Rọ Aro Kele Ẹrọwọ rai

Ọ Jẹ Owọ Areghẹ

ABIGẸLE ọ jọ ovao ọmoha na ruẹ iguegue. Ozọ u je mu ei—yọ oware jọ o soriẹ ze. Okpẹtu ologbo jọ ọ be tha. Ma be ta ẹme na, ogbaẹmo ezae nọ i bu te egba-ene (400) a rọ edhere tha, a gba riẹ mu inọ a re kpe ọzae kpobi evaọ uwou Nebale, ọzae Abigẹle. Fikieme?

Nebale ọ wha idabolo nana ze. O dhesẹ evegaga jẹ faro ku ahwo jọ, wọhọ epaọ uruemu riẹ. Rekọ evaọ onana, ọ so ẹme ohwo nọ ọ rro vi ei—osu oyoyou ọrọ ogbaẹmo ezae nọ a wuhrẹ ziezi. Omọvo iruiruo Nebale, ẹsejọhọ othuru-igodẹ, ọ tẹ dhẹ bru Abigẹle ze, avọ evaifihọ inọ Abigẹle ọ te sae gbẹ edhere jọ nọ a te rọ thọ ae. Rekọ, eme aye ọ rẹ sai ru evaọ aro ogbaẹmo ososo?

Orọ ọsosuọ, joma riẹ ohwo nọ aye nana ọ rrọ. Ono họ Abigẹle? Eme ọ jọ emuhọ ẹbẹbẹ na? Kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo ẹrọwọ riẹ ze?

“Ohwo Orimuo avọ Eru”

Abigẹle avọ Nebale a fo ohwohwo ho. Obọ Nebale u kie emamọ aye, rekọ u kie Abigẹle thọ nọ ọ rọ rehọ ekpehre ọzae otiọye. Uzẹme, ọzae na o fe. Fikiere, o te je rri omariẹ kpekpehru, rekọ ẹvẹ amọfa a je rri rie? O rrọ bẹbẹ re a ruẹ omọfa nọ a dhesẹ ghẹ te Nebale evaọ Ebaibol na. Otofa odẹ riẹ họ “Ugheghẹ” hayo “Ẹkpa.” Kọ ọsẹgboni riẹ a kẹ riẹ odẹ yena evaọ okenọ a ro yẹ, manikọ yọ odẹ nọ a ro sei fiki uruemu riẹ nọ u mu rie oma? Oghẹrẹ kpobi nọ o ro wo odẹ na kẹhẹ, odẹ na u gine foi. Nebale o wo “ekpehre uruemu” avọ evegaga. Ọ jọ ohwo nọ o re dhuaro gbe ọgba-idi, fikiere ahwo a jẹ dhozọ riẹ gaga yọ a mukpahe iẹe.—1 Samuẹle 25:2, 3, 17, 21, 25.

Abigẹle o wo ohẹriẹ no ọzae riẹ gaga. Otofa odẹ riẹ họ “Ọsẹ Mẹ O Wo Oghọghọ No.” Eva e rẹ were esẹ buobu nọ a te wo ọmọtẹ nọ o wo erru, rekọ oware nọ o rẹ mae kẹ ọsẹ nọ o wo orimuo evawere họ, nọ ọmọ riẹ o te wo erru uruemu. Ẹsibuobu ahwo nọ a wo erru a re se emamọ iruemu wọhọ orimuo, areghẹ, uvi aruọwha, hayo ẹrọwọ gboja ha. Rekọ Abigẹle ọ jọ ohwo otiọye he. Ebaibol na e ta nọ o wo “orimuo avọ eru.”—1 Samuẹle 25:3.

O rẹ sai gbe ahwo jọ nẹnẹ unu inọ eme ọ lẹliẹ emamọ aye otiọye rọo ọzae ogegede otiọye? Kareghẹhọ inọ evaọ etoke nọ eware nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na e rọ via, ẹsibuobu a jẹ hae salọ ọrivẹ-orọo kẹ ohwo. Ohwo ọvo ọ tẹ rọ obọ riẹ salọ dede, ọsẹgboni a rẹ rọwo fihọ iẹe taure orọo na o tẹ gbabọ. Kọ o sae jọnọ ọsẹgboni Abigẹle a kuenu kẹ orọo na, tubẹ salọ ọzae na kẹ ọmọtẹ rai, fikiọ efe gbe okpodẹ nọ o wo? Kọ o sae jọnọ a ru onana fikinọ ọbẹwẹ ọ jarae oma? Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ kẹhẹ, efe Nebale o ru rie họ emamọ ọzae he.

