1. Uruemu-aghae Ọghẹnẹ vẹ o mae rro, kọ ẹvẹ onana nọ whọ riẹ na o rrọ owhẹ oma?

EBAIBOL na nọ a rehọ ẹgba ẹzi Ọghẹnẹ kere ọ vuẹ omai nọ, “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” Orọnikọ Ebaibol na ọ ta nọ uyoyou yọ uruemu-aghae jọ nọ Ọghẹnẹ o wo ho, rekọ inọ, “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” (1 Jọn 4:8) Uyoyou họ uruemu-aghae riẹ nọ o mae rro hayo nọ o mai wuzou. Orọnikọ o wo uyoyou ọvo ho, ukpoye, uzedhe ọyomariẹ họ uyoyou. O rrọ oware evawere gaga nọ ma rọ riẹ nọ Ọnọma odhiwu gbe akpọ gbe eware nọ e rrọ uzuazọ kpobi na yọ Ọghẹnẹ uyoyou. Uyoyou o rẹ wọe ru oware kpobi.

2. Eme uyoyou Ọghẹnẹ o kẹ omai imuẹro riẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

² Uvi ọdawẹ nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ emama riẹ o kẹ omai imuẹro inọ ẹjiroro riẹ kpobi kẹ ahwo-akpọ o ti rugba evaọ edhere nọ o mai woma kẹ omai. Onana o te wha eghale ilogbo se ahwo nọ a romakpotọ kẹ esuo Jihova. Wọhọ oriruo, uyoyou o wọ Jihova “fi ẹdẹ họ no nọ o ti ro bruoziẹ akpọ na soso evaọ ẹrẹreokie ẹkwoma ohwo nọ o ro mu,” Jesu Kristi. (Iruẹru  17:31) Ma wo imuẹro nọ oreva riẹ o te seba erugba ha. Rọkẹ ahwo okiẹrẹe, ẹdhoguo rai ọ te wha eghale ebẹdẹ bẹdẹ se ai.

3. Ẹvẹ who roro nọ uzuazọ o hae jọ ogbẹrọnọ Ọghẹnẹ o wo uyoyou kẹ ahwo-akpọ họ?

³ Dai roro epanọ uzuazọ o hae te jọ ogbẹrọnọ Ọghẹnẹ o wo uyoyou kẹ ahwo-akpọ họ. Oware nọ ma hae te ruẹ ribri họ, eware iyoma nọ e rrọ akpọ via, gbe egọmeti ohwo-akpọ nọ Setan Ẹdhọ nọ ọ kare uyoyou jẹ vọ avọ ofu na ọ rrọ osu riẹ. (2 Kọr. 4:4; 1 Jọn 5:19; se Eviavia 12:9, 12.) Onana u dhesẹ epanọ obaro na o hai ti yoma te ogbẹrọ uyoyou Ọghẹnẹ nọ u bi dhesẹ oma via evaọ ehrugbakpọ na ha.

4. Fikieme Jihova ọ rọ kuvẹ re a wọso esuo okiẹrẹe riẹ?

⁴ Nọ Ẹdhọ o mu esuo Jihova họ ẹwọsuọ no, ọ lẹliẹ ọzae avọ aye ọsosuọ họ ru epọvo na. O se Ọghẹnẹ abọ inọ Ọghẹnẹ o fo ọnọ o re su ehrugbakpọ na ha gbe inọ esuo riẹ o kiẹrẹe he. Setan ọ tẹ rọ enẹ be ta nọ esuo ọyomariẹ o ti woma vi ọrọ Ọmemama na. (Emu. 3:1-5) Dede nọ Jihova ọ kẹ Setan uvẹ re o ro dhesẹ via sọ esuo riẹ o gine woma vi ọrọ Ọghẹnẹ, uvẹ nana o te jọ ribri hi. Jihova nọ areghẹ riẹ o wo ibe he na, ọ kẹ uvẹ ziezi no ro dhesẹ via nọ uvumọ esuo ọ rrọ họ nọ o woma kaka ọrọ ọyomariẹ. Eware iyoma nọ e via no evaọ ikuigbe i dhesẹ nọ isuẹsu ohwo-akpọ hayo Setan e sae wha ewoma ze he.

