1, 2. Ẹvẹ Ikereakere na i ro dhesẹ nọ uyoyou u wuzou gaga?

UYOYOU họ uruemu-aghae Jihova Ọghẹnẹ nọ o mae rro. (1 Jọn 4:16) Jesu nọ ọ rrọ omama ọsosuọ Ọghẹnẹ na ọ jọ kugbei evaọ obọ odhiwu ikpe nọ i wo unu hu, yọ o wuhrẹ uyoyou mi Ọghẹnẹ. (Kọl. 1:15) Evaọ etoke uzuazọ Jesu kpobi, makọ okenọ ọ jọ otọakpọ, o dhesẹ via nọ ọ riẹ inọ Jihova yọ Ọghẹnẹ oyoyou, yọ ọ rọ aro kele iei dhesẹ uyoyou. Fikiere, o sai mu omai ẹro inọ Jihova avọ Jesu a te rọ uyoyou su bẹdẹ bẹdẹ.

² Okenọ a nọ Jesu inọ uzi vẹ o mae rro evaọ usu izi na kpobi, ọ ta nọ: “ ‘Whọ rẹ rehọ udu ra kpobi gbe uzuazọ ra kpobi gbe iroro ra kpobi ro you Jihova Ọghẹnẹ ra hrọ.’ Onana họ ujaje nọ o mae rro gbe orọ ọsosuọ. Orọ avọ ivẹ, nọ o wọhọ e riẹ ona: ‘Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.’ ”—Mat. 22:37-39.

3. Ono họ “ọrivẹ” mai?

³ Muẹrohọ nọ Jesu ọ ta nọ uyoyou kẹ ọrivẹ họ uzi avivẹ nọ ọ fodẹ uyoyou kẹ Jihova no. Onana u dhesẹ epanọ u wuzou te re ma dhesẹ uyoyou evaọ usu mai kugbe amọfa. Rekọ ono  họ “ọrivẹ” mai? Otẹrọnọ ma rọo no, ọzae hayo aye mai họ ọrivẹ nọ ọ mae kẹle omai. Amọfa jọ nọ a kẹle omai họ inievo nọ e rrọ ukoko na, koyehọ ibeIleleikristi mai nọ ma gbẹ be gọ Jihova. Ahwo nọ ma rẹ nyaku evaọ usiuwoma ota yọ amọfa jọ re. Ẹvẹ mai idibo Jihova ma sai ro dhesẹ uyoyou ọrivẹ je ru lele iwuhrẹ Jesu?

4. Fikieme a sai ro wo orọo evawere ghelọ sebaẹgba ahwo-akpọ?

⁴ Jihova ọ tuọ orọo ọsosuọ họ okenọ ọ ma Adamu avọ Ivi je ku ai kugbe. O jọ ẹjiroro riẹ nọ a rẹ wereva, jọ kugbe bẹdẹ bẹdẹ, je yẹ emọ vọ otọakpọ na. (Emu. 1:27, 28) Rekọ orọo ọsosuọ na o raha okenọ a wọso esuo okpehru Jihova, onana o tẹ wha uzioraha gbe uwhu se ahwo-akpọ kpobi. (Rom 5:12) Dede na, Ebaibol na ọ vuẹ omai epanọ ma sai ro wo orọo evawere. Ma rẹ jọ eva riẹ ruẹ ehrẹ nọ e mai woma kpahe orọo keme Jihova nọ ọ tuọ orọo họ na o wo eme nọ e riẹe.—Se 2 Timoti 3:16, 17.

5. Ẹvẹ uyoyou u wuzou te evaọ orọo?

⁵ Ẹme Ọghẹnẹ o dhesẹ nọ uyoyou u wuzou gaga kẹ ohwo-akpọ, o rẹ lẹliẹ evawere jọ usu imava. Onana o mae rrọ uzẹme evaọ orọo. Okenọ Pọl ukọ na o je kere se ukoko Ileleikristi na, ọ ta nọ: “Uyoyou u re wo odiri o tẹ jẹ rrọ wowou. Uyoyou o rẹ re ihri hi. U re seha ha, u re fu uke he, u re ru ugberuo ho, o rẹ gwọlọ ewoma obọriẹ hẹ, o rẹ kaki muofu hu. U re kere oware uyoma nọ a ru rie fihọ otọ họ. O rẹ ghọghọ fiki emuemu hu, rekọ o rẹ ghọghọ fiki uzẹme. U re wo odiri evaọ eware kpobi, rọwo eware kpobi, rẹro eware kpobi, thihakọ eware kpobi. Uyoyou o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.” (1 Kọr. 13:4-8) Nọ ọzae-avọ-aye a tẹ be hai roro kpahe ẹme ikere nana je fi ei họ iruo, u re fiobọhọ kẹ ai wo evawere vi epaọ anwẹdẹ evaọ orọo rai.