Esẹgbini nọ i wo orimuo a re wuhrẹ emọ rai uvi eriwo kpahe orọo. A rẹ ta udu họ emọ rai awọ re a rọo ohwo jọ fikiọ igho nọ o wo ho, hayo inọ a mu usu ọmọtẹ-avọ-ọmọzae kpakiyọ a maha vi epanọ a rẹ rọ wọ ewha-iruo ekpako-soso nọ e rọo no. (1 Ahwo Kọrint 7:36) Rekọ, Abigẹle ọ gbẹ  sai ru oware ovo kpahe oyena obọnana ha, ọ ruọ orọo na no. Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ kẹhẹ, ọ rọo Nebale no, yọ ọ gba riẹ mu inọ o re ru ẹkabọ riẹ makọ epanọ uyero na u yoma te kẹhẹ.

Ọ “Vare Ku Ai”

Nebale ọ wariẹ fiba ẹbẹbẹ Abigẹle no. Devidi họ ohwo nọ Nebale o ro jijehwẹ na. Whaọ Devidi yọ odibo Jihova nọ Samuẹle ọruẹaro na o ku ewhri ku uzou, nọ u dhesẹ inọ Devidi họ ohwo nọ Jihova ọ salọ nọ ọ te rehọ ẹta Sọl wọhọ ovie. (1 Samuẹle 16:1, 2, 11-13) Fikinọ Sọl Ovie na ọ jẹ re Devidi ihri jẹ be gwọlọ kpei, u ru nọ Devidi avọ ogbaẹmo orọ ezae egba ezeza (600) riẹ a jẹ rọ rria igbrẹwọ.

Nebale ọ jẹ rria Maọn, rekọ ọ jẹ kọ okọ evaọ Kamẹl, yọ ẹsejọhọ o wo etọ evaọ etẹe re. * Oria yena o kẹle ikpehru nọ ẹbe ọ jọ ziezi nọ u fo kẹ igodẹ ithuro, yọ Nebale o wo te igodẹ idu esa (3,000). Rekọ ogbẹ o wariẹ oyena soso họ. Igbrẹwọ Paran e jọ ofẹ obọze ovatha-ọre. Ofẹ ovatha-ọre nọ u kpohọ Abade Uwhei na o jọ otọ oyaya nọ ikiekpotọ gbe ighogho-itho e jọ. Ẹkwotọ nana Devidi avọ ahwo riẹ a jẹ jọ no oria ruọ oria na, gwọlọ oware kpobi nọ u te rai obọ jẹ rọ kuọ oma, avọ oja nọ o jẹ re ai. Ẹsibuobu a jẹ nyaku ithuru-igodẹ Nebale, ọdafe na.

Ẹvẹ Devidi avọ ogbaẹmo riẹ a jẹ hai ru nọ a tẹ nyaku ithuru-igodẹ na? A hẹ sai kpe igodẹ na rọ kuọ oma epanọ u je rai, rekọ a ru ere he. Ukpoye, a jẹ hae thọ uthuru Nebale gbe idibo riẹ. (1 Samuẹle 25:15, 16) Ithuru-igodẹ gbe igodẹ e jẹ hae rẹriẹ ovao dhe okpẹtu gaga. Erao ijihẹ i bu gaga oke yena. Yọ uwhru ofẹ obọze ovatha-ọre Izrẹl o kẹle etẹe, fikiere ogbotu-ẹmo gbe iji e jẹ hae vẹ ruọ oyena ẹsikpobi. *

O jọ oware olọlọhọ họ re a sae ruẹ emu rọ ko ahwo buobu otiọye evaọ igbrẹwọ. Fikiere, ẹdẹjọ Devidi o te vi ezae ikpe bru Nebale nyae yare obufihọ. Devidi avọ orimuo, ọ salọ ẹruoke nọ u fo kẹ onana. O jọ oke ehaa nọ a rẹ jọ kọ-eto igodẹ, okenọ ahwo a rẹ mae jọ ru ọghọ. Devidi ọ tẹ jẹ ma eme riẹ te. O tube se omariẹ “Devidi odibo ra,” ẹsejọhọ ro dhesẹ adhẹẹ nọ o wo kẹ Nebale fikinọ o vi rie. Ẹvẹ Nebale ọ kpahe kẹ ae?—1 Samuẹle 25:5-8.

