kwa kpohọ na te ikpe ivẹ no, Mike ọ ta nọ: “Ẹme Jesu nọ ọ rrọ obe Matiu 6:33 na o rugba evaọ omamai.”

10. Wọhọ epanọ o via kẹ Devidi na, eme o rẹ sai noi ze nọ ma tẹ be hai roro didi kpahe uzẹme na?

¹⁰ Ikpe idu esa (3,000) nọ i kpemu, oware nọ Devidi ovie na ọ ruẹ evaọ idadeghe na i duobọtei udu. O kere nọ: “Ihru e ta oruaro Ọghẹnẹ via; ivu ihru i dhesẹ iruo abọ riẹ.” Ọ tẹ jẹ ta kpahe areghẹ izi Ọghẹnẹ nọ i duobọtei inọ: “Uzi ỌNOWO o gbakiete, o rẹ jaja ẹzi aro; isẹri-ise ỌNOWO umuẹro, o rẹ rọ areghẹ kẹ iwewe.” Nọ Devidi o roro didi kpahe eware nana, eme u no rie ze? O fibae nọ: “Ru re ẹme unu mẹ gbe iroro eva mẹ e hẹ were owhẹ, O ỌNOWO, eri mẹ gbe ọta [mẹ].” O jọ vevẹ, Devidi o wo usu okpekpe kugbe Ọghẹnẹ riẹ.—Ol. 19:1, 7, 14.

11. Eme u fo nọ uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ o rẹ wọ omai ru kpahe eriariẹ nọ ma bi wo no Ebaibol na ze nẹnẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

¹¹ Nẹnẹ, ma riẹ eware buobu kpahe emama Jihova gbe ẹjiroro riẹ nọ o bi rugba. Akpọ na ọ be tuduhọ ahwo awọ re a kpohọ isukulu ikpehru. Rekọ oware nọ o via kẹ ahwo buobu no u dhesẹ nọ ilale isukulu ikpehru u bi whrehe ẹrọwọ ahwo, je ru nọ a gbe bi ro you Ọghẹnẹ hẹ. Rekọ Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ ma daoma wo areghẹ gbe otoriẹ, orọnikọ ma re you eriariẹ ọvo ho. Onana u dhesẹ nọ ma rẹ riẹ epanọ ma re ro fi eriariẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai họ iruo, re ma sai wo erere no ai ze jẹ rehọ ae fiobọhọ kẹ amọfa. (Itẹ 4:5-7) “O rrọ oreva [Ọghẹnẹ] inọ oghẹrẹ ahwo kpobi a wo esiwo je wo eriariẹ egbagba uzẹme na.” (1 Tim. 2:4) U re dhesẹ nọ ma you Jihova nọ ma tẹ be rọ eva mai kpobi vuẹ ahwo kpobi usi uwoma Uvie na je fiobọhọ kẹ ai wo otoriẹ ẹjiroro nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ ahwo-akpọ.—Se Olezi 66:16, 17.

12. Ẹvẹ uzoge jọ o ro dhesẹ edẹro kẹ eware nọ o bi wo tobọ evaọ egagọ Ọghẹnẹ?

¹² Makọ izoge a rẹ sai dhesẹ uyoyou rai kẹ Jihova ẹkwoma edẹro nọ a re wo kẹ eware nọ i bi te ai obọ evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Shannon ọ ta oware nọ o via evaọ okenọ ọ jọ ikpe 11, nọ tei te oniọvo ọmọtẹ riẹ nọ ọ jọ ikpe 10 a lele ọsẹgboni rai kpohọ Okokohọ Ubrotọ “Godly Devotion” (Omarọkẹ Ọghẹnẹ). Nọ a ru okokohọ na te oria jọ no, a tẹ ta kẹ izoge na kpobi nọ a keria ofẹ jọ sa. Ozọ o jẹ dina mu Shannon, rekọ ọ nyae keria ofẹ na ghele. Eva e were riẹ gaga nọ a kẹ uzoge kpobi obe uwoma jọ nọ uzoẹme riẹ o ta nọ Questions Young People Ask—Answers That Work.  Eme onana o lẹliẹ Shannon vuhumu kpahe Jihova Ọghẹnẹ? Ọ ta nọ: “Ẹsiẹe mẹ rọ riẹ nọ Jihova ọ ginẹ rrọ, yọ o you omẹ gaga.” Shannon o fibae nọ: “Eva e be were omai gaga inọ Jihova, Ọghẹnẹ oride mai na ọ be hae kẹ omai ekẹ iwoma itieye nọ e gba kiete.”

