Eware Nọ E Rẹ Wha Evawere Ze Uviuwou

Rọ Adhẹẹ Yerikugbe Ọrivẹ-Orọo Ra

Will * ọ ta nọ: “Nọ eva e tẹ be dha Rachel, aye mẹ, ọ rẹ viẹ ribri. Ma tẹ keria re ma ta ẹme na, omoware kpobi o rẹ kpare ofu riẹ, hayo ọ rẹ gbẹ gwọlọ kpahe ẹme vievie he. O wọhọ nọ u wo oware ovo nọ mẹ rẹ gbẹ sai ru kpahe iẹe he. O rẹ jọ omẹ oma inọ oware nọ o be via jọ o via.”

Rachel ọ ta nọ: “Will, ọzae mẹ, o di omẹ họ oviẹ nọ o no iruo te uwou. Mẹ jẹ daoma ta oware nọ o be kẹ omẹ uye kẹe rekọ ọ kẹ omẹ uvẹ ta ẹme na re he. Ọ ta kẹ omẹ nọ oware na u te epanọ mẹ rehọ e riẹ na ha, inọ mẹ kpairoro vrẹe. Oyena u tube ru eva dha omẹ viere.”

KỌ ỌKPỌ oware nọ o via kẹ Will avọ Rachel na o rẹ via kẹ owhẹ ẹsejọ? Aimava na a gwọlọ nọ a rẹ ta ẹme kugbe, rekọ ẹsibuobu o rẹ jọ idhọvẹ kẹ ae. Fikieme?

Oghẹrẹ nọ ezae e rẹ ta ẹme u wo ohẹriẹ no eyae, yọ ẹgwọlọ eyae i wo ohẹriẹ no erọ ezae. O rẹ sae were aye re ọ ta oware nọ o riẹe iroro via oke na kpobi. Evaọ abọdekọ riẹ, ezae buobu e rẹ gwọlọ nọ udhedhẹ o jariẹ ẹkwoma ebẹbẹ nọ a rẹ gwọlọ kuhọ kpata kpata jẹ daoma whaha eware nọ e rẹ sae wha ẹbẹbẹ ze. Nọ o rrọ ere na, eme whọ rẹ sai ru kpahe ohẹriẹ nana nọ whọ jẹ sai lele ọzae hayo aye ra ta ẹme ziezi? Adhẹẹ nọ who re ro yerikugbei.

Ohwo nọ o wo adhẹẹ kẹ ahwo o re rri amọfa ghaghae jẹ gwọlọ riẹ iroro gbe eriwo rai. No emaha ze, o sae jọnọ who wuhrẹ epanọ whọ rẹ rọ rehọ adhẹẹ kẹ ahwo nọ a kpehru vi owhẹ hayo nọ i wo eriariẹ vi owhẹ. Wo ohẹriẹ, evaọ orọo, use-abọ na họ epanọ who re ro dhesẹ adhẹẹ kẹ ohwo nọ whẹ aviẹ wha dina rrọ ẹrẹrẹ, ọrivẹ-orọo ra. Linda, ọnọ ọ rọo te ikpe eree no ọ ta nọ: “Mẹ riẹ nọ Phil, ọzae mẹ, ọ rẹ rọ odiri avọ orimuo gaviezọ kẹ omọfa kpobi nọ ọ be ta ẹme kẹe. Epọvo na mẹ gwọlọ nọ o re ru kẹ omẹ.” O sae jọnọ whọ rẹ rọ odiri gaviezọ jẹ ta ẹme avọ adhẹẹ kẹ egbẹnyusu ra gbe erara. Kọ whọ be hae rọ oghẹrẹ uruemu ovona yerikugbe ọrivẹ-orọo ra?

Uruemu ababọ-adhẹẹ o rẹ wha ebẹbẹ ziọ uwou, je su kpohọ ẹwhọ. Osu owareghẹ jọ ọ ta nọ: “Iziwotọ nọ a re avọ [udhedhẹ] i woma vi uwou nọ o vọ avọ emuore nọ a jẹ whọ.” (Itẹ 17:1) Ebaibol ọ ta nọ ọzae o re tete hayo rọ ọghọ yerikugbe aye riẹ. (1 Pita 3:7) O gwọlọ  nọ “aye omariẹ ọ ruẹ nọ ọ rehọ adhẹẹ kẹ ọzae riẹ.”—Ahwo Ẹfẹsọs 5:33.

Ẹvẹ whọ sae rọ ta ẹme avọ adhẹẹ? Roro kpahe ehrẹ jọ evaọ Ebaibol na nọ i re fi obọ họ.