6, 7. (a) Eme Ebaibol na ọ ta kpahe uzou-uwo? (b) Ẹvẹ o gwọlọ nọ ọzae Oleleikristi o re lele aye riẹ yeri?

⁶ Uyoyou o roja gaga re fiki ọruẹrẹfihotọ uzou-uwo nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze. Pọl ọ ta nọ: “Mẹ gwọlọ nọ wha riẹ inọ ọnọ o wuzou ọzae kpobi họ Kristi; yọ ọnọ o wuzou aye họ ọzae; yọ ọnọ o wuzou Kristi họ Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 11:3) Rekọ uzou-uwo nana o rẹ jọ orọ atanure  he. Wọhọ oriruo, Jihova nọ o wuzou Kristi na o re yeri kugbei evaọ edhere owowou, nọ o kare oriobọ, yọ onana o were Jesu. Jesu o wo evawere kpahe edhere oyoyou nọ Ọghẹnẹ o bi ro dhesẹ uzou-uwo riẹ, keme ọ ta nọ: “Me you Ọsẹ na.” (Jọn 14:31) O hae jọnọ Jihova ọ jẹ hai dhuaro ku Ọmọ oyoyou riẹ na, Jesu ọ hae sae ta nọ o you Ọsẹ na ha.

⁷ Dede nọ ọzae o wuzou aye riẹ, Ebaibol na ọ vuẹ ọzae inọ ọ “rọ ọghọ kẹ aye” na. (1 Pita 3:7) Edhere jọ nọ ezae a sae rọ rehọ ọghọ kẹ eyae rai họ, ẹgwọlọ eyae rai nọ a rẹ hai roro kpahe gbe oreva eyae rai nọ a rẹ rọ karo evaọ eware jọ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Ezae, wha gbẹ hai you eyae rai, wọhọ epanọ Kristi o you ukoko na o je siobọno omariẹ fiki riẹ.” (Ẹf. 5:25) Jesu o tube siobọno uzuazọ riẹ fiki ilele riẹ. Nọ ọzae ọ tẹ rọ aro kele edhere oyoyou nọ Jesu o bi ro dhesẹ uzou-uwo riẹ, u re ru ei lọhọ nọ aye riẹ o je you rie, kẹe adhẹẹ, jẹ romakpotọ kẹe.—Se Taitọs 2:3-5.

8. Ẹvẹ u fo nọ idibo Jihova a re rri ibe Ileleikristi rai?

⁸ Wariẹ akpọ na soso họ, ima ahwo buobu a be gọ Jihova je bi se isẹri kpahe odẹ gbe ẹjiroro riẹ. Ẹvẹ u fo nọ odibo Jihova kpobi o re rri ibe Ileleikristi riẹ? Ebaibol na ọ kuyo na, inọ: “Joma ru oware uwoma kẹ ahwo kpobi, rekọ maero rọkẹ enọ ma gbẹ rrọ ẹrọwọ na.” (Gal. 6:10; se Ahwo Rom 12:10.) Pita ukọ na o kere nọ: “Enẹna nọ wha ru omarai fo no ẹkwoma ẹmeoyo kẹ uzẹme na, onọ o wha riẹ ze nọ wha ro wo uyoyou-inievo nọ o kare eviẹhọ na, jọ wha you ohwohwo gaga no udu ze.” Pita ọ tẹ jẹ ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ nọ: “Maero, wha wo uyoyou ogaga kẹ ohwohwo.”—1 Pita 1:22; 4:8.

9, 10. Fikieme okugbe ọ rọ rrọ udevie idibo Ọghẹnẹ?

⁹ Fikinọ ma wo uyoyou ogaga kẹ ibe Ileleikristi mai nọ e rrọ eria sa-sa, u ru nọ ukoko mai o rọ rrọ oghẹrẹsa evaọ akpọ na soso. Ofariẹ, fikinọ ma you Jihova je bi koko izi riẹ, ọ be rọ ogaga nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ evaọ ehrugbakpọ na fiobọhọ kẹ omai, oyehọ ogaga ẹzi ọfuafo riẹ. Onana o wha riẹ ze nọ ma be rọ reawere okugbe evaọ udevie inievo akpọ-soso mai.—Se 1 Jọn 4:20, 21.