13, 14. Ẹvẹ oghẹrẹ nọ ma rri uthubro Jihova u re ro dhesẹ sọ ma you rie hayo ma you rie he?

¹³ Ebaibol na ọ kareghẹhọ omai nọ: “ỌNOWO na ọ rẹ whọku ọnọ o you, wọhọ epanọ ọsẹ-ọmọ o re ru ọmọ nọ ọ were riẹ.” (Itẹ 3:12) Rekọ eme u fo nọ ma re ru nọ a tẹ whọku omai? Pọl ukọ na ọ ta kpahe epanọ o rẹ ginẹ jọ ohwo oma nọ o kere nọ: “Ọwhọkuo ọvo ọ riẹ hẹ nọ o wọhọ nọ o rẹ kẹ evawere evaọ okioke nọ a rọ kẹe, ukpoye o rẹ da.” Dede na, orọnikọ Pọl ukọ na ọ jẹ rọ ẹme riẹ na dhesẹ orivo kẹ ọwhọkuo ho, keme o fibae nọ: “Rekọ uwhremu na, o re ru ahwo nọ o wuhrẹ no mọ ubi udhedhẹ orọ ẹrẹreokie.” (Hib. 12:11) Ma te you Jihova, ma re muofu hayo tehe ezọ di kẹ ọwhọkuo nọ o no obọ riẹ ze he. Onana o rẹ sae jọ ẹbẹbẹ ologbo kẹ ahwo jọ. Uyoyou nọ ma wo kẹ Ọghẹnẹ o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai gaga evaọ abọ nana.

¹⁴ Evaọ oke Malakae ọruẹaro na, ahwo Ju buobu a jẹ hai wo orivo kẹ uthubro Ọghẹnẹ. A riẹ Uzi Ọghẹnẹ kpahe erao nọ a re ro dhe-idhe, rekọ a je gbabọkẹ Uzi na te epanọ Jihova ọ rọ whọku ai gaga. (Se Malakae 1:12, 13.) Ẹvẹ uyero rai na u yoma te? Gaviezọ kẹ ẹme nọ Jihova ọ ta kẹ ae: “Me re ti vi uye se owhai, uye u ve je te eghale rai; ghinere mẹ kẹ rai uye no, keme wha fi [uzi mẹ] họ eva ha, ere ỌNOWO ogbaẹmo na ọ tae.” (Mal. 2:1, 2) O rrọ vevẹ, ma tẹ be hae keke aro fihọ gbabọkẹ ọwhọkuo Jihova hayo ru ere otiẹsejọ, ọ rẹ sae wha okpẹtu ze.

15. Evaọ akpọ inẹnẹ, uruemu vẹ ahwo buobu a wo nọ o gwọlọ nọ ma rẹ whaha?

¹⁵ Evaọ akpọ nana nọ ahwo a be jọ roro kpahe ẹgwọlọ obọrai ọvo na, ahwo a gwọlọ rọ ezọ yo kpahe uthubro ho, kabikọ  re a jẹe rehọ. Makọ enọ o wọhọ nọ a jẹ uthubro rehọ dede, ẹsibuobu a be hai ru onana avọ ẹgo. Rekọ Ikereakere na e hrẹ Ileleikristi nọ, “wha gbẹ kuvẹ re uyero-akpọ nana o kpọ owhai hi.” Ukpoye, o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ je ru lele “oreva Ọghẹnẹ nọ [o] rrọ gbagba.” (Rom 12:2) Jihova ọ be rọ ukoko riẹ kẹ omai uthubro ẹruoke kpahe abọ sa-sa uzuazọ mai wọhọ, epanọ u fo nọ ọmọtẹ avọ ọmọzae a re lele ohwohwo yeri, oghẹrẹ usu nọ ma rẹ nya, gbe eware ẹkeriotọ nọ ma rẹ salọ. Ma tẹ be hae rọ unevaze jẹ ekpọvio itiena rehọ je fi ai họ iruo, u re dhesẹ nọ ma wo edẹro je gine you Jihova no udu mai ze.—Jọn 14:31; Rom 6:17.