5. Eme ikuigbe i dhesẹ via vevẹ no?

⁵ Evaọ ikpe udhusoi (100) nọ e vrẹ na ọvo, a jọ emo sa-sa evaọ akpọ na kpe ahwo nọ a bu vi ima ẹgba ọvo (100,000,000) no. Nẹnẹ, eware nọ e rrọ akpọ via i bi dhe eyeyoma. Enẹ Ebaibol na ọ ginẹ ta nọ uyero-akpọ o te jọ evaọ “edẹ urere na,” inọ “ahwo omuomu gbe eviẹahwohọ a ti no onọ u yoma ruọ onọ o mai yoma.” (2 Tim. 3:1, 13) Ababọ avro, ikuigbe i dhesẹ vevẹ inọ ẹme Ebaibol na ginọ uzẹme nọ o ta nọ: “O ỌNOWO mẹ riẹ nọ ohwo o wo iroro obọ riẹ hẹ, ohwo o wo ogaga nọ o ro su oma obọ riẹ hẹ.” (Jeri. 10:23) O rrọ vevẹ, Jihova ọ ma ohwo-akpọ avọ ẹgba hayo udu nọ ọ rẹ rọ kpọ iruẹru riẹ ababọ obufihọ Ọghẹnẹ hẹ.

6. Eme emuemu nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ uvẹ riẹ omoke na u dhesẹ via no?

⁶ U te no esuo ohwo-akpọ nọ o bi dhesẹ oma via nọ o fioka ha no, omoke nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ kẹ emuemu na u bi je ru omai riẹ oware ofa jọ. O be kẹ imuẹro inọ Ọghẹnẹ ọvo ọ rẹ sai gine su omai evaọ edhere nọ o kiehọ. Okenọ Jihova o te si eyoma gbe ahwo omuomu kpobi no, ohwo jọ ọ tẹ gbẹ wọso esuo oyoyou Jihova, o te gbẹ gwọlọ nọ Jihova ọ kẹe uvẹ nọ o re ro dhesẹ sọ esuo riẹ ọ mai woma ha. Oware nọ o via vrẹ no evaọ ikuigbe ohwo-akpọ u te ẹjiroro nọ ọ rẹ rọ raha ahwo ọwọsuọ itieye no ababọ okioraha, ọ te gbẹ kẹ ae uvẹ hẹ re a wariẹ wha emuemu ze.

7, 8. Idhere jọ vẹ Jihova o ro dhesẹ uyoyou ulogbo riẹ via no?

⁷ Jihova o dhesẹ uyoyou ulogbo riẹ via no evaọ idhere buobu. Wọhọ oriruo, roro kpahe epanọ ehrugbakpọ na o gbunu te. Ima-idu eko-isi e rrọ idadeghe na, yọ ima-idu isi gbe ikogho-akpọ buobu e rrọ ẹko-isi ọvuọvo. Evaọ ẹko-isi nọ a re se Milky Way nọ okogho-akpọ mai ọ rrọ na, esi jọ nọ ọ riẹe họ ọre mai na. Ababọ  ọre na, eware buobu e hae te jọ uzuazọ evaọ otọakpọ mai na ha. Emama nana kpobi e kẹ imuẹro nọ Jihova họ Erumeru na, yọ i bi dhesẹ iruemu-aghae riẹ jọ via wọhọ ogaga, areghẹ, gbe uyoyou. Uzẹme na họ, “dede nọ a rẹ ruẹ Ọghẹnẹ hẹ, no anwọ okenọ ọ rọ ma akpọ na ze ahwo a be sai wo otoriẹ oghẹrẹ nọ ọ rrọ, a be jọ eware nọ ọ ma ruẹ onana, makọ ogaga ebẹdẹ riẹ gbe inọ ọye họ Ọghẹnẹ.”—Rom 1:20.