¹⁰ Okenọ Pọl ọ jẹ ta epanọ uyoyou o roja te evaọ udevie Ileleikristi, o kere nọ: “Wha whẹ eware nana họ oma: uvi uyoyou gbe ohrọ-oriọ, uwowou, omaurokpotọ, ẹwolẹ, gbe odiri. Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo no eva ze nọ ohwo ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go kpahe omọfa. Wọhọ epanọ Jihova ọ rọvrẹ owhai riẹriẹriẹ na, wha re ru epọvo na re. Rekọ u te no eware nana kpobi no, wha whẹ uyoyou họ oma, keme o rẹ wha okugbe ọkpekpe ze.” (Kọl. 3:12-14) Eva e be were omai gaga inọ uyoyou nọ “o rẹ wha okugbe ọkpekpe ze” o rrọ udevie mai Ileleikristi uzẹme, ghelọ orẹwho nọ ma no ze hayo oria nọ a jọ yọrọ omai kẹhẹ!

11. Eme a bi ro vuhu ukoko Jihova nẹnẹ?

¹¹ Uvi uyoyou gbe okugbe yọ oka nọ u bi dhesẹ nọ idibo Jihova họ Ileleikristi uzẹme, keme Jesu ọ ta nọ: “Ẹkwoma onana ahwo kpobi a te rọ riẹ nọ whai yọ ilele mẹ, nọ wha te wo uyoyou evaọ udevie rai.” (Jọn 13:34, 35) Yọ Jọn ukọ na o kere nọ: “Onana a re ro vuhu emọ Ọghẹnẹ avọ emọ Ẹdhọ: Ohwo kpobi nọ o bi ru oware nọ u kiẹrẹe he ọ rrọ abọ Ọghẹnẹ hẹ, yọ ohwo nọ o you oniọvo riẹ  hẹ ọ rrọ abọ Ọghẹnẹ gbe he. Keme ovuẹ nọ wha yo no emuhọ ze ona, inọ ma re you ohwohwo.” (1 Jọn 3:10, 11) Uyoyou nọ Isẹri Jihova a bi dhesẹ nọ u ru rai wo okugbe nọ a rẹ jọ oria ofa ruẹ hẹ na, u dhesẹ i rai fihọ Ileleikristi uzẹme. U te je dhesẹ nọ ae họ ahwo nọ Ọghẹnẹ o bi ro ru ẹjiroro riẹ gba nẹnẹ, koyehọ re a ta usi uwoma Uvie na evaọ akpọ na soso.—Mat. 24:14.

12, 13. Eme “ogbotu obuobu” na o bi ru enẹna, kọ oghale vẹ a ti wo kẹle?

¹² Idibo Jihova buobu nẹnẹ a rrọ usu “ogbotu obuobu . . . nọ i no erẹwho, erua, oghoghẹrẹ ahwo gbe erọunu kpobi ze.” Yọ a “dikihẹ aro agbara-uvie [Ọghẹnẹ] gbe Omogodẹ na [Jesu Kristi].” Amono họ ahwo nana? “Enana họ ahwo nọ a zọ evaọ uye ulogbo na, yọ a fọrọ iwu rai je ru ae fo no evaọ azẹ Omogodẹ na,” keme a fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo Jesu. Ahwo nọ a rrọ usu “ogbotu obuobu” nọ o bi dhe evievihọ na a you Jihova avọ Ọmọ riẹ yọ ‘a be gọ Ọghẹnẹ taso tuvo.’—Evia. 7:9, 14, 15.

¹³ Kẹle na, Ọghẹnẹ ọ te raha akpọ omuomu nana no evaọ etoke “uye ulogbo” na. (Mat. 24:21; se Jerimaya 25:32, 33.) Rekọ fiki uyoyou nọ Jihova o wo kẹ idibo riẹ, o ti siwi ai jẹ rehọ ae ruọ akpọ ọkpokpọ riẹ na. Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ enwenọ ikpe idu ivẹ (2,000) nọ i kpemu, Ọghẹnẹ “o ti ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai, uwhu o gbẹ te jọ ofa ha, yọ uweri hayo oviẹ hayo edada e gbẹ te jọ ofa ha.” Kọ whọ gwọlọ rria aparadase evaọ okenọ “eware ọsosuọ na e [tẹ] vrẹ no”?—Evia. 21:4.