Nọ Ọrivẹ-Orọo Ra Ọ tẹ be Ta Ẹme

Use-Abọ Na: Ahwo buobu a rẹ gwọlọ ta ẹme ọvo, a riẹ epanọ a rẹ gaviezọ kẹ omọfa ha. Kọ ere whọ rrọ? Ebaibol o dhesẹ ohwo nọ “o ri yo ẹme he ọ vẹ kẹ uyo” wọhọ ohwo ogheghẹ. (Itẹ 18:13) Fikiere, taure whọ tẹ te kpahe ẹme, gaviezọ. Fikieme? Kara, aye nọ ọ rrọ orọo te ikpe udhegbezeza no ọ ta nọ: “O rẹ mae were omẹ nọ ọzae mẹ ọ gbẹ be nwane rọ okpakpa gwọlọ ku ebẹbẹ mẹ họ họ. Mẹ tubẹ gwọlọ nọ ọ nwane rọwo ẹme mẹ hayo du roro oware nọ o wha ẹbẹbẹ na ze he. Oware nọ mẹ gwọlọ mi ei kpobi họ, ọ gaviezọ kẹ omẹ jẹ rọwo nọ iroro hayo eriwo mẹ na o muẹme.”

Evaọ abọdekọ riẹ, ezae avọ eyae jọ a rẹ kake ta oware nọ o rrọ ae eva ha, yọ o rẹ were ai hi nọ ọrivẹ-orọo rai ọ tẹ be kpakpa ae oma re a ta oware nọ o rrọ ae eva. Lorrie, aye jọ nọ ọ rọo obọ, ọ ruẹ nọ ọzae riẹ ọ rẹ gwọlọ kake ta iroro riẹ hẹ. Ọ ta nọ: “Mẹ ruẹ nọ o gwọlọ odiri mi omẹ re mẹ hẹrẹ bẹsenọ ọyọvo ọ rẹ ta iroro riẹ via.”

Oware nọ U re Fi Obọ Họ: O tẹ gwọlọ nọ whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra wha ta kpahe oware jọ nọ wha jo wo ọvuọ iroro riẹ, kpare ẹme na ze evaọ okenọ uyero na o rrọ whẹtiẹ whẹtiẹ. Kọ ẹvẹ otẹrọnọ ẹmeọta na ọ be ruọ ọrivẹ-orọo ra oma ha? Kareghẹhọ nọ “iroro nọ e rọ eva ohwo e wọhọ edidi ame, rekọ ohwo nọ ọ rẹ riẹ otọ oware ọ rẹ rehọ iroro na via.” (Itẹ 20:5) Whọ tẹ be rọ ugidi si ame no ozae ze, ame buobu o re hwẹ kufiẹ. Epọvo na, whọ tẹ be gba ọrivẹ-orọo ra họ ta ẹme yọ u kiehọ iẹe oma ha, ọ rẹ sai sei gb’ẹwhọ, u ve ru nọ whọ gbẹ sae rọ riẹ iroro riẹ kpahe ẹme na ha. Ukpoye, rọ ẹmẹrera nọ enọ avọ adhẹẹ, je wo odiri nọ ọrivẹ-orọo ra ọ gbẹ nwane ta iroro riẹ via vẹrẹ vẹrẹ wọhọ epanọ who rẹro riẹ hẹ.

Nọ ọrivẹ-orọo ra ọ tẹ be ta iroro riẹ via, u woma re who “yo vẹrẹ, . . . rọ ẹrera ruọ ẹme-ọta, je muofu ẹrera.” (Jemis 1:19) Ohwo nọ ọ ginẹ gwọlọ riẹ otọ oware ọ rẹ gaviezọ ziezi, jẹ daoma jọ ẹme ohwo ọdekọ na ruẹ oware nọ o ginẹ rrọ emu ẹme na. Nọ ọrivẹ-orọo ra ọ tẹ be ta ẹme, daoma wo otoriẹ iroro riẹ. Ọrivẹ-orọo ra ọ te rọ ẹkwoma oghẹrẹ nọ whọ be gaviezọ kẹe riẹ epanọ who wo adhẹẹ kẹe te.