Eva e dha riẹ gaga! Ọmoha nọ ma fodẹ evaọ emuhọ na ọ ta kẹ Abigẹle inọ Nebale ọ “vare ku ai.” Nebale nọ ọ rẹ gboke na o te bi do agba inọ ọ sai siobọno ebrẹdi, ame, gbe erao riẹ hẹ. O ku eka họ Devidi inọ ofogori gbe odibo nọ ọ dhẹ siọ olori riẹ ba. Ọkpọ eriwo Sọl nọ o mukpahe Devidi oye Nebale o wo na. Aimava na a wo eriwo Jihova vievie he. Ọghẹnẹ o you Devidi jẹ rehọ iẹe wọhọ ovie nọ o ti su Izrẹl, orọnikọ wọhọ odibo nọ ọ kpareso olori riẹ hẹ.—1 Samuẹle 25:10, 11, 14.

Nọ ahwo nọ Devidi o vi uwou na a zihe ze jẹ vuẹe epanọ a nya, eva e dha riẹ gaga. Ọ tẹ ta kẹ ahwo riẹ nọ: “Kohwo kohwo kpobi  ọ thọrọ ọvuọ ọgbọdọ riẹ họ eku!” Avọ oma nọ a ruẹrẹhọ kẹ ohọre, Devidi avọ ezae egba ene (400) riẹ a tẹ ruọ edhere. O te duwu iyei inọ o re kpe ọzae kpobi evaọ uwou Nebale no. (1 Samuẹle 25:12, 13, 21, 22) Eva e dha Devidi thọ họ, rekọ oghẹrẹ nọ ọ jẹ gwọlọ rọ kioja kẹ omariẹ na o thọ. Ebaibol e ta nọ: “Ofu ohwo o re ru iruo ẹrẹrẹokie Ọghẹnẹ hẹ.” (Jemis 1:20) Kọ ẹvẹ Abigẹle ọ te sai ro siwi uviuwou riẹ?

“Oghale U Te Owhẹ Fiki Areghẹ Ra”

Ma te rri rie ziezi, ma rẹ ruẹ inọ Abigẹle ọ jẹ owọ ọsosuọ nọ u ti ku ẹbẹbẹ na họ no. Ọ gaviezọ kẹ ọmoha nọ ọ wọ ẹme bru rie ze na, o ru wọhọ Nebale ọzae riẹ hẹ. Ọmoha na ọ ta kpahe Nebale nọ: “O yoma vi epanọ ohwo ọ rẹ sae rọ hrẹ e.” * (1 Samuẹle 25:17) U yoma kẹhẹ, Nebale o rri omariẹ kpehru vi ohwo nọ ọ rẹ gaviezọ kẹ amọfa. Ahwo buobu a wo uruemu yena nẹnẹ. Rekọ ọmoha na ọ riẹ nọ Abigẹle ọ rrọ ere he, oye o soriẹ nọ ọ jẹ nyae vuẹe oware nọ o via.

Abigẹle o roro kpahe oware na jẹ j’owọ vẹrẹ vẹrẹ. Ma se nọ: “Abigẹle o te ru ọwhọwhọ.” Isiane soso ma jọ ikuigbe na ruẹ ọkpọ ẹme nana nọ u dhesẹ nọ aye na ọ j’owọ vẹrẹ vẹrẹ. Ọ ruẹrẹ emu gbe ekwakwa efa buobu họ nọ ọ te rọ kẹ Devidi avọ ahwo riẹ. Ebrẹdi, udi, ogodẹ, eka, ikeki nọ a rọ ubi-ure ojo gbe ibi-ire sa-sa ru e jọ usu emu na. U re vevẹ inọ Abigẹle ọ riẹ eyero uwou riẹ totọ yọ o je muẹrohọ iruẹru uwou na ziezi, nwane wọhọ epaọ emamọ aye nọ a dhesẹ uwhremu na evaọ obe Itẹ na. (Itẹ 31:10-31) Ọ rọ ekwakwa na kẹ idibo riẹ jọ je vi ai karo, ọ tẹ rọ kpahe ae emu. Ikuigbe na e ta nọ: “Rekọ ọ vuẹ Nebale ọzae riẹ hẹ.”—1 Samuẹle 25:18, 19.