14. Ẹvẹ ogbotu obuobu na o bu te no?

¹⁴ Okenọ edẹ urere na i muhọ evaọ ukpe 1914, umutho idibo Jihova ọvo a jọ otọakpọ na soso. Uyoyou ọrivẹ nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i gbe kiọkọ otọakpọ a wo, gbe obufihọ ẹzi Ọghẹnẹ, u ru nọ a rọ dadamu iruo usiuwoma ota Uvie na. Enẹ a ro mu ogbotu obuobu nọ o wo ẹruore otọakpọ họ ekokohọ nẹnẹ. Isẹri Jihova wariẹ akpọ na soso họ a bu te ima eree (8,000,000) no, yọ a be hai kuomagbe kẹ iwuhrẹ evaọ ikoko nọ i bu te idu udhusoi gbe ikpegbisoi gbe egba ene (115,400) evaọ akpọ na soso. Yọ ma bi dhe evievihọ. Wọhọ oriruo, Isẹri Jihova nọ i bu te idu egba ivẹ gbe udhosa gbe ikpegbisoi gbe egba isoi (275,500), a họ-ame evaọ ukpe 2014. Koyehọ ahwo idu isoi gbe egba esa (5,300) a jẹ họ-ame koka koka nọ a tẹ ghale iẹe.

15. Dhesẹ epanọ ma ru iruo usiuwoma ota na kẹre te no nẹnẹ.

¹⁵ Iruo usiuwoma ota na e nyaharo gaga no. Evẹrẹ nọ a be fa ebe mai fihọ enẹna i bu vi egba ihrẹ (700) no. Uwou-Eroro Na họ emagazini nọ o be mae te ahwo obọ evaọ akpọ na soso. Enọ ma bi printi kamara kamara i bu vi ima udhuvẹ gbe ikpegbivẹ (52,000,000) evaọ evẹrẹ nọ i bu te egba ivẹ gbe udhuvẹ gbe ihrẹ (247). Inu obe na, Eme Ebaibol na O Gine Wuhrẹ? nọ ma printi no i bu vi ima egba ivẹ (200,000,000) no evaọ evẹrẹ nọ i bu vi egba ivẹ gbe udhuvẹ gbikpe (250).

16. Fikieme ma be rọ jọ ukoko Jihova wo ẹvi nẹnẹ?

¹⁶ Ma bi wo ẹvi evaọ ukoko na nẹnẹ fikinọ ma fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ, ma te je fievahọ Ẹme riẹ, Ebaibol na nọ ọ rọ ẹzi riẹ wọ ahwo kere. (1 Tẹs. 2:13) Oware jọ nọ u gbunu gaga họ, ẹnyaharo nọ idibo Jihova a bi wo ghelọ omukpahe gbe ọwọsuọ Setan, “ọghẹnẹ uyero-akpọ nana.”—2 Kọr. 4:4.

17, 18. Uruemu vẹ u fo nọ idibo Jihova a re dhesẹ kẹ ahwo nọ a be gọ Jihova ha?

¹⁷ Uruemu vẹ o gwọlọ nọ idibo Jihova nẹnẹ a re dhesẹ kẹ ahwo nọ a be gọ Jihova ha? Nọ ma tẹ rrọ usiuwoma ota, ma rẹ nyaku oghẹrẹ ahwo sa-sa, ahwo jọ a rẹ jẹ ovuẹ mai rehọ, amọfa a re dhuaro ku omai. Ghelọ oghẹrẹ nọ ahwo a rọ kpahe ẹme kẹ omai kẹhẹ, Ebaibol na ọ vuẹ omai oware nọ u fo nọ odibo Jihova o re ru. O ta nọ: “Jọ eme rai e hae jọ wowou ẹsikpobi, wọhọ ẹsenọ a fi uwhei họ ae, re wha riẹ epanọ wha rẹ rọ kẹ ohwo kpobi uyo.” (Kọl. 4:6) Nọ ma tẹ be ta ẹkẹ-unu mai kẹ ohwo kpobi nọ ọ nọ omai kpahe ẹruore nọ ma wo, ma re ru ere “avọ udu uwowolẹ gbe adhẹẹ odidi” keme ma you erivẹ mai.—1 Pita 3:15.