Jesu o wuhrẹ omai oghẹrẹ nọ ma rẹ gaviezọ. Wọhọ oriruo, okenọ ọzae jọ nọ ọ jẹ mọ ọ nya bru rie ze re o siwi ei, Jesu ọ nwani siwi ei kpatakpata ha. Orọ ọsosuọ, ọ gaviezọ kẹ ayare ọzae na. Kẹsena, oware nọ o yo no unu ọzae na ze o tẹ wọe jowọ. Ukuhọ riẹ, o te siwi ei. (Mak 1:40-42) Nọ ọrivẹ-orọo ra ọ tẹ be ta ẹme, ru lele oriruo Jesu na. Kareghẹhọ, o sae jọnọ oware nọ ọ gwọlọ họ aruọdawẹ, orọnikọ epanọ who re ro ku ẹbẹbẹ na họ kpatakpata ha. Fikiere, gaviezọ kẹe ziezi. Jọ oware nọ o rrọ ọdawẹ kẹ ọrivẹ-orọo ra u duobọte owhẹ udu. Kẹsena whọ vẹ tẹ te gwọlọ oware jọ ru kpahe ọdawẹ riẹ na. Who te ru ere, yọ who bi dhesẹ nọ who wo adhẹẹ kẹe.

DAO ONANA: Oke ofa nọ ọrivẹ-orọo ra ọ te ta ẹme kẹ owhẹ, whaha okpakpa nọ whọ rẹ rọ kpahe ẹme. Hẹrẹ bẹsenọ ọ rẹ ta ẹme riẹ re no, jẹ ruẹ nọ who wo otoriẹ oware nọ ọ be ta na. Oke ofa whọ vẹ nọe inọ, “Kọ who roro nọ mẹ ginẹ gaviezọ kẹ owhẹ ẹsiẹ na?”

Nọ Whọ tẹ Gwọlọ Ta Ẹme

Use-Abọ Na: Linda, ọnọ ma jọ obehru wariẹ ẹme riẹ na ọ ta nọ: “Ifimu akiehwẹ i re ru ahwo roro nọ o thọ họ re a ta eme iyoma kpahe ọrivẹ-orọo ohwo hayo la ohwohwo eka.” A yọrọ ahwo jọ evaọ iviuwou nọ a jọ wo adhẹẹ kẹ ohwohwo ho. Nọ ahwo otiọna a tẹ rọo evaọ obaro, o rẹ jọ bẹbẹ kẹ ae re a whaha uruemu nana evaọ uviuwou obọrai. Aye jọ nọ a re se Ivy, ọnọ ọ be rria obọ Canada, ọ ta nọ: “Mẹ whẹro evaọ okegbe nọ ẹkoko-ose, ekela, gbe ikpehre edẹ-ise e jẹ rrọ oware odode.”

Oware nọ U re Fi Obọ Họ: Nọ whọ tẹ be ta ẹme kẹ amọfa kpahe ọrivẹ-orọo ra, jọ ẹme ra ọ jọ “onọ uwoma nọ o rẹ wha ohwo udu wọhọ epanọ u kiehọ, re o ruẹse rehọ  aruoriwo kẹ otu nọ o re yo.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:29) Hae ta oghẹrẹ eme nọ i re ru amọfa rọ emamọ ubiẹro rri ọrivẹ-orọo ra.

O tẹ make rọnọ whai imava ọvo wha rrọ oria, whọ rehọ iẹe jijehwẹ hayo sei ikpehre edẹ hẹ. Evaọ orẹwho Izrẹl oke anwae, oware jọ o lẹliẹ Makal, aye Devidi, dheva kpahe Devidi. Aye na ọ tẹ rọ Devidi jijehwẹ inọ o ru omariẹ wọhọ “ohwo-evere.” Ẹme nana ọ dha Devidi eva, yọ epọvo na o dha Ọghẹnẹ eva re. (2 Samuẹle 6:20-23) Eme ma wuhrẹ no onana ze? Nọ who te bi lele ọrivẹ-orọo ra ta ẹme, romatotọ salọ oghẹrẹ eme nọ whọ rẹ ta. (Ahwo Kọlọsi 4:6) Phil, ọnọ ọ rọo te ikpe eree no, ọ ta nọ rite enẹna, ẹsejọ ọyomariẹ avọ aye riẹ a rẹ rọwokugbe evaọ eware jọ họ. O muẹrohọ nọ evaọ ẹsejọ, ẹme ọyomariẹ u re je fiba ẹbẹbẹ na. Ọ ta nọ: “Me vuhumu no inọ re ohwo ọ ‘rease’ evaọ ikẹ ọzae-avọ-aye yọ okiekpe. Mẹ ruẹ nọ usu mai nọ ma rẹ bọ ga họ oware nọ o rẹ mae kẹ erere gbe evevọwẹ.”

Ayeuku jọ nọ ọ kpako no evaọ oke anwae ọ tuduhọ eyae emezae riẹ awọ inọ a “wo ududhomẹ evaọ ọvuọ uwou ọzae riẹ.” (Rut 1:9, NW) Nọ ọzae avọ aye a tẹ be kẹ ohwohwo adhẹẹ, a re wo “ududhomẹ.”