16, 17. (a) Fikieme u ro fo nọ ma roro kpahe oreva Ọghẹnẹ nọ ma tẹ be jiroro? (b) Ẹvẹ emọ Izrẹl a ro dhesẹ nọ a you hayo fievahọ Jihova ha?

¹⁶ Nọ emaha a tẹ riẹ nọ oware enwoma jọ o be tha, ọsẹgboni rai nọ a rẹ dhẹ bru họ oware nọ o rẹ nwane ziọ ai iroro. Rekọ nọ a be kpako ze na, a ve ti wuhrẹ epanọ a rẹ rọ rẹroso omobọ rai jẹ jiroro kẹ omarai. Onana yọ oware jọ nọ u re dhesẹ nọ a muhọ ẹkpako no. Dede na, emọ nọ e make kpako no nọ e kẹle ọsẹgboni rai gaga a rẹ gbẹ sae nọ mi ai taure a tẹ te jiroro. Epọvo na o rrọ re evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Jihova ọ kẹ omai ẹzi riẹ nọ ọ be lẹliẹ omai wo “isiuru na gbe ogaga” nọ ma re ro ru oware. Ghele na, ma tẹ be hae jiroro ababọ oreva Ọghẹnẹ nọ ma re roro kpahe, u re dhesẹ nọ ma you rie he, yọ ma fievahọ iẹe gbe he.—Fil. 2:13.

¹⁷ Evaọ oke Samuẹle, u wo ẹdẹjọ nọ ahwo Filistia a fi ahwo Izrẹl kparobọ evaọ ẹmo. Onana u ru nọ a rọ gwọlọ obufihọ gbe ọthọwẹ Ọghẹnẹ gaga. Kọ eme a ru? A ta nọ: “Wha jo ma nya e rehọ etehe-ọvọ ỌNOWO na no obọ Shailo ze obonẹ, re ọ ze udevie mai re O siwi omai no obọ ogaga ewegrẹ mai.” Eme u no rie ze? A “kpe ahwo buobu, keme ahwo Izrẹl nọ a kpe a bu te elakpa-ẹmo-owotọ idu-ọgba. A tẹ wọ etehe-ọvọ Ọghẹnẹ rehọ.” (1 Sam. 4:2-4, 10, 11) Ẹsejọhọ emọ Izrẹl a je roro nọ a tẹ wọ etehe-ọvọ na lele oma, a ti wo obufihọ Jihova. Rekọ uzẹme na họ, a nọ mi Jihova ha. A rẹroso iroro obọrai, yọ onana o wha okpẹtu se ai.—Se Itẹ 14:12.

18. Ẹvẹ u fo nọ ma rri obufihọ Jihova nọ ma rẹ gwọlọ?

¹⁸ Ọso-ilezi na o dhesẹ eriwo nọ o fo evaọ okenọ o kere nọ: “Fievahọ Ọghẹnẹ; keme mẹ rẹ te wariẹ jiri ei, Ọghẹnẹ obọufihọ mẹ. A kpe ẹzi mẹ no evaọ oma mẹ, fikiere mẹ rẹ te kareghẹhọ owhẹ.” (Ol. 42:5, 6) Devidi o gine you Jihova gaga. Kọ who wo uyoyou udidi gbe evaifihọ itieye kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai na? O tẹ make rọnọ Ee họ uyo ra kẹ onọ yena, whọ sai ru evaifihọ nọ who wo kẹ Jihova ga viere nọ who te roro kpahe oria Ebaibol nana nọ o ta nọ: “Rehọ ẹroọrọsuọ ra kpobi kpahe ỌNOWO na whọ rehọ eva kpahe ẹriẹ omobọ ra ha. Eva idhere ra kpobi ọ thọrọ owhẹ ẹro ho, o ve ti ruọ idhere ra kpọvi.”—Itẹ 3:5, 6.

19. Idhere vẹ whọ gwọlọ ro dhesẹ uyoyou ra kẹ Jihova?

¹⁹ Jihova ọ kaki you omai, ọ tẹ rọ ere dhesẹ epanọ ma sai ro you rie zihe. Ajọ ma hai roro kpahe obọdẹ oriruo nọ o fihotọ kẹ omai na ẹsikpobi. Jọ ma hai dhesẹ kẹe nọ ma ginẹ rọ ‘udu mai kpobi gbe uzuazọ mai kpobi gbe iroro mai kpobi gbe ẹgba mai kpobi’ you rie.—Mak 12:30.