⁸ Jihova ọ ma eware kpobi nọ e rrọ otọakpọ na re emama nọ i wo uzuazọ e sai wo erere no ai ze. Ọ ma ọgbọ owowoma jọ kẹ ahwo-akpọ, ọ tẹ jẹ kẹ ae iroro gbe oma ogbagba nọ a sae rọ rria bẹdẹ bẹdẹ. (Se Eviavia 4:11.) Ofariẹ, “ọ be kẹ ahwo kpobi emuore, keme uyoyou ulogbo riẹ o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.”—Ol. 136:25.

9. U te no uyoyou nọ Jihova o re dhesẹ no, oghẹrẹ vẹ ọfa ọ rrọ, kọ fikieme?

⁹ Dede nọ Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ uyoyou, o mukpahe oware uyoma. Wọhọ oriruo, obe Olezi 5:4-6 o ta kpahe Jihova nọ: “Whẹ họ Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ gwọlọ umuomu hu . . . who mukpahe iru-umuomu.” Kẹsena o te fibae nọ: “ỌNOWO o mukpahe enọ uru azẹ u re kpe gbe otu eviẹwẹ.”

10, 11. (a) Ẹvẹ Jihova o ti ru ahwo omuomu? (b) Ẹvẹ Jihova ọ te rọ hwosa kẹ ahwo nọ a yoẹme kẹe?

¹⁰ Fikinọ Jihova họ Ọghẹnẹ uyoyou yọ o mukpahe emuemu, o rrọ ẹjiroro riẹ inọ o ti si eyoma kpobi no ehrugbakpọ na. Onana o te via okenọ ẹme avro kpahe udu-esuo ehrugbakpọ na o te kuhọ no. Ebaibol na ọ ya eyaa nọ: “A ti kpe iru-umuomu na kufiẹ; rekọ enọ e be hẹrẹ ỌNOWO kpobi, a rẹ te rehọ otọ na reuku. Omoke kakao, iru-umuomu e gbẹ te jọ họ . . . ewegrẹ ỌNOWO e wọhọ ebe no oro rai i re re, a rẹ te rayẹ wọhọ iwiri, ere a rẹ te raha.”—Ol. 37:9, 10, 20.

¹¹ Ebaibol na ọ tẹ jẹ ta nọ: “Ikiẹrẹe e rẹ te rehọ otọ na reuku, a vẹ jẹ ria ae bẹdẹ.” (Ol. 37:29) Rọkẹ ahwo okiẹrẹe itieye na, “oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” (Ol. 37:11) Eyaa nana i re ti rugba hrọ keme, Ọghẹnẹ oyoyou mai na o re ru oware nọ o mai woma kẹ idibo ikiẹrẹe riẹ ẹsikpobi. Ebaibol na ọ vuẹ omai nọ: “O ti ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai, uwhu o gbẹ te jọ ofa ha, yọ uweri hayo oviẹ hayo edada e gbẹ te jọ ofa ha. Eware ọsosuọ na e vrẹ no.” (Evia. 21:4) A rẹ ruẹ unu gbiku eghale nọ ma ti wo evaọ obaro ho, mai enọ i bi dhesẹ ovuhumuo kẹ uyoyou Jihova je bi yoẹme kẹe nọ ọ rrọ Osu mai na!

12. Ono a rẹ sai se “ohwo nọ okiete”?

¹² Ẹme Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Fiẹrohọ ohwo nọ okiete, jẹ nabi ri ọrọ uzẹme, urere ohwo ọyena udhedhẹ. Erahaizi a rẹ te raha ai kpobi, urere oru-umuomu kọ ẹnyawo kufiẹ.” (Ol. 37:37, 38) “Ohwo nọ okiete” ọ rẹ riẹ Jihova gbe Ọmọ riẹ, ọ vẹ jẹ rọ eva riẹ kpobi ru oreva Ọghẹnẹ. (Se Jọn 17:3.) Ohwo otiọye na o re se ẹme nọ ọ rrọ obe 1 Jọn 2:17 na gboja gaga, nọ o ta nọ: “Akpọ na ọ be vrẹ yọ ere isiuru riẹ re, rekọ ohwo nọ o bi ru oreva Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.” Nọ ekuhọ akpọ nana o bi si kẹle na, enẹna o mae gwọlọ nọ ma “hẹrẹ ỌNOWO [jẹ] nya edhere riẹ.”—Ol. 37:34.