Kọ onana u dhesẹ nọ Abigẹle ọ be ghẹmeeyo kẹ ọzae riẹ nọ o wo uzou uwou na? O rrọ ere vievie he. Nebale o dhesẹ evegaga kẹ uvi odibo Jihova, yọ onana o sae wha uwhu se ahwo uviuwou Nebale buobu nọ a riẹ onahona ha. Abigẹle ọ gbẹ hae j’owọ ovo kpahe onana, kọ o gbẹ hai ru ei riabe re evaọ obrukpe nọ o ti te ọzae riẹ na? Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ, ọ rehọ ozodhẹ Ọghẹnẹ karo vi ẹmeoyo kẹ ọzae riẹ.

U kri hi, Abigẹle o te zere Devidi avọ ahwo riẹ. Ọ tẹ jẹ rọ ọwhọwhọ nwrotọ no eketekete riẹ, kiguẹ họ aro Devidi. (1 Samuẹle 25:20, 23) Kẹsena o te horie eva riẹ kẹ Devidi, be lẹe inọ ọ re ohrọ ọzae riẹ gbe uviuwou riẹ. Eme ọ lẹliẹ eme riẹ nyate Devidi udu?

Ọ rehọ e riẹ inọ uzou ọyomariẹ obrukpe na ọ rrọ, jẹ lẹ Devidi nọ ọ rọvrẹe. Ọ ta inọ ọ ginẹ riẹ nọ ọzae riẹ o re gheghẹ, nwane wọhọ otofa odẹ riẹ, ẹsejọhọ be gwọlọ ta inọ Devidi o kpehru vi ohwo nọ o re muofu kẹ ohwo otiọye. Ọ ta nọ o wo ovuhumuo inọ Devidi ginọ ohwo nọ Jihova ọ salọ, inọ “emo ỌNOWO na” o bi fi. O dhesẹ re inọ ọ riẹ kpahe eyaa uvie nọ Jihova ọ ya kẹ Devidi, keme ọ ta nọ: “ỌNOWO na . . . [ọ] te rehọ owhẹ mu ovie Izrẹl.” Ofariẹ, ọ lẹ Devidi inọ o ru oware ovo nọ o re ro fi azẹ ọhaha họ uzou hu hayo nọ o te kẹe “ọkora hayo udubro,”  koyehọ obroziẹ-iroro nọ o re ti brukpei uwhremu na. (1 Samuẹle 25:24-31) Nọ eme nọ i re gine duobọte ohwo udu!

Kọ didi owọ Devidi ọ jẹ? O mi Abigẹle eware nọ ọ wha se ai na, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Oghale u te ỌNOWO na Ọghẹnẹ Izrẹl, ọnọ o vi owhẹ bru omẹ ze eva ẹdẹ inẹnẹ na! Oghale u te owhẹ fiki areghẹ ra, oghale u te owhẹ nọ ọ whaha omẹ no abe-ọriọ ohwo-okpe!” Devidi o jiri rie fiki uduowha nọ ọ rọ j’owọ ovovẹrẹ bru ei ze, ọ tẹ jẹ ta inọ o siwi rie no abe-ọriọ azẹ-okpe. Ọ ta kẹe nọ: “Kpo obọ uwou ra tou,” je fibae nọ: “Me yo uru ra no.”—1 Samuẹle 25:32-35.

“Ri, Odibo Ọmọtẹ Ra”

Nọ ọvuọ oboriẹ ọ nya no, avro ọ riẹ hẹ inọ Abigẹle o gbe je roro kpahe ẹdẹ yena; yọ u muẹro inọ ọ ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ Devidi, ọzae owowou nọ o wo ẹrọwọ na avọ ọzae ọgeva riẹ na. Rekọ ọ kẹ iroro yena uvẹ evaọ udu riẹ hẹ. Ma se nọ: “Koyehọ Abigẹle o te kpo bru Nebale ze.” Ẹhẹ, o zihe bru ọzae riẹ, jẹ gbaemu inọ o re ru oware nọ ẹgba riẹ o te kpobi wọhọ aye riẹ. Ọ te siẹe ba ẹvuẹ kpahe eware nọ ọ rehọ se Devidi avọ ahwo riẹ hẹ. U fo nọ ọzae na ọ rẹ riẹ. Ofariẹ, ọ rẹ vuẹe kpahe okpẹtu nọ ọ kpare noi uzou na hrọ—ukpenọ ọ te jọ unu omọfa yo, onọ o rẹ sae wha omovuọ ulogbo sei. Rekọ ọ sae vuẹe ẹsiẹsiẹe he. Ọzae riẹ ọ jẹ riakpọ kuoma oke yena wọhọ ovie, jẹ da idi.—1 Samuẹle 25:36.