¹⁸ O tẹ make rọnọ ohwo nọ ma nyaku evaọ usiuwoma ota ọ se ovuẹ mai hayo dhuaro ku omai, ma re gbe dhesẹ uyoyou ọrivẹ kẹe ghele. Ma rẹ rọ aro kele Jesu: “Nọ a jẹ lae eka, ọ la eka zihe he. Nọ ọ jẹ ruẹ uye, o seha kẹ enọ e jẹ kẹe uye he, rekọ o mu omariẹ họ obọ [Jihova] Ọnọ o re bruoziẹ okiẹrẹe na.” (1 Pita 2:23) Te ma rrọ kugbe ibe Ileleikristi mai hayo amọfa, ma re dhesẹ omaurokpotọ je fi uthubro nana họ iruo, onọ o ta nọ: “Jọ wha rehọ eyoma hwosa eyoma ha hayo ekela hwosa ekela ha. Ukpoye, wha rehọ ẹme owowou hwa zihe.”—1 Pita 3:8, 9.

19. Uthubro vẹ Jesu ọ kẹ kpahe ahwo nọ a be wọso omai?

¹⁹ Ma tẹ be hai dhesẹ omaurokpotọ, kiyọ ma bi ru lele uthubro Jesu jọ nọ u wuzou gaga. Jesu ọ ta evaọ ovuẹ obọ Ugbehru na inọ: “Wha yo inọ a ta nọ: ‘Who re you ọrivẹ ra hrọ who ve mukpahe ọwegrẹ ra.’ Rekọ mẹ be ta kẹ owhai nọ: Wha gbẹ hai you ewegrẹ rai jẹ hae lẹ roro enọ i bi kpokpo owhai, re wha sae jọ emọ Ọsẹ rai nọ ọ rrọ obọ odhiwu, keme o bi ru ọre riẹ va ze kẹ ahwo oyoma gbe ahwo owoma, je bi ru oso rrọ kẹ ahwo okiẹrẹe gbe enọ i kiẹrẹe he.” (Mat. 5:43-45) Uzẹme riẹ họ, o gwọlọ nọ mai idibo Ọghẹnẹ ma re wuhrẹ epanọ ma re ro ‘you ewegrẹ mai’ ghelọ uruemu nọ a dhesẹ kẹ omai kẹhẹ.

20. Fikieme uyoyou kẹ Ọghẹnẹ gbe ọrivẹ o te rọ da oria kpobi fia evaọ akpọ ọkpokpọ na? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

²⁰ Evaọ kabọ kabọ uzuazọ, o gwọlọ nọ idibo Jihova a rẹ rọ uruemu gbe iruẹru rai dhesẹ nọ a gine you Jihova gbe erivẹ rai. Wọhọ oriruo, o tẹ make rọnọ ahwo jọ a jẹ ovuẹ usiuwoma na rehọ họ, ma re dhesẹ uyoyou ọrivẹ kẹ ae ghele nọ a tẹ gwọlọ obufihọ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Wha reosa ohwo ọvo oware ovo ho, ajokpaọ uyoyou nọ wha re wo kẹ ohwohwo; keme ohwo kpobi nọ o you ọrivẹ riẹ o bi ru uzi na gba. Keme uzi na nọ o ta nọ, ‘Who bruẹnwae vievie he, Who kpe ohwo vievie he, Who tho uji vievie he, Who siuru eware amọfa vievie he,’ gbe ujaje ofa kpobi nọ o riẹ, aikpobi e gba ekru evaọ ẹme nana: ‘Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.’ Uyoyou u re ru ọrivẹ riẹ eyoma ha; fikiere, uyoyou họ orugba uzi na.” (Rom 13:8-10) O gwọlọ nọ mai Isẹri Jihova ma re dhesẹ uvi uyoyou evaọ akpọ omuomu Setan nana nọ ozighi ọ dafia na, onọ okugbe ọvuọvo ọ rrọ họ na. (1 Jọn 5:19) U muẹro inọ, okenọ a tẹ raha Setan, idhivẹri riẹ, gbe ahwo ọwọsuọ no otọakpọ na no, uyoyou o te da oria kpobi fia evaọ akpọ na soso. Ohwo kpobi nọ ọ rrọ otọakpọ na o ve ti you Ọghẹnẹ gbe ọrivẹ riẹ, a rẹ ruẹ unu gbiku oghale riẹ hẹ!