13. Edhere vẹ ọ mae rro nọ Jihova o ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ erahaizi?

¹³ Dede nọ ma gba ha, ma rẹ sae ‘nya edhere ỌNOWO’ na. Ma rẹ sai je wo usu  okpekpe kugbei fiki odhesẹvia uyoyou ulogbo riẹ. Ọ kẹ omai okẹ idhe ẹtanigbo Jesu Kristi, ọ tẹ rọ enẹ rovie uvẹ fihọ nọ ahwo-akpọ kpobi nọ a yoẹme a sai ro no igbo uzioraha gbe uwhu nọ a reuku riẹ mi Adamu. (Se Ahwo Rom 5:12; 6:23.) Jihova o fievahọ Ọmọvo riẹ na riẹriẹriẹ, ọnọ ọ jọ kugbei evaọ obọ odhiwu ikpe nọ i wo unu hu. Ababọ avro, o da Jihova, Ọsẹ oyoyou mai na gaga nọ ọ jẹ ruẹ uye gbe olahiẹ ekueku nọ Jesu ọ reoja riẹ evaọ otọakpọ. Ghele na, Jesu ọ dadamu abọ esuo Ọghẹnẹ jẹ rọ ere dhesẹ nọ ohwo-akpọ ọgbagba ọ rẹ sai kru ẹgbakiete riẹ kẹ Jihova makọ evaọ otọ uyero nọ o bẹ thesiwa.

14, 15. Eme uwhu Jesu u ru lọhọ kẹ ahwo-akpọ?

¹⁴ Jesu o kru ẹgbakiete riẹ jẹ dadamu abọ esuo Jihova evaọ otọ uyero nọ o bẹ thesiwa, o te whu avọ ẹrọwọ nọ o fihọ Ọsẹ riẹ. Ma re yere Jihova gaga inọ Jesu ọ rọ uwhu riẹ hwosa ẹtanigbo mai, o te rovie uvẹ fihọ nọ ma sai ro wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. Pọl ukọ na o dhesẹ epanọ uyoyou nọ Jihova avọ Jesu a wo kẹ omai na o rro te nọ ọ ta nọ: “Okenọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o whu kẹ enọ e riẹ Ọghẹnẹ hẹ evaọ ẹruoke nọ a fihọ. Keme o re bẹbẹ re ohwo jọ o whu kẹ ohwo okiẹrẹe; rekọ ẹsejọhọ rọkẹ ohwo owoma,  ohwo jọ ọ sae rọwo nọ o re whu kẹe. Rekọ Ọghẹnẹ o dhesẹ uyoyou riẹ kẹ omai, keme nọ ma gbẹ jọ erahaizi, Kristi o whu kẹ omai.” (Rom 5:6-8) Jọn ukọ na o kere nọ: “Ẹkwoma onana Ọghẹnẹ o ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ omai, Ọghẹnẹ o vi Ọmọ ọvo riẹ ziọ akpọ na re ma ruẹsi wo uzuazọ ẹkwoma riẹ. Enẹ o ro dhesẹ uyoyou na, orọnọ fikinọ ma you Ọghẹnẹ hẹ, rekọ ọye o you omai o te vi Ọmọ riẹ ze ro dhe idhe fiki izieraha mai, idhe nọ o be ruẹrẹ omai họ kugbei.”—1 Jọn 4:9, 10.