DAO ONANA: Whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra wha fi oke họ nọ wha rẹ rọ ta ẹme kpahe eware nọ a jiroro rai evaọ otọ uzoẹme-osese nana. Nọ ọrivẹ-orọo ra inọ: “Nọ mẹ tẹ be jọ iraro amọfa ta ẹme kpahe owhẹ, o be hae jọ owhẹ oma nọ me bi bru ọghọ họ owhẹ oma manikọ me bi ru owhẹ oma vo? Inwene vẹ who roro nọ u fo nọ me re ru?” Gaviezọ ziezi nọ ọrivẹ-orọo ra ọ be ta iroro riẹ via na. Daoma fi iroro-ejẹ riẹ na họ iruo.

Jẹ Ohẹriẹ Ọrivẹ-Orọo Ra Rehọ

Use-Abọ Na: Ezae avọ eyae jọ nọ e rọo obọ a wo eriwo ọthọthọ inọ “uwo ovo” nọ Ebaibol ọ ta nọ imava-orọo a rẹ jọ na u dhesẹ nọ a re wo eriwo ọvo hayo oghẹrẹ uruemu ovona. (Matiu 19:5) Rekọ o rẹ raha oke re a tẹ ruẹ nọ oware utioye o rẹ sae lọhọ họ. Nọ imava e tẹ rọo no, ohẹriẹ rai u re su kpohọ avro unuẹse buobu. Linda ọ ta nọ: “Ohẹriẹ ulogbo jọ nọ o rrọ udevie mẹ avọ Phil ọzae mẹ họ, ọyomariẹ ọ rẹ ruawa te omẹ hẹ. Ẹsejọ, o re bru ezọ họ ame nọ mẹ tẹ be ruawa oware jọ, fikiere eva i ve mu omẹ họ ẹdha keme o rẹ wọhọ nọ ọ be daezọ oware ovo ho.”

Oware nọ U re Fi Obọ Họ: Wha jẹ ohwohwo rehọ ghelọ ohẹriẹ rai, jẹ rọ ubiẹro uwoma rri uruemu ọrivẹ-orọo ra nọ u wo ohẹriẹ no ora. Wọhọ oriruo: Iruo nọ ibiaro ra i re ru i wo ohẹriẹ no erọ ezọ; ghele na ivẹ na i re ru iruo kugbe, fi obọ họ kẹ owhẹ sae fa edhere vrabọ omakọkọ. Aye uwou-orọo jọ nọ a re se Adrienne, ọnọ ọ rọo joma te ikpe ọgba no, ọ ta nọ: “Nọ eriwo mai ọ gbẹ wọso izi Ọghẹnẹ hẹ, mẹ avọ ọzae mẹ ma rẹ jẹ eriwo ohwohwo rehọ nọ e tẹ maki wo ohẹriẹ. Orọo u ku omai gbe ọvo, u zihe omai ruọ omọvo ho.”

Nọ ọrivẹ-orọo ra o te wo eriwo sa hayo ru oware jọ nọ u wo ohẹriẹ no ora, whọ nwane tẹrovi isiuru omobọ ra ọvo ho. Tẹrovi ọdawẹ ọrivẹ-orọo ra. (Ahwo Filipai 2:4) Kyle, ọzae Adrienne ọ ta nọ: “Mẹ rẹ kaki wo otoriẹ eriwo aye mẹ hayo rọwo kugbei evaọ eware buobu hu. Rekọ mẹ rẹ kareghẹhọ omamẹ inọ me you rie vi oghẹrẹ nọ me you eriwo omobọ mẹ. Evawere riẹ họ evawere mẹ.”

DAO ONANA: Kere idhere sa-sa nọ eriwo ọrivẹ-orọo ra hayo oghẹrẹ nọ o re ru eware i ro woma vi ora fihotọ.—Ahwo Filipai 2:3.

Adhẹẹ yọ ovo jọ evaọ usu eware nọ e rẹ lẹliẹ orọo wo evawere jẹ tọ. Linda ọ ta nọ: “Adhẹẹ ọ rẹ wha evevọwẹ avọ ududhomẹ ze evaọ orọo. U fo oware nọ a re gine wo.”

[Oruvẹ-obotọ]

NỌ OMA RA NỌ . . .

▪ Ẹvẹ ofẹ nọ uruemu ọrivẹ-orọo mẹ u ro wo ohẹriẹ no omẹ u ro fi obọ họ kẹ uviuwou mai no?

▪ Fikieme u ro woma re mẹ rọwo kugbe eriwo ọrivẹ-orọo mẹ nọ eriwo na ọ gbẹ wọso ehri-izi Ebaibol ho?