Evaọ onana re, Abigẹle o dhesẹ uduowha gbe orimuo, ọ hẹrẹ te okiokiọ riẹ bẹsenọ udi o rọ hiẹ no ọzae riẹ aro. Aro riẹ o totọ omojọ te epanọ ọ te sae rọ gaviezọ no, rekọ ẹme nana ọ sae kpare ofu riẹ. Ghele na, aye na ọ nya bru ei jẹ vuẹe oware nọ o via. U muẹro inọ aye na o je rẹro inọ ọzae riẹ o ti mu ofu gaga, jẹ tubẹ nwae oma. Rekọ, ọzae na ọ kpare obọ hayo ta ẹme ọvo dede he, o mudhe oria ovo kpoko.—1 Samuẹle 25:37.

Eme o je ru ọzae na? O “whu dikihẹ kerọ utho.” O sae jọnọ oghẹrẹ okie jọ o kie rie na. Edẹ ikpe nọ i lele i rie o te whu—yọ o nwane rọnọ ẹyao o kpe rie he. “ỌNOWO na ọ . . . tehe Nebale kpe.” (1 Samuẹle 25:38) Nebale o whu no, Abigẹle ọ nwai no igbo orọo oja nọ o je thihakọ riẹ anwẹdẹ no. Dede nọ Jihova ọ rẹ nwani kpe ahwo ere nẹnẹ hẹ, ikuigbe nana e rẹ kareghẹhọ omai inọ o bi muẹrohọ nọ ahwo uviuwou a te bi dhesẹ evegaga. Evaọ ẹruoke riẹ, o ti bru oziẹ nọ u kiehọ.

U te no igbo orọo ẹbẹbẹ nọ u no rie uzou no, oghale ofa jọ o jẹ hẹrẹ Abigẹle. Nọ Devidi o yo nọ Nebale o whu no, o te vi ahwo nyae vuẹ Abigẹle inọ ọ gwọlọ rehọ iẹe wọhọ aye. Abigẹle ọ tẹ ta nọ: “Ri, odibo ọmọtẹ ra, odibo nọ ọ rẹ wozẹ awọ idibo olori mẹ.” U re vevẹ inọ omorro o kọ ruẹe uzou hu fikinọ ọ be te jọ aye Devidi; ọ tubẹ ta inọ ọ rẹ wozẹ awọ idibo Devidi! Ma wariẹ jọ etenẹ se inọ ọ kparoma ọwhọwhọ nya bru Devidi.—1 Samuẹle 25:39-42.

Onana o rrọ ikuigbe esia nọ a rẹ ta nọ e rọ akpọriọ ọvo kuhọ họ; o rọnọ ẹsikpobi eware e jọ lọlọhọ kẹ Abigẹle avọ Devidi hi. Devidi o wo aye jọ no vẹre nọ a re se Ahinoam, yọ orọo ivruvrẹ o jẹ wha ebẹbẹ oghẹrẹsa buobu lele oma. * Yọ Devidi ọ re ruọ ovie evaọ oke yena ha; ọ te rẹriẹ ovao dhe uye gbe ebẹbẹ buobu re o te ti wo ọkwa nọ Jihova ọ be kẹe na t’obọ. Rekọ nọ Abigẹle o je fi obọ họ kẹ Devidi evaọ ebẹbẹ nọ ọ rẹriẹ ovao ku, je yẹ ọmọzae jọ kẹe na, ọ ginẹ ruẹ inọ o wo emamọ ọzae nọ ọ rehọ e riẹ ghaghae jẹ be sẹro riẹ. Evaọ okejọ dede, Devidi ọ thọ riẹ no obọ ogbaẹmo nọ o wọ ohọre bru ai ze! (1 Samuẹle 30:1-19) Devidi ọ rọ aro kele Jihova Ọghẹnẹ, ọnọ o you jẹ be rọ ẹro ọghaghae rri eyae itieye nọ i wo orimuo, uvi aruọwha, gbe ẹrọwọ.

[Oruvẹ-obotọ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Wo ohẹriẹ no ọzae riẹ, Abigẹle ọ jẹ hae gaviezọ kẹ amọfa

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

Abigẹle o dhesẹ omaurokpotọ, uvi aruọwha, gbe areghẹ evaọ ẹme nọ ọ ta kẹ Devidi