¹⁵ Jesu ọ ta kpahe uyoyou nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ ahwo-akpọ nọ: “Ọghẹnẹ o you akpọ na gaga o te siobọno Ọmọ ọvo riẹ, re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe o gbe whu hu rekọ o ve wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Jọn 3:16) Uyoyou nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ ahwo-akpọ o ga te epanọ ọ rẹ rọ rehọ oware uwoma ovuovo gbọ ae ogbọ họ, ghelọ oware nọ onana o rẹ rehọ mi ei kpobi kẹhẹ. Uyoyou riẹ o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ. Ma sae rẹroso iẹe inọ o ti you omai ẹsikpobi. Pọl ukọ na o kere nọ: “U mu omẹ ẹro inọ makọ uwhu hayo uzuazọ hayo ikọ-odhiwu hayo egọmeti, hayo eware nọ e rrọ enẹna hayo eware nọ e te tha hayo ogaga hayo ekpehru hayo edidi hayo omama ofa jọ kpobi o rẹ sae hẹriẹ omai no uyoyou Ọghẹnẹ hẹ onọ o rrọ eva Kristi Jesu Olori mai.”—Rom 8:38, 39.

16. Eme họ Uvie Mesaya na, kọ ono Jihova o mu isuẹsu Uvie na họ obọ?

¹⁶ Edhere ọfa nọ Ọghẹnẹ o ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ ahwo-akpọ họ, ọruẹrẹfihotọ Uvie Mesaya na. Jihova o mu egọmeti nana họ Ọmọ riẹ obọ no, ọnọ o you ahwo-akpọ gaga je te kẹ esuo na. (Itẹ 8:31) Nọ a tẹ kpare ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) nọ a ti lele Jesu su na kpobọ odhiwu no, a ti wo otoriẹ ahwo-akpọ ziezi keme ae omarai a jọ ahwo-akpọ no vẹre. (Evia. 14:1) Uvie Ọghẹnẹ o jọ ugogo uzoẹme nọ Jesu o je ro wuhrẹ ahwo, o wuhrẹ ilele riẹ nọ a hae lẹ inọ: “Ọsẹ mai nọ ọ rrọ obọ odhiwu, jọ odẹ ra o jọ fuafo. Jọ Uvie ra o ze. Jọ a jọ otọakpọ na ru oreva ra wọhọ epanọ o rrọ obọ odhiwu.” (Mat. 6:9, 10) A rẹ ruẹ unu gbiku eghale nọ orugba olẹ yena o te wha se ahwo okiẹrẹe he!

17. Ohẹriẹ vẹ o rrọ esuo Jesu avọ isuẹsu ahwo-akpọ nọ a gba ha?

¹⁷ Ohẹriẹ ulogbo o rrọ esuo oyoyou Jesu nọ o ti su no obọ odhiwu ze na avọ isuẹsu akpọ nana nọ i si uwhu kpe ima ahwo buobu no evaọ ẹmo. Jesu o wo ọdawẹ ologbo kẹ ahwo nọ e te jọ otọ esuo riẹ yọ ọ te rọ aro kele iruemu-aghae Jihova, maero kọ uyoyou. (Evia. 7:10, 16, 17) Jesu ọ ta nọ: “Wha nya bru omẹ ze, whai kpobi nọ e be ruẹ uye, nọ ewha egbẹgbẹdẹ e rrọ uzou, mẹ te sasa owhai oma. Wha rehọ owhowha mẹ je wuhrẹ mi omẹ, keme mẹ rrọ wowolẹ je wo omaurokpotọ, wha re ti wo omosasọ. Keme owhowha mẹ o rẹ nyaoma ha, yọ owha mẹ o rrọ vovori.” (Mat. 11:28-30) Eyaa nana e kẹ omosasọ kẹhẹ!

18. (a) Eme Uvie Ọghẹnẹ u bi ru anwẹnọ a rọ rehọ iẹe mu na? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁸ Eruẹaruẹ Ebaibol i dhesẹ nọ ukpe 1914 a rọ rehọ Uvie Ọghẹnẹ mu evaọ obọ odhiwu, okenọ ọzino Kristi o ro muhọ. Anwọ oke yena ze, a bi ro koko enọ i kiọkọ nọ i ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu na họ, kugbe “ogbotu obuobu” nọ e te zọ ruọ akpọ ọkpokpọ na. (Evia. 7:9, 13, 14) Ẹvẹ ogbotu nana o bu te no enẹna? Eme o gwọlọ nọ ahwo nọ a rrọ usu ogbotu nana a re ru? Uzoẹme nọ o rrọ aro na o te kuyo enọ nana.